Norðurland - 17.05.1979, Síða 2

NORÐURLAND
Málgagn sósíalista í Norðurlandskjördæmi eystra
Ritnefnd: Erlingur Siguröarson, Páll Hiöövesson,
Guörún Aöalsteinsdóttir og Kristín Á. Ólafsdóttir.
Ritstjóri: Óskar Guömundsson (ábm.).
Dreifing og auglýsingar: Tryggvi Jakobsson.
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar: Eiösvallagata 18, siml 21875.
Póstfang: Box 492, 602 Akureyri.
Offsetprentun: Prentsmiöja Björns Uónssonar.
Gefið út af kjördæmisráði Alþýðubandalagsins.
Lágmarks-
laun
Hámarks-
laun
Stjórnvöld og allur almenningur standa nú frammi fyrir
verulega breyttri stöðu í launamálum eftir þær hræringar
sem orðið hafa frá áramótum. Dómur Kjaradóms vegna
vísitöluþaks BHM, flugmannasamningarnir og far-
mannaverkfallið eru þar mest áberandi. Að BSRB félagar
höfnuðu 3% niðurfeliingu kemur tæpast til með að valda
kollsteypu í efnahagslífínu en undarlegt má það heita, ef
ekki hefur verið gert ráð fyrir í fjárlögum íslenska ríkis-
ins, að standa við giidandi samninga. Ríkisstjórnin var
stofnuð til að standa vörð um kaupmátt launanna. Það
hlutverk hefur ekki verið rækt nægilega vel þrátt fyrir
baráttu Alþýðubandalagsins til verndar framfærslulaun-
um. Kratar og Framsókn kunna það ráð eitt við verðbólgu,
að skerða kaupmáttinn og allt frá myndun stjórnarinnar
hefur verið tekist á um þróun hans.
Sósíalistar hljóta að gera þá kröfu - að flokkur okkar,
Alþýðubandalagið, herði enn baráttuna fyrir verndun
kaupmáttar og fyrir auknum réttindum láglaunafólks.
Kjör hinna lægstlaunuðu mega ekki undir neinum kring-
umstæðum verða kauplækkunarstefnu íhaldsins að bráð.
Kaupmáttur láglauna þarf að aukast og með opinskáum
vinnubrögðum af hálfu Alþýðubandalagsins, ætti það að
takast. Hver þróun verður í þeim kjaradeilum, sem yfír
standa er óráðið, en vert er að vekja athygli á, að mögu-
leikar starfsstétta til að knýja á um kröfur sínar eru veru-
lega mismunandi. Þannig geta flugmenn þolað t.d. að vera
i verkfalli annað hvert ár og búa þó við betri efnalegan
kost en venjuleg verkamannafjölskylda. Láglaunafólkið,
sem rétt hefur fyrir nauðþurftum, getur ekki staðið í löng-
um verkföllum til þess að leggja áherslu á réttlátar kröfur
sínar, án þess að hætta afkomu fjölskyldunnar um langa
hríð. Afborgunarkjör og auglýsingaflóð kapitalismans
hafa séð til þess. Menn verða að taka afstöðu til þess hvort
helgi samningsréttar er ekki í hættu þegar fámennir betur
launaðir hópar í þjóðfélaginu, nota góða aðstöðu til að
leggja áhersiu á kröfur sínar og hrifsa til sín kauphækk-
anir er nema hærri upphæðum á mánuði en nemur öllum
launum verkafólks. Það hefur enginn haldið því fram að
flugmenn og aðrir slíkir eigi ekki að hafa góð laun, en
meðan til er fólk sem hefur ekki nema í sig telst það varla
vansalaust fyrir heilar starfsstéttir að heimta flmmföld
laun þeirra lægstu eða meir. í framhaldi af þessu er rétt að
vekja athygli á þingsályktunartillögu, sem Stefán Jóns-
son og fleiri þingmenn Alþýðubandalagsins endurfluttu á
þessu þingi. Tillagan gerir ráð fyrir að sett verði lög um að
lægstu laun yrðu minnst helmingur hæstu launa. Það gæti
verið viðeigandi að afgreiða þessa tillögu á siðustu dögum
þingsins með tilliti til ástandsins í launamáium. Nokkrir
íhalds og framsóknarmenn hafa þegar lýst sig andvíga
lagasetningu um lágmarkslaun af þessu tagi og eitthvað
eru kratar daufír. Láglaunafólkið mun taka eftir hverjir
verða með og hverjir á móti. Það er kominn tími til þess að
taka afstöðu tii þess hvað megi skoðast réttlátur launa-
munur, en þó er mesta vandamálið þeir sem skammta sér
launin sjálfír framhjá skattalögunum. Innflutningsauð-
valdið og braskaralýðurinn sem fjármagnar áróðursvélar
íhaldsins hefur aldrei greitt til samfélagsþarfa í hlutfalli
við umsvif. Þjóðin býður eftir að verðalagsyfírvöld nái til
þeirra miljarða sem stolið hefur verið frá neytendum í
gegnum innflutningsverslunina. Viðskiptaráðherra mun
hljóta fulltingi launafólks til viðeigandi ráðstafana í þeim
efnum.
Ben.
Miljónir hvala
f margar miljónir ára lifðu lyndi hvala þýðir einnig að Rök hvalverndarmanna
milli 90 og 100 tegundir hvala,
höfrunga, hnýsa og fleiri af
þeirri spendýraætt, sem fræði-
menn kalla cetacea óáreittar í
viðáttu og djúpi heimshafanna.
Fram að u.þ.b. árinu 1600 töldu
stóru skíðis- og tannhvalirnir
einir sér að öllum líkindum
fleiri miljónir einstaklinga.
Síðan hefur verið gengið á
hvern stofninn á fætur öðrum
eftir því sem hin oft tillits- og
takmarkalausa beiting tækn-
innar á hverjum tíma hefur
gert kleift.
Hvalastofnar sem áður hafa
talið tugi eða jafnvel hundruð
þúsunda einstaklinga telja nú
aðeins nokkur hundruð eða -
ef „ver hefur farið - e.t.v.
nokkur þúsund dýra. Oft er
ekki einu sinni hægt að segja til
um það.
Hvalir eru flökkudýr, þeir-
halda sig í kringum hvarf-
baugana og að nokkru leyti
miðbaug þegar er vetur á
norður- og suðurhvelum jarð-
ar. Þar eignast þeir kálfa sína
og ala þá á móðurmjólk um
tima. Þegar sumrar á norður-
eða suðurslóðum fara þeir
þangað í fæðuleit.
Þeir eru taldir vera mjög
greindir, hafa flókið merkja-
kerfi til tjáskipta og mjög þró-
aða félagsskipun; margir skíð-
ishvalir lifa t.d. einnig alla ævi
í einkvæni.
En þó skömm sé fráað segja
vitum við lítið sem ekícert um
þessi dýr annað en hvernig er
hægt að drepa þau.
Stjórnun hvalveiða mjög
vandasöm
Vegna þess að þeir eru
flökkudýr eru stofnstærðar-
áætlanir mjög erfiðar. Félags-
jafnvel fáir hvalir sem eftir
kynnu að vera af stórum stofni
halda hópinn, svo „þéttleiki“
félagshópa og stofnar breytist
ekki mikið. Á hinn bóginn
dragast heildarútbreiðslu-
svaeði þeirrá saman, þegar
þannig stendur á. Hvalföng út
af fyrir sig segir því ekkert um
stærð og viðgang stofnanna.
Um heildarathafnasvæði
hvalastofna er lítið vitað og
reyndar ekki með því fylgst.
Lækkandi meðalaldur eða
kynþroskaaldur veiddra dýra
er þó ótvírætt merki ofveiðar.
Hitt er það að föng úr félags-
hópum hvalastofna, sem eru í
lágmarki, geta valdið það
mikilli röskun í félagshópnum
að hann getur ekki lifað af þó
svo að við teljum hópinn sem
eftir er „nægilega stóran“. Það
er einungis best að gera sér
grein fyrir því hreint og beint,
að hvalvisindamenn vita ekki
mikið um hvar þessi hættu-
mörk liggja. Það er m.a. af
þessum ástæðum, að IUCN,
(Aiþjóðasamband fyrir vernd-
un náttúru og náttúruauð-
linda), en það eru heildar-
samtök margra vísindafélaga,
kröfðust í sept. 1975 endur-
skoðunar á nýrri stjórnunar-
stefnu Alþjóða-Hvalveiði-
nefndarinnar (IWC). En sú
stefna felur m.a. í sér að not-
færa sér hina auknu viðkomu
sem einkennir hvalastofna í
mikilli lægð. Ákafir hvalveiði-
menn innan IWC halda þvi
fram að þessi aukna viðkoma
muni auðveldlega geta endur-
reist stofnana, eða þá að þessa
„umfram“-viðkomu megi
veiða - meira að segja „ ... án
nokkurrar hættu fyrir stofn-
inn . . . “(!)
Við þetta hafa hvalvernd-
unarmenn eftirfarandi að at-
huga.
Hvalstofn, sem er í mikilli
lægð er mjög viðkvæmur fyrir
hverskonar áföllum; vikom-
an er undir öHtini kringum-
stæðum hæg; stofn, sem einu
sinni er kominn i lægð mun
varla geta endurheimt fyrri
sess sinn í vistkerfinu þrátt
fyrir hina auknu viðkomu, þar
sem önnur dýr munu hafa yfir-
tekið þann sess, jjæ. hafa
fjölgað sér og á þann hátt tekið
fæðuna frá hvölunum.
Eðli hvalanna
Hin nýja stjórnunarstefna
IWC tekur þá ekki heldur
minnsta tillit til eðlis hvalanna.
Þegar föng úr stofnum og fé-
lagshópum þeirra eru tiltölu-
lega mikil leiðir það óhjá-
kvæmilega til þess að félags-
skipunin hjá hvölunum rask-
ast - svo maður tali nú ekki um
þessa skipulögðu ofveiði, sem
nýja stjórnarstefnan m.a. felur
i sér. - Afleiðingin verður að
hvölunum er haldið í stöðugu
spennu- eða stressástandi, en
slíkt er yfirleitt ekki talið sæm-
andi að bjóða öðrum dýrum,
sem jafnan eru langtum
minna félagslynd og greind en
hvalirnir.
Veiðiaðferðirnar
Hér skal láta veiðiaðferðirnar
óumræddar að öðru leyti en
því að benda á að hvalverndar-
menn almennt halda því fram,
að þær standist ekki lágmarks-
kröfur dýraverndunarsjónar-
miða í hinum iðnvædda
heimi.
Þökkum hlýhug og að-
stoð á erfiðum stundum
vegna andláts og jarðar-
farar
VILHJÁLMS KRISTINS
GUÐJÓNSSONAR,
Hrísey.
Valdís Kristinsdóttir.
Guðjón Björnsson
og dætur.
ABA
Félagsfundur
Sl. fimmtudag hélt Alþýðubanda-
lagið á Akureyri félagsfund um
fyrirhugaða stofnun verkalýðs-
málaráðs ABA. Auk þess voru
forvalsreglur á dagskrá
Fprmaður félagsins Kristín
Á. Ólafsdóttir setti fundinn og
skipaði Braga Skarphéðinsson
fundarstjóra, og fórst honum
það vel. Hilmir Helgason
flutti framsögu um verkalýðs-
málaráðið. Hann rakti þátt
verkalýðspólitíkur í starfi fé-
lagsins á undanförnum árum og
sagði frá starfi undirbúnings-
nefndar síðustu vikur. Líflegar
umræður urðu um verkalýðsmál
og ráðið á fundinum. Samþ. var
tillaga.um lög fyrir verkalýðs-
málaráð, sem verður lögð fyrir
aðalfund félagsins 29. maí nk.
Síðan voru forvalsreglur
teknar til umræðu. Fyrir fund-
inum lágu tillögur frá Sunn-
lendingafjórðungi um slíkar
reglur og leist fundarmönnum
allvel á þær. Samþ. var áskorun
til framkvæmdastjórnar um að
hraða gerð tillagnanna um
forvalsreglur og freista þess að
koma á samræmdum reglum
um landið. Bragi sleit tundinum
með skörulegri ræðu nokkru
fyrir miðnætti.
Skrifstofustarf
Skrifstofustarf á bæjarskrifstofunum er laust til
umsóknar. Vélritunarkunnátta er áskilin.
Upplýsingar um starfið veitir undirritaður í síma
21000.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri
störf sendist undirrituðum fyrir 23. maí n.k.
Akureyri, 14. maí 1979.
Bæjarritari.
Frá Tónlistarskólanum
á Akureyri
( ráði er að kennt verði á harmoniku næsta vetur, ef
næg þátttaka fæst. Skólagjald fyrir 8 mánaða nám
verður 75.000 kr., þ.e. 2 kennslustundir á harmoniku
og 1 í tónfræði á viku.
Tekið verður við umsóknum næstu daga. Sjá auglýs-
ingu annars staðar í blaðinu.
SKÓLASTJÓRI.
Frá Tónlistarskólanum
á Akureyri
Innritun fyrir næsta vetur fer fram ( skólanum mánu-
daginn 21. maí til föstudagsins 25. maí kl. 14-18
(nema uppstigningardag).
Kennt verður í eftirfarandi greinum:
Forskóli fyrir 4-9 ára börn. Strokhljóðfæri frá 5 ára.
Blokkflauta, tréblásturshljóðfæri, málmblásturshljóð-
færi og ásláttarhljóðfæri, gítar, píanó, orgel,
harmonika, söngur.
Vegna þrengsla, þá verður aö takmarka nemenda-
fjölda, sem er gert eftir dagsetningu umsókna, það
gildir einnig um nemendur er áður hafa stundað nám
við skólann.
SKÓLASTJÓRI.
2 - NORÐURLAND