Bókavinur - 01.09.1924, Blaðsíða 2

2
BÓKAVINUR
stríS. Eg vona, aö bókin eigi erindi
til alira þeirra, sem hugsa vilja sjálf-
stætt um þjóSmálin og ekki vera
blindir sauöir í rekstri flokksmala.
Guðm. Finnbogason.
Benedikt Gröndal:
Dægradvöl.
Þetta er mikil bók, 363 bls. í með-
alstóru formi, og aS öllu hin vand-
ajíasta að ytri frágangi. —
Er æfisaga þessi í stuttu máli ein-
hver hin skemtilegasta bók, sem kom-
ið hefir út á íslenzkri tungu, veldur
því hin óþrjótandi fyndni Gröndals
og hæfileiki hans til í örfáum orðum
aS draga upp skýra og ógleyman-
!ega mynd af því, sem hann er aS
lýsa, einkum þó mönnum. Eru marg-
ar lýsingarnar, þar sem hann -segir
frá einkennum manna, æfi og afdrif-
um, alveg óviðjafnanlegar. — —
(„Vörður“ 2./11. '23).
Gamansögur.
(Heljarslóðarorrusta og pórðar
saga Geirmundarsonar).
HeljarslóSarorusta Ben. Gröndals
var fyrir löngu uppseld og ófáanleg.
ÞaS var því næsta vel gert, að gefa
hana út á ný, ásamt ÞórSar sögu
Geirmundarsonar, í jafn snoturri út-
gáfu og þessi útgáfa Ársæls bóksala
cr.
í HeljarslóSarorustu hefir Grön-
dal komist nær því en nokkur annar
íslenzkur höfundur, sem eg hefi lesið,
að líkjast ameríska skáldinu Mark
'I'wain í því, aS fara meS skemtilegar
öfgar. En munur Jæssara höfunda er
þó mikill. Þar sem grunntónninn hjá
Mark Twain er alvaran og að hjá-
kátleikur lifsins er ekki annað en
unnvörp þyngstu rauna, sem vaka
undir niðri, er ,,humorisminn“ hjá
Gröndal næröur af taumlausri gleSi,
óhófi, riddaraskap og rómantík. Hug-
arflug hans er stórkostlegt í lýsing-
unum af bardögum, veizluhöldum og
svaSaliförum, og stíllinn er næstum
óviöjafnanlega snjall. Hér skulu t. d.
teknar upp nokkrar linur á bls. 76:
„Þá heyrSist lúðragangur mikill í
útnorSri og sló upp eldbjarma niSur
viS fjallabrún; þaS voru noröurljós,
og þustu upp á himininn meður brag-
andi blossum, og í þeim noröurljós-
um riðu margar fylkingar vopnaöra
rnanna, en eldbrim og ljósgráö freyddi
undan hestabringunum, eins og rjúk-
andi sjár; þær fylkingar voru al-
svartar og höföu allir grímur fyrir
ásjónum; þar riðu þrír fremstir á
svörtum hestum og í svörtum brynj-
um; þeir höfSu grírnur fyrir andliti
og sverö björt. Þeir riSu um loftbog-
ann og fóru geyst, en himinbrimiS
svall löörandi og skínandi undan
þeim; þeir höföu hjáima háfexta,
kembdi stjörnurjúkandi ljósboöinn
aftur af hverju faxi.“
(Dagur 15./10. ’2i).
Á Gamansögum Gröndals er nú
veröiS lækkað um helming, sbr. bóka-
listann hér aftast í blaSinu.
Guðm. Gíslason Hagalín:
Vestan úr fjörðuin.
Melakongurinn.
Sagan Vestan úr fjörðum er all-
löng, og er þó aS eins fyrsti þáttur-
inn i löngum sagnabálki, þótt sá þátt-
ur sé sjálfstæS heild. Melakongurinn
er nafniö á þessum þættj,, og er í
Framh. frá 1. síðu: GóÖur félagsskapur.
Svífur í leiöslu löngun mín,
sem léttfleygra vængja blak.
Draumsagan horfna mér hljómar
á ný.
ITillir um kvpld yfir bárugný
viö úthafsins fjarlægu, eldrauöu ský,
eyjarnar Waak-al-Waak.
— Mér gengur ýmislegt mótdrægt,
á’nyggjurnar liggja á mér sem farg
og stoöar þó lítið aS láta þær á sig
i'á. — Æ, hvar er nú HeljarslóSar-
orrusta:
„— vildi Garibaldi fara á móti
Pútíphar, því hann var fullhugi mik-
ill; fékk hann því eigi ráöiö. Þá
mælti Blálandskeisari: „Látiö mig
tara í helvitið“ — og girti sig upp
og gekk á móti Pútíphar". —
Og svo framvegis, og svo fram-
vegis!
Okkar íslenzku bókmentir eru svo
auSugar, þó þær séu ekki miklar aS
vöxtum, að viS getum alt af fundiS
i þeim eitthvaS" viö þarfir okkar
hverja stundina. ViS fáum ekki ann-
an betri félagsskap.
Ársæll Árnason.
höfuSiö á aöalpersónunni, Gunnjari
bónda á Melum, sem er búhöldur aö
íornum siö, og héraSshöföingi.------
í sögulok stendur Gunnar uppi yfir-
gefinn og einmana. HiS gamla er
hruniö í rústir, en ríki hins nýja tíma,
„þar sem sonurinn gleymir fööur sín-
um Iátnum, og dóttirin svívirSir for-
eldra sína, — ríkiS, þar sem fram-
faraflugurnar eru manni alt, án til-
lits til gagns og velferðarauka, þeg-
ar til framkvæmdanna kemur,“ er
komiS í staöinn.
Eins og menn sjá, er söguefniS
baráttan milli gamla og nýja tím-
ans, og er gripiS út úr þjóSlífi voru,
eins og þaS er um þessar mundir. —
(EimreiSin 1924, bls. 187).
GuSm. G. Hagalín hefir vakið all-
mikla athygli á«sér með skrifum sín-
um, ekki aö eins hér, heldur óg er-