Norðurland - 05.04.1979, Qupperneq 2

NORÐURLAND
Málgagn sósíalista í Norðurlandskjördæmi eystra
Ritnefnd: Erllngur Slguröarson, Páll Hlöövesson, Katrfn Jónsdóttir,
Guörún Aöalstelnsdóttir og Krlstin Á. Ólafsdóttir.
Rltstjóri: Óskar Guðmundsson (ábm.).
Dreifing og auglýsingar: Tryggvi Jakobsson.
Rltstjórn, afgreiösla, auglýsingar: Elösvallagata 18, simi 21875.
Póstfang: Box 492, 602 Akureyrl.
Offsetprentun: Prentsmiöja Björns Jónssonar.
Gefið út af kjördæmisráði Alþýðubandalagsins.
Riflaraunir
Nú virðist séð fyrir endann á því að „ríkisstjórn verka-
lýðshreyfingarinnar“ sé að koma sér saman um hver
skerðing kaupmáttar launa þurfi að vera til að hún geti
setið enn um sinn. Það sem valdið hefur sambúðar-
vanda stjórnarflokkanna er hinn leiftrandi ákafi Al-
þýðuflokksins í að skerða kaupmátt gildandi kjara-
samninga. f haust gerði verkalýðshreyfingin samkomu-
lag við ríkisstjórnina sem fól í sért að í staðlaunahækk-
ana yrði hrundið í framkvæmd ýmsum félagslegum
úrbótum, sem meta mætti til jafns við launahækkanir.
í mörgum tilfellum eru slíkir samningar skynsamlegir
frá sjónarhóli verkalýðshreyfingarinnar, enda sé hægt
að gera ráð fyrir að þeir séu haldnir af báðum aðilum.
Verkalýðshreyfingin samþykkti að framlengja kjara-
samninga sína óbreytta. Samkomulagið fól í sér, að
þrátt fyrir glæpsamlegan vinnutíma og smánarlaun
mikils hluta verkafólks, var talið réttlætanlegt að gefa
ríkisstjórninni árs vinnufrið, svo henni mætti takast að
koma í framkvæmd einhverju af þeim bráðnauðsyn-
legu félagslegu úrbótum, sem verkalýðssamtökunum
hefur ekki tekist að ná fram í samningum við atvinnu-
rekendur fram að þessu. Á þessu stigi skal ekki umtals-
verðum getum að því leitt hvort árangurinn verði van-
efndirnar einar. Hinu er ómögulegt að leyna, að ekki er
ástæða til teljandi bjartsýni þegar allt afl stjórnarliðs-
ins hefur í margar vikur farið í slagsmál um kaupmátt
þeirra kjarasamninga sem samkomulag var um að
skyldu gilda.
Ráðherrar og þinglið Alþýðubandalagsins, ásamt
ijölda annara félaga í flokknum, hafa orðið að standa í
linnulausu stríði til að fá samstarfsflokkana í ríkis-
stjórninni til að standa við samkomulagið. Framsókn-
arflokkur og Alþýðuflokkur hafa knúið fram vilja sinn
að nokkru.
í þeirri von að enn mætti vænta nokkurra góðra
verka af „ríkisstjórn verkalýðshreyfingarinnar“ hefur
Alþýðubandalagið orðið að beygja sig fyrir vilja kaup-
ránsflokkanna í ríkisstjórninni.
Ríkisstjórnin situr áfram. Við hana hefur launafólk
þúsundum saman bundið miklar vonir og gerir enn.
Eins og nú er málum komið er hins vegar óhjákvæmi-
legt að vara við. Það er beinlínis skylda hvers sósíalista
og félaga í Alþýðubandalaginu að benda á þá hættu að
framvegis geti allt afl ríkisstjórnarinnar farið í stór-
styrjöld um kjaramálin ekki síður en verið hefur, en
enginn tími gefist til almennilegra verka.
Það er nefnilega sitt af hverju ógert enn. Það kemur 1.
júní. Þá þarf væntanlega að mæta ærnum vanda. Eng-
inn hefur enn kveðið upp úr með það hvernig eigi að
glíma við áhrif stórfelldrar olíuverðshækkunar sem
verður varanleg. Þá er ekki síður vert að leiða hugann
að því að vandamál landbúnaðarins kalla á ótal
miljarða umfram það sem þegar hefur verið ákveðið.
Hverjum ætla kratarnir að greiða þann reikning? Er
kannski meiningin að taka erlend lán til að greiða út-
flutningsbætur á landbúnaðarvörur?
Ríkisstjórnin var mynduð um það verkefni eitt, að
kljást við verðbólguna og koma atvinnulífinu í gang.
Svo mikils um vert var það talið af hálfu Alþýðubanda-
lagsins, að koma ríkisstjórninni á og snúa sér af alefli að
bardaganum við verðbólguna að eitt meginmál
íslenskra stjórnmála sl. þrjátíu ár, brottför hersins og
úrsögn úr NATO var lagt til hliðar, fallist á óbreytt
ástand um sinn í því máli. Fari svo að þolrifjaraunir
Alþýðubandalagsins undanfarnar vikur séu ekki nema
forsmekkurinn að því sem koma skal í stjórnarsam-
starfínu, áhugí samstarfsflokkanna beinist áfram að því
að láta verkalýðinn bera byrðar þeirrar kreppu sem
efnahagsóstjórnin undanfarin ár hefur leitt yfír lands-
menn alla, þá er kominn tími til fyrir Alþýðubanda-
lagið að kveðja hið virðulega samkvæmi sem heitir
ríkisstjórn Ólafs Jóhannessonar.
hágé.
- MINNING -
Vilhjálmur Kristinn Guðjónsson
Fæddur 15. maí 1965 - Dáinn 22. mars 1979
Stundum er mannsævi svo full
þjáningar og hrjáð sjúkdóm-
um og hörmungum að enginn
mennskur máttur fær líknað.
Þá verður eðlilegust ósk allra
óska að dauðinn líkni. Handa
þeim sem er nýbyrjaður ævi
sína, fullur lífsvilja og heil-
brigði, eigum við allt aðrar
óskir. í unglingssálinni er
sköpun lífsins hvað máttug-
ust. Þar opinberar lífið vaxt-
arbrodd sinn. Umbrot hugs-
ana og tilfinninga unglings,
hraðar geðsveiflur, átök við
feimni og uppburðarleysi,
sókn til kjarks og áræðis birt-
ist í ótal myndum og er í senn
úthverft og innhverft, blítt og
strítt. En allt miðar þetta að
einu settu lífsmarki: Að breyta
barni í fullorðinn. Úr þessari
miklu deiglu vex mannsefnið
fram. Allar okkar óskir til
handa unglingi beinast að því
að mannsefni hans vaxi og
skírist og hann verði fullgildur
einstaklingur á vettvangi lífs-
ins. Því betursem við þekkjum
þennan ungling, því vænna
sem okkur þykir um hann,
þeim mun heitari eru þessar
óskir.
Kristinn var mikið manns-
efni. En óskirnar um hann
rættust ekki í því lífi sem við
þekkjum. Sorg þeirra sem
þótti vænst um hann er mikil.
Sorg foreldra og systra, ætt-
ingja og vina. Hann lést af
slysförum í Hrísey þann 22.
mars síðastliðinn. Kynni okk-
ar voru stutt. Ég varð skóla-
stjóri Grunnskóla Hríseyjar á
næstliðnu hausti. Hann var
nemandi minn. Nú er sætið
hans autt. Við sviplegt fráfall
hans og hryggð aðstandenda
hans setur okkur hljóð. Lífs-
þekking manna spannar ekki
þvílíkan atburð. Við erum um-
lukin vítahring mannlegrar
takmörkunar. Spurningar um
líf og dauða þyrpast að okkur
og það verður fátt um haldgóð
svör. Margir þeir sem eru vel-
viljaðir lifinu og viðleitni til
þess að skapa fagurt mannlíf
setja traust sitt á að kjarni til-
verunnar sé vitund, umvefj-
andi allt og alla með elsku
sinni. Þar sé enginn atburður
án raka, án tilgangs.
Hvort sem spurningar okk-
ar hitta fyrir kjarna tilverunn-
ar eða ekki hljótum við að
taka mark á mannsævinni.
Aðeins þannig verðum við
hlutgengir og virkir hver öðr-
um. Þótt ævi Kristins yrði
stutt lagði hann sjálfan sig að
mörkum sem barn og ungl-
ingur. Líf hans var ekki til
einskis: Hann auðgaði tilfinn-
ingar ástvina sinna. í honum
áttu skóla- og leikfélagar vísan
vin. Unglingssál hans vakti
fullorðnum hlýhug. Þótt núsé
hann horfinn úr tilveru okkar
eigum við enn óskir honum til
handa. Við óskum þess að
Kristinn sé og verði í umsjá
þess er ræður lífi og dauða og
öðrum lögmálum sköpunar-
verksins og að þær góðu og
heilu tilfinningar er bjuggu
með honum fylgi honum til
þeirrar alveru er fyllir lífið
anda sínum. Megi það afl er
varðveitir vinarþel meðal
manna og elsku til alls er lifir
hugga og styrkja fjölskyldu
hans.
Fyrir mína hönd og konu
minnar, kennara og nemenda
skólans, færi ég henni djúpar
samúðarkveðjur.
Birgir Sigurðsson.
Af shjálftavahtinni
Skjálftavaktin við Kröflu sendi
íbúum í Mývatnssveit dreifi-
bréf, sem ber yfirskriftina
Fréttabréf af skjálftavaktinni:
Nú hefur verið vakað yfir
Kröfluhreyfingum með viðbún-
aði í rúman mánuð og enn má
bíða. Það helsta sem er að óttast
er, að upp komi eldur hér innan
sveitar. Við á skjálftavaktinni
teljum, að koma megi aðvörun-
um í tæka tíð til sveitarbúa
þannig, að ef til eldgoss kemur,
á það ekki að koma neinum að
óvörum. Mestarlíkurverðurað
telja á, að hugsanlegt eldgos
verði í námunda við Leirhnjúk
en að öðrum kosti á sprungu-
kerfinu norðan eða sunnan við
Leirhnjúk. Hér innan sveitar
liggur þetta sprungukerfi um
Hrossadal, Bjarnarflag og suð-
ur um Kverkfjall. Því er ekki
fyrir að synja að eldur geti kom-
ið upp hvar sem er á þessari
línu. Litlar breytingar hafa orð-
ið á þeim þáttum, sem fylgst er
með á skjálftavaktinni, en það
eru jarðskjálftar og hallabreyt-
ingar lands. Þó má nefna að
skjálftum hefur fjölgað til muna
á Kröflusvæðinu og endrum og
sinnum koma skjálftar sem eru
nógu öflugir til að fólk geti orð-
ið þeirra vart nærri upptökum
þeirra. Líka má greina nokkuð
marga litla skjálfta, sem senni-
lega eiga upptök sín í Bjarnar-
flagi. Þessi aukning skjálfta
gefur þó ekkert nýtt til kynna
varðandi umbrot á næstunni, en
líkist því sem var fyrir hrinuna
27. apríl 1977. Þá og í umbrot-
unum þar á undan fjölgaði
skjálftum áberandi fyrir hrinu.
Vatnið í Grjótagjá hefur heldur
kólnað í vetur að því er Hjörtur
Tryggvason tjáði mér og nú
seinni hluta vetrar hefur vatnið í
Stórugjá ekki hitnað. Má því
ætla, að áhrif umbrotanna í
apríl og september 1977 á jarð-
vatni í sveitinni fari nú dvín-
andi. „
2. apríl 1979
Oddur Sigurðsson
Árangurinn af barátlunni er
ekki lítils virði. En því ætti
enginn að reyna að leyna, að
róðurinn er þyngri en oftast
áður. Og velchtr þar mikluþað
stjórnarsatnstarf sem í fyrra
hófst - hvað sem annars verður
um það sagt. er það ákaflega
andstœft þeim sem vilja setja
sjálfstœðismál öðrum ofar I
bráð og léngd. bví reynir að
ýmsu leyti meira á herstöðva-
andstœðinga en nokkru sinni
fyrr. Það reynir á hugvitssemi
þeirra, á kunnáttu þeirra, á
þrautseigju þeirra. Þeir þurfa
að leiðrétta konipásaskekkjur
í því Jölki sem er þeim
sammála en hefur i vitund
sinni látið sjálfstœðismál víkja
tii hliðarfyrir öðrum viðfangs-
efnum.
áb. Leiðari Þjóðviljans 30.
mars. 1979.
Kapitalismi nútímans er
samsteypukapitalismi (corpo-
rate capitalism) og getur ekki
þrifist í neinni annarri mynd.
Smœrri atvinnurekendur eru
tengdir máttarstólpum kerfis-
ins of margvislegum böncium
til þess að hægt sé að líta á þá
sem sjálfstætl þjóðfélagsafl og
hugsanlegan bandamann
verkalýðshreyfmgarinnar. Þar
á oj'an Itafa sósíaldemókrata-
Jlokkarnir í vaxandi mœli látið
ánetjast samsteypukaþitalis-
manum og tekið að sér visst
hlutverk innan vébanda hans:
að halda faglegri baráttu
verkalýðshreyfingarinnar i
þeim skorðum, sem nauðsyn-
legar eru til þess að hún trujli
ekki eðlilegan gang kerftsins,
og knýja á hinn bóginn fram
þær tilslakanir og kjarabætur,
sem nauðsynlegar eru til þess
að hún sættisig við þetta hlut-
skipti. Pólitiskt samstarf
þeirra við kommúnista eða
önnur róttæk sósialísk öfl, án
þess að breyting verði á
nokkrum meginatriðum í
stefnu þeirra, kemur þvi enn
siður til greina nú en áður.
Jóhann Páll Árnason .Þættir
úr sögu sósíalismans.
Umbœtur, sem hrójla
myitdu verulega við valdi og
athajnafrelsi einokunarhring-
anna. myndu um leið tefla
sjálfri tiiveru kapitalismans í
tvisýhu, ogþviskapabvltingar-
ástand og leiða ti/ stéttaátaka
á sliku'sligi sem þvi samsvarar.
Og öfugt: umbœtur. sem
sneyddar eru öllu sósíalisku
inntaki eru ekki voþn gegn
cinokunarhringunum né hinu
kapitaliska ríkisvaldi, heldur
geta í besta falli lagfœrt ytri
misfellur á starfsemi þeirra.
Jóhann Páll Árnason - Þættir
úr sögu sósíalismans.
2 -NORÐURLAND