Tímin - 05.08.1943, Blaðsíða 1

(Límitt
NUMMAR£23
HÓSDAQIN 3. AUQUST 1943
UTQEVARI:
HAVNAR FRAMBURÐSFELAQ
Haldaragjald: 2 kr. ársfjórðingin.
í leyssølu: 15 oyr. einfakið.
1. ÁRGANGUR
Stevnuskrá
Havnar Framburðsfelags
e>
til valiS 24. august
Tey seinaslu Irý árini hava
tíverri nógv ov gjølla prógvað
oklaim, livat vit hava mist av
iklci nt hava havt sjálvstýri ella
at hava havt sjálvstýrissinnað
fólk í meginlnla á Løgtingi.
Royndarslnndin varð forspilt —
tann dýrmetta fyrsta tíðin, tá ió
lælt var at ntvega lilfar til at
fða skip, frysíihús og alskyns
amboð, sum skuldu veróa okk-
um til bjargingar lá ið herstríð-
ið er av, varð ikki nýtt. Vit
liggja nú, sum vit lógu fýri
kríggi.ó, eila uppaflur verri, nlt-
an tann neyðturviliga reiðskap
til at vera luttakanđi í tí kappi-
slríði um at vinna og selja
rinnu sína, sum verður, tá ið
avtornar. Og kanska tað versta:
Vit hava iklci tikið okkum tann
rætt, vit eiga sum Føroyingar,
sjálvir at vera okkara málsmenn
úteftir. Teir menn, sum hava
liavt valdið á Løgtingi, hava
ikki torað at tikið ábyrgdina
fyri Føroyum á seg, men hava
latið hana verið liggjandi á lí
landi.sum eina ferð hevur íingið
sær hana upp í hendi og sum
nú gjøgnum øldir hevur sitið
við henni, tí landsins ringa um-
silan, vánalig veióikor og ómegd-
arlnigsandi menn hava rurað
fÓÍkið í svøvn,sotað hevur ikki
fmgið sær sín rætt aftur. Nú
mugu allir teir ganga saman,
sum av sonnum vilja framburð
fyri okkara fólk, og sannur
framburður verður ikki, utlan
vit sjálvir. hava ræðið ogábyrgd-
ina í okkara landi. Vit sj'ály-
stýrismenn ganga tí lil hetta val
saman við øllum teimum, sum
av sorfnum vilja sjálvstýri og
sjálvræði uudir egnari ábyrgd.
Fyri at atkvøður ikkjskula fara
fyri skeytir, stilla vit upp saman
vió Fólkafiokkinum, og eru vit
komnir ásamt við teir um ta
bfáfengis stýrisskipan, sum er
neyóug, umvit sjálvir — og hert
vit Føroyingar — okkara vegna
skulu føra lingingar, tá ið her-
stríóið er av, ogsum skal fyrireika
okkara endaligu landaskipan.
Teir menn, ió yit fáa valdar
inn á ting, vilja har skipa seg í
sín egna bóllc, sjálvslýrisbólkin.
Sljófnarliga, altso sjálvstýrinum
vióvíkjandi, vil liann standa
saman við Fólkaílokkinum, men
vil annars í innanoyggja málum
virka til frama fyri fólkinum út
frá teim sjónarmiðum, sum sjálv-
stýrismenn hava borið í sín
skjøld : frían rætt at hugsa, frían
rælt at tala, frían rætt at virka
undir ábyrgd f einum frfum
landi.
Vit nevna so her tær høvuðs-
leiðir, sum eftir olckara áskoðan
lingstárvið eigur at verða skipað
eftir.
Valrættaraldurin verður 21 ár.
Tann neyðturviligi peningur til landsins uppbygging verður
at útvega við beinleiðis skatli, í vaksandi muni eftir inntøkunum,
vió tolli,seriiga á vøru.snm ilcki er neyðsynd til lívsins uppibald,
við stempilgjaldi og øðrum almennum gjøldum.
0)1 trygging skal vera føroysk, og almenn, so ágóóin veróuf
landinum til bata. Føroysk tryggii^garfeløg, sum longu eru stovnáð,
og sum liava vunnió trygga grund nndir sær, skulu hava loyvi
framvegis at virka.
Landsbanki verður stovnaóur til al leggja fasla grund undir
peningaviðurskiftir okkara.
Fiskivinnan er okkara høvuðsvinna og má slyðjast á allan
hált. Tað, sum hevur verið forsømt, má sum skjótast fáasl í lag.
Her eru landsinntøkurnar ikki nóg nógvar til í bræði at fáa bølt
um tann skaða, sum ringt landastýri hevur ført inn á okkum.
Landið má laka upp nóg stór lán til skjótt at úlvega okkum nóg
nógv fiskifør, bæði stór før til langfaraveiði, trolarar, snnrriváðs-
skip og lfnubátar, og nøgd av stórum dekksbátuwi lil fiskiskap
undir Føroyum. Drifligir menn.sum taka seg saman, skulu veróa
styðjaðir til al útvega sær fiskifør. Vit mugu fáa harófrystingar-
virkir og ísvirkir á øllum týðandi plássum. Tey best hóskandi
pláss mugu fáa havnir útbygdar til at kunna vera miðstøðir fyri
fiskiskap. Lendisløðir og uppskipanarstøðir mugu fáast í góðan
stand á minni plássum.
Farmasigling má verða styðjað.
Sjóverjan má verða skipað soleiðis, at hon kann tryggja okk-
ara fiskiskap innan fyri mark og yvirhøvur undir Føroynn1- Sfó-
verjuskip skal eisini vera bjargingarskip.
ídnaður í samband við fiskivinnuna má styójast: konserves-
virkir, fiskamjølvirkir, lýsismeltingar- og reinsunarvirkir og annað.
Jarðabrúkió má veróa slyðjaó og uppdyrking verða framd.
Jarðabrúksskúli má verða stovnaður.
Vegir mugu verða gjørdir, har sum (ørvur er á, bæði høvuós-
ferðavegir og uppđyrkingarvegir. Brimpláss eiga at fáa vegasam-
band við kyrrupláss, um gjørligl.
Allur ídnaður, sum lcann verða setlur á stovn her á landi, og
sum lcann geva arheiði, má verða styðjaður. Studningur má
veróa givin liandverkarum og ídnaóarmonnum til at leila sær
kunnleika til starv í øðrum londum. Lærlingaheim eiga at verða
stovnaó.
Studningur má verða veillur lil al nýla vatnmegina lil rav-
magnssløðir, ikki hert lil ljós, men eisini lil hita og drívkrafl.
Dentur má tí verða lagdur á, at støðirnar veróa lagdar á teim
mest hóskandi plássum, so kraftin verður so bílig sum møgulig.
Gomnl, sjútc og óarbeiðisfør slculu fáa tørvandi bjálp. Henda
hjálp eigur at verða slcipaó út frá tryggingarsjónarmiði og verða
rættvísari enn hon nú er, so tey, ió virlculiga eru nevðstødd, fáu
munagóóa hjálp.
Skúlaskapufin má verða lagdur á heimligan bolh og verða
skipaður eflir nútímans sjónarmiðum. Lærararnir mugu fáa bøvi
til at gera seg kunnigar við skúlaskap í øðrum londum og fáa
góó arbeióisviðurskiflir í skúlum sínum. Framhaldsskúlar verða
at seta á stovn, skipaóir soieiðis, at teir so vítt møguligl verða
fólki á teimum smáu plássunum til gagns. Skúlagongdin eigur at
vera koslarfrí fyri ómúgvandi næmingar. Studningur má verða
givin ómúgvandi næmingum, sum fara burlur at leita sær kunn-
leilca á universitetum og øðrum hægri læruvirkjum, tá ið gávur
geva vónir um, at teir kunna vinna gotl úrslit.
/ hesum valstríSnum eru
eínans M partar
Nú skal 1906-misbrotið rættast afturl
Taó hevur so mangan verið
undirslrikað, hvussu stóran týdn-
ing helta løgtingsvalið vil fáa
fyri olckum, og hvør maður og
kvinna eiga at gera sær klárt,
at krossurin tey seta «11111 24.
august vil gera sítt til eina av-
gerð fyri land olckara, sum vil
ávirka less lagnu í eina óyvir-
skoðiliga framtíð. Tað er tess-
vegna gleðiligt, at Førovingar
longu nú hava skilt seg sundur
og hava runnið saman á ymiskan
liált,soleiðis atlaðnú hert verða
tveir partar, sum lcoma at stríð-
ast um yvirtakið. Tað er sjdlv-
bjargnisparturin og sambands-
parturin.
Sambandsparturin
kann vera býltur í tríggjar
minni bólkar, sum vfkja eilt
sindur av frá hvørjum øðrum í
einsløkum málum, men sum í
aðalmálinum: At Føroyingar
ikki slculil ráðaíFøroyum eru
heilt og aldeilis samdir. Teir
eru hesir:
1. Hin gamli sambandsbólkurin.
'Fað er lnmn, sum í eina
mannsævi hevur umboðað
sjálvmorðslynđið í Føroya
fólki. Hansara endamál er
bart úl at forkoma øllum før-
oyskum mentunnar-, tjóð-
skapar- og vinnufrælsi. Okk-
ara lagna slcal liggja í donsk-
um hondum, vit skulu elska
alt danskt og bata alt før-
oyskt.
2. Danskir socialistar. Tá ið
liesin flokkurin f 1928 varð
stovnaður, so vai; tað á
donskum grundarlag, undir
donskum veldi ogfyridanskan
pening. Hann náddi einum
av sínum endamálum: at
slcarva ávsjálvstýrisflokkinum
og útseta bin nasjonala sigurin.
í 1941 gav flolclcurin seg heilt
upp til hittgamla Sambandið.
Nú til helta valið eru teir
loysunnarinenn — á pappíri-
num — og slculu bert Iiava
lcong felags við Danmørk.
^len, tað er bert á pappíri-
num. Teir hava selt seg til
Sambandið, og henda loklcu-
dorgin lil at draga fleiri sjálv-
stýrismenn niður í ólukkuna
munu Føroyingar lata liggja
órørda.
3. Lonis-leysgangarar. Hesin
bólkur hevur haft hina mest
»tragislcu« søguna. Louis
Zachariasen er miódepilin f
hesum bólki — ultan um
tann persónin og hansara
fullkomiligu tileinkisgerð av
sjálvstýrisstevnuskránni, sum
hann varð valdur eftir, hava
savnaó seg nakrir vónbrotnir,
avidealiseraðir, fyrrverandi
sjálvslýrismenn. Teir hava
við Louis Zuchariasens mis-
gerð í 1941 givið seg sjálvar
upp lil Sambandið og amts-
veldið.
Tá ið hesir tríggirbólkar líava
skill seg hvør frá øðrum, so er taó