Norðurland - 20.04.1977, Síða 4

NORÐURIAND
Málgagn sósíalista í Norðurlandskjördæmi eystra
Ritnefnd: Böðvar Guðmundsson, Helgi Guðmundsson, Soffía Guð-
mundsdóttir, Þórir Steingrfmsson, Þröstur Asmundsson.
Ritstjóri: Vilborg Harðardóttir (fibm.)
Dreifing og auglýsingar: Kristín Á. ólafsdóttir.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýslngar: Eiðsvallagata 18, simi 21875
Preirtun: Prentsmiðja Björas jónssonar
Gefið út af kjördæmisráði Alþýðubandalagsins
Búist til átaka
á vordögum
Sumardagurinn fyrsti hefur um langan aldur verið einn
helzti hátiðisdagur Islendinga og þarf það engan að undra,
þðtt sumri sé fagnað innilega í svo harðbýlu og köldu
landi sem Isiand er. Sá vetur, sem nú er liðinn var óvenjú
mildur, en sumri heilsa landsmenn nú við þær aðstæður,
að stór átök og afdrifarík eru framundan í kjaramálum
launþega. Varla þarf á það að minna hve hrikalegar kjara-
skerðingar hafa orðið í tíð þeirrar afturhaldsstjðrnar,
sem nú situr, og hefur hver stórárásin á Iífsafkomu launa-
fólks rekið aðra. Þar hefur verið skammt stórra högga
á milli. Verkalýðshreyfingin býst nú til baráttu og stefna
hennar er skýr og afdráttarlaus. I samræmi við ályktanir
síðasta Alþýðusambandsþings um launajöfnun og kjara-
bætur til handa þeim lægst launuðu er megináherzlan
Iögð á kröfuna um hækkun lágmarkslauna í 100 þúsund
kr. á mánuði miðað við framfærslukostnað í nóv. s. 1. og
komi fullar verðbætur á þau laun. Eins og verðlag er nú,
yrðu þetta um 110 þús. kr. á mán. Þeir sem hærri hafa
laun eiga samkvæmt kröfum samninganefndar ASf að
fá kauphækkun nú og síðar vísitölubætur, en sömu krðnu-
tölu og þeir lægst launuðu.
Engum getur blandazt hugur um, að kjörum láglauna-
fólks er nú þannig háttað, að stórbætt laun þess verða
að ganga fyrir öðru. Ekki geta það heldur heitið nein
veisluhöld. þótt hagur þess vænkist ögn og Iaunin næðu
að þokast upp fyrir 100 þús. kr. á mán. Varla þættust
forkólfar Vinnuveitendasambandsins eða til að mynda
athafnamennirnir svokölluðu ofhaldnir af þeirri upphæð
sér til lífsuppeldis.
Svo sem vænta mátti hefur Morgunblaðið talið öll tor-
merki á áðurnefndum launahækkunum og haft í hót-
unum um alkunnan eftirteik, sem er sá að velta launa-
hækkunum beina leið yfir í verðlagið og skerða lífskjör-
in enn á ný. Þetta hefur um langt skeið verið andsvar
auðstéttarinnar við baráttu verkalýðshreyfingarinnar, og
mætti sú staðreynd vera verkafólki, er nú býst til átaka
nokkurt umhugsunarefni.
Ekki þarf að búast við því, að kjarabætur verði fúslega
í té látnar, heldur verður ef að vanda lætur brugðizt við
af venjulegri þvermóðsku og væntanlega ekki horft í
herkostnað. órofa samstaða verkafólks um allt land er
það afl, sem eitt getur fært árangur, og það mál munu
fulltrúar auðstéttarinnar skilja, er sezt verður að samn-
ingum. Samninganefnd ASI hefur skorað á öll verkalýðs-
félög á landinu að afla sér verkfallsheimilda fyrir 1. maí,
og það skiptir öllu, að þau hlýði því kalli og enginn sker-
ist úr Ieik.
Kröfum verkalýðshreyfngarinnar er að vanda mætt
með venjulegu tali um, að atvinnuvegirnir þoli ekki kaup-
hækkanir, og víst er um það, að enginn minnist þess, að
afturhaldið hafi nokkru sinni talið það fært að bæta hag
verkafólks. Kjarabætur hafa ævinlega verð harðsóttar og
árangur í þeirri baráttu farið eftir styrk og samtakamætti
verkafólksins sjálfs.
Þess vséri aftur hollt að minnast nú á þessum vordög-
um, að eina varanlega og raunhæfa kjarabðtin er sú að
svipta ríkisstjóm auðstéttann því valdi, sem hún beitir
gegn alþýðu landsins af eins mikilli óbilgirni og hún
þorir hverju sinni og telur fært.
Verkalýðshreyfingin hefur oft sýnt af sér langlundar-
geð og verið seinþreytt til stórátaka, en nú að þessu sinni
kynni mælirinn að verða fullur. — S. G.
Hlífar 1.
sumardag
í tilefni af 70 ára afmæli kven
félagsins Hlífar hinn 4. febrú-
ar sl., vil ég fyrir hönd Bama
deildar F.S.A. færa því hug-
heilar þakkarkveðjur.
Kvenfélagið hefur ávallt
starfað að mannúðar- og líkn-
armálum. Það rak Barnaheim-
ilið Pálmholt frá 1950—1952,
en þá tók bærinn við því.
Frá 1973 hefur Kvenfélagið
stutt Barnadeild F.S.A. með
veglegum, árlegum gjöfum,
bæði tækjaútbúnaði og Íeik-
föngum. Fyrst gaf það hita-
kassa með súrefnismæli, og
Ijósalampa til meðferðar á
gulu hjá ungabörnum. Síðan
hefur það gefið barnavöggur,
sem hægt er að hafa upphit-
aðar fyrir nýfædd börn, blóð-
þrýstingsmæli, sem er sérlega
næmur og notaður á ungabörn,
sem áður var mjög erfitt að
mæla blóðþrýsting hjá, vökva
dælu, sem stjómar þvi að
vökvi í æð fari á réttum hraða.
Einnig rafmagnssog til að
sjúga slím eða annað úr vitum
barna, svo og tækjaútbúnað
til að geta gefið súrefni við
þrýstingi niður í lungu barna
með erfiða öndun, og rafmagns
sog, sem er mjög nákvæmt. Á
þessu ári höfum við fengið upp
lífgunarborð, sem búið mun
verða fullkomnum tækjum.
Þá má bæta því við, að fé-
lagið hefur gefið Rannsóknar-
stofunni smásjá af vönduðustu
gerð.
Árlegur fjáröflunardagur
Hlífar er sumardagurinn
fyrsti og hafa bæjarbúar jafn
an sýnt starfsemi félagsins
verðskuldaðan áhuga með þvi
að fjölmenna á basarinn og
kaffisöluna í Sjálfstæðishús-
inu og kaupa merki félagsins.
Að endingu óska ég félag-
inu allra heilla og þakka því
í nafni Fjórðungssjúkrahúss-
ins og barnanna, er notið hafa
góðs af stónhug félagskvenna.
Baldur Jónsson, yfirlæknir.
Fyrstu vor-
tónleikar
Tónlistar-
skólans
Tímabil vortónleika Tónlistar-
skólans á Akureyri er nú að
hefjast. Að þessu sinni verða
alls haldnir sjö tónleikar, og
fara þeir fyrstu fram í Borgar
bíói næstkomandi laugardag
kl. 15, þ.e. 23. aprQ.
Níu söngnemendur Sdgurð-
ar Demetz flytja lög eftir inn-
lenda og erlenda höfunda, eins
og Kaldalóns, Pál ísólfsson,
Mozart, Schumann, Brahms,
Leon Cavallo, Tchaikovsky.
Nemendurnir sem koma
fram eru: Aðalsteinn Bergdal,
Bjarni Jónasson, Guðrún Krist
jánsdóttir, Gunnfríður Hreið-
arsdóttir, Helga Alfreðsdóttir,
Framhald á bls. 6.
Hinn 6.—8. maí nk. verða tón
listardagar á Akureyri. Það er
Tónlistarfélagið og Passíukór-
inn á Akureyri sem standa að
tónleikahaldinu. Efnisskráin
er mjög fjölbreytt, til dæmis
leikur Erling Blöndal Bengts-
son sellókonsert Dvoraks með
Sinfóníuhljómsveit íslands og
einnig verða sérstakir ein-
söngvaratónleikar þar sem
Rut Magnússon, Halldór Vil-
helmsson, Sigurður Björnsson
og Sieglinde Kahman syngja
við undirleik Guðrúnar Krist-
insdóttur og Ólafs Vignis Al-
bertssonar.
Það sem ef til vill vekur þó
mesta eftirvæntingu heima-
manna er flutningur á óratorí
unni Messías eftir Hándel. Það
Kvam hefur stjórnað kórnum
frá upphafi og lagt mikið og
gott starf að mörkum. Passíu-
kórinn hefur aldrei fyrr lagt í
flutning á svo viðamikki verki
sem Messíasi og í tilefni þess
ræddi NORÐURLAND við
stjórnanda hans. Við spurðum
fyrst hvenær Passíukórinn
hefði verið stofnaður.
Ég kom hingað haustið 1971,
— sagði Roar, — og þá var
stofnaður 16 manna kór sem
nefndist Kirkjutónlistarsveit-
in. Hún kom fram á tvennum
tónleikum, fyrst fyrir jól 1971
og svo um vorið 1972 en þá
fluttum við tvær sálmakantöt
ur eftir Buxtehude. Upp úr
því varð svo Passíukórinn til
og árið eftir fluttum við Jó-
KREFST Mll
segir Roar Kvam stjórnandi Pas:
er Passíukórinn á Akureyri
sem syngur undir stjórn Roars
Kvam. Félagar úr Sinfóníu-
hljómsveit íslands annast und
irleik en einsöngvarar verða
Rut Magnússon, Halldór Vil-
helmsson, Sigurður Björnsson,
Sigrún Gestsdóttir og Michael
Clarke.
Passíukórinn á Akureyri
hefur nú starfað með miklum
myndarbrag í nokkur ár og
dylst engum að þar er mikils
árangurs að vænta. Roar
hannesarpassíima eftir Scar-
latti.
Megin viðfangsefni kórsins
hafa ávallt verið stærri
kirkjutónverk, bæði fyrir kór,
hljómsveit og einsöngvara,
þeas. kantötur og óratoríur en
við höfum einnig flutt verald-
lega tónlist. Að mestu leyti er
um tónlist frá barokktímanum
að ræða en einnig höfum við
flutt tónlist frá klassískum
tíma. Þetta er að nokkru sjálf
gert, þar sem barokktónlist er
Oratorían l\l<
mesta verk H
Georg Friedrich Hándel fædd-
ist í Halle í Þýskalandi árið
1685. Hann þótti snemma hafa
mikla tónlistarhæfileika og
var settur til tónlistarnáms.
Átján ára varð hann fiðluleik
ari í óperuhljómsveitinni í
Ilamborg en fór nokkru síðar
til Ítalíu og starfaði þar um
hríð.
Árið 1710 kom Hándel í
fyrsta sinn til Englands en þar
átti hann síðar eftir að vinna
mörg sín mestu verk og ensk-
ur þegn varð hann árið 1721.
Á Englandi samdi Hándel fjöl
margar óperur með ítölsku
sniði en sneri sér síðan að
óratoríum.
í óratoríum Hándels þótti
gæta mjög áhrifa frá hinni
ítalskættuðu óperu, meðal ann
ars hélt hann fast í skiptingu
verksins í þrjá þætti, en það
form á uppruna sinn að rekja
til hinnar grísku harmleikja.
Óratoríur mimu hins vegar
upp runnar í Róm um 1600 og
voru upphaflega kristilegar
tónsmíðar fyrir einsöngvara,
kór og hljómsveit, fluttar á
sviði með leiktjöldum, húning
um og leikrænni tjáningu,
Árið 1741 samdi Hándel óra
toríuna Messías, en hún er
frægasta verk hans og talin
meðal mestu stórmerkja tón-
bókmenntanna. Það er undar-
lega algengt að stórbrotin lista
verk verði til á skömmum
tíma og svo er með Messías.
Hándel mun hafa hafið verkið
hinn 22. ágúst og lokið því að
fúllu hinn 14. septemher. Þann
ig hefur hann samið þetta um-
fangsmikla verk á aðeins 24
dögum.
Tildrög þess að Messías var
saminn munu ekki síst vera
þau að Hándel hafði verið boð
ið að koma í tónleikaferð til
Dyflinar á írlandi til þess að
flytja þar ýmis verk. írar tóku
verkinu geysilega vel. Tónlist
ardómarar blaða notuðu sín
hástemmdustu lýsingarorð um
glæsileika og fullkomnun
verksins og kváðust þó ekki
geta lýst því í orðum svo vel
væri. Þessi frumflutningur var
því í einu og öllu stórsigur fyr
ir Hándel
Messías er fyrsta óratorian
4 — NORÐURLAND