Norðurland - 29.11.1979, Blaðsíða 5

na á Akureyri í fyrrakvöld
ÞAÐ ERU í HÚFI
FÉLAGSLEG
RÉTTINDI
Rœða Soffíu Guðmundsdóttur
Það sígur nú á seinni. hluta
þessarar kosningabaráttu, en
hana bar að með næsta skjótum
hætti og óvæntum eins og allir
vita.
Þótt margt sé skrítið í þeim
kýrhaus, sem heitir íslensk
pólitík, þá hefði víst fáa órað
fyrir því, fyrir nokkrum mán-
uðum, að hér stæðum við nú í
hörkuslag, kosningabaráttu og
það í svartasta skammdeginu,
sem ekki getur talist álitlegur
tími til slíkra athafna.
Úrslit síðustu alþingiskosn-
inga fólu í sér skýra og
afdráttarlausa kröfu um vinstri
stjórn, en stjórnarmyndun gekk
seint og treglega. Sú ríkisstjórn,
sem um síðir var sett á laggirn-
ar, og kratar rufu svo með
alkunnu upphlaupi nú á haust-
dögum, varð til vegna sterkrar
kröfu af hálfu verkalýðshreyf-
ingarinnar. Yfirgnæfandi meiri-
hluti flokksmanna Alþýðu-
bandalagsins var einhuga um,
að því kalli bæri að hlýða. Það
var stór hópur fólks, sem til þess
ætlaðist, að Alþýðubandalagið
tæki sæti í ríkisstjórn. Verka-
lýðshreyfingin beitti sér einnig
síðar, er blikur voru á lofti,
eindregið til að koma í veg fyrir,
að stjórnarsamstarfið rofanaði
vegna margháttaðs ágreinings,
er uppi var meðal stjórnar-
flokkanna. Það er ljóst mál, að
Alþýðubandalagið mátti standa
í meiri og minni átökum við
samstarfsflokkana, vegna end-
urtekinna tilrauna þeirra til að
skerða stórlega lífskjör almenns
launafólks. Stjórnarþátttaka
Alþýðubandalagsins bar því
fremur keim af viðnámi en
sókn, og þess ber einnig að
minnast, að Alþýðuflokkurinn
stóð ekki af heilindum að
myndun fyrrverandi ríkisstjórn-
ar, en var nánast til þess
kúskaður sárnauðugur að taka
þátt i henni. Framhaldið þekkja
menn svo.
Við höfum lagt á það áherslu
í þessari kosningabaráttu, að
það er hætta til hægri, að átökin
standa milli hægri og vinstri,
milli Sjálfstæðisflokks og Al-
þýðubandalags.
Við höfum lagt á það áherslu
í þessari kosningabaráttu, að
það er hætta til hægri, að átökin
standa milli hægri og vinstri,
milli Sjálfstæðisfiokks og Al-
þýðubandalags.
Við höfum einnig minnt
eindregið á þá staðreynd í ljósi
undangenginnar reynslu, að
Framsóknarflokkurinn er því
aðeins tilkippilegur til vinstra
samstarfs, að Alþýðubandalag-
ið sé í sókn og eflist að styrk.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú
lagt fram hatrammari og
ómengaðri afturhaldsstefnu en
hann hefur áður talið sér henta
að koma með fram fyrir þjóð-
ina. Það er boðaður niður-
skurður upp á tugi milljarða,
sem óhjákvæmilega myndi leiða
af sér stórfelldan samdrátt og
atvinnuleysi um allt land. End-
urreisn í anda frjálshyggju og
leiftursókn gegn verðbólgu
réttara sagt lífskjörum þýðir
vitanlega óhefta markaðs og
gróðahyggju. Þar er boðað
frelsi íjármagnsins, þeirra, sem
eiga það eða ráða því og þá á
kostnað alls almennings að
sjálfsögðu. Fjármagnið skal
ráða, og allt, sem ekki ber sig
eins og það heitir skal víkja.
Engum getum þarf að því að
leiða, en félagslegar umbætur,
samneysla og uppbygging í
qiennta og menningarmálum
skulu undir hnífinn.
Hagsmunir einkagróðans, en
ekki almennra launþega verða
hafðir að leiðarljósi. Sjálfstæð-
isflokkurinn brennur í skinninu
að fá yfirráðin yfir Mennta-
málaráðuneytinu og blóðlangar
vitanlega í atvinnuofsóknir,
sem hann hefur ekki haft stöðu
til að fylgja eftir. Það eru
ískyggilegar fyrirætlanir, sem í
því felast að selja eða kannske
réttara sagt afhenda einkaaðilum
ríkisfyrirtæki, sem byggð hafa
verið upp víðsvegar um landið,
til að mynda á borð við
Slippstöðina á Akureyri. Hver
árangur skyldi svo verða af þess
konar leiftursókn gegn verð-
bólgu þar sem stríðsmennirnir
hugsa sér það sem eitt helsta
fangaráð að sleppa öllu verðlagi
lausu, gefa það bara frjálst, en
halda hins vegar laununum
niðri, þau mega ekki hækka.
Flytjendur bókmenntadagskrár.
Soffía Guðmundsdóttir.
Sjálfstæðisflokkurinn reiðir
nú hátt til höggs gagnvart
lífskjörum og hag alls almenn-
.ngs í landinu. Við höfum rétt í
þessu fengið að heyra það í
nokkrum svipmyndum hver
lífskjör alþýðu manna voru
búin undir íhaldsstjórn fyrr og
síðar. Margir muna þá tíma
þegar atvinnuleysi ríkti lang-
tímum saman fjölmörg heimili
beinlínis liðu skort, og baráttan
stóð um brauðið. Síðan hefur
sem betur fer margt breytst til
bóta ekki síst fyrir baráttu
verkalýðssamtakanna og sókn
þeirra áleiðis til framfara og
betri lífskjara.
Samt býr stór hópur fólks í
okkar þjóðfélagi við svo kröpp
kjör, að laun þess fyrir dag-
vinnu eina saman eru fjarri því
að nægja fyrir nauðþurftum.
Þeir, sem nú hrópa hæst um
það, að allir verði að fórna, að
kaup almenns launafólks sé ein
helsta undirrót verðbólgunnar,
og þar þurfi að reisa skorður
við, þeir aéttu að prófa það á
sjálfum sér að lifa á launum,
sem nema innan við 250 þús. á
mánuði, og þaðan af minna sé
til að mynda litið til fatlaðra
eða öryrkja, setn litla eða enga
möguleika hafa til þess að rétta
ögn við hag sinn með auknu
vinnuálagi.
Hluti fundarmanna í Alþýðuhúsinu.
Myndir: G.K.
Þessi lágu laun, sem Qöldi
fólks býr við, hefur svo leitt af
sér þann langa vinnudag, sem
lengi hefur viðgengist hér á
landi, getur ekki heitið neitt
annað en vinnuþrælkun og er
smánarblettur á okkar samfé-
lagi. Vinnuþrælkunin leiðir svo
af sé ótalin vandamál önnur,
félagslegs eðlis, bitnar á börn-
um og unglingum, skaðar fé-
lagsstarfsemi, slævir félags og
stéttarvitund, skerðir mögu-
leika til að njóta mennta og
menningar, fólk missir sjónar
á réttinum til hvíidar og tóm-
stunda svo fátt eitt sé talið.
Þannig lítur baráttan um
brauðið út nú á okkar tímum.
Þeir eru margir, sem beinlínis
búa við fátækt, og sú fátækt,
sem við er að etja birtist nú
einatt með nýrri ásýnd, með
yfirbragði, sem kann í fljótu
bragði að leyna nokkuð á sér,
og er ekki ævinlega augljóst.
Lágmenning flæðir yfir úr
ýmsum áttum, það gætir æ
meiri mismunar og stéttaskipt-
ingar milli hinna ýmsu hópa í
þjóðfélaginu, enn er vegið að
lífskjörum fólksins í landinu.
Við stöndum nú í ströngu.
Við höfum nú búist til atlögu og
kosningabaráttan gengur sem
glaðast. Það er tekist á um það í
hverra þágu landinu skuli stjórn
að, hverra hagsmunir skuli sitja
í fyrirrúmi. Þegar við nú
herðum sóknina gegn þeirri
afturhaldsstefnu, sem er í upp-
siglingu og boðuð opinskátt, þá
verðum við einnig að hafa það
hugfast, að sú barátta stendur
ekki einungis um kaup og kjör,
krónutölu hinna eiginlegu
launa í þrengstu merkingu. Það
eru í húfi félagsleg réttindi,
margháttuð félagsleg staða
verkafólks og ávinningar, sem
unnist hafa á löngu tímaskeiði,
sem birtast okkur á sviði
félagslegrar þjónustu, í heil-
brigðis og menntakerfí, og
þessir þættir vega þungt, þegar
meta skal lífskjör okkar allra.
Við verðum að reísa þær
kröfur sem horfa til heilla bæði í
efnalegu tilliti svo og félagslegu
og á sviði mennta og menningar
mála.
Það veltur á öllu, að fólkið í
landinu, þeir mörgu, sem verð-
mætin skapa með vinnu sinni
segi sem svo, hingað og ekki
lengra, þetta látum við ekki
bjóða okkur, við viljum lifa
fyllra og innihaldsríkra lífi, við
viljum lífvænleg laun fyrir dag-
vinnu, en ekki linnulausa.
vinnuþrælkun, við sækjum fast
rétt okkar til hvíldar og tóm-
stunda, til félags og menningar-
lífs, við vefengjum þá neyslu-
hyggju, sem kerfisbundið og
markvisst er einlægt þröngvað
inn á okkur, við viljum raska
því brenglaða gildismati, sem
þjóðfélag okkar einkennist í
alltof ríkum mæli af, við viljum,
að börnin okkar njóti fyllstu
umönnunar, góðra og alhliða
uppeldis ogmenntunarskilyrða,
við viljum jafnrétti milli þegna
þjóðfélagsins, við viljum jöfn
laun fyrir nytsamleg störf, og
við viljum, að ísland segi sig úr
Nato og vísi erlendu herliði á
brott. Við viljum, að fslending-
ar byggi sjálfir upp innlenda
atvinnuvegi um allt land. Það
skiptir öllu, að það takist að
reisa þessar kröfur með þeim
þunga, að valdahlutföllin í
þjóðfélaginu raskist almenningi
í landinu í hag, þar er Alþýðu-
bandalagið í fararbroddi, og
þann flokk verða þeir að efla,
sem vilja gera þessar kröfur að
sínum.
Ég vil hvetja félaga okkar og
stuðningsmenn til þess að nota
nú tímann vel fram að kosning-
um og stuðlaaðfylgisaukningu,
að sigri Alþýðubandalags í
kosningunum um næstu helgi.
NORÐURLAND - 5