Norðurland - 26.11.1976, Síða 8

NORÚURIAND
Föstudagur 26. nóv. 1976
MÁLGAGN SÓSÍALISTA
í NORÐURLANDSKJÖR-
DÆMI EYSTRA
Góður ræðupall-
ur þrátt fyrirtak-
markaiiir sínar
Rætt við Sofflu Guðmundsdóttur
nykomna heim af allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna
Þrátt fyrir takmarkanir skipt-
ir það miklu máli fyrir þjóðir
hcims að eiga sér þann sam-
eiginlega vettvang sem Sam-
einuðu þjóðirnar eru, sagði
Soffía Guðmundsdóttir bæjar
fulltrúi á Akureyri, nýkomin
heim af allsherjarþingi SÞ, en
þangað fór hún sem fulltrúi
Alþýðubandalagsins í sendi-
nefnd Islands.
Soffía sat á allsherjarþing-
inu í 4 vikur, fyrri helming
þingsins, en síðan tók við af
henni Svavar Gestsson rit-
stjóri Þjóðviljans. í viðtali við
Norðurland sagði Soffía ma.,
að þessi ferð hefði verið henni
ákaflega fróðleg, enda hefði
hún ekki áður komið til New
York né þessa heimshluta yfir
leitt og alltaf væri viðburður
að koma á nýjan stað.
— En forvitnilegast var nátt
úrlega að sjá daglegan rekst-
ur á svona bákni eins og SÞ
og sjá hvernig allsherjarþing-
ið gengur fyrir sig, sagði hún.
— Þingið skiptist í 7 nefndir
og eru þingfulltrúar settir í
þær, ég lenti í 4. nefnd, sem
fjallar um nýlendumál og
♦*<
*
?
?
?
T
?
Í
?
?
?
?
?
?
?
?
Ekki um
neitt að
semja
við EBE
X
Eftirfarandi ályktun um
landhelgismálið var ein
róma samþykkt á, fundilj
A’þýðubandalagsins á Ak!j
ureyri, sem háldinn var|j
sl. þriðjudag: !j
„Almennur féla'gsfund-’.|
ur í Alþýðubandalaginu!;
á Akureyri 23. nóv. 1976!;
varar eindregið við þeirri'*
hættu sem stafar af samn*j
mgaviðræðum ríkisstjórn*;
arinnar við ful'ltrúa Efna*j
hagsbandalags Evrópu. *i
Fundurinn telur, að*j
ekki sé um neitt að semja,*j
hvorki við breta né aðrar*:
þjóðir innan eða utan*|
Efnahagsbandalags Evr-Íj
óPu.“ , :«
Fjörugar umræður urðm{
á fundinum um flokks~:{
ráðsfund Alþýðubanda-:{
'lagsins og um vetrarstarf-^
ið framundan, en fram-^j
sögu um þessi efni höfðuÍj
Böðvar Guðmundsson og^
Steinar Þorsteinsson, for—{
maður félagsins á Ak. 'i
•X* .
mál þróunarlandanna. Fyrri
huti þingsins gengur ævin-
lega miklu hægar en sá síðari
og að þessu sinni fór allt
óvenju hægt af stað, var mér
sagt. Þetta gerir það að vísu
að mörgu leyti þægilegra að
setja sig inní málin, en hins-
vegar var rétt að byrja að
lifna yfir umræðum um það
leyti sem ég fór heim, ég
heyrði td. aðeins einn dag um
ræðurnar um upptöku Víet-
nams í SÞ, þær voru þá að
hefjast. Ræður manna beind-
ust að því að skora á Banda-
ríkin að láta af neitunarvaldi,
því hefði nokkur þjóð unnið
fyrir sjálfstæði sínu og full-
nægði skilyrðum til aðildar
að SÞ, þá væru það víetnam-
ar.
Lítið var um atkvæða-
greiðslur þennan tíma, en um
ræður stóðu yfir bæði í nefnd
um og á allsherjarþinginu.
Þar var fyrst og fremst eitt
máí í brennidepli, Suður-
Afríka og Ródesía og held ég,
að hafi losað hundraðið, þjóð-
irnar sem töluðu. í 4. nefnd
var rætt um menntunaráætl-
anir og þróunarhjálp og mál
nýlendusvæða yfirleitt.
Kvennanefiicfin
Stundum voru fundir í
nefndunum bæði fyrir og eft-
ir hádegi, en suma daga engir
eða aðeins hálfan daginn, en
þá var hægt að nota tírnann
til að heyra umræður í öðr-
um nefndum og reyndi ég
helst að fylgjast með hjá ör-
yggisráðinu og svo í 3. nefnd,
sem oft er kölluð kvenna-
nefndin af því að þar eru svo
margar konur, en mun færri
í hinum nefndunum. Það er
sama gamla munstrið: félags-
mál = kvennamál!
Eitt vakti athygli mína í
þessari „kvennanefnd11, þe.
hve aldursflok'kaskiptingin
var þar greinileg og fulltrúar
þriðja heimsins áberandi
miklu yngri en frá vestræn-
um ríkjum. Það er staðreynd,
að þjóðir sem eru í þróun og
hafa nýlega öðlast sjálfstæði
spyrja ekki hver er hver, þær
hafa þörf fyrir alla hæfa,
unga og gamla, — jafnvel
kvenfólk. Allsstaðar þar sem
orðið hafa miklar þjóðfélags-
breytingar eru allir kraftar
nýttir, en þegar frá líður og
ástandið kyrrist sést, hver er
í rauninni herrann.
Kynskiptingin er mjög
Soffía Guðmundsdóttir.
greinileg á vettvangi SÞ og
hlutfall kvenna ótrúlega lágt
bæði á allsherjarþinginu og í
fastanefndunum, að því er
mig minnir um 10% á þing-
inu, og aukningin gengur svo
hægt, að með sama áframhadi
mundi það taka hátt í 100 ár
að jafna metin milli kynjanna.
Ekkert vit að
iskilja við sig
orðabókina
— Geta SÞ nokkru áorkað
einsog allt gengur þar hægt?
— Kerfið er að vísu óskap-
lega þungt í vöfum og sein-
virkt og manni finnst að það
hljóti að taka óratíma að
koma þar fram nokkurri sam
þykkt. Svo er óstundvísi tals-
verð og menn misjafnlega
máli farnir. Þarna eru 6 tungu
mál í gangi sem töluð eru og
þýtt er á, — en margir eru
býsna langorðir og jafnvel
stirðir. Við þetta bætist, að
málið á plöggunum er mjög
tyrfið, þá er ég að tala um
enskuna, og er ekkert vit að
skilja við sig orðabók, en
þetta þýðir auðvitað, að það
tekur fólk lengri tíma að setja
sig inní málin.
En ég tel það skipta miklu
máli fyrir þjóðir heims að
eiga sér þó þennan sameigin-
lega vettvang og að þjóðir sem
telja sig órétti beittar geti bor
ið upp sín mál þarna og kynnt
þau öllum heimi, þótt það sé
svo takmörkunum háð hvað
SÞ geta framkvæmt. SÞ geta
ekki sagt fyrir verkum, þær
geta aðeins ályktað og þannig
verið stefnumótandi. Svo á
einnig að heita, að jafnrétti
ríki á milli þjóða og að allar
hafi þær jafnan atkvæðisrétt,
smáar og stórar, en síðan kem
ur öryggisráðið, þar sem 5
þjóðir af 15 hafa neitunarvald
og þarmeð ventil til að stöðva
mál.
Einstaka stofnanir á vegum
SÞ hafa svo hinsvegar það
framkvæmdasvið sem mörg-
um finnst, að SÞ þyrftu að
hafa, og þær hafa víða unnið
þarft verk á sviði heilbrigðis-
mála, menningarmála, þróun-
armála og fl. svosem kunnugt
er.
Atökin í
hnotskurn
Áhorfsmál er það ekki, að
sjálfsagt er fyrir allar þjóðir
að taka þátt í þessu, þær hafa
þá alltaf þennan ræðupall,
þrátt fyrir takmarkanir. Og
ræðupallurinn er notaður. Um
leið og komið er þarna inn
fæst í hnotskurn mynd af
átökum í heiminum, td. milli
araba og ísraelsmanna og
margra fleiri.
Kannski er tíminn sem ís-
lensku fulltrúarnir eru vestra
fullstuttur, þeir eru rétt að
komast inní hlutina og farnir
að kynnast fólki, þegar skipt
er um, og virtist mér minna
um skiptingar í hinum sendi-
nefndunum. Hinsvegar eru
þessar skiptingar góðar að því
leyti, að fleiri fá þá tækifæri
til að kynnast starfi SÞ.
— Hafðirðu tækifæri til að
kynnast New York?
— Ekki eins vel og ég hefði
viljað. SÞ er svolítill heimur
útaf fyrir sig í borginni og
talsverð vinna að setja sig
inní allt þar og fylgjast með.
En sendiráðsmennirnir eru
afar hjálplegir og vinna ís-
lensku nefndarinnar vel skipu
lögð, td. alltaf fundur á hverj
um morgni, þar sem farið er
yfir dagskrá allra nefnda,
þannig að allir geta fylgst
með hvað um er að vera í hin-
um nefndunum.
Þegar ekki voru fundir
reyndum við náttúrlega að
nota tímann til að kynnast
borginni, en með svona lítinn
tíma verður að velja og hafna
og ég tók það ráð að skoða
helstu mannvirki og svo söfn.
Þrátt fyrir yfirþyrmandi
stærð og þéttbýli í þessum
ferlíkjum, er borgin merki-
lega heillandi og mannlífið
forvitnilegt — ég mundi fara
aftur við fyrsta tækifæri.
*
Island afsalaði
sér mflljóninni
— Það er rétt að ég geti
þess ánægjulega viðburðar að
lokum, sagði Soffía, — að ís-
lendingar hafa nú loks afsal-
að sér þeirri milljón dollara
sem við fengum úr þróunar-
stofnun SÞ 3ja hvert ár. ís-
land mun svo áfram leggja
sömu upphæð og áður í sjóð-
inn. — vh
Tillaga
Gísla
felld
Miklar umræður urðu á slð-
asta bæjarstjórnarfundi Ak-
ureyrar um tillögu Gísla Jóns
sonar um breytingar á Sam-
þykkt um stjórn Akureyrar,
áður en hún var fe’.ld með 6
atkv. gegn 5.
Vildi Gísli breyta afgreiðslu
mála þannig, að meirihluti
greiddra atkvæða réði úrslit-
um í bæjarstjórn, jafnvel þótt
meirihluti fundarmanna sæti
hjá, en hingað til hefur það
verið þannig, að þurft hefur
meirihluta atkv. fulltrúa með
tillögu til að hún skoðist sam-
þykkt.
Soffía Guðmundsdóttir
minntist þess, að þessi háttur
hefði verið eitt það fyrsta
sem hún veitti athygli í bæj-
arstjórn og þá ekki síður hve
allir kunnu að notfæra sér
hann, ekki síst fulltrúar Sjálf
stæðisflokksins. Hún lagði
áherslu á, að ekki mætti úti-
loka afstöðuna hjásetu í at-
kvæðagreiðslum.
Sigurður Óli Brynjólfsson
tók í sama streng og benti á,
að óeðlilegt væri, að 1 eða 2
menn gætu ráðið málum, sem
meirihlutinn væri ekki með,
jafnvel þótt hann vildi ekki
beinlínis greiða mótatkvæði.
Eyvindur
að ihætta
hjá LA
Eyvindur Erlendsson leikhús-
stjóri hjá Leikfélagi Akureyr-
ar hyggst hætta því starfi sem
fyrst eftir áramót eða strax
og búið er að fá annan í hans
stað. Aðspurður vildi hann
sem minnst segja um ástæð-
una, en kvaðst ekki hafa að-
stöðu til að vera áfram af per
sónulegum orsökum. Hann
sagðist fyrst og fremst ætla
heim og síðan sæi hann hvað
hægt yrði að fá að gera.