Nýtt kvennablað - 01.12.1944, Blaðsíða 16

12
NYTT KVENNABLM)
Fæðið á Matstofunni.
Kafli úr grein, er hr. Bj. jónsson skrifar um
Matstofu Náttúrulækningafélagsins (sem var sett
á stofn í vor á Skálholtsstíg 7 i Reykjavík). Grein-
in mun öll Inrtast í bók, er kemur út á vegum
Náttúrulækningafélagsins innan skamms.
Nú skal lýsl nokkru nánar xnatartilhögun og
einstökum réttiun, seni Matstofan ber á borð
í’yrir gesli sina:
Hádegisverður. Helztu tegundir spónainalar
eru þessar: Kraftsúpur (éinu sinni e'ða tvisvar í
viku), brauðsúpa, skyr, fjallagrasainjólk, graut-
ur eða súpa úr þuri'kuðum ávöxlum (sveskjur,
epli, blandaðir ávextir), grautar eða súpa úr
byggmjöli, lieilbveiti eða rúgnijöli, súrmjólk,
ábrystir. Með skvri og grautum er skammtað 1
glas af nijólk blandaðri rjóma, þegar bann fæst.
Kálréttur er tvisvar i viku, baunaréttur einu
sinni eða tvisvar^ kjöt eða lifur einu sinni, fisk-
ur eða lirogn einu sinni eða tvisvar, stundum er
eggjakaka eða blóðbúðingur. Gufusoðnar kart
öflur, bornar fram með hýði.
Hveilibýði og alfalfa-mjöl er á borðum til
frjálsra afnota. Valn er til drykkjar og skyr-
mysa, þegar bún er fáanleg. A bún miklum vin.
rældum að fagna.
Um einstaka í’ctti skal þetta tekið íram:
Kraftsúpur. í þær er nolað soð af baunum
eða öðru grammeli. Ennfi’emur þurrkaðar súpu-
jurtir og jurtakraftur, dálítið af nýju eða þurrk-
uðu grænmeti. Þær eru jafnaðar með svolitlu
beilbveiti eða sojamjölí. Með þeim er borðað
beilbveiiibrauð.
Ávaxtagriiutar. í þá er nolað það mikið af á-
vöxlum, að þeir jafna sig að mestu sjálfir, svo
að mjög lííið þarf af kartöflumjöli. Með ávaxta-
súpum eru bornar beilbveititvibökur.
Fjallagrasamjólk. Grösin eru soðin í svolitlu
vatni í 20 minútur. Þá er mjólkinni blandað
saman við og svolitlu af ipúðursykri og suðan
aðeins látin koma upp.
Úr heilhveiti, byggmjöli eða rúgmjöli eru
cldaðir grautar, súpur eða vellingar.
Skyr er einatt brært ósykrað en púðursykur
borinn með.
Súrmjólk er aðallega sumarréttur. Bezt er að
ausa mjólkinni á diskana deginum áður. láta
jxá standa á lilýjum stað, unz bún súrnar og
bleypur. Með súrmjólk er borðuð brauðmvlsna
og púðursykur.
Kál. Hvitkál, grænkál, spínat, gulrætur, rófur,
laukur, persille og annað gi-ænmeti, sem til er,
er bryljað i pott. í pottinn er selt dálítið vatn,
og svolillu af malarolíu (sojaoliu) bellt yfir.
Svo er þella soðið í 15—30 minútur. Það sem
lengsta suðu þarf, er fvrst sett í poltinn, en sumt,
t. d. persille, ekki fvrr en rétt áður en suðan er
tekin af.1) Saman við jxetta er svo blandað baun-
um.
Matstofan liafði nýtt kál l’ram i desember.
Siðan befir verið notað þurrkað bvítkál og
j’urrkaðar gulrætur, og von er á fleiri tegund-
um af jxurrkuðu grænmeli. Með nýjustu þurrk-
unaraðferðum glatar grænmetið mjög litlu af
næxingarefnum. Það er ödýrt í l’lutningi. vegna
þess bve fyrirferðarlítið og létt það er. Það cr
því miklu ódýrara en niðursoðið grænmeti og
ódýrara en nýtt grænmeli bér. Það geymist vel,
ef það er í loftþéttum ílátum. Mati’eiðsla jxess er
ákaflega auðvekl og fyrirbafnarlitil. Það er látið
liggja í bleyti i 3 klukkulima og drekka í sig
eins mikið vatn og það tekur við. A móti 100
gr. af káli þarf allt að 2 litra af vatni. Síðan er
farið með það á sama bátt og nýtt gi’ænmeti.
Blóðbúðingur. Uppskrift handa 0:
Blóð y2 I. Bankabygg 50 gr. Rúgmjöl 100-
150 gr. Haframjöl 50 gr.
Fleskbitar eða smátt bryljaður mör 100 gr.
Rúsínur 50 gr. Púðursykur 1 matskeið.
Salt, pipar, kanell, rifinn laukur.
Bankabygg og baframjöl er lagt i bleyti að
kvöldinu. Þá er binu blandað saman við, deigið
látið í vel smurt mót og bakað i valnsgufu í 1
klst. Boi’ðað með rófustöppu og kartöflum.
Kvöldverður. Að kvöldinu er „krúska“ aðal-
maturinn. En síðan er kalt borð: Brauð, smjör,
osta'r (mjólkui’ostar og mysuostur), tómatar,
gúrkur, salat, brátl brytjað hvítkál, saltsild og
kryddsíld, kartöflusalat, baunir o. fl. í olíusósu
(njáj’onnaise), bráar rófusneiðar, bráar lauk-
sneiðar, liarðfiskur, söl, mjólk o. fl.
Fyi’stu ! mánuðina var íslenzkt smjör ein-
vörðungu notað til viðbits, eins og liver vildi.
Síðan var farið að skammta það og bverjum
manni ætluð 25—30 gr. En jafnframt var borið
á borð smjörlíki og bi’æðingur búinn lil úr soja-
feiti og sojaolíu ásamt svolitlu af salti og lauk.
Síðan í növ. hefir smjör ekki fengizt. Flaska
1) Sjá „Matur og megin“, bls. 126.