Austri - 03.02.1972, Page 1

Ritstjórar og ábyrgOarmean:
Eristján Ingólfsson
VUlijálnmr Hjábnarsson
Fjármál og auglýsingar:
Björn Steindórsson,
Neskaupstað.
NBSPRXNT
Ðtgefandi:
Kjördæmlssamband
FYamsóknaxmanna í
Austurlandskjðrdœml.
Atvinnu- og framhvœmdadœtlanir fyrir
Austurlandshjördffimi
Áætlanagerðir og skipulagning
ýmissa framkvæmda er nú mjög
á dagskrá. Mega það raunar kall-
ast. eðlileg viðbrögð gagnvart
þeirri þróun, sem nú á sér stað, í
samgöngum og atvinnumálum og
raunar í toúskap þjóðarinnar í
heild og í samskiptum við aðrar
þjcðir.
Á fyrri Ihluta Alþingis, þess er
nú situr, fluttu þinigmenn af Aust-
urlandi tillögu til þingsályktunar
um gerð atvinnu- og framkvæmda
áætlunai' fyrir fjórðunginn Þing-
menn fleiri toyggðarlaga h-afa flutt
lillögur um líkt efni en í nokkuð
öðru foimi.
Tillaga Austfirðinganna er á
þessa leið:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni:
1. að láta gera atvinnumálaá-
ætlun fyrir Austurlandskjördæmi.
2. *að láta undirbúa áætlun til
iangs tíma um opinberar fram-
kvæmdir í Austurlandskjördæmi.
Verk þessi verði unnin í náinni
samvinnu við
laga í Austurlandsikjördæmi“.
Flutningsmenn tillögunnar eru:
Vilhjálmur Hjálm*arsson, Páll
Þorsteinsson, Sverrir Hermanns-
son, Helgi Seljan og Eysteinn
Jónsson.
I greinargerð segja flutnings-
menn:
„Um meginhluta Austurlands
'hafa átt sér stað miklar svipting-
ar í atvinnulífinu á liðnum árum.
Afli þeirra fiska, sem nú eru
kenndir við bol sinn, hefur verið
nokkuð sveiflukenndur. Síldar-
ævintýi'ið olli umróti. Með hröðum
viðbrögðum itófest váðast að ná
upp vinnu á ný þegar síldin ihvarf.
Mikil skipakaup eru nú á döfinni.
I landbúnaði hafa leinnig skipst á
skin og skúrir: Fjárpestir og
harðindi með grasbresti hafa
valdið stórtjóni og átt iþátt í grisj-
un byggðar. Leit*að er úrræða til
að snúa vöm í sókn. Flest iðnfyr-
irtæki eru ung, öll meira eða
minna vanbúin að ihúsakosti og
tækjum og ákortir bæði fram-
kværnda- og rekstrarfé.
Á Austurlandi eru 35 sveitar-
félög, en 13 þéttbýlisstaðir. Að-
eins eitt kauptún stendur inni í
landi. Hin dreifast um strand-
lengjuna frá Bakkafirði til Hafnar
í Hornafirði.
Flutningsmenn þessarar tillögu
telja nauðsynlegt að vinna skipu-
lega að atvinnuuppbyggingunni á
þessu víðlenda og sundurskorna
svæði. Ber hvort tveggja til:
Framunidan eru istór verkefni á
nær öllum svæðum atvinnulífsins,
mörg brýn og flest æði fjáifrek.
Og það skiptir höfuðmáli að þró-
unin verði sem jöfnust svo að
byggð eflist um allt kjördæmið.
Verður að stuðla að því að s*am-
starf og eðlileg verkslkipting geti
tekist milli ihinna einstöku byggð-
arlaga um atvinnumálin.
Sama gildir vitanlega um opin-
berar framkvæmdir. Með toættum
eamgöngum treyst*ast tengsl með
sveitum og þéttbýli og milli þétt-
býlissvæðanna sjálfra. Þar sem
áður voru einangraðir staðir verð-
ur nú tenging sem skiptir sköp-
um. Nauðsynlegt, er að viður-
kenna þetta í reynd og skipu-
mynduðu þeir stóran sjóð. Og svo
voru keypt 2 myndarleg skip.
Því rifjast þessi saga upp fyrir
mér, að mér finnst elkki ólíkt kom
ið fyrir okkur Austfirðingum nú,
eins og fyrir Islendingum öllum
fyrir rúmri hálfri öld.
Útboð á framkvæmdum kalla á
harða samkeppni. Sá sem hagan-
legast sendir tilboðið á samkvæmt
eðli málsins að hreppa verldð. En
til þess að geta verið ilduitgengur
þátttaleandi á hinum almenna út-
boðsmarkaði verða ákveðnar for-
sendur að vera fyrir Ihendi. Við
getum m. a. nefnt þrennt: fjár-
magn, tækni og kunnáttu. Ég
held að við getum slegið því
föstu, að hér hjá austfirzkum
fyrirtækjum liggi fjármagn ekki
á lausu. Hér eru hins vegar til
ýmsar tegundir stórvíikra vinnu-
vé’.a, ágætis trésmíðaverkstæði og
vélsmiðjur. En ókosturinn er ein-
faldlega sá, að tækjaeignin er efcki
samræmd, hún er á mörgum
höndum, sem alls ekki vinna sam-
an,iheldur keppa hver við aðra i
meira eða minna vonleysi. Sama
er *að segja um kunnáttuna. Alls-
kyns vterkleg þjállfun og fcunn-
átta er hér víða fyrir hendi, en
hún er elkfci samræmd, fremur en
tækjaeignin, og kúrir hver í sínu
horni.
Meðan svo er ástatt gerast
aldrei stórir hlutir. Við þuirfum
leggja einnig opinberar fram-
kvæmdir til lengri tíma með
heildarhagsmuni Austurlands fyr-
ir augum. En til þess að byggð
nái að þróast eðlilega þarf að efla
margvíslega þjónustustarfsemi:
í heilbrigðismálum, skólamáJlum,
málefnum aldraða og fjölmöngum
öðrum greinum.
Samband sveitarfélaga í Austur
landskjördæmi hefur þegar starf-
að um alllangt skeið, hin síðari
ár með framkvæmdastjóra, sem
hefur aðsetur og skrifstofu á Eg-
ilsstöðum. Virðist einsætt, að á-
ætlanir þær, sem hér um ræðir,
yrðu unnar af fulltrúum ríkis-
valdsins og samt.ökum sveitarfé-
laganna í sameiningu‘'.
ekki að ímynda okkur að þessir
hlutir séu eða verði færðir ofckur
á silfurdiski fremur en aðrir.
Getum við þá ©kfcert Eigum
við bara að sit.ja hjá og horfa á
Ef það toefði verið gert 1914
hefði aldrei ineitt Eimskipaféiag
Islands orðið til. Enginn Gullfoss,
né heldur hinir fossamir. Það
heldur alltaf áfram að verða sami
sannleifcurinn, að margt smátt
gerir eitt stórt. Og það er þess
vegna sem mér finnst elkki út í
hött, að beina þeirri spurningu til
austfirzkra iverkítaka, isem ffyrir
eru, en því miður of litlir til að
ráðast í stóru verkin, svo og til
hinna ýmsu manna hér austan-
lands, sem eiga og rekia .stóivirkar
vinnuvélar af ýmsu tagi, getið þið
eliki sameinað fcraftana, þannig
að hér rísi upp austfirzkir veifc-
takar, sem verði s*amkeppnis-
færir á útboðsmaitkaði
Einhver kynni til að svara, að
alls staðai' væri sama fjáimagns-
leysið hjá þessum aðilum, svo
ekki kæmi auður í garð, þótt ein-
hverjlr fátæklingar rugluðu sam-
an reytum sínum.
En slíkt. er eikki svar.
Þetta mál er alveg iþess virði
að það sé kannað, fcannað ihve
mifcla krafta við í rauninn.i höfum
ef við igetum sameinað þá. Hér
gæti raun*ar verið um sameiningu
Framhald á 3. síðu.
Samband sveitarfé- ! horfa á.
Því ehki Anstfirðingar sjdlfir?
Af Itverju lendo allar stcerri mannvirhjagerðir d Austurlandi í höndum aöhomumanna ?
Það heyrist ekki ósjaldan hér
eystra, að skömm sé það, að tómir
aðkomuaðilai' hreppi allar stærri
framkvæmdii' hér eystra, en
heimamenn miegi sitja 'hjá, og
Satt er það, svona er það. Lang-
flest þeirra verka, sem boðin eru
út af hinu opinbera hér um slóðir
lenda í höndum aðkomuaðila.
Þetta horfum við Austfirðinigar
á, cg höimum. En hingað til höf-
um við látið okkur nægja að
harma. Við grátum sem sé í anda,
en síðan ekki söguna meir. Enn
hafa heimamenn hér um slóðjr
efcfci tekið málið sterkari tökum,
og því ríkir hér gullöld aðkomu-
verktaka, og er eikki sjáanlegt að
henni sé neitt að linna.
„Við e,rum svo fátækir og
smáir”.
Þegai- brautryðjendurnir sem
stofnuðu Eimslkipafélag Islands á
sinni tíð hófust handa mætti þeim
minnimáttar 'kenndin. Hún virtist
al'ls staðar vera til hú^sa. „Við
erum svo fátækir og smáir”, var
hin ríkjandi skoðun. En með
tímanum lét hún undan, og
tuttugu og fimm króna peningar
sópuðust að úr öllum áttum, ekki
sízt frá þeim fátæku og smáu.
Gildi þeirra var ekki svo mildð
eins og eins, en sameiginlega