Sameiningin - 01.05.1945, Síða 12

92
en flestar þeirra gjöreyddust er Þjóðverjar fóru á flótta
suður í land, á síðastliðnu hausti. Hvar sem þeir gátu, eyði-
lögðu þeir bæði kirkjur og skóla, eftir skipulagðri eyðilegg-
ingar ákvörðun. Ekki veit eg hvort að það er tilviljun, en
byggingarnar sem þeir létu í friði voru líkhúsin. — Þau
ein fengu að standa óáreitt. Það er eitthvað dálítið tákn-
rænt við það, að þessir hermenn sem færðu hvarvetna með
sér eyðingu og dauða leyfðu þeim að standa óáreittum.
Kirkjurnar í Nesseby og Karasjok eru nothæfar, einnig
fáein bænahús standa óskemd að mestu leyti; olii því hinn
mikli hraði á flótta þeirra úr nyrstu héruðunum. Ekki er eitt
einasta prestsheimili eftirskilið á öllu svæðinu. Eg hefi
séð rústir þeirra margra og hlustað á presta, sem reyndu að
útlista fyrir mér hvernig þau einu sinni voru útlítandi.
Flestir prestanna hafa mist alt sitt; húsgögn sín og föt.
Einn prófasturinn gat ekki einu sinni komið hernpunni
sinni undan. Hann ynnir nú störf sín af hendi í dökkleitum
hversdagsfötum, heldur guðsþjónustur hvar sem því verður
viðkomið, því um kirkjur er ekki að ræða.
Eg hefi nú verið þarna norðurfrá um nokkurra vikna
bil — og messaði hvern sunnudag. Mér gafst tækifæri til
að taka fólk til altaris í bænahúsi einu. Fyrsta sunnudaginn
messaði eg úti undir berum himni, — í miðjum janúar-
mánuði — og er það eiginlega ekki sem bezt tilfallið að
hafa útiguðsþjónustu um það leyti ársins. En ekkert skýl'
var þar fáanlegt, alt brent og eyðilagt.
Næsta sunnudag þar á eftir, var eg í einum af stærri
bæjum Finnmerkur. Ekkert hæfilegt hús —engin kirkja eða
skóli var uppistandandi í bænum. — Jú, — leikfimishús
við barnaskóla hékk uppi. — Þó stórum skemmt. Skólinn
hafði verið gjöreyddur, leikfimissalurinn að nokkru; þar
var dimt inni eins og í dauðs manns gröf, borð negld fyrir
gluggana, dauft logaði á olíulampa. Söfnuðurinn sat á bekkj-
um og stólum er fólk flutti með sér að heiman. Hér fór
fram venjuleg guðsþjónusta með messuformi og altaris-
göngu. Yið altarisgönguna stóðu margir, en aðrir krupu á
gólfinu. Sú athöfn hafði víst ekki verið höfð þar um hönd
lengi; öll tæki eyðilögð. Á það sér stað mjög víða. Hefi
eg nú jafnan alt sem þar til heyrir með mér á ferðum
mínum.
Þetta var fyrsta altarisgangan síðan að fólk losnaði
undan oki Þjóðverja.