Tímin - 07.10.1943, Blaðsíða 2

Nr. 32. 1. árg.
TIMIN
7. oktober 1943
Í|intitt Nr-32
Hósdagiu 7. oktober 1943.
Útgevari: Havnar Framburðsíelag.
Ábyrgdarmaður:
Einar Joensen
Avgreiðsla: Telefon nr. 259.
I
Prentsmiðja: B. Z. Jensens.
Haldaragjald: 2 kr. ársfjórðingin,
í leyssølu: 15 oyru eintakið.
Lýsingarprísur: 12oyrupr. mm
áforsíðuni, aðrastaðni: lOoyru.^
(Avsláttur fyri fastar lýsingar
eftir avtalu).
Lógmabarar
Fyri hann, ið plægdi at sila í\
tingi fyri einum 6—7 árum síð-
ani, tá ið laó var tingmonnum
alt um at gera al fáa gjørt av vió
Vinnuflokkin með alla, og har
hoyrdi Sambandsmenn og Javn-
aðarmenn breiða seg um liill ó-
nattúrliga í, at eykamenn kundu
koma inn á ting uttan at hava
dømisvaldar frammanundan, er
tað heldur undarligt nú at síggja
teir báðar, Andrass Scímalsson
og P. M. Dam halda megnar-
røður um* tað órætlvísa í vallóg-
ini, sum ger, at veljarar ikki
kunnu seta eykamenn á ting,
uttan so al leir fyrst skulu hava
dømisvaldar —!
Hvarerso orsøkin til hesa kú-
vending teirra?
Hon er ikki ring at finna, og
hon er so hárreisandi, at hasir
báðir menninir av skomm máltu
\
roynt at hildið sær.
Tá ið teir hroyttu lógina í
1936—37 til, at eingin skuldi fáa
berar eykamenn á ting, sótu
fyri Vinnuflokkin bert tveireyk-
amenn á tingi. Har skuldi skjól-
ast slá fyri — hasin flokkurin
skuldi verða køvdur. Antin ein
so dámdi flokkin ella ikki, sð
virkaði tað frástoytandi, at okk-
ara umboðsmenn skuldu sita
og gera lógir móti mótstøðu-
monnum. Men lógin varð sám-
tykt, og so var einki við tað at
gera. Vit meina, at lóg er lóg,
og lóg skal haldast — og ikki
sum hin tiltikni fundarrøðarin.
Ogsospinna nornurnar víðari.
f 1943 rakar henda lógarbroyt-
ingin nakrar heilt aðrar menn
enn hon var ætlað ímóti. Og
hesir menix eru vinir Andrassar
og P. M. Dams. At leir harmað-
ust og skammaðust, at teir skuidu
vera so stuttskygdir — lað var
væl ikki meir enn menniskjans-
ligt — men at teir skuldu bíta
høvdið av allari skomm og nú
krevja á tingi, at henda »órætt-
vísa lógarb_roytingin« skal verða
rættað — tað er tó eitt sindur
meir enn livat lóggevarar nakr-
astaðni í heiminum munu hava
lcomað særl
Sambandsrossið wDimmalæll-
ing« royndi, tá ið P. M. Dam
kpm fram við hesum nýggja.
uppskotinum, at sparka vió bak-
beinunum, men Andiass lók so
dygt í boygslið, at nú gongur
halta vesælarossið so hampiligl
millum teiu báðar reiðingar-
menninir — Andrass og P. M.
Dam — og heldur fyri, at hvørki
hin brøylingin ella hin ný'ggja
rættingin hava »verið ætlaðar
móli nøkrum ávísum flokki«.
Hví gera eyðmýdcingina so full-
komna? Er tað ikki nok, at lit
gera eina óheppna broyling eitt
ár-og er lað ikkl nokk, at tit
nú broyta aflurumaftur ultan
endiliga al skulu minna fóllc á,
at hina ferð vóru tað mótstøðu-
menn, tað galt, nú er taó „tíunds-
forvandte“ ? .
Men teir um tað. Nakað heilt
annað er, at veljararnir munu
ikki vera fegnir yvir at hava
sett menn inn á ting, sum skulu
smíða lógir til frama fyri vinir
og kenningar og til skaða fyri
fíggindar. Tað skuldi helst ikki
blivið so her á landi, al okkara
lingmenn skulu geva einum vini
eina nýsmíðaða lóg í føðingar-
dagsgávu!
Krónuvirði
Leygardagin 25. sept. sló Løg-
lingsins næstformaður, Kr. Djur-
huus, hesa kunngerð upp í ting-
húsinum :
»Tað verður hervið gjørt al-
mannakunnugt, at eg havi flngið
at vita, at tann 24. sept. varð
tann danska luónan noteiað í
Svøríki til ein ' meðalkurs av
87.75 í forhold til svensku krón-
una.«
Frammánundan hevði verið
drigið fram á tingfundi, at hoyrt
var í svenskari radio, al danska
krónan skuldi ikki longur verða
noterað á børsini í Stockholm.
Kunngeringin elvdi sambands-
bløðunum, serliga Tingakrossi,
til drúgvar greinir. Finansex-
perturin L. Z. tók aftur penn í
hond og fór av nýggjum undir
peningavirðið og sló fasf, al nú
íá danska krónan hægri enn
lann svenska, sum undan kríg-
num var tann hægra. í Tinga-
króssi ígjár skrivar hann:
Spurningurin er nú: Hvat er
svensk luóna verd sambart lstr.
Er hon meira ella minni verd
enn undan krígnum?
Yit vita tað ikki, men øll viður-
skifti tala fyri, at svensk króna
slendur minst lítø slerk í mát
við bretska pundið, sum undan
krígnum. Tað vil við øðrum
PHILIPS
lampur
Heimsins bestu!
Allur vanligar støddir.
Upplag hjá:
Mosbjerg Christensen
inslallatøri í Vági
M. Magnussen
inslallatøri á Tvøroyri
J. F. Kfølbro
keypmanni í Klakksvik
Hans Gaard
installatøri í Havn
Frithiof Wellejus
orðum siga, at hin đanska
krónan í løtuni skuldi verið væl
meira verd enn hin føroyska.
Ei undur í, at »Dagblaðið«
aftaná politiskt at hava frølt seg
yvir fall í donskum peninga-
virði síðsta fríggjadag er sum
lundi sligin á nevið.«
Her nevnir L. Z. ta »føroysku«
krónuna. Vit hava — m. a. av
hansara ávum — onga føroyska
krónu. Vit hava eina »danska
krónu í Føroyum«, og hennara
virði er uttan allan iva hægri
enn tann danska krónan í Dan-
mark, taó munnu allir inílatións-
fríir heilar lælt kunna vera
samdir um.
E'g hugsi ikki, al nakar Før-
oyingur, heldlir ikki Dagblaðsins
menn frøa seg, íí tann danska
krónan liggur lágt í virði. Her
nýtir L. Z. tey gomlu sambands
vápnini: Hvørja feró menn verja
føroysk sjónarmið, (her altso
tosað um at verja virðið á tí
peningi, vit hava her á landi)
so verða teir lagdir undir at
háða Danmark og frøa seg yvir
Danmarkar neyð. Ei undur í,
at llann vónar, at Sambands-
menn á tingi skulufara at geva
honum váttan fyri, at hann er
Sjálvslýrismaður.
At hann treingir til slíka váttan,
er óivað, men um sovorðin
váltan frá Sambandsmonnum er
so mikið verd, er ivasamt.
Viðvíkjandi virðinum á tí
donsku krónuni í Danmark er
at siga, at soleiðis sum viður-
skiftini liava verið í Danmark”
síðan Týskararnir herselln landið
og hava tikið almikið av allari
vøru, eins. og Danmark skal
gjalda allar úlreiðslur av her-
selingini, kann virðið ikki hava
hækkað.
At donsk króna ællandi er
lægri í virði enn svensk, kann
t. d. síggjast av hesum lele-
grammi, sum ein keypmaður
her fekk sum svar úr Stock-
holm 3. okt., tá ið hann bjóðaði
sær til at deponera herdanskar
krónur fyri gott 3000 svenskar
krónur, hann skyldaði í Svøríki:
»avvíSl tilboðið men vil gjarna
laka við gjalđi í pundum.«
Kursviróið 87,75 má ætlast al
vera clearingskursvirðið, sum
stendur fast, og ikki fylgir tí
skiftandi peningavirðinum á
keypskálunum (børsunum). Tá
ið t. d. tann týski markurin
seinast lá niðri í gjøgnum, var
clearingsmarkurin í nógv hægri
virði.
Ein forrætningsmaðnr
Verkstjórin á Telefonverkinum
hjá Føroya Løgtingi langar efl-
ir mær í »DimmaIælting« og
»’I ingakrossi« fyri eina grein, ið
hevur staðið í »Tíma<uim«. Eg
liavi einld haft við greinina at
gjørt. ‘
Hvat ið viðvíkir teimum lil-
hoðum, eg skal hava givið tele-
fonverkinum, so veit eg meg
ikki at hava uppgivið nakran
prís; men, ið hvussu er, man
taó vera ov nógv at vænta av
Louis Zachariasen, al liann skal
kunna hugsa sær, at eilt dýrari
ting mangan kann roynast bíl-
igari enn lað, ið kostar minni
pening at keypa.
At eg — tá ið saman um
kom — ikki skuldi kunna úl-
vega tráð, ljóðar eitt sindm„
ótrúligt, eftirsum eg aldrin havi
fingið nakran ordra frá Lonis
Zachariasen.
Tórshavn, hin (i. oktober 1943.
’ Jákup Jensen.
Javnaðarflokkurin
við vegamót.
Hin føroyski javnaðarflokkur-
in hevur eina av sínum søguligu
lølum. Hann er staddur í slík-
um korum, at lann avgeró, hann
lekur, vil fáa almiklan lýdning
fyri flokksins framtíð.
Hann stendur við vegamótió.
Ilann sleppur at velja antin
al fara hin føroyska vegin —
tann vegin, liann í orðum og
lólnm hevur sagt seg at vilja
ganga — ella- at fella aftur í
aftm haldsins lætlgongdu undan-
hrekkú.
í hesum døgum fellur avgerð
Javnaðarflokksins. Hon er kan-
ska fallin.
Hon vil verða Iúðraljóðið, sum
sigur javnaðarveljarum frá, hval
undangongumenninir í verun-
leilcanum bera í barmi.
Verður tað so, at Javnaðar-
flokkurin skøvar sína egnu stevn-
uskrá lil síóis og samstundis
heilt missir fólafestið á tí før-
oyska grundarlag, hann nú tykt-
ist at hava- fingið annan fótin
á, so vil tuð kanska ikki í Suð-
uroy reisa nakað ramaskríggj —
tí tað tykist val undan vali, sum
um meginparturin av Suðuroy-
ingum ikki leggja so stóran denl
á tað al verja um og fremja
okkara ræltindi sum egin tjóð,
— men í øðrum pørlum av
landinum — og tað serliga í
Havn og Klaksvík vil Javnaðar-
flokkurin koma al sanna, at lá
ið spurningurin : Føroyingar ella
Javnaðarmehn stígur upp, so
ivast livørki Havnarmenn ella
Klakksvíkingar í, hvdt teir skulu
velja.
Javnaðarmenn standa við veg-
amótið. Teir eru fimm í lali. Vit
havnarfólk, sum hoyrdu um-
boðsmannin fyri Havniua, J. P.
Hendriksen, halda røðu, vithava
kanska serliga eyguni eftir hon-
um. Tað verður áhugnaligt at
síggja, hvussu væl hansara agi-
tasjón og verk fella saman.
Tó, enn í dag er vónin eftir,
at eisini Javnaðarmenn finna
vegin inná liina einastu gongdu
polilisku leiðina í Føroyum í
dag: í Føroyum skulu Føroy-
ingar ráða!
Havnarmaóur.
Merkið hevur fyrsta fundin á
vetrinum í kvøld kl. 9.30. H. A.
Djurhuus heldur røðu.
Sankta Pætur fráfarin?
Eftir grein al døma, ið stóð
í »Dimmu« og »Krossl« í gjár
lykist emhætisskifti at liava ver-
ið í Himmiríki, so at 'J’elefon-
verkstjóri Louis Zachariasen
hevur tikið plássið hjá Sanlda
Pæluri.
L. Zachariasen segði seg úr
Valularáðnum í vár.
Løgtingsmál í ár
(Framhald)
V. Sjúlcrahús, læknar o. t.
Hondkeypsúlsøla í Mikladali.
— í Skopun.
Ferðaútreiðslur embætislækna.
Lýsi til skúlabørn.
Tan nlæknalógin.
VI. Fiskivinna o. t.
Endurnýggjan av skip^flotanum.
Broytan av fiskivinnulógini.
Ilvalaveiða til døgurðamat.