Tímin - 27.05.1943, Blaðsíða 2

TIMIN
27. mai 1943
Nr. 13. 1. árg.
i
ðpi mttt ' 't
Hósdagin 27. mai 1943.
Útgevari: Havuar Framburðsfelag.
Ábyrgd hevur formaðurin í
blaðnevndini: Einar Joensen.
Avgreiðsla: Teleí'on nr. 259.-
P r e n t s’m-ið-j a~: B. Z. Jensens.
Haldaragjald: 2 lcr. ársfjórðingin,
í leyssølu: 15 oyru eintakið.
Lýsingarprisur: 12 oyru pr. mm
áforsiðuni, aðrastnðni: lOoyru.
(Avsláttur fyri fastar lvsingar
eftir avtalu).
Hinir heimieysu.
Ein glæsilig borói eiðiiig hjá
íimtmanninum. Har er saman-
komin ein múgva av danum.ið
— meir og minni — eru tyngdir
av Danmarkur syndarHgu lagnu,
og sum staddir í liinum frem-
manda leita hvør lil annan og
íbirta felag fyii at roynaatgeva
eina liond. Tað er lætt futiligt
— tað er natúrligt. Eill sindur
meira ófatiligt og enn meira
ónatúrligt er tað, at teirra
millum sita føroyingar, ið* lelj-
ast Vilja miiluui đanir. Teir av-
nokta sín førovska burð, vilja
heldur vera danir enn føroy-
ingar,eislca Danmøk heldurenn
Føroyar, bera tokka lil Danne-
brog heldur enn til Merkió,
unna donskum máli móóur-
málsræltin heldur enn føroysk-
um — tað málið, sum móðir
teirra talaói. Taó er syrgiligl,
sanniiíga, ómeiiliga syrgiligl,
men hesi menniskju — so ófal-
ilig tev enn eru, tey eru efna-
staðni. Tú kansl síggki ley og
laka í ley. '
Og vákrar føður ver.ða hildn-
ar, slórliga fagnaðar av føddum
Manskarum og umskaptum.
»Hver Glans, liver Plel vil jeg
bære, der falder paa Danmarks
Navn« ásanna leir — Føroyar
eru ikki til hesa Iølu.
Men eina aðra slaðni, í øi'num
rúmi, har lað rýkur av barki
og segldúkijiar eru iiøkurdøkk
skepilsi, ió royna al dansa hetta
sama kvøld.Tey royna at skapa
sær gieði. Men einki blóó er til
at hilu kinnarnar, eingin eldur
til at fløva barmin, einki erni
til at reisa høvur.
Hvørjir eru leir, sum gleði-
leysir eru fyfi seg sjálvar.
Aha — tað eru teir, ið svilui
sínar hugsjónir, ið feldu tað, ió
teim á ungdómsdøgum var hált,
reint og verl at berjast fyri.Tað
eru leir, ið gingu ørindi fyri
hinar — har uppi í borgini.
Men hví eru leir iklci til há-
borðs? Ella hví eru teir ikki úti
í stríðnum?
Hvør hevur brúk fyri slíkum^
monnum?Ur hvørjum tnyrkum
króki rópar lil teirra: Tú sveikst !
Hvørt dansislig er ein deyðíi-
háðan av gleðini.
[Vni|i PERSÓNKOYRINQ V)n
JUIIl. WILLIAM SLOAN UÚI
Okkara sovandi
kenslur.
Fyri stuttum varð ein maður
spurdur, um hann ynskli alnú-
verandi Jøgling varð upployst og
nýggir menn valdir. Maðurin
svaraði: »Mær lcann iað gera
lað sama, hvør ið silur har, eg
fái so einki frá nøkrum av leiin-
um«.
Hvat man hesin rnaður hava
hugsað, tá ið hánn segði lietfa?
Jú, hann bevur hugsa um
gullið og leir grønu skógirnar,
sum íeir fleslu løglingsmenninir
eru vanir :it lova veljarum sín-
um frammanundan vali, hann
hevnr hugsa um persónligan
vinning, men einki annað.
Hvussu nógv fara ilcki .al val-
boróið vió somu liugsan snm
hesin maður, um ley tó kanska
iklci vænla sær so lítið av løg-
tingsmanninfim stim hesin. Hesi
havn lað áskoðan, at løglingió er
til fyri at -sela ein vegslubba í
gerð, tosa um lær og lær hval-
vágir, tosa um vøruprísir, geva
leir og teir studningíir, seta veg-
menn o. s. fr. Og so verðtir
mnnnagongdin: Hvat fái eg tim
hann verður valdur, um Pól fer
inn á ting, ella Per, — hann
hevði kanska verió tann fræg-
asti fyri meg, so seti eg kross
fyri hann, íiðugl!
Tá ió slíkar hugsanir konta í
fyrstu syftu, einum løgtingsvali
viðvíkjandf, slendur illa til menl-
annarliga sæð'.
Fyrst og fremsl mega vit gera
okkum greilt at løglingið fram
um all annað er oldcara natio-
nala verja, tingið iklci berl
verjur olckara nationalu dýr-
gripir, men lingið ið skal hevja
ta líllu Føroyaljóðina javnl vió
aðrar tjóðir. Tann fólkavaldi
bólkurin ið lyfla skal lann
tunga fólin ‘burtursum í manna-
minni hevur staðið nívandi
lungt omaná henni, so nívandi,
al hon hevur stynja ttndir Irýst-
inum og verið við at givið tipp
ondina. IVken hon hevur bafst
fyri lfvinum, Tað hava verió
kreflir í henni, sum so við og
við eru vaknaðar og av øllum
alvi hava roynl at bjarga henni,
og løkk eigi hesar kreftir.
Men hvussu nógvir eru ilcki
teir, ið enn ilcki eru vaknaðir?
A, teir eru 'so syndarliga mang-
ir. Eill nú áðurnevndi maður,
hvussu hevði verið vorðið við
tjóðini, um allir hugsaðu sum
hann? Um allir vóru so púja
sørir fyri tjóðskaparkenslursum
hann? Neyðars førayingar, lá
iógu vil lágt.
Hví er so lungl hjá okkum
al vinna á mál í tjóðskapar-
starvi okkara?
Eru tað ikk.i júst liesar sov-
andi krefiir, ið eina inesl forða?
Jú sanniliga. Tter rembingar-
nar ið lær í svøvni og liálv-'
valuiar gera ern o.fla lil tað
verra, Tað ræður um bjá okk-
um at vekja slíkar sovaudi
kenslur, og halda lær vaknar,
og halda oickiim sjálvar vaknar
lí mangur er aflursovnaður.
Slíkt vilja summir kalla øsing,
ja, teir um taó.
Tær slóru og dýru kenslin nar
foSlurlandsalskurin og móður-
málsalskurin liggja í hvørjum
mannabarmi, men vera ofla
lyrvdar siím hjá her umiødda
manni. Um hvør tann Føroy-
ingur, sum hevur verið kaldjigur
í' so máta hevði kent hesar
kenslur meira, var tann arve-
borni rætturin, ið tann føroýska
Ijóðin eigur,ikM só Hla viðfárin
sum hann er. Og lá vildi henni
verió givin slørri ansnr úli um
heiinin eg serliga á Flallondnm.
Lat oklcum royna S-'ai vekja
hesar sovandi lænslur, velcja
hvønn annan nalionall.
Tá ió nú valt veróur aftur lil
Løglingið, má framum alt ann-
aó verða hugsað um, bvat ió mað-
urin vil gera fyi'i føðilimdið.
Lat okkum heldtir vera nakrar
neyðars studningar fyri uttan.
enn al føóilandið slcal verða
bundió faslari pióur.
Eilt er givið, al hvør ein løg-’
lingsmaður roynir at gera sítl
besla fvri taó valdømið hann
er valdur fyri. Men arbeiói fyri
høvuðsmálinum, fosturhindsins
frama, má lcoma í fremsla rað;
og verður, liilt onganlíó so væl
framt sum tá.
Vit mega ikki gloyma, at løg-
tinpið er lívæðrin bjá tí før-
oysku tjóðini.
Gjøgnum løglingið skaf tað
blóðið rennajð hon krevurfyri
at liva.
Sandingur.
Nýggj bók?
Eftir hvat vit hava frætt frá
toluliga álítandi keldu, skulu
andsfrændurnir «en taknemme-
lig Færing» úr Dimmu og hitt
smædna «S»ið í Dagblaðnum
geva út eitt nýtt leksikon.
Rættur?
»De smaa Tyve hænger
man, de store lađer man løbe,«
(Danskt orðatak).
Táið.maður, ið ikki hevur »sine
ForbindeIser«, kennir soleióis
fyri, at hanii fær ov slóra sk-uld,
ella liann er soleióis vorðin at
hann nýlir svik í framferó síni,
verður hann revsaóur av tí al-
menna. Skuldarin sleppur kan-
ska við, at hús og heirn verða
tikin frá honum, meóan bin
verður seltur fastur ella dømd-
ur frá horga rligii rællindum
sínum.
H-vat tað almenna í grundini
er, er ill at siga. Eflir sunniim
luigsunarhálli skuldi lað ve.rið
menn, súm settir eru av fólki-
num at umboða lað og røkja
salcir tess so væl sum gjørligt.
Helta lylcisl korlini al vera
tvøjtur ímóli, soleiðis iit hesir,
suni av rællum skuldu verió úr-
valsmenn til fólksins franja, eru
vorðnir samfelagsins 'slørstu
meinbogar — i‘ð bvussu er
fjøldini av fólkinum viðvíkjandi.
Eill nú prístalið. Nú eilisl lað,
al l'ingið lievur gjørl eina so
góða geró móli arbeiðsnionnuin
í Føroyum, at tað nú ivaleysl
heldur seg kiiniln sova Irygl |j|
ævigar tíóir. Og tá ið arbeiósmað-
iirin bevur fmgið sílt eitt-oyra
(siimmarslaðirl) og hø\j [j| al
fáa upp til eina krónn í grund-
løn, har einld fasl lievur verið
frammanundan, ja, so er lað so
heisla stórsligið, at øll onnur
krøv blikna aflur ímóli — sian
nú tað ið arbeiðsmenninir eiga á
fyri tað, leir vórðu sviknir fyri
við' leirri følslcu príslalsútrokn-
ingini.
Og lað skula teir liava, teir
menninir, suni sila í »lí almen-
nu«, at meðan arbeiðsmenninir,
ió krøvini eiga, sianda spjnddir
í øllum æltum, eru teir safnan-
krøklir §um ertur og hálmur,
tá ió hvó ræður um hjá teimiim
at veí'ja rætt — ellu ka'nska oft-
ari — órælt sín.
Tlygg bert her: Teir menn, ið
ábyrgdina hava liaft fyri prís-
lalsútrokningini, sum skuldi
nomið allar arheiðsmenn, við-
gangii, at teir hava borið seg
soleiðis at, at grundir eru fyri
at koma við einum »berigliget
Pristalff. Tað vil siga taó sama
suin, at teirviðganga,at teirhava
liorió seg.skeivl al — og lað vió
vilandi o'g viljá. Hesin alkúróur
førir uppuftur við sær, at ar-
beiðsfólk er vorðið svilcið fyri
hundraðlúsind av kiónum.
Til helta kann sjálvandi verða
sagt, at eftir lí kristna morálí-
num, sluilcfu hesir áliyrgdar-
menn lingið fvrigeviugfyri syndir
sínar í teirri Iolu, leir viðganga
lær og síðun veróa reinir at
rokna súm aórír ósekir menn.
Men Iiellu er kortini ein ser-
sløða franW ifm aórar menn í
sanifelagnum, uttan kansíca teir
við ciForbindelseri). Tí Ijótl hevði
verið, iim hvør maður juindi
dripið ella slolið, sum hann
vildi, lá ið hann aítaná lcundi
verió reinskaðnr við hert at siga,
al liann ióraði seg eflir gerðum
sínum.
Nei, tað einashuiælta var, al
slílcir alburðir iijá samfelagsins
álitismonnum vóróu revsaðir
harðari, enn um allnirðirnir vóru
vanliga manna. Fyrst og fremst
sluildu álilismenninir í hesum
føri verðið seltir frá- slarvi sín-
um, og síðan sluildu teir verðið
dømdir at lala’teirsviknu meiin-
inar fáa tað, ið teir vóru sviknir
fyri (í hesum eru Jøglingsmenn
ilclci undanliknir).
Men sjálvandi: so leingi ar-
beiðsmenninjr ikki lálast um
,vón, halda líinir áfram við sín-
iim gamla higi. sgr.
Danski kongur hevur at
skaðayerðarunum.
í liini viluini tók Krislian
lcongur aftur við slýrinum í Dan-
mørk, við taó al luinn er lcomin
so. milcið aftur fyri seg.
í røðuni, hann lielt, í sam-
handi vió liesum, hevói hann
lnirðliga al leimuni, sum í hes-
um døgum gera slcáóa við elds-
liruna, spreii’iging og oyðjng á
iiiinnn liáll av donskum verk-
smiðjum og verksløðiim. , Haun
heitli á fólk um :d leggja helta
av og at. kenna andsvar sítt í
hesi fyri Diinmark so myrku líð.
Danska úlvárpið í London
meinar, al liella var ilclci lcong-
sins tala, ilcki hansara egna
)iersónliga meining, men lann
røða, ið Scavenius vildi hava
hinin at halda og tí sjálvur
mátli bera ábyigdina fvri.
Niðurboygdur stuðul.
Á Tinghúsvølíinum er sland-
mynd av ei n um av Føroya
slerkastu andligu stiióluni.
Skarnt har ífrá er ein meira
/jflndligur stuóul, meu í seinasl*
uni tykist hann al vera so niðuv-
boygdur, al lninn lievur ilt.við
at reisa seg aflur.
Tupt sppitt,
ísmáum palckum.væl hóslc-
anđi til at’ hita primus og
molorlainp.ur við.
Skipshandllin,
lelf. 345.