Austri - 22.11.1961, Blaðsíða 1

ÍJtgefancli:
Kjördæmissamband
Framsóknarmanna í
Austurlandskjördæmi.
4-------------------------
6. árgangur.
•---------------------------------«
I
Ábyrgðarmaður
fyrir hönd blaðnefndar
Vilhjálmur Sigurbjörnsson.
NESPRENT H P
-------------------------------®
17. tölublað.
Skólar á Héraði fullsetnir
Húsnæðisvandræðin ógna framtíð Eiðaskóla
Báðir skólarnir á Héraði, Al-
þýðuskólinn á Eiðum og Hús-
mæðraskólinn að Hallormsstað,
eru fullskipaðir í vetur. Aðsókn
að Eiðaskóla hefur raunar lengi
verið miklu meiri en svo, að hægt
væri að sinna þeim öllum er
þangað hafa leitað. Og Hallorms-
staðaskóli var fullsetinn í fyrra
eftir að hafa unnið á jafnt og
þétt að loknum endurbótum þeim
sem gerðar voru á húsakosti hans
fyrir nokkrum árum. Nú eru þar
34 nemendur og búa nokkrar
stúlkur utan skólans vegna
þrengsla.
Á Eiðum eru nemendur liðlega
eitt hundrað, eða sama tala og
var fyrir brunann, en vísa varð
frá hartnær jafn mörgum.
Þrengsli eru gífurleg í íbúðum,
svo kennara sem nemenda. Þann-
ig hefur verið þrengt að í hverju
nemendaherbergi svo sem fram-
ast var unnt. Og fyrstu vikurnar
hefur orðið að vista 24 pilta í
tveim stofum. — Skólastjóri býr
í fjórum nemendaherbergjum
með 8 manna fjölskyldu, án allra
venjulegra þæginda, en útgángur
Bændafélag Fljótsdalshéraðs
hélt fund um verðlagsmál land-
búnaðarins að Egilsstöðum síð-
astliðið laugardagskvöld. — Full-
trúum Austfirðinga á fundum
Stéttarsambands bænda var sér-
staklega boðið.
Ég taldi Mjóafjarðarheiði snjó-
lausa sem og reyndist og brá mér
á fund þennan.
Þarna voru saman komnir 70—
80 bændur og bændasynir víðs-
vegar af hinu víðlenda félags-
svæði. j
Dagskrármálið var rætt af
um langa ganga og 30—40 stiga-
þrep.
Fyrir nokkrum dögum átti ég
leið að Eiðum og kom í skólann
og heimsótti skólastjóra. — Mér
var raunar vel kunnugt um hús-
næðisvandræðin áður. En ég hlýt
þó að játa, að ég hafði engan veg-
inn gert mér grein fyrir ástand-
inu eins og það blasti við þegar
komið var á staðinn.
í sumar var byrjað á fyrsta
hluta fyrirhugaðs skólahúss, og
hann gerður fokheldur. í þeirri
álmu verða íbúðir fyrir 40 nem-
endur, íbúð skólastjóra og að ég
hygg eins kennara.
Kostnaður var að mejrihluta
greiddur með lánsfé, enda fjár-
veiting 1961 mjög naumt skorin.
Með líkri fjárveitingu tæki það
mörg ár að fullgera þennan hluta,
en öll byggingin áratugi, en af
því myndi leiða algert neyðar-
ástand í skólamálum Austfirð-
inga. — Það er lengi hægt að
þjappa saman í heimavist og taka
á sig mikil óþægindi stuttan
tíma þegar þá líka hyllir undir
kappi fram eftir nóttu og síðan
samþykkt einróma eftirfarandi
ályktun fundarins:
„Fundur Bændafélags Fljóts-
dalshéraðs lialdinn að Egilsstöð-
um 18. nóv. 1961 áiyktar, að
margra ára reynsla af gildandi
framleið-luráðsliigum hafi sýnt
að verlðagsgrundvöllurinn sam-
kvæmt þeim, liafi ávallt gefið
bændum ófullnægjandi verð fyrir
framieiðslu sína.
ítrekuð viðleitni til lagfæringar
á verðlagsgrundvellinum, hefur
Framh. á 4. síðu.
úrbætur á næsta leiti. — En það
sem gert hefur verið í því efni á
Eiðastað í fyrra og aftur í vetur,
er ekki hægt að endurtaka árum
saman í stað þess að færa nokkuð
út kvíar, -— eins og eðlilegt væri.
Færi svo, að Eiðaskóli yrði um
sinn að draga saman seglin, fella
niður eina ársdeildina, eða hvern--
Á styrjaldarárunum var stofn-
að til þorpsmyndunar á Héraði.
Talsvert var þjarkað um ágæti
þeirrar hugmyndar eins og geng-
ur þegar nýmæli eru á döfinni,
einnig um staðsetningu, eftir að
i mótbárur voru barðar niður. Og
loks kom að því, þegar Nielsen,
Steinþór Eiríksson, Stefán í Bót
og fleiri frumbýlingar höfðu
komið upp húsum vestur af
tökustaðnum gamla, að ákveða
þorpinu nafn.
En þá fyrst kom verulegt babb
í bátinn. Áustfirðingar til forna
voru.óvenju snjallir að velja nöfn
á bæi, héröð, fjöll og hvað annað,
sem nafn krafðist í óbyggðu
landi, þar sem ekkert átti sér
nafn fyrir. Og enn lifir neistinn.
Það sést glögglega á mýmörg-
um nýnefnum og bráðsnjöllum
viðurnefnum, en samt brást þeim
gjörsamlega að koma nothæfu
nafni á eina sveitaþorp fjórð-
ungsins. Þetta er því bagalegra,
sem þorpið vex og dafnar, dregur
til sín fleira fólk og upp rísa nýj-
ar og nýjar stofnanir og allt
virðist benda til enn aukins vaxt-
ar og áhrifa á næstu áratugum.
Þó er synd að segja, að ekki hafi
verið gerðar tilraunir til að koma
nafni á króann.
1 upphafi var þorpið blátt
áfram kallað Gálgaás (í framb.
Gálgás). Þétta þótti heldur ó-
hugnanlegt nafn. Þá var gripið
til þess að nefna staðinn Blöndu-
gerði. Um það leyti var stríðið
ig svo sem það nú yrði í fram-
kvæmd, þá er ekki annað sýnt en
tugir og síðar hundruð aust-
firzkra ungmenna yrðu svipt
möguleikanum til að njóta þeirr-
ar almennu uppfræðslu sem ís-
lenzk löggjöf ætlast til að allir
eigi nú kost.
En þetta má aldrei verða. Aust-
firðingar hljóta því, um leið og
þeir skora á þinglið sitt að duga
málefnum Eiðaskóla, að heita á
aðra góða menn, sem hér koma
við sögu, að fyrirbyggja með
sameiginlegu átaki meiri vand-
ræði en orðin eru. — V. H.
búið, sykurskömmtun hætt, og
haft var á orði, að lagt væri í
kút og kút í þorpinu. En nú tóku
helztu hugsuðir á Héraði að leggja
höfuð sín í bleyti. Gísli í Skógar-
gerði vildi kalla staðinn Kaupang,
Benedikt frá Hofteigi Lagarás og
fleiri nöfn komu fram. Greinar
voru skrifaðar, hugmyndir rædd-
ar og hver hélt fram sínu nafni.
Svo kom loks að því, að sett
voru lög og reglur um þennan
þorpsanga, sem óðum skaut rótum
í miðdepli hins fagra og frjósama
Fljótsdalshéraðs, og þá varð að
gefa barninu nafn og sjá: félags-
málarðáherra spurði: Hvað á
barnið að heita? Þegar enginn
svaraði var þorpinu gefið
nafnið Egilsstaðakauptún. Öllu
andlausari og snautlegri nafn-
gift var vart hægt að finna. Þorp-
ið var byggt á landi Egilsstaða
og það nafn fæddi hitt af sér. Áð-
ur hétu flestir Jón og skírði hver
a. m. k. einn eða helzt tvo syni
sína Jón, er það nafn þó skárra
en nafnið, sem þorpinu var gef-
ið. Er allt í senn: Nafnið langt,
óþjált í munni og ónothæft í sam-
setningum. Enda fór svo, að heit-
ið hefur aldrei unnið sér festu og
hljómgrunn í daglegu máli. Flest-
ir kalla þorpið bara Egilsstaði,
aðrir láta sér nægja þorpið. Er
þetta einvörðungu því um að
kenna, hve óhönduglega tókst til
í upphafi.
Við svo búið má ekki standa.
Framhald á 2. síðu.
Bændafundtir um
verðlagsmál
Þuugt í bændum út af verðlags-
dómi hagstofustjóra
Hvað á barnið
að heiía?