Íslendingur - 09.01.1952, Side 2

2
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 9. janúar 1952
AF ERLENDUM SLÓÐUM
Meistnri ■ Dflli
t
Rnnur lónssw
fyrrf. ráðberra Idtinh
30 des. s. 1. lézt að heimili sínu
í Reykjavík fyrrv. ráðherra, Finn-
ur Jónsson alþingismaður. —
Kenndi hann sjúkleika á s. 1.
sumri, er hann var á ferð í
Bandaríkjunum í hópi nokkurra
íslenzkra verklýðsleiðtoga. Lagð-
ist hann í sjúkrahús, eftir að heim
kom, og voru þar gerðir á honum
tveir uppskurðir, er ekki báru á-
rangur. Hann varð aðeins 57 ára
gamall.
Finnur Jónsson var fæddur á
Harðbak á Sléttu 28. sept. 1894,
3onur Jóns bónda þar Friðfinns-
sonar og konu hans Þuríðar Sig-
urðardóttur. Fluttist hann í
bernsku til Akureyrar með for-
eldrum sínum og lauk þar gagn-
fræðaprófi árið 1910 og var síð-
an póstþjónn þar um 8 ára skeið.
Árið 1920 var hann skipaður
póstmeistari á ísafirði og gegndi
þvi starfi í 12 ár. Á þeim árum
'.ét hann mikið til sín taka í verka-
lýðs- og stjórnmálum og fékkst
jafnframt við blaðamennsku. Var
hann kosinn á þing fyrir ísfirð-
'nga 1933 og jafnan síðan. Þegar
nýsköpunarstjórnin tók við völd-
um haustið 1944, tók hann sæti í
henni af hálfu Alþýðuflokksins
sem dóms- og félagsmálaráðherra.
Fjölmörg önnur opinber störf
hafði hann á hendi um ævina.
Síðustu árin var hann forstjóri
Innkaupastofnunar ríkisins.
og skemmta sér. í því sambandi
Einhvern tíma fyrir löngu, á
þeim árum, sem íslendingar gátu
keypt bækur, varð mér það á að
leggja út fé fyrir bók sem hét:
List samtíðarinnar. Þetta var bók
með myndum, raunar eftirmynd-
um af málverkum þeirra lista-
manna, sem sagt var að tilheyrðu
„samtíð“ vorri, hvað sem það á
nú að þýða. Þetta var þegar ég
hélt að hægt væri að kynnast
sæmilega flestu á sviði lista, jafn-
vel öðlast „vit“ á því; maður var
ungur þá og leit á lífið eins og
ávöxt, sem hægt væri að éta allan
og þegar og ef maður vildi.
í þessari umræddu bók voru
m.a. eftirmyndir af nokkrum
myndum eftir mann, sem hét Sal-
vador Dali. Þær þóttu mér rari-
tet, en ekki hafði ég lieyrt mann
inn nefndan. Með því að spyrja
vísa menn á sviði myndlistar,
fékk ég að vita að maður þessi
væri þekktur vel, þó einkum vest-
an hafs.
Nú liðu ár og ég hafði (og
hefi) gefið frá mér alla von um
að fá nokkurn tíma „vit“ á mynd-
list, né heldur öðrum hinna fögru
lista, sem svo eru kallaðar, þótt
ég hins vegar reyni að „njóta‘
þeirra. En þá er það einn dag, er
ég sýp morgunte í London í Eng-
landi, að ég sé í blaði, að til
borgarinnar hafi komið daginn
áður sjálfur Dali, fullu nafni, Sal
vador Felipy Jacinto Dali, og
var margt um þann atburð rætt
enda er maðurinn hinn óvenju-
legasti. í farangri Dalis voru m
a. 10 töskur með rissbókum og
■minnisbókum, töluvert margir
olíulampar frá Victoríu-tímabil
inu (þeir ku gefa honuni „hug
myndir“), heilt safn af „þurrk
uðum“ fiðrildum (hann er hrif
inn af skorkvikindum, einkun
vængjuðum), og auk þess mynd-
ir til þess að halda eina verðmæt-
ustu eins-manns-sýningu, sem
nokkru sinni hefir sézt í London,
og er þá langt jafnað. Verðmæti
myndanna var um 50 þús. sterl.-
pund (um 2)4 millj. ísl. kr.), en
þess er að geta, að tvær mynd-
anna voru verðlagðar á 15 þús.
sterhpund hvor.
Dali er 47 ára gamall og ein
kennilegur í háttum, enda kallað
ur einn mesti auglýsingamaður
heimi. Ekki sá ég manninn, en
hann stóð við fáa daga í London,
en sýninguna hefi ég séð — og
þótti hin merkilegasta. Sýningin
er í Ltlum húsakynnum, tveim
meðalstórum stofum, en myndir
eða númer á sýningarskrá eru 41
þaraf fjöldi rissmynda, margt
uppköst að hluta stærri mynda.
Aðalmyndirnar (nær 700 þús. kr
virði hvor) eru: Kristur á kross
inum og Madonna frá Port LIi
gat. Um fyrri myndina er það að
segja frá sjónarmiði leikmanns,
að hún er mjög áhrifamikil. Því
miður er illgerlegt að lýsa henni
svo, að það gefi nokkra hugmynd
um myndina. Það er horft á
xrossfestinguna að ofan frá, and-
.it Krists sézt ekki, heldur herðar,
aandleggir og hvirfill. En sjald-
an hefi ég a.m.k. séð jafnmikla
pjáningu í mynd af þessu tagi.
iNú sé fjarri mér að leggja nokk-
arn dóm á listaverk. En það virð-
.st mér að Dali sé blátt áfrara
.e.kilega snjall að „mála“, ef
aonum sýnist svo. Þarna á sýn-
.ngunni var lítil mynd af brauð-
.ileif í tágakörfu og var brotinn
.íleifurinn. Sú mynd m. a. var
gerð af ótrúlegri leikni og natni.
.íitt er annað mál, að sumar af
nyndum, sem þarna voru, íóru
alveg fyrir ofan garð og neðan
njá mér, ég hygg fleirum. Stór
nynd var t.d. þarna, sem átti að
/era til „skreytingar“ á „Hel-
iti“ Dantes, og sú mynd var hinn
erlegasti óskapnaður og þó
,skiljanleg“, en hún virtist bara
iálf, annar helmingurinn var
íæstum auður, aðeins daufir
atnslitasvipir, sumir eitthvað í
líkingu við engla eða einhverjar
erur, flögruðu þar um. Ein
jkkuð stór mynd var á sýning-
jnni, „egta“ Dali. Þar var aðal-
.riðið óskapnaður og þó í konu-
tlki, hauslaus að vísu, leggir og
eri borið uppi af skorðum, þjó-
hnappar geysistórir en fyrir
jrjóst tveir stærðar pokar og
bundið fyrir, ekki ósvipað í lagi
jg „blákkupokar“. Allur þessi
skapnaður sýndist vera að leka
niður eins og bráðið vax. Neðan
við þessa „fígúru“, var lítil
mannsmynd, svo sem fimm senti-
metrar á hæð. Þetta var drengur,
ílæddur í „matrósaföt“, var með
skopparagjörð, og virtist stara á
hina tröllslóru ófreskju með for-
undran. En snáðinn var málaður
svo nákvæmlega, að þar fór ekk-
ert aflaga, þó'tt hann væri svo
smár í hlutfal'd við myndina, að
mér skauzt yfiir að sjá hann fyrst.
IJvað þetta aJlt eigi að tákna er
annað mál, og margar eru myndir
Dalis enn þá undarlegri.
Alveg leiðí ég hest minn frá að
lýsa hinni stóru madonnu-mynd
svo að það gefi nokkra hugmynd.
Þar virðist allt vera „á floti“,
undarlegar „fígúrur“ um allt,
madonnan sjálf situr á tróni og
er gluggi á madonnunni miðri, en
í kjöltu hennar er barn, einnig
með glugga, en í þeim glugga er
hálft egg (eða svo sýnist mér) og
lekur úr. Ekki fæ ég skilið þess
þýðingu) ?)!
Um Deiíi sjálfan mætti margt
segja. Ég spurði sýningarstjór-
ann um hai m og háltu hans, en
karl sá bros.ti og sýndi mér gríð-
armikinn fdoðrant. Þar í voru
blaðaúrklípipur um Dali og verk
hans og tak ta og tiktúrur. Þar sá
ég m.a.. að- þeg'ar Dali kom fyrst
til Netv Yoi.’k hafði hann „þrum-
ara“ míkinn spenntan við höfuð
sitt. 1 Lond( jn hefir Dali heimtað
leigubifreið; þamnig útbúna, að
inni í bílnum gæti ,rignt‘ á lista-
manninn þegar og ef hann svo
vildi vera láta (flestum þykir þó
rakinn nægilegur í, þeirri borg).
Dali lætur leggja simatól sitt í
mulinn ís, segir það „viðfeldn-
ara viðkomu“ með því móti. Og
svo framvegis lengi. Víst er að
Salvador Dali kemur óvíða svo
að honum og myndum hans sé
ekki veitt mikil og forvitnisleg at-
hygli.
LONDON, 13. des. 1951.
Bjak.
SKAUTAFÉLAG
AKUREYRAR
Framkald af 1. síðu.
og íshockey og auk þess var sýnt
listhlaup og dans.
Félagið hefir alla tíð átt erfitt
um alla áhalda-útvegun og ekkert
land haft til umráða fyrir skauta-
braut, þar til nú fyrir 2 árum, að
það fékk til umráða túnið á Krók-
eyrinni við Gróðrarstöðina. Hefir
félagið haft þar umfangsmikla
starfsemi og kostnaðarsama, sem
að mestu leyti hefir lent á félags-
mönnum sjálfum.
Hefir félagið nú snúið sér meir
að hraðhlaupi og þegar haldið
nokkur mót í þeirri grein, þar á
meðal Islandsmót á s. 1. ári. —
Á það nú á að skipa nokkrum
mjög efnilegum hraðhlaupurum.
Núverandi stjórn félagsins
skipa:
Jón D. Armannsson, form.
Þorvaldur Snæbjörnsson,
varaform.
Skjöldur Jónsson, ritari
Björn Baldursson, féhirðir
Edda Indriðadóttir, spjald-
skrárritari.
Eru félagsmenn nú um 100 að
tölu.
*
AFMÆLISMÓT
£ i .j.. -..... JÓiáÉlaSuBKkí
Skoutafélags Akureyrar
í&r fram á ísnum austan við
Gróðrarstöðina dagana 29.—31.
des. 1951. Var mótið háð í tilefni
þess, að félagið varð 15 ára á ný-
ársdag 1952.
Þessá voru helztu úrslit á mót-
inu:
Laugardag 29. des.:
500 m. Iilaup karla:
1. Þprv. Snæbjörnsson S.A. 54.5 sek.
2. Björri Baldursson S.A. 55.5 sek.
3. Hjalti Þorsteinsson S.A. 56.0 sek.
1500 m. hlaup kvenna:
1. Edda Indriðadóltir S.A. 3.51.1 ínín.
2. Hólmfr. Ólafsdóttir S.A. 4.13.0 mín.
500 m. hlaup drengja 14—16 úra:
1. Guðlaugur Baldursson S.A. 64.4 sek.
2. Ingólfur Ármannsspn S.A. 69.4 sek.
3000 m. hhiup knrla:
1. Jón D. Ármannsson S.A. 6.26.7 mtn.
2. Björn Baldursson S.A. 6.27.0 mín.
3. Þorv. Snæbjörnsson S.A. 6.54.5 mín.
Suimudag 30. des.:
1500 /;?. hiaup karlo:
1. Björn B aldureson S.A. 2.58.5 mín.
{2. I>orv. Sruœbjörnsson S.A. 3.00.4 mín.
3. Jón D- Ármanhsson S.A. íðiOto mín.
AVARP
til meðlima Aust-
f irðingaf élagsins
Góðir félagsmenn og aðrir
Austfirðingar!
Enn er hér á Akureyri, í okkar
kæra bæ, félagsskapur, sem Aust-
firðingafélag heitir, og eins og
að líkum lætur samanstendur af
fólki af Austurlandi, úr sveit og
fjörðum. Flest þar fætt og upp-
alið og á sínar minningar um
liðna ævi í átthögunum.
Ekki er tilgangurinn með lin-
um þessum að ræða eða meta gildi
endurminninga manneskj unnar
frá æskustöðvunum, það verður
hver og einn að gera með sjálfum
sér í ró og næði og komast þann-
ig að þeirri niðurstöðu, sem er
eðli hans samkvæmast.
Tilgangurinn er einungis sá að
komast eftir því, hvort félagsmenn
vilja á yfirstandandi vetri taka
þátt í fyrirhuguðu Austfirðinga-
móti, eins og því kann að verða
fyrirkoinið og tilkynna það hið
fyrsta mótsnefndinni.
Nefndin telur sér ekki fært að
vinna verk sitt í algerri óvissu
um það, hvort „mótið“ sækja
segjum 50—80 eða 130 manns.
Það verður ekki hjá því kom-
izt að nefna einhverja tölu í sam-
bandi við útvegun húsnæðis og
annað, sem að þessu lýtur og öll-
um má vera ljóst, sem um málefn-
ið hugsa.
Mótsnefndin mun þó reyna að
gæta hófs í kostnaði, sem eflaust
er í margra augum kostur, þótt
öðrum kunni að þykja það var-
hugavert, þannig, að þá verði
farið inn á smásálarlegan sparnað
og nurl.
Rót sína á stofnun Austfirð-
ingafélagsins að rekja til þess,
að Austfirðingar, sem hér bjuggu
og búa enn, ættaðir úr sveit og
fjörðum Austurlands, fundu hjá
sér hina mannlegu kennd að vilja
minnast liðinna stunda frá upp-
vaxtarárum, sem eru einkennilega
samgrónar náttúrlega gerðum
mönnum, að skaphöfn allri og
eðli. Fleira er einnig á stefnuskrá
félagsins en það að koma saman
500 m. hlaup kvenna:
1. Edda Tndriðadóttir S.A. 72.3 sek.
i
300 m. hlaup drengja innan 14 dra:
1. Gylfi Kristjánsson S.A. 50.2 sek.
2. Örn Indriðason S.A. 51.0 sek.
3. Birgir V: Ágústsson S.A. 52.9 sek.
1500 m. Iilaup drengja 14—16 dra:
1. Guðl. Baldursson S.A. 3.18.8 mín.
2. Ingólfur Ármannsson S.A 3.56.0 mín.
5000 m. hltiup karla:
1. Jón D. Ármannsson S.A. 10.33.5 mín.
2. Björn Baldursson S.A. 10.41.5 mín.
3000 m. hlaup kvenna:
1. Edda Indriðadóttir S.A. 7.42.8 mín.
2. I lólmfr, Ólafsdóttir S.A. 9.36.3 mín.
Stigakcppni mótsins:
1. Björn Baldursson S.A. 243.650 stig
2. Jón D. Ármannsson S.A. 245.500 stig.
mætti minna á það, að félagið
lætur sér annt um allt þarft og
þjóðlegt, sem snertir meðal ann-
ars og ekki sízt Austurland.
Stórar drykkju- og átveizlur
éru ekki fremur viðeigandi ein-
mitt í sambandi við Austfirðin'ga-
mót, þótt vissulega eigi þær sinn
töframátt í margra augum. Hitt
verður að lita á, að sem flestum
sem þess óska gefizt kostur á að
skemmta sér við samræður, söng
og dans, enda er ekki á allra færi
að sitja dýrar veizlur. Ætlunin
er sú, að sem flestum gefizt kost-
ur á að vera með í því einu sinni
á ári hverju, að minnast við æsku
sína og föðurtún.
Góðir meðlimir. Tilkynnið
þátttöku yðar fyrir 20. janú-
ar næstk. til undirritaðra, sem
nú skipa Mótsnefnd og sem í
nafni Austfirðingafélagsins hér
með óska ykkur öllum farsældar
á komandi ári, með þökk fyrir
hið liðna.
Akureyri, 6. janúar 1952.
Mnrgrét Jónsdóttir, Fjólugötu 1, Ingi-
björg Eiríksdóttir, Reynivöllum 4,
Oddur Kristjdnsson, Helgamagrastrœti
15,' Jón Hinriksson, Strandgötu 35,
Gisli. Kristjánsson, Helgamagrastr. 28.