Íslendingur - 12.10.1934, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDÍNGUR
milj. kr. vera *leiðréttingar« frá
fyrri írumvörpum. Utgjöldin liafi
reynst svo há og hafi núverandi
stjórn hagað sór eftir þeirri reynslu.
Raunverulegar hækkunartillögur vildi
ráðherrann því aðeins segja að
næmu um Vs miljón kr. — Tvær
lækkunartillögur bæri stjórnin fram
og væru þær þessar: slyrkurinn til
Eimskipafélags íslands lækki um 100
þús. kr., lækkun dýrtíðaruppbótar
um 70 þús. kr. — Er ráðherrann
hafði lýst fjárlagafrumvarpinu, aukn-
um innílutningshöftum og skattafrum-
vörpum, er hann ætlaði til tekju-
öflunar, sagði hann að þetta væri
stefna stjórnarinnar, Ef stjórnarand-
stæðingum ekki líkaði stefnan, yrði
þeir að benda á aðrar leiðir.
Er fjármálaráðherra hafði lokið
ræðu sinni, talaði Magnús Jónsson í
V2 klst. Sýndi hann fram á hversu
fávisleg og háskaleg tekjuöflunar-
aðferð stjórnarinnar væri, eítir þeirri
lýsingu, sem fjármálaráðherra væri
búinn að gefa af fjárhagsástæðum
ríkis og þjóðar — og sem væri því
miður sönu. Það myndi nú flestum
sýnast, undii svona löguðum kririg-
umstæðum, að frekar bæri að þræða
sparnaðarbrautina en eyðslubrautina
— en það sýndi fjárlagafrumvarpið
að stjórninni væri þvert um geð.
Tekju- og eignaskatts-
liækkunin.
Fjármálaráðherra lagði sama dag
fyrir Nd. hið nýja frv. stjórnarinnar
um tekju- og eignaskatt. Hann fylgdi
frumvarpinu úr hlaði með nokkrum
orðum. — Hækkun sú á tekju- og
eignaskattinum, sem frv. gerði ráð
fyrir að myndi nema um 60% að
meðaltali, miðað við gildandi tekju-
og eignaskattslög (frá 1921).
Ennfrv. væri 1 frv. ákvæöi um
það, að innheimta mætti skattinn
1935 með 10,%" álagi, svo hækkunin
það ár yrði 70—lb% frá lögunum
1921. —
Er Eysteinn Jónsson hafði mælt
með frv. og óskað þess, að umræð-
ur yrðu ekki langar um málið, því
þær myndu engin áhrif hafa á hina
endanlegu niðurstöðu, kvaddi Ólafur
Thors sér hljóðs og flutti ræðu, sem
vakti íeikna athygli í þinginu.
Ólafur Thors hóf mál sitt á því
að spyrja fjármálaráðherrann, hvar
hann hugsaði sé> að bœjar- ogsveita-
félög œttu að fá tekjur til sinna
þarfa, eftir að frumvarp þetta vœri
orðið að lögum.
Nú væri það svo, að bæjar- og
sveitafélög hefðu nálega þá einu leið
að fara til öflunar tekna, að leggja
á útsvör — þ. e. beina skatta. En
þegar ríkið ætlaði sér að fara í botn
á vasa skattþegnanna f álagningu
beinna skatta, hvað er þá eftir skilið
handa bæjar- og sveitarfélögum ?
spurði Ól. Thors.
Ólafur gaf því næst samanburð á
tekjuskattinum eins og hann er sam-
kvæmt gildandi tekju- og eigna-
skattslögum og frv. stjórnarinnar, og
lítur sá samannurður þannig út:
Skatt- skyldar tekjur: Skattur e. gildandi lögum: Skattur samkv. frv.:
2000 22 30
3000 42 70
4000 72 140
5000 112 230
6000 162 340
7000 222 460
8000 292 590
9000 372 730
10000 462 880
14000 922 1540
18000 1542 2280
20000 1912 2680
30000 3887 4980
50000 8337 10780
100000 20637 28980
200000 46637 68980
500000 124637 188980
Svona lítur þetta fóstur fjármála-
ráðherra út, sagði Ól. Thors. Og
mest er athyglisvert, að skatta-
hækkunin er langmest á lágum
tekjum. Skatturinn byrjar að tvö-
faldast við 4000 kr. skattskyldar
tekjur og áfram upp að 8000 kr.
tekjum. Svo lækkar skattur tiltölu-
lega, þar til komið er upp í 50 þús.
kr. tekjur.
En með þessu væru þó ekki öll
kurl til grafar komin, sagði Ólafur
Thors.
Fjármálaráðherra færi auk þess-
arar gffurlegu hækkunar skattstig-
ans, fram á að innheimta skattinn
1935 með 10% álagi.
Þetta gerði það að verkum, að
maður, sem hefði t, d. 4000 kr.
skattskyldar tekjur, fengi 154 kr.
skatt eða 114% hœkkun frá gildandi
lögum; m;iður með 5000 kr. skatt-
skyldar tekjur fengi 253 kr. skatt
eða 125% hœkkun og maður með
6000 kr. skattskyldar tekjur 374 kr.
skatt eða 128°/0 hækkun.
Enn væri það ákvæði í þessu
skattafrv. ráð.ierrans, að með fjár-
lagaákvæði mætti hækka skattinn
um 20% jrá ári til árs. Pá. iiti
dæmið þannig út:
Maður með 4000 kr. skattskyldar
tekjur (skattur nú 72 kr.) fengi 175
kr. skatt eða 140% hœkkun, maður
með 5000 kr. skattskyldar tekjur
(skattur nú 113 kr.) fengi 289 kr.
sk2tt eða 170% hækkun og maður
með 6000 kr. skattskyldar tekjur
(skattur nú 162 kr.) fengi 425 kr.
skatt, eða /70% hækkun.
Er ekki hér gengið feti lengra en
hygg'nth og skynsemi geta mælt
með? spurði Ólafur Thors.
Ríkisgjaldaneínd,
Allir þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins í Ed. þeir Magnús Jónsson,
Magnús Guðmundsson, Guðrún Lár-
usdótt, Jón A. Jónsson, Pétur Magn-
ússon og Þorsteinn Þorsteinsson
flytja frv. um ríkisgjaldanefnd. 1?ar
segir svo:
1. gr. f lok hvers reglulegs Al-
þingis skulu þingflokkar þeir, sem
mann eða menn hafa í fjárveitinga-
nefrd, tilnefna einn mann hver og
2 til vara í nefnd, er nefnist ríkis-
gjaldanefnd. Nefndin kýs sér sjálf
formann og ritara og gegnir starfi
til loka næsta reglulegs Alþingis.
Nefndarmenn skulu vera búsettir
í Reykjavík eða svo nærri. að þeir
geti daglega sótt þangað fundi.
2 gr,- Nú telur fjármálaráöherra
þörf á aö greiða fé úr ríkissjóði
umfram heimild í fjárlögum eða
öðrum lögum, og skal hann þá til-
kynna formanni nefndarirnar það,
en hann kveður neíndina þegar til
fundar með ráðherra eða umboðs-
manni hans um málið, Nái tillaga
ráðherra samþykki allra nefndar-
manna, sem á íundi eru, er hún
samþykkt, en ella failin. Samþykkt
tillaga er greiðsluheimild handa ráð-
herra.
3. gr. Ríkisgjaldanefnd heldur
gerðabók og skráir í hana skýrslu
um það, sem fram fer á fundum
hennar. Bókin skal bera skýrt meö
sér, hvaða umframgreiðslan hefir
verið óskað og hverjar þeirra sam-
þykktar. Fundir ríkisgjaldanefndar
eru því aðeins löglegir, að einn
maður, aðalmaður eða varamaður,
úr hverjum þeirra flokka, sem nefnd-
ir eru i 1. gr., sækja hann. Fundar-
gerð skulu allir nefndarmenn undir
rita, sem fund sækja.
4. gr. Formaður ríkisgjaldanefnd-
ar skal senda yfirskoðunarmönnum
landsreikningsins ár hvert eftirrit
af því, sem skráð hefir verið í gerða-
bókina um atriði er snerta þann
landsreikning, sem þá er til endur-
skoðunar. Þetta skal gert ekki síð-
ar en mánuði eftir að reikningurinn
er prentaður.
5. gr. Nú greiðir fjármálaráðherra
fé úr ríkissjóði án heimildar á fjár-
lögum eða öðrum lögum eða án
samþykkis rtkisgjaidanefndar sam-
kvæmt 2. gr., og varðar það hann
þá ábyrgð eftir 143. gr. hinna al-
mennu hegningarlaga. Auk þess er
haun skyídur til að endurgreiða
ríkissjóði það fé, sem greitt hefir
verið í heimildarleysi.
9. gr. Kostnaður við neíndina,
þar á meðal þóknun til nefndar-
manna, allt að 500 kr, til hvers,
greiðist úr ríkissjóði
í greinargerð segir svo:
5*30 heíir þótt mjög við brenna,
að ríkisstjórnir hafi greitt fe úr
ríkissjóði án lagaheimildar. Með
slfkum greiðslum má skera mjög
fjárveitingavald Alþingis, þvf að
reynslan sýnir, að Alþingi er venju-
lega fúst til að samþykkja slíkar
greiðslur eftir á. En þar sem þingið
situr ekki að störfum nema sem
svarar hér um bil fjórðungi ársins,
er það auösætt, að ekki verður hjá
því komist, að greiðslur fari fram
úr ríkissjóði án þess að þingið hafi
tækifæri til að láta uppi skoðun
um þær. Ný viðhorf og verkefni
skapast jafnan og geta leitt af sér
þörf eða knyjandi nauðsyn á greiðsl-
um úr ríkissjóði. Þetta hefir án efa
valdið því, að rikisstjórnirnar hafa,
að því er virðist, oft sýnt kæruleysi,
um greiðslur án lagaheimildar, f
trausti þess, að slíkar greiðslur verði
samþykktar eftir á.
Frv. þetta er borið fram til þess
að reyna að bæta úr þessu. Það
virðist vera skylda Alþingis að
vernda fjáveitingarétt sinn, og það
sýnist vera hægt á tiltölulega auð-
veldan hátt, á þann veg, sem ráð-
gerður er í frv. Nokkur fyrirhöfn
og óþægindi fylgja að sjálfsögðu
hinu ráðgerða íyrirkomulagi, en hér
er til mikils að vinna.
MERKÁR BÆKOR:
G. Gunnarsson: Hvide Krist
J. Jörgensen: Charles de Foucauld
Asch: St. Petersburg
Buckholzt: Frank Dover og den
lille Kvinde.
Fleuron: En Raabuks Ilendelser
Mensendieck: De daglige Be-
vægelsers Skönhed
Knud Becker: Verden venter
— » — Det daglige Bröd
og margt fleira nýkomið.
Þorst. Þ. Thorlaeius.
Bóka- og ritfangaverzlun.
Hér með tilkynnist, að jarðarför
mannsins míns og föður, Aðalsteins
Jörundssonar, fer fram fimtudaginn
13. þ.m. og hefst með húskveðju,
að heimili hins látna, Lækjargötu
13, kl. 1. e. h,
Guðbjörg Sumarliöadótíir,
Guðnður Aðalsteinsdóttir.
Laugaveitan.
I3ann 9. þ. m. var aftur byrjað á
að þekja laugaleiðsluna til sundlaug-
arinnar. Þessu verki þarf að vera
lokið í haust, ef tíðarfar leyfir.
Vel var af staö farið, því Sigurð-
ur Guðmundsson skólameistari sendi
30 af nemendum 4. bekkjar fyrsta
daginn. Unnu þc.ir rösklega í 4 kl.st.
—í gær unnu nemendur 3. bekkjar.
Auk þessa hefir skólameistari lofað
að gefa nemendum frí svo þeir geti
unnið að þessu a.m.k. einn dagspart
hver bekkur. Væntum viö mikils
og góðs stuðnings úr þeim hóp, er
við þökkum,
Eu betur má ef duga skal. —
Næstu daga, og væntanlega svo
lengi sem þörf er á, verða nokkrir
menn til að hlaða ofan á leiðsluna.
— En okkur vantar liðsafla til að
moka moldinni ofan á leiðsluna, því
það geta allir gert.
Nú er takmarkið að reyna að
vekja þá »stemningu« í bænum, að
ami.k. komi ÍOO nianns á sunnu-
daginn kl. 8 f. h. og vinni til
miðdegis. —
Ungmenni Akureyrar, ykkur er
hugleikið að sundlauginni notist sem
bezt heita vatnið og þið fáið að
njóta laugarinnar sem allra bezt til
sundnáms, styrkingar heilsunni og
hreinlætis, nú er þess vænzt, að
þiö leggið dálítinn skerf til að Ijúka
viö framangreint verk.
Engar íþróttaæfingar á sunnu-
daginn! Komið heldur öll með
rekur og nokkur með kvíslar og
handbörur upp að latiginni á sunnu-
dagsmorguninn og leggið gjörva
hönd á verkið. — Þökkum fyrir-
fram alla aðstoð, sem veitt verður.
AK.
Fylgjur rauðu stjórnarinnar.
Á 16. gr. fjárlagafrv. rauðu stjórn-
arinnar eru tveir nýjir útgjaldaliðir,
sem sýnilega koma til að verða
drjúgir í framtíðinni. Þessir liðir
eru: —
1. Kostnaður við kjöt-
og mjólkursölu . . kr, 20,000,00
2, Kostnaðnr vegna sér-
stakra ráðstafana
um inn-og útflutning— 30,000,00
Fyrri liðnum íylgir svohljóöandi
greinargerð :
»Samkv. bráðabirgðalögum iim
kjöt- og mjólkursölu, hefir ríkissjóð-
ur nokkurn kostnað af framkvæmd
þeirra og eru því áætlaðar til þess
kr. 20,000,00.«
Síðari liðnum fylgir þessi greinar-
gerð: -
»Gera má rá ráð fyrir allmiklum
kostnaði vegna þessara ráðstafana
(gjaldeyrisneínd o. fl) og eru því
áætlaðar til þess kr. 30,000,00.«
Skvldi ekki, þegar fram líöa
stundir, dálaglegar útgjaldafúlgur
geta komist fyrir á þessum liðum?