Íslendingur - 09.01.1952, Page 5

Miðvikudagur 9. janúar 1952
ÍSLENDINGUR
5
4ií n ai ii <1 ii r
€5 íi ð m u n d $ s o n
trésmíðameistari
Hinn 31. desember sl. var til
moldar borinn frd Akureyrar-
kirkju Guðmundur Guðmunds-
son, trésmíðameistari, fyrrver-
GuSmundur GuSmundsson.
andi bóndi á Reykjarhóli í Seylu-
hreppi í Skagafirði.
Guðmundur var fæddur í
Flatatungu í Akrahreppi 20. októ-
ber 1880. Foreldrar hans voru
Guðmundur Björnsson bóndi á
Bústöðum í Austurdal í Lýtings-
staðahr. Guðmundssonar bónda
á Miðvöllum í Svartárdal og El-
ísabet Guðrún Björnsdóttir frá
Uppsölum í Svarfaðardal.
Guðmundur ólst upp á Bústöð-
um og í Vesturdal á Giljum og
Litluhlíð til fullorðins ára. Kom
snemma í ljós, að hann var
óvenju harðger og afkastamaður
til vinnu. Um tvítugsaldur hóf
liann trésmíðanám hjá Þorsteini
Sigurðssyni snikkara á Sauðár-
króki. Lauk hann þar snikkara-
prófi 1905, en snikkarapróf veitti
þá réttindi til hvers konar smíða,
jafnt húsgagna sem húsasmíða.
Árið 1907 kvæntist Guðmund-
ur Guðrúnu Guðmundsdóttur,
hinni ágætustu myndarkonu, og
hófu þau fyrst búskap í Goðdöl-
um í Vesturdal. Árið 1909 fluttu
þau að Brekku í Sevluhreppi. Þar
bjuggu þau í 6 ár. Árið 1915
keypti Guðmundur Reykjarhól í
Seyluhreppi. Guðmundur hóf
strax byggingu íbúðarhúss á
Revkjarhóli, og með sínum al-
kunna dugnaði hafði hann á
fyrstu búskaparárum sínum þar
endurreist öll peningshús. Þetta
gerði hann að mestu með eigin
höndum, a.m.k. þar sem um fag-
vinnu var að ræða.
Oft var gestkvæmt á heimili
þeirra hjóna, enda voru þau
hjónin samvalin urn rausn og
höfðingsskap. Þeir sem komu til
þeirra hjóna, Guðmundar og
Guðrúnar, á fyrstú búskaparár
um þeirra muna vel, hve litla,
lága baðstofan í Brekku var hlý-
leg og aðlaðandi, en þannig
koma gestinum fyrir sjónir heirn-
ili, þar sem smekkleg og þrifaleg
umgengni og hlýlegt viðrnót hús-
bænda láta hann ósjálfrátt finna
að hann sé velkominn.
Guðmundur lét sér ekki nægja
að stunda búskapinn eingöngu.
Auk þess sem hann vann mikið í
hjáverkum að srníði heirna, var
,ann oft að heiman við húsa-
smíðar, og bera þær byggingar
lonum víða vitni, svo sem Flugu-
mýrarkirkja í Blönduhlíð, og
margar aðrar byggingar, er hann
var yfirsmiður við.
Guðmundur var maður, sem
sjaldan lét verk úr hendi falla. Á
fyrstu búskaparárum hans var
eigi um vélakost að ræða við
heyskap, og naut hann þess því
vel að hann var með afbrigðum
góður sláttumaður, enda var
íann svo lagvirkur að segja má,
.ð hvert verk léki honum í hendi,
3r hann bar við.
Eftir 20 ára búskap á Reykjar-
áóli fluttu þau hjónin til Sauðár-
cróks. Þar byggði hann þeim
itórt og vandað íbúðarhús, og er
það hús nú prestsetur bæjarins.
Árið 1941 fluttu þau hjónin,
Guðmundur og Guðrún, til Ak-
ureyrar. Stundaði Guðmundur
smí&ar þar á meðan heilsa og
kraftar leyfðu.
Þeim Guðmundi og Guðrúnu
varð þriggja barna auðið: Frú
Sigrúnar, sem gift er Pálma
Þorsteinssyni frá Hjaltastöðum,
búsett í Reykjavík; Björns, lög-
regluþjóns, á Akureyri. Kona
hans er Ragnheiður Brynjólfs-
dóttir, ættuð úr Eyjafirði; Að-
alsteins lögfræðings. Kona hans
var Sigríður Jónsdóttir úr
Reykjavík.
Konu sína missti Guðmundur
15. október 1946, og tveim mán-
uðuin síðar, eða 18. desember,
andaðist Aðalsteinn sonur þeirra.
Var Guðmundi því þungur harm-
ur kveðinn, að missa þá tvo ást-
vini sína með stuttu millibili. En
Guðmundur bar þær raunir með
sinni meðfæddu stillingu og
æðruleysi.
Hin síðustu ár, eftir að heilsa
Guðmundar fór að bila, dvaldi
hann hjá Birni syni sínum og
Ragnheiði tengdadóttur sinni og
naut þar í ríkum mæli þess ást-
ríkis og umhyggju þeirra hjón-
anna, sem honum var svo mjög
þörf á.
Guðmundur var maður fá-
skiptinn og dagfarsprúður svo að
af bar. Ilið hægláta en þó glað-
væra geðslag lAms og prúðmann-
leg framkoma, öfluðu honum vin-
sælda og virðingar hvar sem hann
fór.
Guðinundur frá Reykjarhóli er
Sparnaðarnefnd sendir
bæjarstjórnj álitsgerð.
Eins og kunnugt er skrifaði Fé-
lagsmálaráðuneytið bæjarfélög-
um á öllu landinu og lagði svo
fyrir að kosin væri nefnd í hverju
bæjarfélagi til þess að athuga og
gefa skýrslu um stjórn, rekstur og
viðhald hinna ýinsu fyrirtækja.
Þessir voru kosnir hér á Akur-
eyri:
Sverrir Ragnars
Baldur Guðlaugsson
Sigurður M. Helgason
Eyjólfur Árnason.
Nefndin lauk störfum rétt fyrir
nýárið og skilaði ýtarlegu áliti til
bæjarstjórnar.
Segir svo í upphafi nefndar-
álitsins:
Nefndin hóf störf sín með fundi
á skrifstofu Sverris Ragnars laug-
ardaginn 10. nóvember og kaus
þá Sverri Ragnars formann og
Baldur Guðlaugsson ritara. —
Nefndin hélt síðan fundi flesta
daga og stundum tvo á dag, þar
til hún lauk störfum 16. þ. m.,
samtals 34 fundi. Utan funda
störfuðu fundarmenn, hver í sínu
lagi að öflun upplýsinga.
Nefndin hagaði störfum sínum
í höfuðatriðum sem hér segir. 1
því skyni að afla sér upplýsinga
um hinar ýmsu starfsgreinar bæj-
arins, fékk hún forstöðumenn
þeirra og nokkra aðra yfirmenn
til að mæta á fundurn sínum, og
gera nefndinni grein fyrir starf-
semi viðkomandi starfsgreinar.
Nefndin hafði tal af þessum mönn
um: Bæjarstjóra, bæjargjaldkera,
bæj ar verkfræðing, bæj arverk-
sljóra, rafveitustjóra, eftirlits-
manni raflagna, verkstjóra raf-
veitu, skrifstofustjóra rafveitu,
framkvæmdastjóra síldarvérk-
smiðjunnar í Krossanesi, bygg-
ingafulllrúa, báðum bygginga-
meisturum bæjarins,, v.atnsveitu-
stjóra, slökkviliðsstjóra, hafnar-
verði og vatnsafhendingarmanni,
skólastjórum gagnfræða- og
barnaskólans, framfærslufulltrúa.
gjaldkera sjúkrahússins, garð-
yrkj uráðunaut, heilbrigðisf ull-
trúa, skrifstofustj óra vinnumiðl-
unarskrifstofunnar, sundlaugar-
verði og framkvæmdastjóra
sjúkrasamlagsins.
Auk munnlegra upplýsinga
þessara manna, aflaði nefndin sér
margskonar skýrslna og gagna og
nú horfinn ^jónum vorum um
skeið. Skagfirðingar munu ávallt
minnast með hlýjum hug og virð-
ingu bóndans á Reykjarhóli, seiu
skipaði sér í einu, um nærfelll
Jirjátíu ára skeið, í raðir hand-
verksmanna og bænda, svo að
bæði rúmin voru vel skipuð.
Nú hefir Jiessi vinnulúni lieið-
ursmaður lokið sínu mikla dags-
verki, og skiþið því með særnd.
Blessuð sé minning hans.
sundurliðunar á ýmsum reikning-
um frá skrifstofu bæjargjaldkera
o. fl., og kemur megin hluti þess
fram í skýrslu þessari, ýmist í
meginmáli eða á fylgiskjölum.
Slrax og nefndin hafði náð íali af
framangreindum mönnum, og
aflað sér meginið af öðrum gögn-
um, hóf hún að vinna úr efninu
og semja skýrsluna.
UM STJÓRN
KAUPSTAÐARINS:
Nefndin átti viðtal við bæjar-
stjóra og bæjargjaldkera. I því
viðtali upplýstist, að húsnæði
það, sem bæjargjaldkeri hefir nú
til umráða, sé algjörlega óviðun-
andi vegna þrengsla, svo að sjá
yrði fyrir rýmra húsnæði þegar á
næsta ári. Þrengslin í skrifstof-
unni valda því, að áliti bæjar-
gjaldkera, að nú sé jafnvel ekki
unnt að anna þar þeim störfum,
er undir skrifstofuna heyrðu, og
væri dæmi þess, að slík störf væru
unnin nú úti í baq með aðkeyptri I
vinnu, svo sem skriftir vöru-
gjaldareikninga fyrir hafnarsjóð.
Gerðu þeir bæjarstjóri og bæjar-
gjaldkeri jafnvel ráð fyrir, að
leigja þyrfti dýrt húsnæði fyrir
skrifstofurnar í 3—4. ár a. m. k.,
þar sem eigi væri von til að bæj-
arsjóður eignaðist eigið húsnæði
fyrir skrifstofur sínar fyrr. Af
þessu tilefni drap nefndin á þann
möguleika, sem að vísu hefir ver-
ið minnst á áður, að reynt yrði
að bæta |iannig starfsskilyrðin í
núverandi skrifstofum, að við-
hlýtandi yrði næstu ár, eða Jiar
til bæjarsjóður hefði byggt yfir
skrifstofurnar. Með þetta fyrir
augum óskaði nefndin eftir því
við byggingarfulltrúa bæjarins í
samráði við bæjarstjóra og bæj-
argjaldkera, að hann gerði upp-
drált af húsnæðinu með nauðsyn-
leguin breytingum, sbr. fskj. nr.
III, A og B. Breytingin er aðal-
lega í því fólgin, að skrifstofa
bæjarstjóra flytst í húsnæði bæj-
argjaldkera og öfugt, auk þess séu
gerðar minni háttar breytingar
og lagfæringar í skrifstofunum.
Af þessari tilhögun telur nefnd-
in að leiði, að allt skrifstofufólkið
starfi undir verkstjórn bæjargjald
kera, og telur nefndin að starfs-
skilyrði’n í skrifstofunum batni til
muna og starfskraftarnir notist
betur, og komist verði hjá að
leigja dýrt liúsnaiði.
Í kaflanum um vegi og bygg-
ingamál segir:
Bæjarverkfræðingur telur á-
baldaeign bæjarins í ýmsu ábóta-
vant. Bærinn á m. a. eina vörubif-
reið, en þyrfti að eiga a. m. k.
tvær vörubifreiðir. Aðkeypt vöru-
bifreið er upptekin í þurrkatíð á
sumrin flesta daga við vatnsakst-
ur á götur bæjarins, og trúlegt að
ein bifreið muni ekki nægja til
Jiessa starfs, Jiar sem nú er hælt
að aka sjó á göturnar, sem bindur
ryk miklu lengur en ósalt vatn.
Bæjarverkfræðingur telur enn-
fremur, að mjög hagkvæmt
muni reynast að bærinn eigi sand-
dælu til aínota fyrir höfnina, og
þó e. t. v. einkum vegna dráttar-
brautarinnar, í líkingu við áhald
það, sem áætlað er að vinna með
við flugvallargerðina innan bæj-
arins.
Þrjár stofnanir bæjarins, raf-
veitan, vatnsveitan og bifreiða-
verkstæðið, telja sig Jiurfa að
hafa nokkrar vörubirgðir í sam-
bandi við starfsemi sína. Virðist
svo sem ófullkomið eftirlit sé með
birgðurn þessara stofnana. Legg-
ur bæjarverkfræðingur til, að all-
ar birgðir bæjarins og stofnana
hans verði sameinaðar á einn
stað undir eftirliti og á ábyrgð
eins manns, sem ekki hefði önnur
störf á hendi. Það er hugmynd
bæjarverkfræðings, að flytja
gönilu brunastöðina á Torfunefi,
í þessu skyni, en það er járnhús
hentugt til flutnings, á einhvern
hagkvæman stað. Til þessara af-
nota á bærinn einnig birgða-
skemmu á Gleráreyrum.
Nefndin er sammála þessari til-
lögu bæj arverkfræðings.
.Verkamannaskýli það, sem nú
er í gömlu brunastöðinni mætti
flytja t. d. í „Rauða“-húsið við •
Skipagötu.
Grjótmulningur bæjarins er
undir yfirumsjón bæjarverkfræð-
ings, en undir verkstjórn bæjar-
verkstj óra. Bæj arverkf ræðingur
telur að Jiægt væri að gera vinnsl-
uha mun ódýrari með því að, fá á-
mokstursvél, sem flutt gæti grjót-
ið að Jiegar malað er á vetrum,
og mokað úr bing á bíla. Grjót-
mulningurinn er sumpart unninn
á vetrum og Jiá sem atvinnubóta-
vinna. Bæjarverkfræðingur telur
að grjótmulningur á sumrin gæti
orðið 30—50% ódýrari. Hækkun
á útsöluverði grjótmulnings telur
bæj arverkf ræðingur vaf asaman
úr því sem nú er, þó telur nefnd-
in rétt að þetta sé athugað nánar.
Verð á grj ótmulningi hér mun
svipað og í Reykjavík.
Bæj arverkstj óri hefir skýrt frá
því, að hann telji hægt að vinna
bæjarvinnuna ca. 10—15% ódýr-
ari, ef ekki þyrfti að vinna haiui
að töluverðu leyti sem atvinnu-
bótavinnu. Telur hann m. a.
möguleika á að bjóða eitthvað af
henni út í ákvæðisvinnu, svo sem
t. d. gangstéttagerð ðg jafnvel
sorphreinsun.
Bærinn rekur steinsteypuverk-
stæði, J >ar sem tveir menn vinna
að jafnaði að vetrarlagi, og eru
þar steyptar hellur, kantsteinar
og rennusteinar, en rör eru hins
vegar aðkeypt, og þannig samið
við verktaka, að hann hafi jafn
an fyrirliggjapdi ákveðið magn
af ýmsum rörategundum. Nefnd-
Frainh. á 6. síðu