Siglfirðingur - 15.09.1944, Qupperneq 2

SIGLFIRÐINGUR
2
Pjóðin hefur hlustað.
EN HIJN SPYR ENN:
Er von á nokkrum bjargráðum?
Nú hafa í'arið fram útvarpsum-
ræðurnar, cr gelið. var um í síð-
asta blaði, að nnindu fram fara.
ljað voru víst æðimargir, sem
bjuggust við því, að nú skýrðusl
að einhverju leyti mestu og erf-
iðustu málin, og að minnsta kosti
mundi verða ymprað á einhverju
til úrhóta. En svo varð þó ekki.
Enda voru ræðumenn ellir sem
einn undrandi yfir því, að stjórn-
in hefði beiðzt eftir þessum um-
ræðum með jafnStuttum fyrir-
vara, og þess væri þvi engin von,
að hægt væri að gefa þjóðinni
nokkrar jákvæðar vonir eða skýr
ingar á því, er í vændum væri frá
þinginu. Hitt voru allir sammála
um, að dýrtíðarfrumvarp stjórn-
arinnar væri svo meingallað, að
á það væri ekki lítandi, því að
aðaluppistaðan í því væri áður
reynd, og hefði þá gefizt svo há-
bölvanlega, að valdið hefði frið-
slitum í samsteypustj órninni þá-
verandi. En svo var annað scm
skilja mátti á þeim öllum: Þeir
höfðu engan tíma haft til að átta
sig á þessu frumvarpi, að öoru
leyti en því, að það var mein-
gallað, en að engu leyti getað
áttað sig á því, hvað nú skyldi til
bragðs taká. Hvernig á líka það
að vera. Þeii’ hafa alltaf verið
að stritast við það, flokkarnir, að
leysa þjóðarvandræðin, er staf-
að hafa af stríðsástandinu og dýr-
tiðinni síðastliðin 4 ár, svo það er
ekki nema von, að þetta komi
þeim á óvart. Það var enginn
er fruvarpi stjórnarinnar léði
liðsyrði nenma lítillega Eysteinn,
er kvaðst mundu greiða því at-
kvæði til nenfdar, livað svo sem
þá tæki við. Það er satt bezt að
segja, að þcss er tæplega nokkur
von, að þetta frumvarp fái byr
á Alþingi. Það er meingallað á
mörgum sviðum, og þó eru þeir
gallarnir verstir og stærstir, að
það eykur enn á óréttlæti það,
sem lægst launuðu stéttirnar, þ.
e. sumir opinberir starfsmenn
hafa átt við að búa þrátt fyrir
óðhækkandi stríðsgróðalaun
flestra annarra jjjóðfélagsþegna
auk þess sem starfsmenn hins
opinbcra einir allra verkaþegna
þjóðfélagsins eru með lögum
sviftir verkfallsrétti.
Það er varla ofmælt, þótt sagt
sé, að þessar umræður eru ein-
hverjar þær ófrjóustu, neikvæð-
ustu og ómerkilegustu, er fram
hafa larið gegnum útvarpið, og
er þá mikið sagt. Þó rnátti ráða
það af ræðu forsætisráðherra, að'
stjórnin myndi segja af sér ef
ckkcrt jákvætt yrði komið á dag-
inn í sambandi við frumvarp
hcnnar og lausn dýrtíðarinnar
um miðjan þennan mánuð. Mikið
var! Loksins! segja margir, scm
óánægðir eru með stjórnina, þar
á meðal mikill mciri hluti þings-
ins. En þá kemur til greina hin
mikla spurning: Hvað kemur í
staðinn? Verður það betra? Eða
verður það kannske ennþá verra?
Því verður eigi svarað óðara en á
dettur. En eitt er víst, og það var
hið eina markverða í útuarpsum-
ræðunum. Það virtist liggja í loft-
inu, að bctri vilji og talsverður
skilningur væri nú orðinn fyrir
hendi mcðal þingflokkanna á
því, að gera eitthuað, sem hcfði
einhuer úlirif. Það má fullkom-
lcga vænta j)ess, að hin óþing-
ræðislega núverandi stjórn beið-
ist lausnar, og j)á er ekki nema
tvennt fyrir hendi, sem þingið
getur gcrt: annaðhvort að mynda
j)ingræðislega meirihlutast j órn
tveggja, þriggja eða fjögra
flokka, cllegar jjingrof og nýjar
kosningar. Hvorn af kostunum-
þingið velur, fer eftir því, hve
sáttfúsir flokkarnir verða. En
nú er svo komið, að citthvað
verður að gera. Þjóðin hlustaði
með athygli á mánudagskveldið,
og j)ó allar væru umræður þessar
nauðaómerkilegar og sumar ræð-
urnar blábert gfamur utan og of-
an við allan veruleika og aðrar
reyrðar hatrömum stéttaflokks-
böndum, þá var þó hið pólitiska
andrúmsloft, er sveif þar yfir
vötnunum þannig, að menn gætu
haldið að .harðsvíruðustu flokks-
loddararnir væru farnir að
skammast sín. Þó var þessi and-
blær svo óverulegur, að lítið
mundi vera á honum að l)yggja,
ef almenningsálitið licrti ekki á
cftir. Því að eitt er alveð áreiðan-
legt: Þjóðin er búin að fá skömm
á flokksj)rælunum, sem kynda
úlfuðareldana og sem löngum
hafa reynt og reyna enn að koma
öllu í kalda kol j)egar mest reynir
á.
Það vakti óumflýjanlega eftir-
tekt, að kommúnistafulltrúinn,
sem lalaði í útvarpið, lýsti yfir
þvi fyrir hönd síns flokks, að
þeir mundu á næstunni bera fram
vantraust á stjórnina. Þeir ætla
með öðrum orðum að brugga sínu
eigin afkvæmi banaráð! Ef nokkr
um flokki bæri skylda til að bera
blak af núverandi stjórn j)á væri
j)að flokki Kommúnista. En svona
cru nú heilindin j)ar i sveit eins
og fyrri daginn. Sjálfstæðisflokk-
urinn hefir ætíð bent allra flokka
skeleggast á veilur og veikleika
núverandi stjórnar. Hún var and-
vana fædd sakir afstöðu Alj)ingis
til hennar. Þcss var cngin von, að
hún kæmi nokkrum umbótum
fram án tilstyrks j)ingsins eða
meirihluta j)css og stuðningur
kommúnistanna í öndverðu
reyndist svo skammgóður vermir
að nú ætla þeir sjálfir, verndar-
ararnir og féðurnir að leggja
hana á höggstökkinn.
En j)ví ætlar Siglfirðingur að
halda fram af fullri einurð, að
vcrði jnngrof og nýjar kosningar
sakir ósamkomulags stéttaflokk-
anna, j)á cr alvcg vonlaust fyrir
j)jóðina að kjósa sömu mennina
til þings. Þá cndurtckur sig sama
siðleysið og kæruleysið um af-
komu j)jóðarheildarinnar, og j)á
eru kosningar mcð öllu ój)arfar.
Nú mun j)jóðin öll bcra j)ær
vonir í brjósti til bczlu manna
þingsins, að j)cir beri gæfu til að
bcra klæði á vopnin og gerast
foringjar fyrir viturlegu og heilla
vænlegu samstarfi allra flokk-
anna, án þcss að koma þurfi til
nýrrar kosningastyrj aldar.
Innlend tunnugerð.
Tunnurnar um íslenzku
síldina eiga að vera
íslcnzkar
Blað síldvcrkunarmanna „Síld-
in“, flytur 12. þ. m. góða og at-
hyglisverða grein cftir Magnús
Vagnsson síldarmatsstjóra, um
innlenda tunnugcrð. Áður hafði
Halldór Kristinsson héraðslæknir
hreyft þessu máli hér í blaðinu.
Mál j)etta er í lyllsta máta jæss
vcrt, að um það sé rætt og ritað
og fyrir Siglufjörð,- scm lang-
stærstu síldarstöð landsins, hefir
j)að sérstaka j)ýðingu.
Það eru ekki nenma fácin ár síð-
an, að allar tunur um síld þá, er
við Islendingar verkeuðum og
sendum á erlendan markað, voru
flutar inn í landið tilbúnar, mest-
megnis frá Noregi og Svíþjóð.
Það mun eigi of ílagt, að áætla að
við höfum flutt inn á árunum
kringum 1930j 200—250 þús tn.
árlega og eraugljóst, að verð fyrir
þær nam stórfé, cn langmestur
hluti j)css veríjs var smíðalaun
fyrir tunnurnar og flutingskostn.
á þeim. Hitt' var þó verst í
þessu sambandi, scm Magnús
Vagnsson bendir réttilega á, að
vcrulegur hluti af þcssum tunn-
um, var fluttur með erlendum
vciðiskipum, og að vér Islend-
ingar, með því að greiða þessum
skipiun fyrir flutning jæirra,
greiddum útgerð þeirra skipa
vcrðuppbót á þá síld, sem j)au
veiddu hér við land og seldu i
harðvítugri samkeppni við síld,
er vér Islendingar sjálfir veidd-
um til útflutnings.
Það er engin ný hugmynd, að
Siglfirðingar smíði tunnur sjálfir
handa sér. Hans Söbstað lét smíða
tunnur handa sjálfum sér í nokk-
ur ár, en bæði var það í smáum
stíl og hann skorti kunnáttumenn
við smíðina, óg einnig fé. Bræð-
urnir Neuman, einnig Norðmenn,
settu hér upp tunnusmiðju um
1920 og smíðuðu dálítið af tunn-
um og seldu hér. Þær tunnur
munu ekki hafa reynzt vel og
þeir hæltu von bráðar. Espólíns-
bræður hugðust að setja hér upp
allslóra tunnusmiðju, en ekki
komst það í framkvæmd. Loks
gékkzt Þorkell Clementz fyrir
stofnun samvinnufélags um stofn
un og rekstur tunnusmiðju hér
um 1930. Hugmynd hans var heil-
hrigð, að þeir menn ættu fyrir-
tækið, sem að því ynnu, en til
þess að slíkt hlessist í fram-
kvæmdí þurfa j)cir menn, sem
saman vinna og fyrirtækið eiga,
að vera mjög samhentir og vilja
hag þess. Ymislegt fór líka öðru-
vísi með fyrirtæki þetta en til
var ætlazt. Vélar reyndust léleg-
ar fyrst í byrjun og tunnusmið-
irnir fákunnandi. Framleiðslan
varð því léleg, en úr þessu varð
síðar bætt, og hin síðustu árin,
sem tunnusmiðja þessi starfaði,
smíðaði hún góðar tunnur og
hafði framleiðsla hennar unnið
sér gott orð, og vélar þær til
tunnugerðar, sem Tunnuverk-
smiðja Siglufjarðar á nú, er mér
sagt að séu góðar.
Tunnuverksmiðja Siglufjarðar
átti við mikla fjárhagserfiðleika
að stríða. Hún hefir aldrei átt
þak yfir sig. Húsið, sem hún
starfaði í átti Siglufjarðarbær.
Reksturslán tókst Clementz að fá
og ábyrgð ríkissjóðs fyrir því, og
á því tókst að fleyta verksmiðj-
unni fram að þeim tíma, er Nor-
egur var hernuminn vorið 1940.
En J)að sem að mínu viti liefir
staðið Tunnuverksmiðju Siglu-
fjarðar fyrir þrifum, er léleg
stjórn á fyrirtækinu. Skal liér
enginn sérstakur sakaður um þær
misfellur, enda mun sanni næst,
að þær séu öllum hlutaðeigend-
um að kenna. Nú hefir jæssi verk-
smiðja ekkert starfað hin síðustu
árin, aðallega vegna efnisskorts,
enda lítill markaður fyrir fram-
leiðslu hennar meðan kalla má,
að útflutningur síldar sé nær
enginn samanborið við fyrri tíma.
Ríkissjóður stendur í allháunr
ábyrgðum fyrir verksmiðjuna, og
(Framliald á 3. síðu)