Norðurland - 19.04.1978, Blaðsíða 3

Stefnuyfirlýsing Alþýðubandalagsins á Akureýn í bæjarmálurn - L hluti
FÉLAGSMÁL
Á síðasta kjörtímabili hefur formlegur vinstri meirihluti farið
með forystu innan bæjarstjórnar Akureyrar. Það kom í hlut Al-
þýðubandalagsins að veita Félagsmálaráði forstöðu. Á
umræddu tímabili hafa áfangar náðst, þótt enn sé langt í land að
koma þeim þáttum bæjarmála, sem áhræra samfélagslega þjón-
ustu og samneyzlu í viðunandi horf. Starfsemi Félagsmálastofn-
unar Akureyrar hefur eflzt en ljóst er, að þörf er átaks í því skyni
að bæta þar um öll starfsskilyrði. Þar kemur til nauðsyn á að
fjölga starfsliði og á auknu húsrými, en þetta stendur hvort-
tveggja til bóta og liggja fyrir samþykktir þar um.
Starfssvið Félagsmálastofn-
unar tekur til eftirtalinna
meginþátta: barnaverndar,
starfrækslu dagvistunarstofn-
ana, félagsstarfs aldraðra,
fjárhagsaðstoðar, heimilis-
þjónustu, húsnæðismála, fé-
lagslegrar ráðgjafar og leið-
beiningarstarfs. Að auki hefur
Félagsmálastofnun gengizt
fyrir margháttaðri fræðslu-
starfsemi í formi námsskeiða
og ráðstefnuhalds. Þá hefur
Félagsmálastofnun náið sam-
starf við Æskulýðsráð Akur-
eyrar um ýmsa þætti, er varða
æskulýðsmálastarfsemi hér í
bænum.
Samneyzla og jöfnuður: Fé-
lagsmálastofnun fjallar um
þau mál, er snerta almenna
samfélagslega þjónustu við
borgarana í öllum aldurs-
flokkum. Alþýðubandalagið
lítur svo á, að samneyzla sé
mikilvægur þáttur og tæki til
þess að skapa jöfnuð meðal
þegna þjóðfélagsins. Þar með
sé unnt að koma við mikils-
verðri tekjujöfnun og deaga
megi úr margháttuðum að-
stöðumun.
Alþýðubandalagið bendir á
nokkur atriði, er máli skipta,
þegar félagslegur jöfnuður og
samneyzla eru til umræðu.
Þjóðfélag okkar hefur breytzt
með mjög skjótum hætti úr
aldagömlu bændasamfélagi í
vélvætt iðnaðarþjóðfélag með
tilheyrandi vexti bæja og þétt-
býlissvæða. Þar með koma
margskonar nýjar þarfir til
sögunnar. Samþjappaður at-
vinnurekstur í þéttbýli leiðiraf
sér umhverfisvandamál, sem
leysa þarf, heimilisrekstur
breytist að marki og knýr á um
vélvæðingu þar að lútandi.
Farartæki til almenningsnota
verða að koma til vegna
vaxandi fjarlægða milli heim-
ilis og vinnustaðar, og ótal
margar félagslegar þarfir
koma til að auki til þess að
vega á móti þeim breytingum,
er orðið hafa á atvinnu og lifn-
aðarháttum fólksins.
Húsnæðismál verða aðkall-
andi félagslegt vandamál til
úrlausnar. Það er einkenn-
andi, að í auðvaldsþjóðfélagi
eins og hinu íslenzka eru ein-
legar þarfir, sem eru félagsleg
samstaða og félagslegar úr-
lausnir hinna fjölmörgu brýnu
verkefna.
Málefni yngstu borgaranna: í
seinni tíð hefur athygli Akur-
eyringa mjög beinzt að dag-
vistunarmálum, hvernigaðúr-
lausn þeirra er staðið sem
stendur og hvernig bezt megi
koma þeim í sómasamlegt
horf. Þetta er ærinn áfangi,
þegar haft er í huga áralangt
áhugaleysi bæjarbúa um þau
mál, og gildir það jafnt um
hinn almenna borgara sem
bæjaryfirvöld.
tekin, að þroskaheft börn
skyldu tekin inn á leikskóla
bæjarins. Hefur sú stefna verið
mörkuð, að þroskaheftir njóti
til jafns við aðra þjónustu og
fyrirgreiðslu í þessum efnum.
Sem stendur er unnið að
byggingu leikskóla í Lundar-
hverfi, sem að forfallalausu
tekur til starfa snemma næsta
árs fyrir samtals 80 börn. Fé-
lagsmálaráð hefur tekið upp
samvinnu við dagmæður á
Akureyri og eru vistgjöld hjá
þeim fyrir börn einstæðra for-
eldra greidd niður.
Leikskóla- eða
dagheimilisdvöl
réttur hvers barns
Nokkuð hefur
áunnist
Alþýðubandalagið lítur svo á,
að markmið dagvistunarstofn
ana sé að efla persónulegan,
vitsmunalegan og félagslegan
staklingar til þess neyddir að
leysa þessi vandamál og fjöl-
mörg önnur með einkaneyzlu,
sínum einkaúrræðum, sem að
sínu leyti draga úr félagslegri
samkennd, en bera allan svip
af einstaklingsbundinni fjölda
neyzlu.
Það ber allt að sama brunni,
að vel er séð fyrir þeim þörf-
um manna, sem einkaauð-
magnið getur hagnazt á með
síaukinni einstaklingshyggju
og auknu framboði á markaðs
vöru, enda er ekkert til þss
sparað að skapa sí og æ nýjar
þarfir, gerviþarfir. Um leið
þoka í vitund fólks raunveru-
Á síðasta kjörtímabili hafa
engin risaskref verið stigin, en
tekizt hefur að koma þessum
málaflokki á dagskrá, og
nokkuð hefur áunnizt. Skóla-
dagheimili tók til starfa í til-
raunaskyni síðla árs 1975 að
Oddeyrargötu 32. Þessi starf-
semi þótti gefa svo góða raun,
að seint á árinu 1976 festi Ak-
ureyrarbær kaup á húsinu
Brekkugötu 8, • og þar tók
skóladagheimili svo til starfa í
ársbyrjun 1977. Félagsmála-
stofnun hefur gengizt fyrir
ráðstefnu, sem fjallaði um
þjónustu við þroskahefta, en á
árinu 1975 var sú ákvörðun
þroska barnanna, vera for-
eldrum til aðstoðar við upp-
eldið, skapa jafnræði með
börnunum og stuðla að því, að
þau standi sem jafnast að vígi,
þegar að skólagöngu þeirra
kemur. Alþýðubandalagið tel-
ur það sjálfsögð réttindi allra
barna að eiga kost á leikskóla
eða dagheimilisdvöl a.m.k.
hluta af forskólaaldri og að
líta beri á slíkar stofnanir sem
nauðsynlegan og ómissandi
hluta af skólakerfinu, og að
hraða beri öllum framkvæmd-
um til uppbyggingar dagvist-
arstofnana, ekki sízt í nýjum
hverfum.
Sveigjanleiki og
fjölbreytni í upp-
byggingu dagvist-
arrýmis
Félagsmálaráð Akureyrar hef-
ur lagt fram tillögur um fram-
kvæmdir í þessum efnum á
næstu árum og hefur bent á,
að fleiri möguleikar koma til
greina en nýbyggingar. Það
mætti hugsa sér, að íbúðir í
íjölbýlishúsum verði teknar til
slíkra nota, og þyrftu þessir
kostir engan veginn að útiloka
hvor annan, heldur yrði um að
ræða ákjósanlegan sveigjan-
leika og fjölbreytni um lausn
þessa vanda.
Alþýðubandalagið er þeirr-
ar skoðunar, að bæjaryfirvöld
um beri að hafa forystu um
framkvæmdir, eiga frum-
kvæði að lausn dagvistunar-
mála og móta framtíðarstefnu
þar að lútandi, en leita jafn-
framt eftir samvinnu um þau
mál við alla þá aðila, sem þar
kæmu hugsanlega til greina.
Málefni aldraðra: Á dvalar-
heimilum fyrir aldraða eru nú
langir biðlistar, og er það í
sjálfu sér óviðunandi ástand.
Þeir, sem telja það henta bezt
að dveljast á vistheimili fyrir
aldraða, ættu að eiga fullan
rétt á því eftir langan vinnu-
dag. Jafnframt vill Alþýðu-
bandalagið benda á það, að
slík dvöl er ekki endilega far-
sælasta leiðin í öllum tilvikum,
væru aðrir valkostir til. Það
væri einatt nærtækara að gera
öldruðum það kleift með marg
háttaðri aðstoð að búa sem
allra lengst á eigin heimili. Á
síðustu árum hefur nokkuð
verið efld ýmis þjónusta við
aldraða í heimahúsum svo sem
heimilisþjónusta og heima-
hjúkrun. Félagsstarf aldraðra
hefur einnig aukizt svo og
ráðgjafarþjónusta. Félags-
málastofnun hefur haft sam-
vinnu við félagasamtök í bæn-
um, og er nú unnið að könnun
á högum aldraðra hér í bæ
með það að markmiði að fara
megi nærri um hverra aðgerða
væri helzt þörf í því skyni að
rjúfa mætti félagslega einangr-
un, sem margir aldraðir búa
við, koma þeim til aðstoðar á
ýmsan hátt og bæta hag
þeirra.
JAFNRETTISMÁL
Hin síðari ár hefur umræða
um jafnréttismál mjög færzt í •
aukana. Ný framsækin
kvennahreyfing hefur komið
fram á sjónarsviðið og unnið
að jafnréttismálum á fjöl-
mörgum sviðum. Alþjóðlegu
kvennaári 1975fylgditöluverð
vakning, víðtæk umræða átti
sér stað svo og margháttaðar
aðgerðir. íslenzkar konur
vöktu heimsathygli, er þær
efndu til verkfalls á degi Sam-
einuðu þjóðanna 24. okt. það
ár. Síðan hefur þessari vakn-
ingu ekki verið fylgt eftir svo
sem hefði mátt vænta. Staða
kvenna í atvinnulífinu hefur
ekki breytzt til batnaðar, að
séð verði, karlmannaþjóðfé-
lagið er enn i fullu veldi.
Stjórnmálaþátt-
taka kvenna
viðurkennd
Nú á þessu ári bera fram-
boðslistar stjórnmálaflokk-
anna um allt land því órækt
vitni, að þátttaka kvenna á
opinberum vettvangi fer ekki
vaxandi nema síður sé. Próf-
kjörin reyndust konumsérlega
óhagstæð og leiddu þá stað-
reynd í ljós, að almenningurer
enn ekki farinn að líta á stjórn-
málaþátttöku kvenna sem
sjálfsagðan hlut, og það virð-
ist vera örðugt fyrir konur að
hasla sér völl innan stjórnmála
flokkanna. Þarna kemur fjöl-
margt til, en Alþýðubandalag-
ið bendir á örfá atriði.
Sömu atvinnu-
menntunar-
möguleikar
og
Konur njóta ekki atvinnu-
öryggis, og atvinnuleysi þeirra
fylgir ekki sami pólitíski óró-
inn og atvinnuleysi karla. Það
er að vissu leyti falið. Þær eru
að stærstum hluta í lægstu
launaflokkunum, og þeim
reynist sérlega erfitt að ná for-
frömun í starfi, þótt hæfar séu.
Þær eru einatt íhlaupavinnu-
afl og varalið á vinnumarkaði,
sem gripið er til, þegar við ligg-
ur, en síðan sent heim, þegar
henta þykir. Þær eru ekki við-
urkenndar sem fullgildir þjóð-
félagsþegnar og fyrirvinnur.
Þær hafa fullar skyldur, en
einatt takmörkuð réttindi.
Stúlkur hafa ekki sömu mögu-
leika og piltar til skólagöngu
og mennta, og það hindrar
þær síðar í störfum úti í þjóð-
félaginu. Nauðsyn ber til að
endurskoða námsefni í skól-
um með tilliti til jafnréttis-
sjónarmiða, og breytinga á
hefðbundinni verkaskiptingu.
Þá er ótalið, sem vegur þungt,
að lögum um launajafnrétti er
hvergi nærri framfylgt, held-
ur farið í kringum þau með
hinum og þessum starfsheitum
eftir því hver á í hlut, og svo
með því að útiloka konur
beinlínis frá ýmsum störfum
og þá helzt ábyrgðar- og
forystustörfum, hinum betur
launuðu. Yfirborganir eru lítt
þekkt fyrirbæri, þegar starfs-
maðurinn er kona.
næst í jafnréttisbaráttunni án
víðtæks stuðnings og atbeina
verkalýðshreyfingarinnar.
Jafnréttismál á
dagskrá Aíþýðu-
bandalagsins
Samtenging
verkalýðs- og
jafnréttisbaráttu
Það hefur ekki tekist að koma
málefnum jafnréttisbaráttu
nægilega á dagskrá innan
hinna ýmsu samtaka launa-
fólks að verkalýðshreyfing-
unni meðtalinni, en árangurs-
rík verkalýðsbarátta verður
ekki háð án virkrar þátttöku
kvenna fremur en árangur
Alþýðubandalagið hefur leit-
azt við að taka mið af jafn-
réttissjónarmiðum við skipan
framboðslista og til annarra
trúnaðarstarfa innan sinna
vébanda, en flokksmenn gera
sér vel ljóst, að enn er löng leið
framundan unz jafnstaða
kvenna og karla hefur náðst.
Flokksmenn Alþýðubanda-
lagsins starfa fjölmargir ötul-
lega að framgangi jafnréttis-
mála. Þau eru á dagskrá innan
flokksins og um þau fjallað af
fullri alvöru.
NORÐURLAND - 3