Ísland - 01.05.1934, Side 2

2
I S L A N D
1. maí 1934.
Æskan vill starf. Astandió
Allir hlutir eru orðnir til fyrir starf,
o£ það lögmál mun haldast meðan heim-
urinn stendur. Hvort sem það daglega
verður — í framtíðinni unnið af
höndum eða vélum, þá liggur altaf starf
huga og' handa að baki. Þekkingu og
framsækni mannanna virðast engin tak
mörk sett, því með hverri stund sem
líður eru lagðir nýir og nýir steinar í
hina voldugu byggingu tækninnar, sem
að lokum mun veita öllum íbúum jarð-
arinnar skjól, — uppfylling allra þeirra
þarfa, og þar með láta rætast drauin
þeirra árbornu andans spekinga, sem
trúa á frið og farsæld mannkynsins
um ókomnar aldir.
Að ná fjarlægu takmarki, jafnt í
þessu sem öðru, krefur starf og fram-
sækni og áræðni. Þessa eiginleika sam-
einar einmitt æska 20. aldarinnar, enda
hefir það fallið í hennar skaut, að standa
á krossgötum og sækja hinn rétta veg.
Æskan, sem nú er að leggja út í lífið,
hún hefir að miklu leyti hlotið fyrstu
spor tækninnar í vöggugjöf, og um leið
og hún hefir það erfiða hlutskifti, að
brjóta gamlar og rótgrónar, illar venj-
ur á bak aftur, að opna leiðirnar fyrir
sigurgöngu aflsins og dreifa þeim verð
mætum, sem þekkingin og aflið leggur
mannkyninu í hendur.
Sú kynslóð, sem nú er að vaxa upp,
hún gengur þess heldur ekki dulin, að
baráttan við gamla, skilningslausa tím-
ann útheimtir gífurlega mikið og óeig-
ingjarnt starf, því að það er einnig víst,
þó að framfarir tækninnar séu stór-
stígar, þá er þetta aðeins byrjun, sem
beina verður í rétta átt, því í sögu síð-
ustu ára hefir þeim afturhaldssömu og
svartsýnu stirðbusum, sem með forráð
þjóðanna hafa farið, tekist að snúa hinni
verðandi blessun mannkynsins í böl-
bænir og eymd, jafnvel svo, að sú hugs-
un hefir fæðst í heilum skuggabarna
tilverunnar, að betra væri að sigla til
baka að lífi frumbyggjanna en að verða
sinn eigin böðull með því að vinna í
samræmi við þróunina, því dýrsleg
drotnunargirni valdhafanna, sem eru
samgrónir því, sem var, hefir jafnhliða
því sem tæknin óx svift mennina ávexti
þeirra eigin iðju og vits.
Það virðist vera afar augljóst og ein-
falt mál, að þær framfarir, semmanns-
andinn hefir skapað, eru fyrir menn-
ina sjálfa alla - en ekki einstaka
— einhverja útvalda. Þess vegna e?'
það hlutverk þeirra, sem nú hefja
göngu sína, að leggja fram krafta sína
alla og óskifta, til þess að hagnýta sér og
búa í haginn fyrir óbornar kynslóðir,
hverja þá þekkingu og hvern þann orku-
gjafa og þau tæki, sem til eru, einnig
að vera sífelt reiðubúinn til þess að
taka á móti öllu því, sem miðar að settu
marki: að upphefja lífsbaráttu þá, sem
nú þekkist. Það er svo lítið, sem til þess
vantar, aðeins sameiginlegt átak þióð-
anna, til þess aö skapa frið og réttlæti,
sem byggist á nýrri skipulagningu, þar
sem allra hagsmuna er gætt.
Til þess að flýta fyrir sigri hins nýja
tíma, vill hin upprennandi kynslóð beita
öllu afli sínu, fyrst og fremst gegn hinu
deyjandi afturhaldi, sem brjálast meir
og meir, eftir því sem hinar ómótstæði-
legu framfarir þróast og bjóða betra
og fullkonmara líf. Æskan vill starf
starf til heilla hinni líðandi stund og
til handa komandi kynslóðum. Æskan
vill fá að vinna, — neyta afls síns til
þess að skapa nýtt og betra þjóðfélag,
sem reist er til handa öllum; æskan vill
flýta fyrir valdatöku vélanna, ekki í
þeim tilgangi, að auka neyð þeirra, sem
áður unnu verkin með afli handa sinna,
heldur til þess að létta okinu af herð-
um þeirra, sem nú líða skort, vegna fá-
vizku og svartsýnis hinna úreltu aftur-
haldspostula.
Barátta æskunnar er gegn afturhaldi,
eigingirni og svartsýni Æskan vill opna
mannlegri þekkingu veginn, á hvaða
sviði sem er, til þess að skapa almenna
velmegun og dreifa árangri menningar-
innar og orku hins handsamaða afls
jafnt til allra.
Helc/i S. Jc'msson.
sem hin íslenzka þjóð á við að búa,
er afar hörmulegt. Þjóðinni er skift í
hatandi stéttabrot; stétt er æst gegn
stétt og maður gegn manni. Máttlaus
stjórn situr við völd, með óstarfhæft
þing að baki sér. Afkomumöguleikar
þjóðarinnar minka með ári hverju, en
atvinnuleysi og örbyrgð vex að sama
skapi. Peningarnir safnast á fárra
manna hendur og jafnframt fjölgar í
hópi hinna snauðu. Féndur mannkynsins
-marxistar-—leika lausum hala í skjóli
þingræðisins og hins falska lýðræðis. Alt
þjóðskipulagið leikur á reiðiskjálfi og er
aðeins tímaspurning hvenær það hryn-
ur til grunna.
Stjórnmálamennirnir og forráðamenr.
þjéiðarinnar ganga kaupum sölum sem
hver annar varningur, flokkshagsmunir
stéttaflokkanna eru altaf teknir fram
yfir hagsmuni þjóðarinnar. Bitlingar,
hrossakaup og hverskonar stjórnmála-
spilling þróast með algleymingi í skjóli
þingræðisins.
Flokkabrotunum fjölgar, öngþveitið
magnast, Alþingi hinu forna er breytt
í kauphöll, sem verslar með sannfær-
ingu þeirra, sem þar eiga sæti — cg
lífsafkomu þjóðarinnar.
Skuldir landsins vaxa. Þjóðin bíður
óttaslegin þeirrar stundar, þegar er-
lendir lánardrotnar heimta starfskrafta
hennar og landið sem greiðslu — þeirr-
ar stundar, er viðburðirnir frá 1262 end-
urtaka sig. Forsendurnar eru þ;er sömu
— þá og nú: Innanlandsóeirðir og flokka-
drættir. Og afleiðingin verður sú sama,
ef hin upprennandi kynslóð ekki tekur
öfluglega í taumana og bætir fyrir brot
gamla tímans.
Mannlífið er svo örum breytingum
háð, að vart er mögulegt fyrirfram að
ákveða leidir langt fram í ókominn tíma.
Aðeins eitt stenclur óhaggað: Marlmiiðið
sem að er kept, umsköpun þjóðarinnar
í hugsunarhætti og framkomu uni-
sköpun úr hatandi stéttabrotum í sam-
starfandi heild. Fyrir þessu marki
verður alt annað að víkja.
Þeir menn, sem valda og viðhalda nú-
verandi ástandi, eru féndur allra fram-
Landbúnaðarkreppan.
Landbúnaðurinn er önnur aðalat-
vinnugrein Islendinga og lætur nærri
að um helmingur landsmanna eigi alt
sitt undir afkomu hans. Hinsvegar hef-
ur sjávarútvegurinn á undanförnum á.r-
um verið á hraðri uppsiglingu og kraf-
ist meira og veira vinnuafls, sem hann
þá varð að sækja í sveitirnar. Meðan
þessi vöxtur var í útgerðinni streymdi
fólkið úr sveitunum til sjávarsíðunnar
í þeirri von að fá þar betur launað sitt
starf. Þegar svo að því kom að útgerðin
tók ekki lengur á móti, þá hættu þó
ekki þessir fólksflutningar og nú er svo
komið, að í bæjunum er stöðugt vaxandi
atvinnuleysi. Margir, sem vilja vinna, en
fá þaó ekki, verða nú að leita til ríkis-
eða sveitasjóðs til þess blátt áfram aö
geta lifað. Alstaðar er hægt að benda á
iðjulausar hendur, sem ekkert eiga víst
í náinni framtíð. Þetta atvinnuleysi hefir
einnig -ferið aukið með vitlausri fjár-
málapólitík, sem hindrar öflun verð-
mæta en eykur skuldir, og veiku ríkis-
valdi, sem ekki hefir megnað að halda
uppi vinnufrið í þjóðfélaginu. Eitt af þvi
sem hefir gert það, að alt hefir þó flotið
til þessa tíma, er það að fyrir nokkrum
árum streymdi fólkið héðan til Ame-
ríku. Nú er þessi leið, sem betur fer
bönnuð og við getum glatt okkur við aö
æskan heldur sér nú við landið sitt, en
það verður að tryggja henni lífsmögu-
leika.
Eftir því, sem atvinnuleysið eykst
flytjum við inn meir og' meir af »nauð-
synjavörum«, mikið af iðnaðarvörum,
sem við getum sjálfir framleitt, mikið
af eldsneyti og hráefnum ýmsum og þó
höfum við gnægtir af flestu þessu, eða
því sem í þess stað gæti komið, í land-
inu sjálfu —■ en bara ónotfært. Áður
gátum við borgað allan þennan innflutn-
ing með framleiðslu okkar, en nú virðist,
sem afl handa okkar og auður lands-
ins hafi minkað svo að þetta sé ekki
mögulegt lengur. Otkoman er því sú að
á síðustu árum hefir þjóðin safnað gíf •
urlegum skuldum. Það er að vísu ekki
til nákvæmt yfirlit yfir allar þessar
skuldir, en réttast er að telja alt erlent
fjármagn, sem við þurfum að greiða
vexti af — hvort sem það hvílir á herð-
um ríkis eða einstklinga, — sem skuldir.
Peningar, hvort sem þeir eru úr gulli
eða bi'éfi, eru ekki verðmæti heldur að-
eins mælikvarði á verðmæti, og til þess
að létta undir öll viðskifti manna á með-
al. Hið eina raunverulega verðmæti er
það, sem við framleiðum með afli handa
okkar og með því greiðum við rentur
af útlendu auðmagni. Nú segjum við að
alt starf einstaklingsins og öll fram-
leiðsla hans, sem hann ekki þarf handa
sér og sínum á einn eða annan hátt að
verða þjóðfélaginu til góðs, en ekki er-
lendum auðhringum að féþúfu, þess
vegna höldum við áfram og segjum: að
það sé sóun á verðmœtúm að láta nolck-
urn þann cinstakling, sem getur unnið
ganga atvinnulausan.
Nú liggur næst að draga þá ályktun
af allri þessari skuldasöfnun okkar, að
ágóðinn af þjóðarbúskapnum hafi mink-
að svo í hlutfalli við þær kröfur sem
þjóðin gerir til lífsins að hann nægji ekki
fyrir útg-jöldunum. Þannig - og ekki
öðruvísi verður að skilja þá fjármála-
starfsemi, sem rekin hefur verið í land-
inu. F'járlögin hafa verið jöfnuð með því
að taka erlend lán til þess í raun og
veru að greiða með innflutning vorn.
Af þessum ástæðum öllum hafa skuldir
ríkissjóðs og aðrar skuldir við útlönd
aukist stórkostlega og vaxtabyrðin orðiö
óbærileg. Það þýðir ekki að glugga í
reikninga ríkisins eða bankanna til aó
sjá hvað þetta er mikiö, því að eftir þvi
sem þessar stofnanir græða meira í »pio-
vision« á því að selja landið í hendui
útlends auðmagns, því hærri tölur skrifa
þeir og því meir blaðra þeir um að hafa
bætt fjárhag landsins.
Þegar augu manna opnuðust fyrir
þessari háskalegu stefnu sem tekin hafði
verið, þá var farið að spara þannig að
mestur hluti þjóðarinnar var settur á
sultarkort en margir reknir út í atv,-
leysið. Það varð »luksus« að borða okk-
fara, og þar af leiðandi er starfi voru
beint gegn kenningum þeirra og þeim
mætt í fullri andstöðu hvar og hvenær
sem er, uns tekist hefur að sameina alla
íslensku þjóðina um sín eigin velferðar
mál.
Valdhafar þjóðarinnar á undanförn-
um árum, hafa svikið öll loforð sín, og
innleitt hina ríkjandi spillingu. Vér
leggjum í baráttuna með hreinan skjöld.
Við munum berjast djarft þar til mark-
inu er náð. Við lofum engu sem er ó-
framkvæmanlegt. Við seljum aldrei
sannfæringu okkar, sem er markmið
okkar, hvorki eitt atriði né alt í heild.
Við bendum þjóðinni á ógöngurnar,
sem hún er í og á markmið okkar, sem
leið út úr þeim .
Hinn nýi tími.
Alstaðar í heiminum rísa mótmæla-
öldur gegn hinu ríkjandi ástandi, sem
mennirnir, með sinni eigin svartsýni og
sérdrægni, hafa leitt yfir mannkynið í
heild.
Þeir sem harðast verða úti í barátt-
unni f.yrir tilverunni, knýja öldu hins
nýja tíma hærra og hærra með ómót-
stæðilegum krafti. Þeir hafa þegar fært
heiminum heim sanninn um það, að þjóð,
sem vill og vinnur saman, er sterk og
ósigrandi, að hún er fær um að skapa
sér lífvænléga aðstöðu í þessum auðuga
heimi.
Alda hins nýja tíma finnur kraft
sinn í samstarfs-hugsjóninni, í þeirri
hugsjón, að láta eigingirnina víkja fyrii
heill heildarinnar. En samstarfs-hug-
sjóniri á erfitt upplráttar, meðan bæði
heimur og þjóðir eru sambland af vit-
lausraspítala- og ræningjabæli.
Hópur þeirra, sem neita að leika með
í þessum herbúðum heimskunnar, verð-
ur stærri og stærri með ,degi hverjum.
Þúsundir íslendinga hafa þegar séð
hvert stefnir, þeir hafa hafist handa og
búast nú til sóknar gegn þessu eymdar-
ástandi; þeir beimta frið og framfarir
og eru reiðubúnir að berjast fyrir hvoru-
tveggja, unz yfir lýkur.
Fleiri og fleiri verða þeir, sem sjá,
ar íslenska smjör, en þótti sjálfsagt að
nota smjölíkið, sem að miklu leyti er
búið til úr útlendu efni, og' það þótti
ekki nógu fínt að nota ísl. hreinlætis-
vörur, heldur verður að kaupa útlendar,
sem búnar eru til úr íslensku efni o. s.
frv. o. s. frv. I stuttu máli sagt þá hafa
útlendar afurðir og útlent fjármagn
fengið frjálst svigrúm til þess sumpart
að eyðileggja og sumarpt að hindra þró-
un ísl. atvinnuvega. Við erum komnir
í klær hins alþjóðlega stórkapitalisma
og greiðum honum landsleigu.
Við ráðum í raun og veru ekki leng-
ur sjálfir almennu kaupverði í landinu.
Við erum ekki lengur sjálfráðir um
hvað verkamaðurinn fær á tímann,
hvað bóndinn fær fyrir kjötpundið sitt,
hvað sjómaðurinn fær fyrir fiskinn sem
hann dregur, o. s. frv.
Landsdrottnar vorir sitja nú í kaup-
höllum. einhversstaðar út í heimi og
ákveða þar gengi ísl. krónunnar, — eða
með öðrum orðum verð fyrir framleiðslu
okkar. Við höfum ennþá staðið í skilum
viö þá háu herra, en þær ráðstafanir,
sem stjórnarvöld vor hafa gert, til þess
að það mætti verða, hafa leitt af sér
slíkt ósamræmi í allri afkomu manna
innanlands, að heil stétt manna, og það
meira að segja önnur 'mesta framleiðslu-
stétt þjóðarinnar — bændurnir eru
nú gjaldþrota.
Ef þannig verður haldið áfram, er
eigi annað fyrirsjáanlegt, en að takast;