Faxi - 01.01.1980, Blaðsíða 23

svartri prjónapeysu, með prjóna-
húfu á höfði, sem gjörði hann æði
torkennilegan. Mér var vísað til
sætis gegnt honum svo við mætt-
um sem best sjá hvorn annan. Þessi
maður var Jón Oddsson. Páll var
einnig þarna inni á rölti, sagði fátt
en tók mikið í nefið. Þarna sagði
enginn neitt þar til Páll rauf
þögnina og spyr Jón: „Jæja, hvað
segir þú, hvernig líst þér á háset-
ann?“ Jón svarar: „Hann er lélegur
ef hann reynist verri en hann sýn-
ist“. Jæja, þá hafði maður það, en
eigi var þetta álit hans á mér beint
uppörvandi, þar sem þetta var nú
tilvonandi formaður minn ef ég
væri svo heppinn að Páli versnaði af
gigtinni. En það var síður en svo að
ég reiddist Jóni fyrir þetta álit hans
á mér, því hjá honum var þetta
engin glapsýn, ég var ekki líklegur
til neinna afreka.
Til þess að stytta þessa frásögn
hér eftir, skal það sagt, að frá þess-
ari kvöldstund lék nú lífið við mig,
Jón Oddsson og allt hans heimilis-
fólk reyndust mér einstakir tryggð-
arvinir frá fyrstu til síðustu stunda
meðan lifðu. Flest er það nú dáið,
aðeins Jón einn eftir. var hann
yngstur bræðranna og dvelur nú á
sama stað í skjóli systursonar síns
Jónasar og konu hans; hef verið svo
heppinn að erfa vináttu þeirra
einnig. Annars átti ég ágæta heim-
ilisvist hjá þeim bræðrum Páli og
Þorkatli. Ég var sína vikuna hjá
hvorum, hirti fénaðinn og ýmislegt
fleira sem til féll. Þegar kom fram
um mið Góu þá var nú Páll orðinn
svo illa haldinn af gigtinni að hann
treystist ekki til að róa lengur. Var
þá það ráð tekið að láta mig róa.
Er þar skemmst af að segja, að frá
þeim tíma réri ég er á sjó gaf til loka.
11. maí. Nú þetta gekk eftir atvik-
um nokkuð vel, að minnsta kosti
þurfti ég ekki að kvarta. Ég var ekki
sjóveikur og kunni áralagið og var
ekki latur við þau verk er mér voru
falin, og sem lærðust mér smátt og
smátt með æfingu. Þó held ég að
þetta allt hefði mér lítið dugað til
frama, hefði ég eigi notið hinnar
einstöku tilsagnar og umhyggju
þeirra Bæjarskersfeðga, Jóns, Odds
og Bjarna, fyrir mér, að ég lærði
strax sem best hin réttu handtök við
allt án þess að þreyta mig að óþörfu,
því eins og vænta mátti voru flest
störf mér framandi, en það kom
furðu lítið að sök, því mér var sagt
þannig til af svo miklum skilningi
og hlýju, að ég hlaut að læra mikið
af þeim. Eitt er það sem mér verður
lengst minnisstætt. Það var þegar
andóf var þyngra á mitt borð, þá
var það fyrstu vikurnar föst regla
þeirra feðga að skipta mér á léttara
borðið, en færa sig á hið þyngra.
Þannig var nú farið með mig á sjón-
um, og mér lærðist smám saman að
beita réttum tökum við árina. Svo
þegar á leið mun ég hafa verið talinn
meðal ræðari, að minnsta kosti
kvörtuðu þeir ekki undan mínum
verkum, blessaðir mennirnir, þó
aldrei næði ég þeirra verklagni og
orku. Svipuð var umhyggja Jóns
fyrir mér í landi og skal nú tilfært
hér eitt dæmi af fleirum er tiltæk
eru, en læt þetta nægja.
Þetta var stuttu eftir sumarmál á
sunnudegi, og því eigi róið. Ég var
úti í hlöðu að taka til hey. Þá kemur
Jón Oddsson til mín. Er þá erindi
hans að spyrja mig um hvað ég hefði
verið ráðinn upp á hátt kaup hjá
þeim bræðrum. Sagði ég honum
sem var: 50 kr., eða er það ekki það
sem viðvaningum er borgað? „Já,
mig grunaði það, nú heimtar þú 100
kr. af Páli, þú hefur fengið þinn hlut
óskertan í vetur eins og þér bar, og
hafi nokkuð vantað á þín verk sem
enginn hefur kvartað um, þá kemur
það sonum mínum við en ekki Páli,
hanri hefur fengið sitt“. Nei, þetta
get ég ekki, Jón,.þú sérðþaðsjálfur.
Hér kom ég í vetur hálfgerður
vandræðamaður, þar sem ég var
óráðinn og óvanur, en þetta fólk
greiddi svo vel götu mína á allan
hátt sem best það gat; þó enginn
hafi gert svipað fyrir mig og þú og
synir þínir, því fyrir ykkar viðgjörð-
ir og tilsagnir allar er ég það sem ég
er í dag, hvernig sem mér tekst að
ávaxta það í framtiðinni, en víst er
að það fæ ég aldrei fullþakkað eða
launað sem skylt væri. En um kaup-
hækkun get ég ekki talað við Pál og
sjái hann ekki sjálfur ástæðu til að
hækka við mig, þá verður það að
vera svo. „Jæja, heldurðu að Páll sé
einhver gustukamaður?" segir Jón.
„nei, það er hann ekki, og ef þú
gerir enga frekari kröfu, þá færðu
ekki neitt“. Það verður að hafa það,'
þetta er ekki hægt fyrir mig að gera
eins og aðstæður eru. „Ertu hrædd-
ur um að þú fáir hvergi að fljóta hér
framar ef þú móðgar karlinn, viltu
ekki reyna að manna þig upp og sjá
hvað hann segir?“ Þannig var Jón
mér allan þann vetur og raunar alla
tíð meðan báðir lifðu, sem og allt
hans heimafólk, eins og ég hef áður
sagt frá. Sama mátti segja um Mið-
kots-heimilin, veitingar allar og
þjónusta allt í besta lagi og létt yfir
öllu samlífi. En aldrei varð af því að
ég talaði um hærra kaup við Pál,
enda kom að því sem Jón sagði. Páll
borgaði mér 55 kr. er ég fór. En
hvað um það, söm var tilraun Jóns
að gera hlut minn sem bestan.
Næsta haust skrifaði Páll mér þar
sem hann bað mig að koma til sín
næstu vertíð. Skyldi hann borga
mér hæsta kaup sem þá yrði borgað
á opnum skipum þar. Þetta stóð
hann vel við og borgaði mér 120 kr.
Réri ég þá vertíð á sama skipi með
sömu vinum og samverkamönnum
og vertíðina áður. Fleiri vertíðir fór
ég ekki suður fyrr en löngu síðar, en
það er önnur saga.
Þegar ég nú á gamals aldri lít yfir
þessa frásögn mína af minni fyrstu
ferð úr foreldrahúsum til hins
óþekkta, þá vakna vissulega marg-
ar spurningar. Hvernig gat mér
komið í hug að taka þessa ákvörð-
un þvert gegn vilja allra heima? Að
vísu færði ég þetta einu sinni í tal við
föður minn nokkru fyrir jól. Þá
sagði hann: „Þú skalt alveg ráða
þessu sjálfur, ekki var ég hár í loft-
inu er ég fór fyrst í útver“. Þetta
varð mér heldur hvöt til ákvarðana,
þó ekki væri útlitið gott þar sem
ekkert bréf var komiðfrá Jóni og ég
flestum þeim störfum óvanur er ég
nú hlaut að verða að takast á við.
Aldrei hafði ég fyrr farið í langferð á
vetrum, 2var farið á sjó, var þá ekki
sjóveikur og taldi mér trú um að ég
kynni áralagið. Vafalaust réði hér
miklu um að hjá mér var vaknaður -
^ð marg hugsuðu máli - og að ein-
hverju leyti metnaður, að ég mundi
aldrei verða maður til að bjarga mér
svipað og mínir jafnaldrar og leik-
bræður, þyrði ég ekki að fara til
„vers“ sem þeir. Því allir sýndust
mér þeir mannast nokkuð við
þessar ferðir, jafnvel þó ekki væru
þeir nein tröll að burðum fremur en
ég. En vissulega hafði ég af engu að
státa eins og allir sáu sem ég hef
heldur enga tilraun gert til að hylja,
enda hefði það verið fullkomin stað-
reyndarfölsun, því ég var mjög
heilsuveill framan af ævinni og þar
af leiðandi seinn til þroska þrátt
fyrir ágæta aðhlynningu.
Og hér stend ég og spyr: Hvernig
hefði þessi ferð orðið, hefðum við
farið af stað hinn sama dag sem
upphafiega var ákveðinn? Þá hefði
ekkert Jökulsárhlaup tafið ferð
okkar og við vafalaust fengið betra
gangfæri og að mestu losnað viðall-
an vöxt í ánum. Þar á móti hefði ég
ekki hitt Jóhannes í þessari ferð, en
okkar fundur í þetta sinn tel ég mér
mikið lán beint og óbeint eins og á
stóð þá, og einnig síðar. Tómas
hefði ég heldur ekki hitt, þá hefði
hann ekki verið kominn til Reykja-
víkur, en hann gaf mér mörg og góð
ráð sem mér komu síðar til góðs,
auk þess sem hann lét sér einstak-
lega annt um mig, eins og ég hef
áður um getið. Og vafasamt er,
hefðum við verið fyrr á ferð, hvort
Jón Þorsteinsson hefði þá verið
fyrsti maður sem mætti mér er ég
fyrst steig fæti í Keflavík. Hefði svo
Jón í Miðkoti verið búinn að ráða
mig hjá allt öðru fólki - og sem mér
þarna urðu nú mest vonbrigði að
eigi var - þá er nær óhugsandi að ég
nokkurn tíma hefði hlotið eða notið
vináttu þessa blessaða fólks; en það
tel ég mér tvimælalaust mestu gæfu,
því allt reyndist það mér tryggðar-
vinir meðan lifði.
Sést nú af þessu yfirliti er ég hér
hef skrifað - og sem er orði til orðs
rétt frá sagt - að þannig réðust öll
atvik í ferðinni - er oft litu illa út -
mér til mestra happa. En hvað er nú
hér að verki? Tilviljun, segjum við
sem ekki trúum að forlög ráði fiestu
eða öllu. En hvað er tilviljun? Og
hvað ræður þeim? Já, það er nú það.
Ef til vill erum við hér komin í sjálf-
heldu, og víst er að hér „brestur
mann skyn að skilja til hlítar þann
skapandi leyndardóm". En í hug
mér situr alla tíð sú trúartilfinning
að eigi mundu blessunarorð og
fyrirbænir minna elskulegu
foreldra - er mér fylgdu að heiman -
vera þar áhrifalaus; og ég fyrirverð
mig ekki fyrir að játa þá trú mína
fremur en hinn gamli „Páll frá
Tarsus.“
NJARÐVÍK
F asteigna-
gjöld
Gjalddagar fasteignagjalda
1980 eru 15. janúar, 15. marz
og 15. maí.
Þeir sem ætla að notfæra sér
þessa skiptingu verða að inna
greiðslur af hendi eigi síðar en
mánuð frá gjalddaga.
Bæjarsjóður - Innheimta
FAXI - 23