Tímin - 29.03.1945, Blaðsíða 2

Nr, 12. 3. árg.
TIMIN
29. mars 1945
Eimi xx 'Nr-12'
Hósdagin 29. mars 1945.
Útgevari: Havnar Framburðsfelag.
Ábyrgdarmaður:
Einar ]oensen
Avgreiðsla: Telefon nr. 143.
Prentsmiðja:
P.f Landsprentsmiðjan. Tlf. 143
Haldaragjalđ: 2 kr. ársfjórðingin,
í leyssølu: 15 oyru eintakið.
Lýsingarprísur: 12 oyru pr. mm
á forsíðuni, aðrastnðni: 10 oyru.
(Avsláttur fyri fastar lýsingar
eftir avtalu).
Vilstur í stevnusbrð
Til iøglingsvalið í 1943 selti
Havnar sjálvslýrisfelag saman
við nøkrum øðrum monnum
fram stevnuskrá fyri »SjáIvstýris-
flokk Føroya«, t. v. s. teir menn
sum flokkast um Louis Zaclia-
riasen. Henda stevnuskrá, sum
Edw. Mitens, sum lá enn var
limur í felagnum, sigst at hava
sett saman, var klár og greið,
og hvør sjálvslýrishugaður maður
kundi fyri tað tikið hana sum
sína. Tað var bert tað løgna og
forborgna við hesari stevnuskrá,
at tað var Louis Zachariasen,
sum í 1940 sveik sjálvstýris-
hugsanina og avreiddi allan
endaligan avgerðarrælt her á
landi til »Færø Amt«, sum setli
hana fram. Men slevnuskráin
var í sær sjálvari góð, og óivað
hevur ein meginfjøld av teim
1001 veljarunum, sum fylgdu
L. Z. og við honum beindu fyri
tí sjálystýrisjneginluta, sum av
røtlum átti at verið komin inn
á ting í 1943, verið í góðari
trúgv, at teir góvu av sonnum
sjálvslýrishugaðum monnum
sína atkvøðu. Nú vaknar mangur
við kaldan dreym.
Seinasla hósdag kom Tinga-
krossur í úrtíð við einum neyð-
arrópi um fleiri haldarar og við
einari útleggjan av áðurnevndu
slevnuskrá. Hoyrið, hvat ið L.
Z. fær burtur úr henni: »Slevnu-
skráin frá 1943 sigur, at flokkur
okkara (L. Z.’s) vil hava, at
Føroyar fáa sín egna ráðharra
ella ministara, sum skal standa
til svars fyri løgtinginum og sum
fylgja harav skal hava ein
meiralula í tinginum aflanfyri
seg. Ráðharrin skal verða. út-
nevndur av kongi ...“ Eg kundi
ikki minnast, at eg hevði lisið
hetta í áðurnevndu slevnuskrá,
og tá ió eg so hugdi eftir, lesi
eg hesi orð: »LóggávuvaIdið fyri
Føroyar verður hjá løgtinginum
og landsstjóranum.“ Einki er
nevnt um nakran ráðharra.
Einki er nevnt um nakran kong.
Einki er yvirbøvur nevnt um
nakað lóggávuvald Føroyum
viðvíkjandi uttanfyri Føroyar.
Um L. Z. tá hevur gingið við
hesum av kongi útnevnda mi-
nistaranum í búkinum, hevur
hann verið væl kfkaðhr, men
nú kemur hann upp bæði hann
og kongur.
Javnaðarmenn vóru nógv
heppnari við síni stevnuskrá.
Teir fingu sær — einsamallir
av øllum javnaðarmonnum í
verðini, — kong, sum leir kunna
ganga inn og út hjá, sum teir
vilja. Hatta bar ikki lil. Og tá
ið nú L. Z. hevur klakt besari
slevnuskrá í brátt 2 ár, nú
pippar, so tað munar: »Sjálv-
stýrisflokkurin vil framvegis
krevja, at bin føroyski ráðharrin
fær rætt til at møta í kongsins
ráði, bvar felags føroysk-donsk
mál verða løgd fram fyri ríkis-
ráðið og hvar kongur fær øll
hini av løgtinginum greiddu før-
oysku mál til endaliga avgreiðslu.
Ongastaðni í stevnuskránni frá
1943 stendur nakað um, at
nakar maður uttan fyri Føroyar
skal taka seinastu avgerð í ser-
støkum føroyskum málum. L.
Z. ber eitt sindur í bøtuflaka, tá
ið hann so skrivar: »Hesi mál
skulu ikki fram fyri danska
ríkisdagin,« — lað var ikki eiti
— men hann heldur fram:
»óivað noyðast summi av teim
felags føroysk-donsku málunum
fram fyri ríkisdagin, og har
verður tá uppgávan hjá hinum
føroyska ráðharranum at fda
hitt danska ríkistýrið til at seta
tey fram, so tann meiralutin,
sum đanska ríkisstýrið hevur
aftanfyri seg á ríkisdegi, kann
tryggja teimum viðtøku.« Hesin
ráðharrin hjá L. Z. má vera
ein hálvur gandakallur og væl
skorin fyri tungubandinum. Tað
kann ið hvussu er ikki nytta al
senda tann telefonsljóran sum
Johan Poulsen í seinastu ting-
setu gav fað skoðsmál, at hann
»var aldeilis ómøgiligur at for-
handla við.«
Hetta, eg her havi drigiðfram,
er bæði láturligt og gráliligt.
Men tað er líka mikið, hvar. lú
trfvur í helfa fimm blaðleiga
langa útgjarið frá L. Z., so er
allaslaðni so ivaleyst at flenna
at ella gráta av, eftir sum ein
lystir. »Demokratur« er L. Z.
um ein háls. Fólkið skal ráða.
Men liann hevur einki álit á
arbeiðara og hermannaráð sum
í Russlandi. Allar millumlinga-
nevndir tekur hann av (púra
beinl), landsnevndin fer eisini
so gott sum sama veg, hon skal
sleppa at býta eilt sindui av
kommunalum peningi út, men
ráðharrin fær vald, so tað mun-
ar. Tað er neyðugl, sigur L. Z.,
tí — og hetla skrivar hann við
stórum, tjúkkum stavum —
iað er eingin ábyrgd i føroyskari
umboðsstjórn í løtuni! Ein má
spyrja seg sjálvan um ein vakir
ella droymir. Hevur Louis
Zachariasen ikki saman við P.
M. Dam og A.Samuelsen ábyrgd-
ina fyri ábyrgdaloysinum. Hesir
tríggir seltu saman uppskotið til
'ta sljórnarskipan, vit hava í løt-
uni, og fingu 14 aðrar lingmenn
at ganga saman við sær um
tað. Fram um nakran annan,
sum pyntar seg við »sjálvstýris-
navni« hevur L. Z. ábyrgd fyri
ábyrgdarloysinum, tí hann hevði
ikki borið hetta upp á mál við
ein einasta av hinum sjálvstýris-
tingmonnunum, og tá ið Rasmus
á Víkum noklaði at taka lut í
hesari avreiðing, sum stríðandi
móti allari sannari sjálvstýris-
hugsan, var tað at L. Z. í al-
mennum blað helt fram, at
tíverri var eingin lógargrein,
sum gjørdi tað møguligl at fáa
R. R. straffaðan.
Men hoyrið meir um ábyrgd-
ina fyri ábyrgdarloysinum. L. Z.
má taka sín tunga lut av kbyrgd-
ini fyri sljórnarskipanini av 9.
mai 1940. Og so skrivar hann
sjálvur 22. mars 1945: »Tað er
eingin ábvrgd í føroyskari um-
boðsstjórn í løtuni. Tær royndir,
sum javnliga hava veriðgjørdar nú
unđir okkara fyribils stýrisskip-
an frá ymsum síðum fyri (til) al
leggja alla skuld og ábyrgd á
amtmannin, prógva bert okkara
egna føroyska ábyrgdarloysi, sum
ein meiriluti av hiiium føroyska
fólkinum gjøgnum sínar um-
boðsmenn líkafram tykjast ot
hugna sær í!«
Burrrr — rrr — rrr Men hví
hevur so L. Z. í 1940 ikki berl
sjálvur stuðiað hetta ábyrgdar-
ioysið men firigið tveir aórar
sjálvstýrismenn at gera Iað
sama? Nei, L. Z. vil ikki frá
Danmark. Hann vil sleppa al
ganga út og inn hjá kongi
eins væl og javnaðarmenn.
Men hann hevur eilt frálíkt
uppskot: Forboð skal verða setl
móli at klandrast við Danir,
ella sum bann sigur: »aíl tjóð-
skaparligl klandur vió Danir
má eflir hesi skipan gerasl
ógjørligt.« Tað hevði ikki verið
so galið. Blind høna kann eisini
finna eitl korn. Og kanska L. Z.
verður so heppin, af bann
greiðir hesa fløkju. Henda skip-
an kann so verða so mongum
øðrum tjóóum lil fyridømi, sum
toga saman í ríkisfelagsskapi.
Trivið hevði kunnað verið í
so mangt annað í hesari marg-
háltligu grein. Tað loysir seg
ikki at gera langt av. Social-
demokratin spillir ikki nógv orð
uppá uppskolið, tá ió hon sigur:
»Sjálvstýri ella sjálvræði, hval
verður tað til? »Tingakrossur«
dyrgir eftir haldarum við hesum
loysunarorðum og roynir at
greiða fólki frá muninum mill-
um tey. Kanska onkur skilir
frágreiðingina — Krossur tykist
ikki at gera tað.«
Ofta býr fals undir fríðum
skinni, kann L. Z. siga, hann
sum hevur kýtt sær at taka
undir við vinmanninum P. M.
Dam at bera falskan vitnisburð
um politiskar mótstøðumenu.
Ak, Ak ene stod Knud af Mikle-
gaard, hans Mænd vare faldne
liannem fra.
Rikard Long.
Á Satidi
Mariumessudag.
Havnaarbeióió varð góðkennl
av løgtingsverkfrøðinginum í
síðstu viku.
Kittywake er farin at royna
við snøri. Vió henni eru 19
inanns higani. Einir 15 aðrir
sigla niður ella eru til snøris-
fiskiskap við øðrum skiputn.
Aðrir 15 eru í íslandi og rógva
út eila arbeiða á landi.
Sandingar hava í fleiri ár liavt
vatnneyð. Nú man tann neyðin
vera yvirstaðin; áin sum rennur
í Traðarfoss er leidđ suður f
brunnin, so nú flýlur hann altíð
yvir.
Sandingum plaga ikki at tróta
eplini, men í ár er knípið í
mongum liúsi. Dyggur var
smekkurin fyri Føroyaland, at
eplaskaðin var so stórur á Sandi.
Men mest neit hann bygdini
sjálvari. Hon nnindi missa einar
100.000 kr. í peningi og tað er
stórur missur hjá slíkari bygd.
Váringin fer at koma fyri,
menn eru farnir at koyra tøð.
Utiróðralíkindini her eru púra
eingi.
Ætlanin er at øll ílróttafeløgini
f oynni skula liava eina ítrólla-
stevnu her annan páskadag. Tá
skulu fara fram fót- og liond-
holtsdystir, renning 400 og 100
melrar, lop og logtogan.
Elsli maðnr í Sandoyar sýslu,
Hanus Jóhannesen, fyrrv. kongs-
bóndi, fylti 98 ár23. mars. Hanus
er andsfrfskur og væl til passar.
Blindur bevur hann tó verið í
fleiri ár.
Tann størri bólmurin á Sands
vatni er girdur við pfkatráði, so
at fuglur kann byggja á honum.
Slórdýr hava kunnað vaðað út
á hann, so fuglur hevur ikki
fingið frið har.
Ungm,annafelagið Virki hevur
síðsta fundin, henda vetur, í
kvøld. Sandingur.
A.S Thorshavns Mælkeforsyning & Margarinefabrik
Skærtorsdag sejler vore Baade. planmæssig.
Langfredag sejles ikke.
Mandag den 2. April sejles planmæssig, men kun
Formiddagslurene.
Thorshavn, den 24. Marts 1945.
LÍSlííG v
Tað veróur her gjørt kunnigt, at elektricitetsverkið hevur
sett úr gilđi lýsing av 27. oklober 1944 uin rationering av
elektriskum streymi til ljós, motorar og strúkijørn. Tó stendur
forboðið viðvíkjandi elektriskum kókiplátum og ovnum við.
Tórshavnar elektricitetsverk, 15. mars 1945.