Íslendingur - 18.01.1918, Blaðsíða 1

ISLENDINGUR.
• ••• #-#»-•-»
4. árg. ;
-• • •• •• • ••-• •• ••^-•••-••-♦-♦- ••••-•• ••-•• •-• •••• ••• • ♦•♦♦ ♦ ♦♦ ♦ ♦ •♦ 4
Ritstjóri: Sig. Einarssoi] Hliðar. — Akureyri, föstudaginn 18. janúar 1918.
!••• •♦♦♦•
3. tbl.

••••••••••••••••••••«
•-•• •••••• • •
-•-•♦-••-•-•-•-•••-• •• •••••••••••
Bókasafniðjjopið til'útlána mánudag, nvð-
í vikudag og föstudagkl. i—2 síðd. Lestr-
arsalnum lokað.
liæjarfógetaskrifstofan opin' virka daga
10—12 og 1—6.
Bæjargjaldkeraskrifstofan opin virka daga
ó—7, nema laugardaga 6—8.
íslindsbankinn opinn virka daga 10V2—12
og 1—2V2.
Landsbankinn — — — n—2.
Landssíminn opinn daglangt (8—9) virka
daga, helga daga 10—8.
Pósthúsið opið virka daga 9—2 og 4—7,
sunnudaga 10—11.
Í.lslendingur* kemur út einu sinn-
í vikú. Árgangurinn kostar krónur 3.50
til 4.00 er borgist fyrir 1. maí. — Upp-
, sögn (skrifleg) bundin við áramót, er
1 ógii c nema komin sje til ritstjórans
| fyrir 1. okt., og sje kaupandi skuld-
5 laus við blaðið.
5 Afgreiðslumaður blaðsins er hr. Hal!-
í grímur Valdemarsson, Hafnarstræti 84.
i Nærsveitamenn eru beðnir að vitja
3 blaðsins í Höepfners verslun og í
j verslun Sig. Sigurðssonar.
Bæjarstjórnar-
kosningarnar,
AUir hljóta að vera á einu máli
um þaö, að bestu og hæfustu menn-
ina, sem hægt er að fá, eigi að velja
og kjósa til trúnaðarstarfa, hverjir
svo sem þeir trúnaðarstarfar eru.
Petta á að vera regla, jafn sjálfsögð,
hvort heldur að starfinn er lítill eða
mikill, ábyrgðarlítill eða ábyrgðar-
mikill.
Menn virðast leggja allmikla á-
herslu á það, að Alþingiskosningar
takist vel, eða svo er það í oröi að
minsta kosti. Eru þá að vísu kosnir
ráðsmenn allrar þjóðarinnar það kjör-
tímabiiið, svo það getur oltið á miklu,
hvernig þeir rækja trúnaðarstarfa
sinn. Hinsvegar eru ráðsmenn bæj-
arfjelagsins kosnir við bæjarstjórn-
arkosningarnar, og þó einstaka mað-
ur leggi litla áherslu á það, hvern-
ig þeim reiðir af, þá er þó bæjar-
fjelaginu í heild jafn nauðsynlegt,
að þær takist vel alveg eins og Al-
þingiskosningarnar.
Fyrsta skilyrðið, sem hverju bæj-
arfuiltrúaefni á að vera sett, er það,
að það sje vel mentað svo því
um sje treystandi til að leysa sæmi-
lega af hendi öll þau vandastörf
sem því kunna að verða falin í
bæjarstjórninni.
Annað skilyrðið er það, að stefna
þess í bæjarmálum sje líkleg til
þess að lyfta bænum uþp — hjálpa
honum áfram. Þaö getur ekki verið
eiginhagsmuna- eða uklíku" pólitík,
því sú stefna er ekki til þess faliin
að vinna heildinni hag, enda ber
hún vott um mentunarskort og þar-
afleiðandi þröngsýni.
Við bæjarstjórnarkosningarnar setn
í hönd fara hjer í bæ á að kjósa 2
bæjarfulltrúa í stað þeirra Stefáns
$tefánssonar skólameistara og Er-
lings Friðjónssonar trjesmiðs, en fram
eru komnir 3 listar:
A-Iisti:
Sveinn Sigurjónsson, kaupm.
Erlingur Friðjónsson, trjesmiöur.
B-Iisti:
Erlingur Friðjónsson, trjesmiður.
Júlíus Árnason, fiskimatsmaður.
C-Iisti:
Stefán Stefánsson, skólameistari.
Sigtr. Jónsson, byggíngarmeistari.
Fyrstu listarnir 2 (A og B) eru
Verkamannafjelagslistar. Að Verka-
mannafjelagsmenn setja upp 2 Iista
mun stafa af sundrung í fjelaginu
frekar en slóttugri kosningaaöferð.
A-Iistan munu þeir f jelagsmenn V erka-
mannafjelagsinsstyðja, sem vorumót-
fallnir því um daginn, að Verka-
mannafjelag Akureyrar gengi í »A1-
þýðusamband íslands" og gerðist
þannig landspólitískt, en urðu ofur-
liði bornir.
C-listann styðja auövitað aðallega
menn utan Verkamannafjelagsins.
Fyrstu mennirnir á öllum listun-
um hafa áður átt sæti í bæjarstjórn
Akureyrar og hafa því allir nokkra
æfingu og talsverð reynd komin á
starfshæfileika þeirra í því mikla bæj-
arráði, en hinsvegar dylst víst eng-
um, að Stefán Stefánsson stendur
þeirra lang fremstur fyrir ýmsa kosti
er einn bæjarfulltrúa má prýða, enda
þaulvanur þing- og bæjarstjórnar-
störfum. Er óhætt að fullyrða þetta
án þess að hallmæla hinum. Auk
þessa hefir C-Iistinn annan mann
að bjóða, Sigtr. Jónsson, glöggann
og gætinn og manna kunnugastan
og fróðastan um ýms verkleg störf,
sem bæjarstjórnin kann að hafa meö
höndum.
Fyrir þessar sakir þorum vjer ó-
hikað að mæla hiö besta með
C-listanum.
LEIÐBEININGAR
við bæjarstjórnar-
kosningarnar.
Það hefir þótt furðulegt, hve
margir seðlar dæmast ógildir við
hverjar kosningar hjer í bæ. Bendir
það á, að menn eru eigi enn al-
ment fullnuma í þessari kosninga-
aðferð. Flestir gallarnir liggja í því,
að kjósandinn hefir ætlað að raða
mönnunum á listanum eftir sínu
eigin höfði, sem er algerlega leyfi-
legt, en við það hefir hann ruglast
í ríminu. Ýmsir setja x fyrir fram-
an nöfn þeirra manna á listanum,
sem þeir helst vilja styðja, og gera
seðilinn þannig ógildan og enn-
framur vill það eigi ósjaldan til, að
krossaö er við nöfn ýmsra manna á
fleirum en einum lista,
Ef menn setja sjer þá reglu að
setja x framan við lislabókstafinn,
t. d.
x C-listi,
þá er seðillinn gildur, og þeir sem
kunna að breyta til á listunum geri
það, ef þeim finst ástæða til og
aðrir ekki.
Menn ættu að hafa þessa reglu
hugfasta, þá mun það fljótt koma f
Ijós, að færri miðar verða ógildir
hjer eftir en hingað til og þar með
fleiri sem njóta kosningarjettar síns
í raun og veru.
Fánamálið
í dönskum blöðum.
Þegar sú fregn barst til Danmerk-
ur í fyrrasumar, að vjer ætluðum að
krefjast fullkomins íslensks ýerslunar
fána, þá tóku Danir þegar að skrifa
um fánamálið í blöðum sínum og
hver greinin hefir rekið aðra siðan
um þetta efni. Líta þeir eðlilega sín-
um augum á þessa frelsiskröfu vora,
segja flestir, að hún komi flatt upp
á sig, með því að skamt sje síðan
að vjer höfum fengið fslenskan stað-
arfána. Finst þeim goðgá næst, að
fara nú að heimta fullkominn far-
fána. Vilja flestir, sem um málið hafa
skrifað, að Danir geri sitt ítrasta til
þess, að konungur synji fánakröfu
vorri, uns samband landanna sje
tekið til rækilegrar íhugunar og með-
ferðar.
Sá maður, sem mest og ítarlegast
hefir skrifaö um fánamálið, er próf.
dr jur. Knud Berlin. Hefir hann
mest allra Dana látið sig skifta ís-
lensk stjórnmál, síöan millilanda-
nefndin sat á rökstólum 1908. Skrif-
ar hann nú af vígamóð miklum í
»Köbenhavn“. Reynir hann þar að
gera málstað vorum sem mest ó-
gagn, og má vel vera, að honum
hafi tekist, að hafa áhrif á úrslit
fánamálsins, enda sparar hann ekki
að minna forsætisráðherra Zahle á
fyrri afskifti hans af fánamálinu f
ríkisráði Dana, og eggjar landa sfna
fastlega, aö sýna nú festu og standa
á móti kröfum vorum. Viröist hann
hræðast þann möguleika, að Fær-
eyingar komi á eftir oss og heimti
einnig farfána, ef vjer fengjum hann
nú. Notar hann Vesturheimseyjasöl-
una í þessu sambandi, ineð því að
menn litu mjög tvennum augum á
hana í Danmörku. Stór-Danir, þar á
meðal sjálfur dr. Berlín, töldu hana
vansæmandi, sem skerðingu ríkis-
heildarinnar. Nú telur hann versl-
unarfánann hættulegan ríkisheildinni,
því með honum sje. ísland í raun
og veru skilið við Danmörku. Því
til sönnvinar eru hjer tiifærð hans eig-
in orð: »Viðurkenning á fullkomn-
um íslenskum verslunarfána er hinn
raunverulegi aðskilnaður íslands og
Danmerkur." . . . »Eða skilja menn
í raun og veru ekki, hvað viður-
kenning á fullkomnum og sjerstök-
um verslunarfána þýðir? Skilja menn
ekki, að með henni er ísland gagn-
vart umheiminum tvímælalaust yið-
urkent sjálfstætt ríki." Og á enn öðr-
um stað segir hann: »Það er auð-
sætt, hvað íslendingar meina með
fánanum. Eiginn verslunarfáni hlýt-
ur aö hafa í för með sjer eigin ut-
anríkisstjórn. Þessvegna er meining-
in með sjerstökum fslenskum vetsl-
unarfána, að birta alheimi, að ísland
sje sjálfstætt og Danmörku óhátt ríki,
sem ekkert varði um danska utan-
ríkispólitík. . . . Sömuleiðis leiðir
það af sjálfu sjer, að samfara ís-
lenskum verslunarfána verður að
stofna sjerstök ræðismanna- og sendi-
herraembætti út um heiminn." Þá
getur hann ekki gengið þegjandi
fram hjá því, að á nýútkomnu þýsku
kafbátaherkorti yfir Evrópu er ekki
tekið fram, að ísland sje danskt. Vill
hann helst skilja þetta þannig, að
ísland sje ekki lengur í útlöndum
álitið dönsk eign, heldur aðeins sem
land, er sje einvörðungu í konungs-
satnbandi við Danmörku. Þetta aje
ekki aöeins í samræmi við þá kenn-
ingu, sem fyrverandi ráðherra ís-
lands, próf. Einar Arnórsson kenni
við háskóla íslands, heldur einnig
samróma kenningum sænska rithöf-
undarins Ragnars Lundborg og
norska rithöf. próf. Ojelsvík, sem
hafa birst í ritum þeirra er gefin
hafa verið út á þýsku, og ennfemur
er þetta í fullu samræmi við það,
sem hinn þýski próf. v. Liszt leyfir
sjer að halda fram í síðustu útgáfu
hinnar víðlesnu kenslubókar sinnar
í þjóðarrjetti.
Dr. Berlín sá það fyrirfram, að
vjer mundum bráðlega heimta full-
kominn siglingafána; segir hann, að
slíkt eigi sjer hvergi stað, að land
hafi tvo verslunarfána, annan inn-
an landhelgislínunnar, en hinn utan
hennar og að fyrirfram hafi mátt
búast við því, að það gæti aldrei
orðið nema millibilsástand þar til
íslendingar fengju einn verslunar-
fána viðurkendan.
Hann heldur fast fratn þeirri kenn-
ingu, að versiunarfáninn sje sammál
landanna, sem aðeins sje hægt að
láta íslendingum í tje með samþykki
ríkisþingsins og konungs; með öðr-
um orðum: íslendingar hafi ekki Ieyfi
til að útkljá þetta mál með konungi
sínum einum.
„Lagarfoss*
kom til Seyðisfjarðnf f fyrradag.