Ísland - 01.10.1934, Síða 3

1. okt. 1934.
1 S L A N D
3

HVERJIR ERU ÞAÐ?
»The Scotsman« segir, að höfundur
áðurnefndrar greinar sé mjög kunnug-
ur ísl. málum og gefur í skyn að hann
standi í sambandi við þekkta ísl. stjórn-
málamenn. tJt af þessu býr auglýsinga-
blað stjórnarinnar — Alþýðublaðið — til
íyrirsögnina: »Eru þekklir íslenzkir
stjórnmálamenn með í þessu ráa
bruggi?« Von er að börnin spyrji. Ég
.ætla ekki að væna neinn sérstakan um
að vera með í þessu ráðabruggi, en ég
ætla aö segja þeim það, marxistunum,
að þeir hafa áður en núverandi (ó)stjórn
settist á laggirnar, borið ábyrgð á stjórn
landsins og haft hlutdeild þar um og
verða því, hvort sem þeim þykir betur
eða ver, að taka á sig sinn hluta af á-
byrgðinni á því, að Island hefir aldrei
verið eins hætt komið með að tapa sjálf-
stæði sínu, eins og einmitt nú. Þeir eiga
sinn þátt í því, að ríkisskuldirnar við
útlönd hafa aldrei verið meiri en nú
og rentubyrðin aldrei cbærilegri. Þeir
eiga líka að svara til sakar um það, að
mikið af atvinnuvegum okkar er rekið
með erlendu kapítali, því hvaðan hafa
bankarnir sitt kapítal, sem við verðum
að svara rentum af? Hefir ekki gang-
urinn í fjármálalífi þjóðarinnar — að
minsta kosti því, sem ríkisvaldið heíir
yfir að ráða, verið sá, að eignum og
verðmætum þjóðarinnar hefir verið sóað
og stolið í stað þess að láta þau ,cirkulera‘
í atvinnuvegunum, til viðreisnar þeim
og uppbyggingar heilbrigðs þjóðlífs. Svo
þegar ríkiskassinn er orðinn tómur, þá
fyrst vaknar samvizka(?) stjórnmála-
mannanna. Og þeir taka lán á lán ofan
erlendis við okurvöxtum. Ríkið tekur lán
á lán ofan handa sjálfu sér, og svo tek-
ur ríkio öðru vísi lán handa bönkum cg
þriðju tegund lána tekur það til ríkis-
stofnana (annarra en banka). Og af
öílum þessum lánum þarf að svara ok-
urvöxtum. En það gerir ekkert til, segja
stjórnmálamennirnir, því bankarnir sjá
sjálfir um sín lán og ríkisstofnanirnar
sjá um sín lán. Það er bara um að gera
fyrir þá, að renturnar gangi ekki í
gegnum ríkiskassann, þá er þjóðin oið-
in rík, þess vegna reyna þeir að hylja
raunveruleikann með því að koma sem
mestu af lánunum yíir á hinar og þessar
stofnanir, án þess að hugsa um, að þaö
kostar nákvæmlega jafnmikið erfiði fyr-
ir einstaklinginn að borga t. d. afnota-
gjald, eins og þó að hann yrði að borga
þeim mun hærri t. d. sykurtoll.
Auðvitað sjá nú allir þessa svika-
myllu, en það er ekki víst, að allir geri
sór ljóst, að rentubyrðin, sem nú hvílir
á þjóðinni, ásamt slíkri fjármálahugsun,
er hættulegasti punkturinn, þegar um
verndun sjálfstæðis okkar er að ræða.
Þess vegna seg'jum við: Burt með rentu-
okrið og slíka fjármálastjórn. En hvers
vegna spyr Alþýðublaðið, hverjir séu
mennirnir, og hvers vegna gera þeir
slíkt veður út af þessu? Eru þeir máske
að leiða athyglina frá skilnaðinum við
Dani? Er Alþýðullokkurinn, og þeir
marxistar, ekki samsekir um rikjandi
ástand? Eru það ekki mennirnir, sem
leggja tolla og skatta á neyzluvörur al-
þýðunnar til þess að geta veitt útlend-
ingum þeim mun betri kaup á landbún-
aðarafurðum okkar, sbr. verðjöfnunar-
toll o. s. frv.
Þessir menn auglýsa nú í blcðum sín-
um, hver um sig, að þeir »standi« bel-
ur á verði um sjálfstæði íslands en
nokkrir aðrir. Mennirnir, sem lúta yfir-
stjórn alþjóðlegs félagsskapar, sem vinn-
ur að því að þurka út öll landamæri,
afnema hugtakið fcðurland og stofna
eitt internationalt Sovét. Mennirnir, sem
þegið hafa fé af dönskum g„.ðingak .pi-
talistum til pclitískrar starfsemi hér á
landi og hljóta því að vera bundnir þe;m
á einn eða annan hátt. Og þetta eru
somu mennirnir, sem virða að engu lög
Betri föt,
ódýrari föt.
Kaupið og notið
ÁL AFOSS-FÖT
Á L A F O S S
Þingholtastræti 2
A skrifstofu flokhsins í Vallar-
strœti 4 fæst pórshamarsmerkid
úr silfri. — Ennfremur oddveif-
ur á reidhjól med þórshamrin-
um orj bordfánar úr silki.
Vörurnar sendar um land allt
eftir pöntun (med póstkröfu).
Berid pórshamarinn sem tákn
pjódernis og norræns anda.
og rétt í landi okkar, traðka á tákni
sjálfstæðis okkar, þegar tækifæri býðst,
og hika ekki við að skaða atvinnuvegi
okkar við minnstu átyllu. Maður lí tu
þér nær.
Að endingu. Guð hjálpi þeim, sem
hreyfir sinn minnsta fingur eða notar
hið smæsta orð til að skerða sjálfstæði
íslenzku þjóðarinnar. Þá verða það ekki
tár, sem renna, eins og í Kópavogi 1662.
Jón Sigurðsson.
Kristilegi jafnadarmanna-
flokkurinn lagdur niður.
Hinn 29. þ. m. birtu blöð Kristilega
jafnaðarmannaflokksins (fiokks Dol-
fuss) þá fregn, að flokkurinn væri lagð-
ur niður. Jafnframt var skorað á með-
limi flokksins að fylkja sér um núver-
andi stjórn og aðalstuðningsflokk henn-
ar, Heimwehrflokkinn.
Kommúnistar handteknir.
Nýjustu fregnir herma, að leynilög-
reglan í Berlín hafi þ. 28. þ. m. tekið
fasta fjóra kommúnista, sem sterkur
grunur leikur á um að hafi haft í
frammi glæpsamlegan undirrcður ge,>n
ríkisstjórninni. Meðal þeirra var einn
fyrverandi ríkisþingmaður.
Nú er svo komið, að Rússar hafa
gjörst meðlimir þjóðabandalagsins. Hafa
þeir því að áliti þeirra manna, sem að
einhverju hafa fylgst með pólitík skoð-
anabræðra þeirra hér heima, fundið
bregða nokkru nýrra við, því ekki alls
fyrir löngu sagði Brynjólfur Bjarnason,
að slíkt bandalag sem þjóðabandalagió,
væri ekki til neins annars nýtilegt, en
að styrkja aðstöðu stórveldanna til að
kúga smærri þjóðir og auka stríðshætt-
una. Er því full ástæða til að spyrja,
hvort það séu hinir »háu herrar« Rúss-
lands, sem vikið hafa »út af réttri línu«,
eða er það Brynjólfur, sem er kominn
í sama öngþveitið og Stefán Pétursson
í »línudansinum«?
veitir þegnunum möguleika á að vinna að bættum
lífskjörum sér til handa og koma áhugamálum sínum
fram. Plokkarnir eru þær einu stofnanir í þjóðfé-
laginu, sem eru þess megnugar að veita mönnum þessa
möguleika, en þeir standa, eins og áður er sagt, í
andstöðu hver við annan og berjast um ríkið sjálft.
Það nefnast kosningar!-
Eg hefi orðlengt þetta nokkuð, en ég hefi viljað
reyna að skýra afstöðu okkar þjóðernissinna til nú
verandi skipulags og annmarka þess sem bezt, til
þess að fólk skilji þær grundvallar-kröfur, sem \ið
gerum til þess skipulags, sem við á að taka.
Eftir hinum góða Piner hefir Guðmundur þessi orð
í grein sinni: »Allur almenningur er fáfróður um
stjórnmál, botnar lítið í þeim og hefir lítinn áhuga
á þeim, meðan enginn hvellur er gerður útaf þeim,
nema neyð og atvinnuleysi standi fyrir dyrum. Al-
menningur hefir hvorki tíma, þekkingu né hugsunar-
skarpleik til þess að fylgjast með í öllu því nema.
eitthvað reki sig beinlínis á hans eigin hag«. Þetta
er fullkomlega í samræmi við það sem ég hefi áöur
sagt, að hugur hvers þjóðfélagsþegns og áhugi sé
bundinn takmörkum starfa hans og eiginhagsmuna.
Þessi orð Finers hefðu átt að geta orðið Guðmundi
góð bending um það, hvernig framt'ðurskipulagiö
þyrfti að vera, er hann samdi »Goðastjórn« sína.
Við þjóðernissinnar erum þeir einu, sem komið hafa
augu á þann augljósa sannleika, að árangur lífsbar-
áttu hvers einstaklings, hverrar stéttar og allrar
þjóðarheildarinnar er þeim mun meiri, sem samstarí-
ið er meira og vanþekkingin minni. Þess \egna vilj-
um við, að framtíðarskipulagið uppfylli eftirfarandi
skilyrði (meðal annarra):
1. að það sé þess megnugt að skapa samstarf m lli
fjármagns og vinnu, vinnuveitenda og verka-
manns, á grundvelli jafnaðar og réttlætis.
2. Veiti hverjum einum og liverri stétt möguleika
á að vinna að bættum lífskjörum sínum og öðr-
um áhugamálum í samræmi og samvinnu við
þjóðarheildina, en ekki baráttu við hana.
3. Girði fyrir það, að menn hafi íhlutunarrétt um
málefni, sem þeim eru að öðru leyti óviðkom-
andi og lítt kunn.
Þetta miðar að því, ef svo mætti að orði komast,
að virkja þá orku í þágu ríkis og þjóðar, sem nú er
eytt í stéttabaráttu og ilokkadrætti.
Ég vil nú gera örlítinn samanburð á »Goðastjórn«
Guðmundar Hannessonar og núverandi þingi æ is-
skipulagi.
Löggjafarvaldið verður í höndum fulltrúaþings eins
og nú er. Það verður kosið með almennum leynilcg
um kosningum og jöfnum kosningarétti eins og nú er.
Þingmaður situr æfilangt (með, eða án aldurtak-
marks), en nú í 4 ár. Enginn eðlismunur. Kjcsendur
geta afturkallað umboð, hvenær sem er, en nú að-
eins á 4 ára fresti. Enginn eðlismunur. Þingið kýs
framkvæmdastjórnina, en nú útnefnir það stjórni; a
(reyndar óbeinlínis). Enginn eölismpnur. Ef 2 3
þingmanna lýsa vantrausti á stjórnanda-fellui- hann.
en nú dugar einfaldur meirihluti. Enginn e lismun-
ur. Einn ráðherra gengur úr stjórninni á 3 ára fresti
og endurkjör leyfilegt, en til þess þarf 2/3 atkv. Þ. e.
til þess að sömu menn skipi stjórnina árurn sarnan
þarf hún stuðning 2/3 hluta þingmanna, en nú að
eins helming. Enginn eðlismunur. Til þess að atkvæði
hverra tveggja kjósenda megi sín jafn mikils hafa
þingmenn Guðmundar (goðarnir) atkv. í hlutfalli við
kjósendafjölda. Nú er reynt að ná þessu sama með
því að stilla svo til að jöfn kjcsendatala sé á bak
við hvern þingmann. Heldur enginn eðlismunur. Af
þessu má glöggt sjá, að um Goðastjórnina er varla
hægt að tala sem sérstakt stjórnskipulag, heldur
er hún einungis tilbrigði (variation) af þingræðis-
skipulaginu. Hún getur þess vegna ekki verið þess
megnug að leysa þau vandamál, sem þingræðið hefir
gefizt upp við og komið hafa því á kné. Goðastjórnin
uppfyllir alls ekki þær kröfur, sem að framan getur
og gera þarf til þess stjórnskipulags, sem ætlað er
að útrýma flokkadráttunum, óreiðunni og spilling-
unni. Umbúðalaust sagt, gcðastjórn Guðmundar
Hannessonar getur ekki innt það hlutverk af hendi,
sem henni væri ætlað.
Pyr á öldum, áður en mönnum voru kunn megin
lögmál náttúruvísindanna, spreyttu menn sig á því
að finna upp vél, sem knúið gæti sjálfa sig og fram-
leitt afl þar að auki. Og það voru engir bjánar, sem
að þessu unnu. Sumir voru jafnvel hreinustu snill-
ingar og þaulkunnir öllum bókmenntum þeirra tíma
um náttúruvísindi.
Margir hverjir fundu upp þessa vél, sem nefnd
var perpetuum mobile (eilífðarvélin) og sumar báru
vott um geypilegan lærdóm, ótrúlegt hugmyndaflug
og framúrskarandi snilli, en á þeim öllum var bara
einn galli? Engin þeirra gat innt það hlutverk af
hendi, sem henni var ætlað.
Annars hirði ég ekki um að gagnrýna hið nýja
stjórnskipulag« Guðmundar frekar. Þess gerist engin
þörf. Eg vil aðeins taka það fram, að það er hrein-
asta bábilja, að það eigi nokkuð skydt við hið forna
stjórnskipulag, sem hér ríkti á þjóðveldistímanum.
Og til að sýna, hve vel hugsuð þessi »goðastjórn«
Guðmundar er ætla ég að búa til dæmi. Tveir »goðar«
sitja á þingi. Annar hefir 3000 kjósendur að baki
sér, en hinn 2400. Eftir áliti Guðm. (að ég geri ráð
fyrir) og alls almennings, nýtur sá fyrri meira trausts
meðal þjóðarinnar og því verðugri að hafa áhrif á
löggjöf hennar. Samkvæmt tillcgu Guðmundar hefir
hann líka sinnum fleiri atkvæði á þingi. En nú
skeður það, að sá fyrri missir 2 3 kjósenda sinna,
en hinn 1999/3000 sinna kjósenda og á hvorugan
bætist neitt. Sá fyrri hefir þg 1000 atkvæði að baki
sér, en hinn aðeins 801 og þá skeður það undarlega,
að sá fyrri. sem meira trausts nýtur (og er því
hæfari) verðui að hrökklast úr þingsalnum, en hinn
situr kyr. Einhversstaðar segir Guðmundur: »Ef þeir
(»goðarnir« þ. e. þingmennirnir) eru kosnir á venju-
legan hátt tekst auðvitað valið líkt og venja er til
um þingmenn vora«.
Það er að segja, þingið, sem nú situr gæti sem
glaðast verið kosið eftir skipulagi Guðmundar. Og
nú vil ég í hjartans einlægni spyrja Guðmund Hann-
esson að því, hvort hann kæri sig sérlega um það,
að þeir menn, sem nú skipa Alþingi, fari með mál
þjóðarinnar þangað til þeir hrökkva upp af úr elii
(eða einhverju öðru).
Reykjavík, 29. sept. 1934.
Styrmir Viglundarson.