Siglfirðingur - 10.02.1948, Qupperneq 4

' p*wir’r"'
i SIGUFIRÐINGUE
JÓNAS JONASSON FRÁ HRAFNAGILI
I.
Sakamálasögur
Bandíður í Hvassafelli.
Magnúsar þáttur og Guð-
rúnar. Kálfagerðisbræður.
Þegar við vorum enn í æsku,
sem nú erum orðnir gamlir menn,
var fátt til af íslenzkum skáldsög-
um. Það var eiginlega ekki.annað
en sögur Jóns Thoroddsens, Piltur
og stúlka og Maður og kona og
svo Mannamunur Jóns Mýrdals.
Þá voru og að byrja að birtast
allra fyrstu smásögurnar eftir
Einar Kvaran. Fátt var þá einnig
um skáldsagnaþýðingar úr erlend-
um málum. Helzt var það hinn sí-
gildi gimsteinn, Þúsund og ein nótt
í snilldarþýðingu Steingríms og
eitthvað af smásögum í Nýrri
sumargjöf. En flest af þessu var
þegar orðið upplesið til agna og
sýndi það bezt hvers alþýðan mat
þessi rit.
Svo kom Jónas Jónasson, síðar
prófastur á Hrafnagili fram á
sjónarsviðið. Allmargar stuttar
sögur eftir hann birtust í Iðunni
Björns Jónssonar og þeirra fé-
laga. Þessar sögur urðu mjög vin-
sælar. Þarna var leitt fram fyrir
lesendurna fólkið úr daglega líf-
inu, fólk, sem alþýðan þekkfi og
sem var úr hennar hópi. Og at-
burðirnir, sem sagt var frá, voru
atburðir, sem flestallir könnuðust
mætavel við úr sveitinni sinni eða
þá úr grannsveitinni. Hver kannað-
ist ekki við Guðrúnu úr „Glettni
lífsins“, og við Þorstein gamla
ekkjumanninn og Gunnar föður
Guðrúnar. Eða þá við hann Pál
pestarket úr „Brot úr æfisögu“,
og svona mætti lengi upp telja.
Svo komu sannsögulegar skáld-
sögur eftir séra Jónas. Þær birtust
í Sögusafni Þjóðólfs á síðasta tug
næstliðinnar aldar og ein þeirra,
Randíður í Hvassafelli, var gefin
út sérprentuð.
Allar sögur séra Jónasar nutu
mikilla vinsælda. Smásögurnar úr
Iðunni, voru orðnar löngu ófáan-
lega og sáust varla þegar séra
Jónas gaf þær út á ný í sérstakri
bók 1914, og sú útgáfa mun nú
löngu uppseld..
Nú hafa tveir sonarsynir séra
Jónasar tekið sér fyrir hendur að
gefa út heildarsafn af sögum hans
og er þegar komið út 1. bindi af
þeirri útgáfu, en það' eru Sakamála
sögurnar, Randíður í Hvassafelli,
Magnúsar þáttur og Guðrúnar og
Kálfagerðisbræður. — Eflaust
hefði séra Jónas ritað fyrstu sög-
una nokkuð annan veg, ef hann
hefði skrifað hana 50 árum síðar,
því síðan hafa komið fram ýms
gögn, sem hann hafði ekki aðgang
að, þegar hann reit hana, og annar
merkur höfundur (prófessor
Einar Arnórsson) gert hinum
sögulega grundvelli hennar ræki-
leg skil í Blöndu V. og VI. bindi.
En það breytir engu um hitt, að
það ér mikið gleðiefni okkur gömlu
mönnunum að fá þessar sögur nú
í nýrri útgáfu, og eigi síður hitt„
að eiga von á að fá allt safnið af
sögum hins merka og vinsæla höf-
undar smám saman gefið út í heild.
Sumt af sögum séra Jónasar, eins
og t.d. Úr blöðum Jóns halta, sem
kom í Nýjum kvöldvökum, hefir
aldrei verið gefið út sérstaklega,
og mun mörgum þykja fengur að
fá þá sögu og fleiri.
Það er ekki ætlun mín með þess-
um línum að fella neinn dóm um
skáldskapargildi þessara sagna,
heldur aðeins vekja athygli á út-
komu bókarinnar. Eg tel líka, að
séra Jónas hafi fyrir löngu verið
búinn að ryðja sér rúm á hinum
fremsta bekk meðal rithöfunda
samtlðar sinnar og að þvi plássi
haldi hann.
Þessi nýbyrjaða útgáfa er mynd-
arleg, en galla tel ég það á henni,
að þar er mikið af prentvillum,
sem, eins og æfinlega, eru bókinni
til stórra lýta.
Jón Jóhannesson.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
AFGREIOSLUMANN
vantar oss í Byggingarvörudeild vora frá 1. maí 'næstk. Skrifleguin
umsóknum um starfið sé skilað til skrifstofu vorrar fyrir 15. febr. n.k.,
sem veitir nánari upplýsingar.
Kaupfélag Siglfirðinga.
STOLKA
óskast í vefnaðiarvöruverzlun nú þegar eða vor. Gott kaup. Aðeins
dugleg og ábyggileg stúlka kemur til greina. Umsóknir sendist af greiðslu
manni „Siglfirðings“ fyrir 12. febr. merkt ,„VERZLUNARSTARF“ —
TILKYNNING
um greiðslu sjúkrasamlagsiðgjalda fyrir elli- og
örorkulífeyrisþega o.fl.
Samkvæmt heimild í lögum inr. 126 frá 22. desember 1947
greiðir Tryggingastofnun ríkisins á árinu 1948 sjúkrasamlagsið-
gjöld fyrir þá ellilífeyrisþega og örorkulífeyrisþega, sem þess óska
og hafi ekki liærri tekjur en svo, að þeir njóta óskerts lífeyris.
Enn fremur greiðir Tryggingastofnunin sama ár sjúkrasam-
lagsiðgjöld þeirra annarra gamalmenna og öryrkja, sem uppfylla
lífeyrisskilyrði laganna um aldur og örorkustig og njóta eftirlauna
eða lífeyris samkvæmt fjárlögum eða úr opinberum sjóðum ,ef
heildartekjur þeirra, þ.e. lífeyrir, eftirlaun og aðrar tekjur árið
1947 liafa eigi farið fram úr tvöfaldri lífeyrisuppliæð.
Iðgjaldagreiðslur þessar af hálfu Tryggingastofnunarinnar
eru þó því skilyrði bundnar, að því er varðar þá, sem ekki liafa
verið meðlimir sjúkrasamlaga undanfarið, að hlutaðeigandi sjúkra-
samlag fallist á, að biðtími þeirra vferði eigi lengri en einn mán-
uður, þannig, að þeir fái full samlagsréttindi eigi síðar en 1.
febrúar næstkomandi.
Þeir, sem njóta vilja fríðinda þeirra, sem að framan getur,
snúi sér til lilutaðeigandi sjúkrasamlags.
Reykjavík, 24. janúar 1948.
TRYGGINGASTOFNUN RÍKISINS
TILKYNNING
um iðgjöld til almannatrygginganna 1948. !»
Samkvæmt lögum nr. 126 frá 22. desember 1947 halda sjúkra- j ’
samlögin áfram störfum til ársloka 1948 og ber því að greiða sér- < >
stök iðgjöld til þeirra þetta ár á sama hátt og verið hefur. Jafn- ’ ‘
framt lækka iðgjöld til almannatrygginganna á þessu ári um sömu < •
upphæð og þau voru'lækkuð um síðastliðið ár.
Fjármálaráðuneytið hefur því með reglugerð dags. 6. janúar
1948 ákveðið iðgjöld samkvæmt 107. gr. til tryggingasjóðs al- °
mannatrygginganna sem hér segir: ,,
I. verðlagssvæði II. verðlagssvæði ' ’
Kvæntir karlar.......... kr. 390.00 Kr. 310.00
Ókvæntir karlar ......... — 350.00 — 280.00
Ógiftar konur ........... — 260.00 — 210.00
Samkvæmt sömu reglugerð er fyrri hluti iðgjaldsins ákveðinn
þessi:
I. verðlagssvæði II. verðlagssvæði
Fyrir karla ............ kr. 200,00 Kr. 150,00
Fyrir ógiftár konur.... — 150.00 — 120.00
og er hann þegar fallinn í gjalddaga.
Sé fyrri hlutinn eigi greiddur fyrir 1. marz 1948, er heimilt að
kref jast greiðslu á öllu iðgjaldinu þá þegar. Ella fellur síðari hlut-
inn í gjalddaga á manntalsþingi.
Tryggingaskírteini ársins 1947 gilda á árinu 1948, þar til
annað verður ákveðið. Ber iðgjaldsgreiðendum að sýna þau, er
þeir greiða iðgjöld sín og færir þá innheimtumaður greiðsluna á
skírteinið. Sýslumenn og bæjarfógetar (í Reykjavík tollstjóri) inn-
heimta iðgjöld almannatrygginganna.
Vangreiðsla iðgjalda varðar missi bótaréttar.
Gætið þess að greiða tryggingaiðgjöld á réttum tíma og láta
færa greiðsluna á skírteini yðar. Enginn veit hvenær hann þarf
að leita bóta.
Reykjavík, 24. janúar 1948.
TRYGGINGASTOFNUN RfKISINS