Siglfirðingur - 12.08.1954, Síða 1

UP
27. árg.
Kembuteppi
Gærupokar
Svefnpokar
Kuldaúlpur, á drengi, telpur
og fullorðna og efni í þær.
GESTUR FANNÐAL
arsaltendur tapað á söltun undan-
farin ár, og fólk gengið frá með
rýrar atvinnutekjur, en þetta ár
ætlar líklega að verða einna erf-
iðast viðfangs. Verður hér birt
síldarsöltun á Siglufirði nokkur
undanfarin ár til fróðleiks og
samanburðar.
Frá Rafveitu Sigluf jarðar:
Nýja vélasamsfœdan
tekln í notkun
I rafmagnsmálum okkar Sigl-
firðinga gerðist það gleðilega at-
vik 10. þ. mán., að nýja vélasam-
stæðan að Skeiðsfossi tók til
starfa þannig, að framleiða raf-
straum á háspennulínu hingað.
Mun hún hafa tekið til starfa
tþannig kl. 5 þ. 10. þ. m. í fyrsta
skipti. Skilaði hún svo orku sinni
alein hingað, en þegar fór að nálg-
ast hádegið, þyngdist álagið svo,
að setja varð eldri samstæðuna í
gang og gengu þær svo saman
báðar, og reyndist álagið kl. 11,30
vera 2450 kílówött. Þetta er hið
langmesta álag, sem Skeiðsfoss
hefur sent okkur hingað til. Hvor
vélasamstæðan er upp á 1650 kvv.
Afgangsorka var því 850 kw.
Hið háa álag þennan dag staf-
aði af því, að síldarverksmiðjan
Rauðka var í gangi, en hún er að
öllu leyti rekin með raforku frá
Skeiðsfossi. Einnig var hráslaga-
legt veður þennan dag, og fólk
því óspart notað rafmagn til upp-
hitunar, enda er verð fyrir upp-
hitun í 'íbúðum aðeins 12 aurar
pr. kw.-stund um srunarmánuðina
(til 1 nóvember).
Skeiðsfoss var virkjaður á ár-
unum 1943—’45. Árið 1946 var
stíflugarðurinn hækkaður upp í
fulla hæð, eg er sá langhæsti
stíflugarður, sem byggður hefur
verið á fslandi. í því sambandi
má einnig geta þess, að haf milli
staura, sitt hvoru megin við Siglu-
fjarðarskarð, er 500 m. annars
vegar og 600 m hins vegar. Þarna
er vírinn þannig gerður, að kop-
arkjami leiðir rafmagnið, en stál
utanyfir ber uppi þungann.
I svona stuttri yfirlitsgrein er
skylt að geta þess, að bæði þrýsti-
vatnspípan og háspennul'inan voru
í upphafi gerð fyrir tvær véla-
samstæður, en hvor þeirra er upp
á 1650 kw.
Margir Siglfirðingar muna eftir
stórgerðum vélum, er síðastliðið
haust lágu geymdar í Rauðku-
porti og í geymsluhúsi Rauðku.
Þetta voru vélarnar, sem setja
átti upp í orkuverinu við Skeiðs-
foss. Þarna lágu þær fastar vegna
geymsluvottorða o.s.frv. og þær
mátti ekki hreyfa vegna ó-
greiddra tolla. Fyrir sérstakan
velvilja hr. bankastjóra Hafliða
Helgasonar tókst á síðustu stimdu
að losa þær undan tolli, og var þá
strax hafizt handa með flutning-
jnn inn yfir fjall,
Þess má geta, að flutningurinn
þessa örðugu leið gekk ágætlega
og varð ódýrari en við hafði verið
búizt. Komust vélarnar inneftir á
mjög skömmum tíma og algjör-
lega óskemmdar. Ekkert óhapp
eða slys kom fyrir.
Um haustið 1953 voru undir-
stöður vélanna steyptar irndir
stjórn Gísla Þorsteinssonar bygg-
ingameistara.
í marzmánuði 1954 var svo haf-
izt handa um uppsetningu vélanna
undir stjórn vélfræðinganna Þrá-
ins Ólafssonar og E. Kobbelt.
Síðan snemma í maí hefur ver-
ið unnið við tenging^r inni við
Skeiðsfoss, undir yfirstjórn Ing-
vars Ingvarssonar rafmagnsfræð-
ings, og er þeim nú lokið.
Síðastliðnar tvær vikur hafa
tveir sérfræðingar, Mr. Jackson
og Mr. Walker, frá firma því, er
smíðaði túrb’inuna og gangráðinn,
fai’ið mjög nákvæmlega gegn um
alla niðursetningu vélanna og
stillingar á gangyáðnum. Hafa
þeir unnið sitt verk með þeirri ná-
kvæmni, sem sjaldséð er hér á
landi, og ætti það að vera okkur
næg trygging fyrir Iþví, að vél-
arnar reynist vel.
Góðir Siglfirðingar. Dag.urinn
10. ágúst markar mikilvæg tíma-
Segja má að veðrátta hér á
Norðurlandi í júlímánuði og það
sem af er ágústmánuði hafi verið
mjög óhagstæð til lands og sjáv-
ar. Vindáttin hefur verið norðlæg
með súld í útsveitum, en þoku og
þurrkleysum í innsveitum. Síld-
veiðiflotinn hefur sjaldan haft
næði á hafinu, og átt erfitt með
að fást við síld, þó hún hafi sézt.
Nú í rúma viku hafa flest skip
legið í höfn. Búast má við, að
meginhluti flotans hugsi sér að
setja lokin í þessa vertíð og
haldi heimleiðis ef ekki birtir upp
og lægir um næstu helgi.
Nú ísem stendur lítur ekki út
fyrir annað en að síjdin ætli ekki
að koma á veiðisvæðin gömlu,
vesturmiðin, og ætli að bregðast
með öllu þar.
Svo sem menn muha kom síldin
upp á vestursvæðinu um mánaðar-
mót júní og júlímánaðar síðastl.
mót í rafmagnsmálum okkar. Við
getum ekki séð neina breytingu á
ljósinu í perunum, hvort það er
nýja eða gamla samstæðan, sem
strauminn framleiðir, eða báðar.
Hins vegar er það mjög mikill
ávinningur fyrir okkur að þurfa
ekki að keyra dieselmótora til
stuðnings Skeiðsfoss um hádegið
eins og verið hefur, hafi uppi-
staðan ekki verið full.
Þegar ákveðið var 1948 að
panta þessa nýju vélasamstæðu,
var henni ætlað að reka allar
mögulegar verksmiðjur, ekki að-
eins síldarverksmiðjur, heldur og
niðursuðu- og lýsisherzluverk-
smiðju. Eins og allir vita, bregð-
ast þessir raforkukaupendur. En
samt sem áður er ekki rétt að sjá
eftir því, að vélasamstæðan var
pöntuð, þvi éins og hver maður
getur skilið, er ekkert öryggi í
því að hafa aðeins eina vél, sem
ganga verður dag og, nótt, ár eft-
ir ár og ekki má stöðva til sjálf-
sagðs eftirlits og hreinsunar. Það
er því oss Siglfirðingum mikið
gleðiefni að hafa fengjð tvær véla
samstæður við Skeiðsfoss. 1
fyrsta lagi til öryggis, í öðru lagi
til þess að losna við dieselmótor-
keyrslu. En þegar maður minnist
á hjálpina, dieselmótorkeyrsluna,
verður rafveitan að tjá fram-
kvæmdastjórum Síldarverksmiðja
ríkisins s'inar beztu þakkir, fyrir
alla aðstoð, sem þeir hafa ávallt
þeitt, þegar rafveitunni hefur leg-
ið á.
sumar. Sú aflahrota, sem þá kom,
bjarg,aði og bætti fyrir afkomu
margra skipa og fólksins í landi.
Nú hefur lítill afli borizt á land.
Síldarsaltendur sitja uppi með
fjölda fólks á tryggingu og hafa
ekkert með það að gera, og fólk-
ið sér fram á tekjurýrt sumar og
litla eða eng,a atvinnu framundan,
hér í bæ að mimista kosti.
Flestir síldarsaltendur hafa
fengið síld til söltunar, en enginn
þeirra svo mikið, að það greiði
þann kostnað, sem á þessari starf-
rækslu hvilir. Er óhætt að ganga
út frá, að síldarsaltendur stór-
tapi í ár, ef ekki bætist úr. Svo
er um fólkið að segja, að þó það
sé að vísu nokkur bót að fá þessa
tryggingu, þá nær hún skammt
fyrir lausan mann og, liðugan,
hvað þá fyrir fjölskyldumanninn.
Ástandið er ömurlegt og horf-
urnar iskyggilegar, Oft hafa síld-
Árið 1946 er saltað 113.803 tn.
— 1947 — 43.524 —
— 1948 — 75.214 —
— 1949 — 52.569 —
— 1950 — 23.623 —
— 1951 — 25.530 —
— 1952 — 15.128 —
— 1953 57.836 —
— 1954 — ca. 9.000 —
Á þessum tölum sézt, að þetta
ár ætlar liklega að verða alrýr-
asta sumar, sem komið hefur yfir
þennan bæ. Hér er vá fyrir dyr-
um ef ekki úr rætist, en er nokk-
ur von til þess? Það getur auð-
vitað enginn sagt um það. Hinar
gömlu síldarleiðir virðast vera
lagðar niður og aðrar leiðir tekn-
ar upp, sem fiskifræðingum nú-
tímans gengur illa að finna. Menn
vaða orðið í villu og svíma um
göngu síldar hér við land. Um
venjulegar og reglubundnar síld-
argöngur upp á grunnmiðin eins
og við Noregsstrendur, er með
öllu úr sögunni hér. Það lítur
helzt út fyrir, að s'ildin hafi
hvergi friðland' á sinni leið og sé
á sífelldum flótta. 1 dag kemur
hún máske upp á venjulegri leið
sinni. Á morgun er hún horfin og,
kemur þá upp annrs staðar á ó-
líklegustu stöðum.
Menn, sem þykjast bera eitt-
hvert skynbragð á lifnaðarháttu
sildar, tala mikið um orsakir síld-
arleysis á grunnmiðum hér. Telja
þeir t.d. óhentugan sjávarhita og
átan, sem síldin leitar eftir, sé
ekki fyrir hendi eða gangi ekki
upp á miðin. Þetta getur svo sem
verið rétt. Það er ómögjulegt fyr-
ir óupplýstan almenning að dæma
um það.
En mundi það vera mjög fjarri
og fjarstæðukennt, að láta sér
detta í hug óforsvaranlega rán-
yrkju í sambandi við s'ildveiðarn-
ar. Gæti ekki verið um rányrkju
að ræða þar eins og í þorskveið-
um. Það væri sjálfsagt ekki úr
vegi að athuga það.
Um langjt skeið var mikið talað
um aflaleysi inni á Faxaflóa og
Breiðafirði, og menn hölluðust
helzt að - því að banna alla veiði
þar. Þegar svo landhelgislínan
var færð utar, komu strax í ljós
meiri fiskgöngur inn á grunn-
sævið.
Nú orðið eru á hafinu fyrir
norðan land fjöldi erlendra síld-
veiðiskipa, sem byrja síldveiðar
áður en Islendingum dettur I hug
að byrja. Þau ösla um þær leiðir
sem sildin hefur verið vön að fara
upp að landi. Gæti slíkt ekki haft
áhrif á síldina. Þar stöðvist hún
að mestu, en helduir svo áfram
austur eða suð-austur.
Framhald á 2, síðu
Síldveiðarnar