Íslendingur - 09.12.1932, Blaðsíða 1

Talsími 105.
Ritstjóri: Gunnl. Tr. Jónsson.
Strandgata 29.
XVIII. árgangur
Akureyri, 9. des. 1932.
49. tölubl.
Saltflskútflutriinöiir
lðgheftur.
Bráðablrgða ráðstafanlr.
Konungur hefir, samkvæmt til-
mælum útvegsmálaráðherrans, gefið
út 5. þ. m. bráðabirgðalög um út-
flutning á fiski er hljóða á þessa
leið: -
1. gr. Ráðherra skal heimilt að
fyrirskipa á tímabilinu frá 1. jan. til
1. apríl 1933, að ekki megi, nema
með samþykki Sölusambands ísl.
fiskframleiðenda, flytja út eða selja
til útlanda saltaðan fisk. hvort sem
hann er verkaður eða óverkaður, ef
lagður er á land eftir 1. jan. 1933.
2. gr. Brot gegn 1. gr. þessara
laga, varðar sekt, allt að 25 krónum
fyrir hveit skippund fiskjar, sem út
er flutt eða selt.
í greinargerðinni sem fylgir bráða-
birgðalögum þessum, er talið nauð-
synlegt að ríkisstjórnin fái heimild
til þess, fyrst urn sinn, að hafa í-
hlutun með sölu og útflutning fisk-
framleiðslu árins 1933, f því skyni
að tryggja og festa það samstarf
útvegsmanna, er hófst á þessu ári
og leiddi til stofnunar 'Sölusam-
laes isl. fiskframleiöenda«. Sé sala
og útfiutningur nýju framleiðslunn-
ar, með öllu frjáls, eru líkur taldar
til að það valdi verðlækkun á eldri
fiskbirgðum, en einkum þó á nýju
framleiðslunni. Ennfremur er talið
að slíkt myndi ríða samtökum fisk-
framleiðenda að fuilu og stórskaða
framleiðendur, bæði þá sem eiga
fiskbjrgðir liggjandi f landinu, en
þó aðallega eigendur nýju fram-
leiðslunnar.
Lögunum er aðallega stefnt gegn
útlendum fiskkaupmönnum, sem
rekið hafa starfsemi hér á landi
gegnum innlenda umboðsmenn, og
virðist sem um nauðsynlegar ör-
yggisráðstafanir sé að ræða.
Dðmur reynslunnar.
Reynslan er ólýgnust, er málshátt-
ur, sem er viðurkendur að hafa
mikið, jafnvel óbrygðult sannleiks-
gildi. — Á dómi reynslunnar þyk-
ir því örugt að byggja.
Áður en jafnaðarmenn höfðu feng-
ið nokkur bein afskipti af atvinnu-
málum þjóðarinnar, gátu þeir talið
fólki trú um, að þeirra bjargráð,
þeirra fyrirkornulag, þeirra skipulag
og þeirra forsjá og stjórn atvinnu-
fyrirtækja myndu reynast affarasæl
og happadrjúg íslenzkri alþýðu.
En hver trúir því lengur, þegar
reynslan kemur til andmæla; reynsl-
an sem alltaf er ólýgnusl. Og hún
hefir taíað svo ótvírætt, að menn
þurfa ekki að vera með neinar get-
gátur um hið sósíalistiska skipulap
á framleiðslunni, sem jafnaðarmanna-
foringjarnir hafa svo hreyknir hald-
ið á lofti, sem einu mikilvægasta
stefnumáli sínu,
Reynsla Síldareinkasölunnar talar:
Pat fór allur arður af erfiði sjó-
manna f tvö ár, í sukk, óreiðu, rán-
dýra stjórn og margskonar afglöp.
— Sjómennirnir voru matvinnung-
ar um hábjargræðistímann. En af
því að Einkasalan greiddi þeim
fæðiskostnað, fór fyrirtækið á höf-
uðið. Miijónatap lenti á ríkissjóði
og útvegurinn komst í kalda kol.
Reynslan talar í Hafnarfirði: Par
er bæjarútgerð. Menn fá enn vinnu
við útgerðina, en útgerðin stórtap-
ar. Reynt er í lengstu lög að fegra
þann rekstur, en hve lengi tekst
það? Hve lengi rís bæjarfélagið
undir útgerð sem tapar hundruðum
þúsunda? Og hver eru svo bjarg-
ráð jafnaðarmannaforkólfanna, þegar
þeir hafa siglt þeirri útgerð í strand?
Um þau hafa þeir vendilega þagað,
en ekki er annað fyrir hendi en að
þrautpína borgarana með álögum,
þar til skuldir útgerðarinnar eru
greiddar, eða þá að bærinn verði
gjaldþrota.
Reynslan talar á Siglufirði: Þar
komu jafnaðarmenn á fót kúabúi
fyrir bæjarins reikning. — Hefir sá
búrekstur gengið þannig, að bærinn
hefir stórtapað á honum. Reksírar-
kostnaður á hverja mjólkurkú hejir
numið á annað þúsund krónur á
ári. — Er að þessum merkilega
búskap vikið á öðrum stað f blað-
inu, svo lesendur geti enn betur
glöggvað sig á hvernig jafnaðar-
mönnum lætur stjórn framleiðslu-
og atvinnutækjanna.
Reynslan talar hér á Akureyri:
Par komu jafnaðarmenn upp út-
gerðarfélagi, »Samvinnufélagi sjó-
rnanna*, og það kollsigldi sig á
rúmu ári, þrátt fyrir stuðning frá
bænum. Kemur bærinn til þess að
tapa 50—60 þús. krónum og aðrir
skuldunautár miklu líka. Sjálf fé-
iagsstjórnin taldi skuldir félagsins
52 þús. kr. umfram bókfærðar eign-
ir, er félagið var tekið til gjaldþrota-
skipta, en ekki eru neinar líkur til
að eignirnar seljist námdar nærri
fyrir hið bókfærða verð.
Lengra mætti reka ferilinn um
hin misheppnuðu bjargráð jafnaðar-
manna, því það hefir næstum und-
antekriingarlaust sýnt sig, að þar
sem þeir hafa gert tilraunir með að
koma hugsjónum sínum og stefnu
í framkvæmd, hefir allt borið að
sama brunni: hruni og gjaldþrotum.
Hér skal þó staðar numið. Eru
þessar lfnur aðeins skrifaðar til þess
að benda möm um á dóm reynsl-
unnar f þessum efnum — það er
dauðadómur.
NÝJÁ'BIO
Föstudagskvöld kl. 9.
ROM'ANTIK
ORETA QARBO -
Hrífandi fögur mynd.
Snilldarlegur leikur.
Laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9.
Ný myndl
MAÐTJR OG KONA
Pýzk tal- og hljómmynd í 9 þáttum. Aðalhlutverkin leika:
Guststv Frölich og Charlotte Susa.
Útlend blaðaummæli segja um þessa stórfenglegu og fögru
mynd, sem gerð er eftir heimsfrægri sögu ettir Richard Vass:
•Maður verður fyrir sterkum áhrifum og stórfelldri hrifnintu.
— Hinar yndisfögru landslagsmyndir frá Tyrol og Róm heilla
mann — Ouðsþjónustan í Péturskirkjunni verður manni ó-
gleymanleg — hrífandi fögur saga um baráttu manns og
konu um ást — ioforð — örlög, sögð á svo listrænan hátt
að undrum sætir. Mynd, sem nær til hjartaróta hvers ein-
asta manns, sem sér hana og heyrir, og það verða áreiðan-
KH lega tnargir, D BQ
Frá bæjarstjórn.
Kommúnistar
hundsaðir. —
Bæjarstjórnarfundur var haldinn
á þriðjudaginn. — Höfðu menn að
þessu sinni búist við óvenjulega
sögulegum fundi, því kommúnistar
höfðu talað digurbarkalega um það,
að nú ætluöu þeir að sýna. bæjar-
stjórninni í tvo heimana, ef hún ekki
yrði auðsveipin að þeirra vilja.
Um morguninn hafði svonefnd
»stjórn Akureyrardeildar Kommún-
istaílokks íslands* sent út ávarp. til
verkalýðsins á Akureyri, þar sem
skorað var á hann að fjöímenna á
fundinn. Kvaðst »stjórnin< hafa sént
kröfu til bæjarstjórnárinhar um að’
láta framkvæma nú fyrir jólin at-
vinnubótavinnu, f>rir ekki íærri en
100 manns, og ekki minna en 50
kl.stundir handa hverjum. •— Par
sem það væri vitanlegt, að meiri
hluti bæjarstjórnarinnar hefði íulla
tilhnéigingu til þess að leggjast á
móti kröfunni, yrði verkalýðurinn
að ijölmenna til þess að knýja hana
fram. Skoraði »stjórnin» á verka-
menn að mæta hálfri stundu.fyrir
bæjarstjórnarfund í Verkíýðshúsinu
og fara svo þaðan inn á fundinr
»eftir að hafa talað sig nánar sam-
an um baráttuna.* — Fáir vetka-
menn urðu við áskorun kommúnist-
anna um að mæta í Verklýðshúsinu
og undirtektirnar um »að sýna bæj-
ar'stjórninni í tvo heimana* voru
næsta dauflegar. — Og fáliðuð, var
fylkingin sem fylgdi Elísabetu. inn á
bæjarstjórnarfundinn, þó margir yrðu.
til að sækja hann fyrir forvitnissakir.
Bæjarstjóri hafði gert ráð fyrir
nhkilli. aðsókn og hafði því. ákveðið
að halda fundinn í stóra-sal Sam-
komuhússins. Þrír bæjarfulltrúar
vorú fjarvérandi: Ingimar Eydál,
Tómas Björnsson og Karl Magnússon
og mættu vajamenn þeirra : Jóh.T.ón-
asson fyrir Eydal, Páll Einarsson
fyrir Tómas og Þost. Porsteinssonr
fyri'r Karl. — Stjórnaði varaformað-
ur bæjarstjórnar, Erlingúr, Friðjóns-
són, fundinum.
Uin fýrstu liði dágskráfinhar urðu
engar umræður. "Vöru það fundár-"
gérðir. bygginganefndar, fátækra-'
nefndar, vatnsveitrfnefndar, : haftiar-
nefndar og rafvéitunéfndar: — ?Um'
fundargerð skólanefndar urðu nökkr-
ar umræður, vagna þeirrá"ummæla
skólastjóra — gém þar voru bókúð
— »að alimörg ákólabörn séu veiklúð
og njóti. sín ekki til fuiis, að líkind-
utn vegna ónógs pg óhentugs fæðis.i
— V'ildi Haíljgr. Davíðsson að þetta
yrði rannsakáð nánar og var kosin'
ti) þess þriggja manna nefnd: hér-
aðslækriir, heilbrigðisfulltrúi og bæj-’
arstjóri. —- ‘
Um 8. málið á dagskrá urðu mikb
ar umræður,. var það saméiginieg
fundagerð fjárhagsnefndar og at-
vinnubótanefndar viðvíkjandi hinu
margumtalaða tunnusmiöi. — Var
fundargeröin svohljóðandi: