Sameiningin - 01.03.1900, Side 9

5
fœra þá tíö meir og meir út, þangað til hún varð að hinni
miklu hryggðartíð — langaföstunni.
Með þakklæti til drottins er þess að minnast, að vér
íslendingar eigum í þjóðernislegri eign vorri hið ágæta skáld-
skaparverk Hallgríms Pétrssonar — passíusálmana. því þar
er áreiðanlega eitthvert allra fegrsta blómið, sem nokkurn
tfma hefir sprungið út í akrreit íslenzkra bókmennta. Píslar-
saga Jesú er þar öll frá upphafi til enda leidd fram og út úr
henni dregin slík gnótt dýrmætra lærdóma til huggunar og
áminningar, að yndi er um að hugsa. Og mun óhætt að full-
yrða, að ekkert kristið skáld hefir komizt lengra en Hallgrímr,
þar sem hann í passíusálmunum nær sínum hæstu og dýpstu
tónum. Sársauki syndameðvitundarinnar og iðrunartilfinn-
ingarinnar er þar framúrskarandi, og að sama skapi fögnuðr
trúarinnar út af því makalausa, sem guðs sonr hefir lagt í
sölurnar fyrir oss, synduga menn. Hjartað viknar ósjálfrátt,
þegar maðr heyrir boðskapinn, sem borinn er fram í passíu-
sálmunum, eins og þar mjög víða er frá honum gengið.
Svona getr enginn kveðið nema sá, sem sjálfr hefir persónu-
lega prófað þessi meginsannindi kristindómsins í sínu eigin
lffi. Enda tekr Hallgrímr það beinlínis fram í formála passíu-
sálmanna, að hann hafi sér ,,í brjósti geymt langvaranlega
íhugun Jesú píslarminningar “ áðr en hann nú beri þær hugs-
anir fram fyrir kristinn almenning þjóðar sinnar f þessu sálma-
verki. Passíusálmarnir eru sérstaklega orktir fyrir langaföstu-
tíðina. Föstuhugmyndin gamla hefir leitt þá fram undan
hjartarótum hins göfuga trúarskálds. En í annan stað hafa
þeir fremr en nokkur önnur íslenzk guðsorðabók eða nokkurt
annað atvik orðið til þess að halda uppi hefðarhelgi föstutíðar-
innar hjá íslenzkum kirkjulýð. J)ví allt fram á þennan síðasta
mannsaldr mátti svo að orði kveða, að passíusálmarnir væri
sungnir við húslestra eða á annan hátt um hönd hafðir á
hverju íslenzku heimili dag effir dag allt frá föstuinngangi til
föstuloka. Og þó að þeir þyki nú ekki hentugir til söngs við
slíkar heimilis-guðsþjónustur, þar sem þær enn tíðkast, að því
leyti, að þeir eru yfir höfuð svo langir, þá ætti menn eins fyrir
því að nota sér þá til trúarlegrar uppbyggingar, hafa þá kost-