Austri - 13.03.1981, Blaðsíða 4

4
AUSTRI
Egilsstöðum, 13. mars 1981.
Orkulexía til þing-
manna Austurlands
RAFORKUNOTKUN Á
ÍSLANDI
Skipting raforku milli stór-
iðju og almennrar notkunar er
nokkurn veginn 50% á hvorn
aðila.
Leiða má rök að, að raforku-
búskapurinn þolir ekki meiri
stóriðju, en nú er fyrir hendi,
nema því aðeins að viðbótar-
stóriðjan greiði kostnaðarverð
orkunnar.
Raforkuverð til almennrar
notkunar er í algjöru hámarki,
vegna þess að núverandi stór-
iðja greiðir einungis 25-30%
af kostnaði fyrir sinn hluta ork-
unnar og almenningur er þá lát-
inn borga 70-75% af því sem á
vantar.
Á Austurlandi fara 20% af
brúttó launum manna til
greiðslu á raforku til heimilis og
hitunar. Þetta háa hlutfall er
ein af aðalorsökunum fyrir
landflóttanum héðan og ætti
hver meðal maður að sjá, að
þetta getur ekki gengið öllu
lengur. Þetta á ekki við Aust-
urland einan landsfjórðunga,
heldur líka í hinum, þar sem að-
stæður eru svipaðar.
NÆSTA YIRKJUN
Næsta virkjun veröur því að
vera alfarið fyrir almennan
markað, það eitt er örugg trygg-
ing fyrir því að orkuverð geti
farið hlutfallslega lækkandi á
næstu árum. Á sama hátt getur
endurskoðun orkuverðs til stór-
iðju og þá væntanlega hækkun
verkað í sömu átt.
Öll viðbótar stóriðja verður
því að greiða a-m.k. fullt verð
fyrir orlcuna, það verður eigi
hægt að fara í vasa almennings
til freka^'i greiðslu orku stór-
iðju.
Það er því fullsnemmt að halda
Reyðfirðingum og Eskfirðing-
um volgum um stóriðju á Reyð-
arfirði, enda er orka Fljótsdals-
virkjunar of dýrmæt til þessa,
þar sem sú virkjun hefur enga
afgangsorku til slíkra nota,
nema því aðeins að hún verði
yfirbyggð þ.e. öllum áföngum
ruslað upp í einu og verði því
of stór í hlutfalli við markað-
inn. Mundi þá skapast einhver
afgangsorka í nokkur ár á
kostnað forgangsorkukaupanda,
í þessu tilfelli almennings.
Ég fyrir mitt leyti hef litla
trú á að einhverjir ríkir útlend-
ingar fáist tií að greiða sann-
virði orkunnar til stóriðju á
Reyðarfirði. Ég hef líka litla
trú á að stóriðja á Reyðarfirði
verði að nokkru gagni fyrir
Austurland í heild, þar sem
vandamál annara staða hér
verða jafnvel mun meiri en áð-
ur. öllum þéttbýlisstöðum á
Austurlandi þarf að gefa víta-
mínsprautu í einhverju formi,
ekki bara Reyðarfirði, ef á ann-
að borð á að halda þeim í byggð.
ALYÖRUVIRKJUN
Ykkur ætti að vera kunnugt
um að séu bornir saman næstu
virkjunarvalkostir, þá ber
virkjun í Fljótsdal af þeim öll-
um og er það einkum fólgið í
hinu stóra miðlunarrými sem sú
virkjun hefur eða um 1000 Gwh.
Til samahburðar hér þá skal
hér gerð grein fyrir öðrum
miðlunum.
1. Miðlun Þórisvatns (1000 Gl)
a) Sigalda 1000 Gl/5,88m3/
kwh 170 Gwh
b) Hrauneyjarfossv. 1000
Gl/4,8 m3/kwh 208 Gwh
c) Sultartangi 1000 Gl/12,5
m3/kwh 80 Gwh
d) Búrfell 1000 Gl/3,86 m3/
kwh 259 Gwh
Samtals 717 Gwh
2. Miðlun Blöndu (420 Gl)
a) 420 Gl/1,48 m3/kwh
283 Gwh
Hér skal dregið í efa að Þór-
isvatnsmiðlun nýtist að fullu í
Sultartanga og Búrfelli vegna
þess að oft mun vera mikið
náttúrulegt rennsli í gegnum
þessar virkjanir á sama tíma og
miðla þarf úr Þórisvatni, til að
snúa Sigöldu og Hrauneyjar-
fossvirkjunum. Þannig mætti á-
ætla að a.m.k. 50% miðlunar
fari til spillis í Búrfelli og jafn-
vel Sultartanga líka.
Hugsanleg nýting Þórisvatns-
miðlunar í gegnum virkjanirnar
fjórar gæti þá verið samtals um
530 Gwh, eða rétt rúmlega
helmingur af miðlun Fljótsdals-
virkjunar.
Þó svo að miðlun Blöndu-
virkjunar verði bætt við miðlun
úr Þórisvatni eða 530 + 283 =
813 Gwh eru það einungis 81%
af miðlun Fljótsdalsvirkjunar.
ALV ÖRUMIÐLUN
Það sem landskerfið þarfnast
mest núna og í næstu framtíð
er virkjun með alvörumiðlun,
miðlun á stærð við miðlun
Fljótsdalsvirkjunar, miðlun sem
dugir yfir veturinn. Landskerf-
ið hefur nóg af rennslisvirkj un-
um á borð við Sultartanga-
virkjun, virkjunum sem stoppa
(eða dregur úr afköstum),
flestra á sama tíma, þegar þörf-
in er mest. Það ætti því ekki að
þurfa að vefjast fyrir mönnum
ákvörðun um næsta virkjunar-
valkost, því hann er einungis
einn, það er Fljótsdalsvirkjun.
AÐRIR VALKOSTIR
Blönduvirkjun er vafalaust í
öðru sæti sem næsti virkjunar-
valkostur, en stendur Fljóts-
dalsvirkjun langt að baki í gæð-
um, ef horft er til miðlunargetu
sem er einungis rúmlega einn
fjórði partur af miðlun Fljóts-
dalsvirkjunar. Hún er helmingi
minni í afli og kemur væntan-
lega til með að eiga við ísvanda-
mál sökum mikillar fallhæðar úr
miðlunarlóni í inntakslón eða
um 70 m fall, jafnvel á sama
tíma og plágan herjar á Þjórs-
ársvæðið. Inntakslón Blöndu-
virkjunar er mjög lítið eða 13,5
Gwh, rúmlega 3 daga forði á
fullu afli (177 MW og 4,25
Gwh/sólarh.). Til samanburðar
þá hefur Fljótsdalsvirkjun 160
Gwh í inntakslónum eða rúm-
lega 20 daga forða á fullu afli
(328 MW og 7,87 Gwh/sólarh.) .
Þriðji valkostur og vafalaust
sá versti þ.e. Sultartangavirkj-
un, hrein rennslisvirkjun, 12U
Mw að afli, kemur ekki til
greina og skal hér getið helstu
ástæðna.
a) Virkjunin notar 400 m3/
sek við fullt afl á móti 225 m3/
sek sem þarf við Búrfell. Hún
mun því einungis framleiða
fullt afl þegar náttúrulegt
rennsli er nóg og mun því aldr-
ei skila fullum afköstum þegar
þörf er á.
b) Landsvirkjun hefur gefið
út að virkjunin muni bæta af-
köst í Búrfellsvirkjun um 150
Gwh. Hvernig það muni vera
hægt liggur ekki ljóst fyrir, en
ef athugað er síðasta rekstrar-
ár Búrfellsvirkjunar 1980, þá
skilaði hún 1624 Gwh af út-
reiknuðum 1700 Gwh möguleg-
um, þrátt fyrir óvenjulega hart
árferði að sögn Landsvirkjunar.
Það er því ekki fráleitt að á-
1 sveitum á Austurlandi eru
fasteignir metnar eftirfarandi
þann 1. des. síðastliðinn sam-
kvæmt upplýsingum fasteigna-
mats ríkisins.
Skriðdalshreppur heildarupph.
1.715 millj., á íbúa 15 millj.
Vallahreppur heildarupph. 1.703
mililj., á íbúa 9.9 millj.
Borgarhafnarhr. heildarupph.
1.520 millj., á íbúa 11.5 millj.
Eiðahreppur heildarupph. 1.494
millj., á íbúa 9.6 millj.
Mýrahreppur heildarupph. 743
millj., á íbúa 7.1 millj.
Hlíðarhreppur heildarupph. 730
millj., á íbúa 5.5 millj.
Hjaltastaðahr. heildarupph. 699
millj., á íbúa 7.0 millj.
Fljótsdalshr. heildarupph. 690
millj., á íbúa 4.5 millj.
líta að Búrfellsvirkjun hefði
getað framleitt meira í meðal
árferði og að teknu tilliti til að
hún minnkar í hlutfalli við
markaðinn með árunum og skil-
ar þess vegna betri nýtingu á
næstu árum. Töluverð minnkun
á framleiðslu verður vegna
vélaupptekta eða hver vél einu
sinni á ári (6 vélar). Að teknu
tilliti til framanritaðs getur
virkjunin hjályarlaust framleitt
17 - 1800 Gwh nánast 100% nýt-
ing svo fullyrðingar um 150
Gwh aukagetu vegna virkjunar
Sultartanga eru vægast sagt
mjög hæpnar. Mun senni'legra
er að þar sé um nokkra tugi
Gwh vegna ísvandamála, þegar
þær aðstæður eru fyrir hendi.
c) Jafnvel stíflugerð ein sér
við Sultartanga er hæpin fjár-
festing til að bjarga nokkrum
tugum Gwh og ef til vill falli
orkuvinnslu í Búrfelli 1 dag á
nokkurra ára fresti.
d) Framleiðsla Sigölduvirkj-
unar árið 1980 ár orkuskortsins,
er varla prenthæf eða 516 Gwh,
sem svara til 3725 nýtingartíma
eða 42,5% nýtni.
e) Svipað hefði verið í Hraun-
eyjarfossv. hefði hún verið kom-
in í gagnið þar sem hún notar
sama vatn og Sigalda mínus það
sem tapast af lekanum. Hún
hefur útreiknaðan nýtingartíma
4000 stundir eða 45% nýtni,
nýtni sem næst varla á þessum
áratug, vegna þess að full geta
er einungis að sumri til og erfitt
er að losna við orkuna á þeim
tíma.
f) Það er alrangt hjá stjórn-
endum Landsvirkjunar að
flagga uppsettu afli í sínum
virkjunum eða væntanlegum
virkjunum (Sigalda 150 Mw,
Hrauneyjarfossv. 210 Mw, Sult-
framhald á bls. 2
Jökuldalshr. heildarupph. 684
millj., á íbúa 3.9 millj.
Hofshreppur heildarupph. 643
millj., á íbúa 5.1 millj.
Beruneshreppur heildarupph.
619 millj., á íbúa 6.3 millj.
Tunguhreppur heildarupph. 615
millj., á íbúa 4.8 millj.
Norðfjarðarhr. heildarupphæð
611 millj., á íbúa 6.1 millj.
Geithellahr. heildarupph. 599
millj., á íbúa 6.7 millj.
Bæjarhreppur heildarupph. 573
millj., á íbúa 7.8 millj.
Fáskrúðsfj örður heildarupphæð
565 millj., á í'búa 4.6 millj.
M j óafj arðarhr. heildarupphæð
181 millj., á íbúa 5.3 millj.
Seyðisfjarðarhr. heildarupphæð
158 millj., á íbúa 3.8 millj.
Helgustaðahr. heildarupph. 149
millj., á íbúa 3.9 millj.
Fasteignir á Austurlandi