Tímin - 12.08.1943, Blaðsíða 1

ÚTGEVARI:
HAVNAR FRAMBURÐSFELAG
Haldaragjald: 2 kr. ársfjórðingin.
í leyssølu: 15 oyr. eintakið.
1. ÁRGANGUR
Konsularabrævið
og løgtingsvalið
AAGE HILBERT
Vit prenlaðu í seinasta hlaði
brævið, enski konsulin hevur
kunngjørt um la sløðu, enska
ríkisstýrið tekur til stýi islagið í
Førøyum, meðan bardagin fer
f ra m.
í fyrra parti verða tev oróini
tikin uppaftur, sum Winston
Churchil, enska ríkisstýrisins
vegna, har fram, tá ið Føroyar
vórðu hersetlar: at Føroyar
oskuldu verða latnar aftur til ta
donsku krúnuna og til fójkið í
einum fríum Danmark.« Hesi
orðini liava verió væl rn.eint og
ætlað at gera rælt og skjal til
allar sfður. Kortini kennir tann,
ið nugsar sum Føroyingur, e'in
sviða av teimum, tí ley prógva,
at Onglands ríkisslýri hevur ta
áskoðan, at danska krúnan og
danska fólkið eiga hesar oyggjar
og fólkið, her hýr. Vit Føroy-
ingar kunna áongan háttásanna,.
at nakar eigur Føroyar (ogokk-
um), 'annar enn vit sjálvir.
Annar parturin eru leyoróini,
táverandi enski konsulin, liarri
Mason, 13. jan. /1941 skrivaði
amtmanninum, al enska ríki's-
stýrið ynsldi, at oyggjarnar fram-
vegis skuldu verða stýrdar av
hansara excelleneu .Hilhert í
samanhurði vió Løgtingið, og at
lað kundi ikki ynskja nakra
hroyling í tí núverandi stýris-
lagnum, uttan vissa kundi fáast
fyri, al broytingin fór at vera
til bata fyrj allar avvarandi
parlar og verða samtykt av
donskum ló^gávuvaldi.
Tann slýrisskipan, vit núhava,
er ikkf samtyfit av donskum
lóggáVuvaldi. Hon er samtykt
á Løglin^i og sett í verk í sam-
ráð vió amtmannin, sum eflir
hesi stýrisskipan eigursama ráð,
sum ríkisstýrió álti áður. Eflir
hesi skipan hava so Føroyar
verið slýrdar, men hevói enska
ríkisslýrið vilað, at aflan fyri
teir 17 løglingsmenn, sum slóðu
saman um hana móti 7, stóð
ein so lílil partur av veljarunum,
sum fólkatingsvalið prógvaði,
hevði tað helsl ikki tikið so av-
gjørda støðu í 1941.
Føroya støóa í danska ríki-
num er ikki øðrvísi, enn at
Føroyingar til eina hvørja tíð
kunna gera av, hvussu vit ynskja,
at stýrislag okkara skal vera.
Føroyingar hava aldri givið seg
undir taó danska fólkió. Før-
oyar góvu seg undir norskan
kong og íingu đanskan kong
saman við Noreg^ Føroyingar
vóru ikki spurdir í 1814, lá ið
danski kongurin læt Noreg lil
Svøríkis, um vít vildu fylgja
Noregi ella koma Undir Dan-
mark. Løgtingió varð avtikið,
ultan al Føroyingar vórðu
spurdir. Fóroyar vóróu gjørdar
eill danskl amt.uHan at Føroy-'
ingar vóróu spurdir.-Tann danska
grundlógin vurð gjørd galdandi
í Føi'oyum, uttan at Føroyingar
vóróu spurdir. f)g tó at Før-
oyar lá longu vóru eitt danskt
»amt«,so var hetta »sfmtið« ikki '
øórvísi, enn al eiiígin lóg, sam-
tykt á ríkisdegi, beinleiðis var
galdandi í Føroyum-—tað málti
serliga skilast. til, at hon eisini
skuldi galda her. Og so knapp-
lign, ullan al Føroyingqr vófu
spurdir, varð tann fyri krfggið
galdandi skipan ásett, at vit á
allan hátl skuldu vera lídanska
ríkisdegi undirgivnir. I øllum
hesum hevur Danmark ongan
annan rælt enn tann, tannsterkari
tekur yvirfyri tí veikara.
í 1941 samtykli Løgtingið,
sum vit Føroyingar sjálvandi
meina, al vit eiga rætt til, eilt
lieiJt annað stýrislag. ketta slýr-
islagið var kortini ikki soleiðis,
sum ein ógvuliga slórur parlur
av Føroyingum ynskir tað, og
um meiriluti fæsl fvri at hroýta
lað, so 'ivasl vit ikki í, at enska
ríkisstýrió veitir okkum sama
rSelt lil al skipa okkum innan-
óyggja, sum tað veitti okkum í
1941.
Tað Løgtingið, sum hevur
sitió síðan 1940 hevur tleiri
ferðir brolið donsku grundlógina,
samstundis-sum tað hevur lát-
ist al halda fast um, at grund-
arlagið fyri okkara stýrisskipan
er óbroylt. Yit hava ikki álil á
hesar menn at slýra Føroyum,
ei heldur at umhoða okkum út-
eflir, bæói ývirfyri Danmark og
øðrum londum. Teir hava í
sínum virki víst, at.teir standa
ikki. stinnir, tá ió ræóur nm át
halda eina føroyska støðu ímóti
einari danskari. Vit ynskja teir
tí at missa ræðið á tingi, og
vóna vit, al Føroyingar yvir-
Hilberls-jnálgagnið Dimma-
lætling kunngjørdi so nýkembd
og rein.vaskað, al »Amlmand
Hilbert m’ed Familie« var farin
at ferðast lil Onglands, og íiú
liann er afturkomin proklamer-
ar hetta sama heiðurskrýnda
hlað, al amlmaðurin hevur
drivið taó so víll at hann í Lon-
don hevur etið morgunmal ella
døgurða saman við okkara kæra
vini Christmas Møllef og vm-
iskum fínum nøvnum vió lleiri
og færri litlumí
Ferian er enđað!
Men — tá ió ein enskur kon-
sul elskuliga smílandi rællir eitt
maskinskrivaó ark lil hløóini í
Føroyum, og hetla er '— eftir
hoðum frá His Majesty’s Govern-
ment — ein nýggj innprenling
av nøkrum, sum eingilskmenn
hava sagt fyrr, og hetla liendir
3 vikur undan einum løgtings-
vali, so er laó- eitt vit skulu
minnast til: »Amtmand Hilberl
høvur nú skilja, hvat hesir menn
hava forspilt okkum, og hvússu
nógv teir kunna koma at før-
spilla okkum, um teir sita á
tingi, tá ið hardagin er av, og
okkara fiamtíðarskipan skal fá-
ast í lag.
Tað, ió ræður um, er at vit
skipa okkiim soleiðis, al vil
klárt og' greitl halda fast um,
al í Føfoj'um eiga Føroýingar
ræðió og at eingin kann um-
hoða okkum úleflir, uttan vit
sjálvir. Hvussu vil skipa okk-
um vió onnur lond, er ov tíð-
liga enn at siga. Yit mugu
skipa okkum við fullum ræði
sjálvir, so vil sjálvir kunna taka
avgerð um okkara framlfðarleið.
Eingin, ið vil Føroyum sjálv-
ræði, kann tí velja sambands-
flokkarnar,hvørki tann, ið bein-
leiðis kallar seg sambandsflokk,
ella leir, ió látast at vilja sjáiv-
stýri, sum javnaðarllokkurin og
lann flokkurin,sum undir sjálv-
stýrisnavni fylgir Louis Zacha-
riásen. Teirra polilikkur gjøgn-
um nógv ár prógvar teirra sam-
bandslyndi, sambandshug og
undirbrotligheil. Teir kunna
setg so frálíkar »sjálvslýris«-
stevnuskráir saman, sum teir
vilja, sjálvslýrissinnaó fólk kann
ikki trúgva teimum, leirra gern-
ingar døma teir.
Rikard Long.
„feriefar“
med«.— ella uttan — »Familie«
ferjerar!
Óg .so siga tey, <il hann, Aage
Hilbert, skal hava verið høvuðs-
lalari vió »en færøsk Aflen« í
London.
Hann, lann maðurin — sum
rætt nokk fyrst í apríl 1940
smurdi Føroyiugar um munnin
við'orðunum »et gammell nor-
disk KuIlurfolk« — men sum
nakrar dagar seinni setti hond
og íó.t í spenni móti at hella
»Kulturfolk« skuldi sleppa at
brúka egió flagg við ærú!
Lesið einaferó her, hvat mað-
urin hevur sagt í London:
Om min egen, om Amtets
Holdning lil et nyvalgt Lagting
vil jeg gerne ved denne Lejlig-
hed sige, aljeg heleTiden siden
9. Ajpril 1940 har lagl den aller-
største Vægt paa at være og
handle i Overensstemmelse med
Lagtingets Flertal, og at jeg og-
saa i Relation tiletnyvalgt Lag-
ting vil inđtage samme Holdning,
Jeg vil forlsal overlađe Laglin-
get ATgørelsen af alle særlige
færøske Spørgsmaal, og jeg er
endvidere paa ethvert Tidspunkt
rede lil at forhandle cpn Løs-
uingen af andre Spørgsmaal,
selv om de ikke kan be-
tegnes som »særlig færøske« (?),
idet jeg erkender Belydningen
af, al saadanne Spørgsmaal løses
i Overenssiemmelse med Lag-
tingets, helst * hele Laglingels
Ønsker. Jeg' føler mig forvisset
om, al jeg herved yil handle,
som en fri dansk Regering vilde
handie i denne Siluation.
At jeg som Embedsmandikke
kan forhandle om selve Sam-
hørighedsspørgsmaalet vil dog
enhver paa Færøerne og uden-
for Øerne kunne forstaa, men
jeg mener om Samhørigheds-
spørgsmaalel og om nalionale
og slatsretslige dansk-færøske
Spørgsmaal aí kunne sige føl-
gende, som ogsaa dækker Grev
Revenllows og Hr. Chrislmas
Møllers Opfatlelse.
Det ligger danslc Sind ogTæn-
kemaade fjernt at ville øve
Tvang. I Danmark som i del
øvrige Norden løses nationale
Spørgsmaal genqem F’orhandling
og ved Overenskomst under
Hensynlagen Ííl del paagæl-
dende Folk's egne Ønsker og
ínleresser.
Der er derfor for :mig ingen-
somhelst' Tvivl om, at hvis det
færøskeFolk eflerlírigen maatte
ønske ved Afslemning at til-
kendegive sin Anskuelse om 0-
. ernes fremtidige slalsretlige Stil-
ling, saa vil Danmarks Myndig-
(Framh. innaní.)