Þjóðólfur - 01.12.1940, Blaðsíða 2

2
ÞJOÐOLFUR
A V A R P.
Siglfirðingar!
Með þessu fgrsta tölublaði »Þjóðólfs« byrjar uiðleitni siglfirzkra blaða
til þess að möta afstöðu siglfirzkra œskumanna til brezká setuliðsins.
Hvernig börnum og unglingum hefir uerið leyft að hanga után í og
flœkjast með hinum óboðnu gestum gefur uissulega tilefni til þess, að
hafisi uerði handa til þess að afmá þennan ófögnuð og þá takmarka-
lausu lítilsuirðingu, sem sjálfstœðiskennd manna er sýnd með þessu
framferði. Það er uissulega kappnóg fyrir þá, sem elcki er alueg sama
um alla sína framtíð og frelsi, að þurfa að horfa upp á það að erlend-
ur herafli gengur hér laus um götur bœjarins og grefur í sundur jarð-
eignir manna eingöngu með »hysteri« fyrir augum, þó menn uerði ekki
einnig varir uið það, að þeir séu farnir að helga sér konur og fóstra
upp börn fyrir ibúa bœjarins.
Aðal tilgangur blaðsins á þui að uerða sá, að uekja hjá bœjarbúum
þá sjálfsögðu og nauðsynlegu uirðihgu, sem huer einasti bœjarbúi er
skyldur að bera til þess bœjarfélags, sem hann tilheyrir og jafnframt
það stolt, að þegar uirðingu bæjarins er misboðið, þá er það einnig
móðgun fyrir sérhvern íöúa bœjarins, sem þeir eru sóma síns uegna
skyldir að láta í Ijósi með kaldri kurteisi og algjöru afskiptaleysi. En
látum það aldrei afskiptalaust, að þeir passi börn og teymi með sér
krakka um götur bœjarins og út fyrir bœinn, þuí slíkt er glœpur gagn-
uart íslenzku eðli og hugarfari.
Siglfirðingar! Tökum þuí allir liöndum saman um að útiloka hin
siðferðis spillandi áhrif úr siglfirzku bœjarlífi, sem sleikjuskapur uið hið
brezka setulið hefir i för með sér.
Enginn hermaður á neínni skemmtun, enginn hermaður á bíó. Það
er hœgt að hafa sérstaka sýningu fyrir þá, til þess að Thorarensen
tapi engu og um fram allt, enginn Siglflrðingur má nokkuintíma láta
svo iítið að tala eitt orð við hermann, — til þess er túlkurinn.
Sjálfstædið.
i.
Forspil sambandsmálsins er talið
vera þetta í stórum dráttum: ís-
lendingar fara að gerast æ hávær-
ari í kröfum sínum um að Danir
viðurkenni sjálfstæði og fullveldi
landsins. Barátta þessi er talin
hefjast með Fjölnis-mönnum og
enda í bili 1918, er Danir viður-
kenndu ísland sem samningsaðilja.
Þá sáu Danir sér ekki annað fært
en að taka kröfur íslendinga til
athugunar. Við höfðum svo aug-
ljósan rétt til lands vors, sem nokk-
ur þjóð gat haft. ísland hefir að-
eins gengið í konungssamband við
Noreg, en flækzt inn í sambandið
við Dani.
Árið 1814, þegar hinn sögulegi
og frægi Kielarfundur var haldinn,
þá var enginn íslendingur þar, eða
neinn fyrir "íslands hönd, enda var
ekki spurt eftir fulltrúa frá íslandi.
í sambandslagasamningnum sézt
bezt hvað Danir voru Iagnir að
koma ár sinni fyrir borð. Með gild-
istöku sambandslaganna urðu Dan-
ir þeirra réttinda aðnjótandi, sem
engin þjóð, af þeim mörgu smá-
þjóðum, sem leystust úr læðingi
eftir heimsstyrjöldina, lét sér til
hugar koma að láta annarri þjóð
í té. Eg ætla hér að nefna nokk-
ur dæmi, sem sýna þetta bezt: í
6. gr. sambandslaganna segir svo:
»Danskir ríkisborgarar njóta að
öllu leyti sama réttar á íslandi,
sem íslenzkir ríkisborgarar fæddir
þar og gagnkvæmt«. Ákvæði þetta
er einstakt i sinni röð og hvor-
ugri þjöðinni til sóma. Þar fær
30 sinrlum fjölmennari þjóð og
margfalt ríkari, borgararétt á þessu
gæðd landi. í athugasemdum
danska nefndarhlutans er tekið
frain, að »ölí ríkisbörgararéttindi
séu algjörlega gagnkvæm, án
nokkurs fyrirvara eða afdráttar*.
í sömu grein er líka annað
ákvæði, sem hljóðar þannig: »Bæði
danskir og islenzkir ríkisborgardr
hafa að jöfnu, hvar sem þeir eru
búsettir, frjálsa heimild til fiskveiða
innan landhelgis beggja ríkjanna».
Aldrei hefir ótilneydd þjóð Iátið
annarri þjóð i té önnur eins rétt-
indi og íslendingar fá Dönum með
6. gr. sambandslaganna.
Það er ekki nóg með það, að
Danir eigi landið með íslendingum,
heldur og hafið í kring um það.
Hafið er fjöregg þjóðarinnar.
Menn mega ekki halda, að með
samþykkt Alþingis 10. apríl s.l. um
að ísland skuli taka utanríkismálin
og landhelgisgæzluna í sínar
hendur, að þá sé allt hið versta
búið sem í sambandslögunum var,
en það er mesti misskilningur,
enda er það ekki nema til bráða-
birgða.
En svo er annað að athuga við
þau ákvæði sambandslaganna, sem
nefnd hafa verið og fleiri og það
er það, að þessi ákvæði, sem rituð
eru í sambandslögunum, eru með
öllu ósamboðin frjálsum borgurum
í frjálsu og fullvalda ríki.
Danir ráku smiðshöggið á verkið
með 18. gr. sambandslaganna.
Biuggu þeir þannig um hnútana,
að tvísýnt er hvort náist löglegur
meirihluti fyrir sambandsslitum.
Til að fella úr gildi sambands-
lagasáttmálann þarf 2/3 úr hvorri
deild Ríkisþingsins eða 2/3 sam-
einaðs Alþingis að samþykkja
samningsslitin. Síðan þurfa kosn-
ingar að fara fram um málið.
Kosningarétt hafa þar kjósendur til
Alþingis. Nú nægir ekki einfaldur
meirihluti. Fyrst og fremst þurfa
3/4 atkvæðisbærra manna áð greiða
atkvæði, síðan þurfa 3/4 greiddra
atkvæða að falla með samnings-
slitum eða 75 prc.
Það fullveldi sem íslendingar
tóku sér þegar mest á reið, var
ekki af þeim tekið og það vissu
Danir. Danir voru skyldir til að
fá oss allan rétt vorn án endur-
gjalds. Það var því um að gera