Austurland - 17.01.1953, Qupperneq 2

M&SÉVifrlunil
MKaagll eðlffttnstA á Auatur-
&gt
Rftatjért:
BJAItm ÞÓRÐARSON.
KoBtttr fit á hverjum fðvtu-
iMtai.
AikrMtarffftód 45 kr. árg.
Ofaiádas>l 1. aprll.
Liauaaaala. kr 1,25.
Fyrirætlanir
afturhaldsins
um að útiloka
stjórnaranditðöu
Af áramótagrein: Bjarna Ben.
er augljóst, að uppi eru ráðagerð
ir um að breyta kjördœmaskipan
landsins í það horf, að Jíklegt
megi telja að Srtsíalistaflokkurinn
og Allþýðuflokkurinn hjjöti ekkert
þingsœti, að óbreyttum aðstœðum,
þrátt fyrir það^ að þessir flokkar
hafa meira en þriðjung kjósenda
á baki við sig. eða nánar tiltekið
36% miðað við síðustu þngkosn-
ingar,.
Með þessu móti hyggst aftur-
haldið útiloka ajlla gagnrýni og
öll áh.rif alþýðusam'ta.kanna á lög-
gjafarstarfið. Slíkar aðfarir
mundu au,ðvitað skerpa andstæð-
urnar i þjóðfélaginu, þvi eftir að
alþýðusamitökin hafa verið útilok-
•luð frá því, að eiga fulltrúa á Al-
-.þingi, mundu þau taila máli sínu
nft annan hátti.
fiií Undir slíkum kringumstæðum
tljlytu nlþýðusamtökin að breyta
um baráttuaðferð. 1 stað þess að
fcerjasti öðrumi þræði á vettvangi
Alþingis, hlytu þau eingöngu að
beita samtökunum til varnar rétt
indum stnum, því það má aftur-
haldið vita, að íslenzk alþý a
lætur ekki baráttulaust eyðileggja
þann árángur, sem hún hefir náð
í langri og harðri baráttu. Landið
rnundi loga í verkföllum og enginn
‘HSf,rnsem Bjarni Ben. og Hermann
'stáfn'a, getur komið í veg fyrir
.það.Bn
,nL>Fyrirætlanir afturhaldsins eru í
'éítHÍtfi. máld þær, að breyta kjör-
'dfeftiáákipan í það h;orf, að allir
’Jvlfti$r&enn verði kjörnir i einmenn
iniglkjÖrdíemum A Reykjavík þá,
%% fyfirætlan; Bjarna Beni., að
líÍ^a, Í7—18 þingsæti, og Reykja
vík þá bútuð niður í jafnmörg
'iíhfnéniiiskjördæmi. Það er að
'vtsö' fof’fllegt að mögulegt reynd-
‘íéV’fe'idraga línurnar milli kjör-
'dænía k’éykjavíkur svo-. að sósial-
'ísfaf ’fengju ekki nokkur sæii í
feorginní; en þó er rétt að hafa
þr:fellíT\ug'a, aði með ofbcfdi og ó-
rWíVl’ef IJh‘ægt að' komast furðu
Vár^tc^rnEn
útum land mundu íhaldið og
rrggj^Ó^ geta fengið öll þing'-
nj$ð.,sanwinnu á örfáum
gt$§uro8 þijUi; sem hinir flokkarnir
^jjði^jpöguleika á að ná þingsæti,.
ðir'.íiÁ EWÍif sósialistar og kratar
t,^4j^jþjng?íptum á Siglufirði, ísa
9©; í'iHáínarfi rði ef samvinna
fafífijihifflfílsiieim og máske þvi
FRAMHALD
Lg vil láta, þess getið að ekki er
víst að börn þau, sem hér eru
sögð börn Guðríðar Stefánsdóttur
og Jóns Vilhjálmssonar, séu börn
hennar. Verið getur, og raunar lík
legra, að sum þeirra hafi átt aðra
móður,. Þetta verða þeir að athuga
sem kunna að nota þessar greinar
til stuðnings við ætitrakningu.
Jón hét sonur Stefáns og Halil-
dóru í Fannardal, vinnumaður i
Hellisfirði manntalsárið, 26 ára
gamall, fæddur i Viðfirði, Hann
bjö síðar á Sveinsstöðumi. Hann
var faðir Guðrúnar konu Þorsteins
á Barðsnesi, en sonur þeina var
Sigfús p Hólum, maður Ingigerð-
ar Marteinsdóttur og er afkom-
enda þeirra sumra áður getið. —
Annar sonur Þorsteins og Guð-
rúnar bét Jón. Hans kona var
Ingibjörg Davíðsdóttir, systir
Árna í Grænanesi og þeirra
bræðra,. Sonur þeirra er Finnur
Sigfús, smiður hér í bæ. — Ha.ll-
dóra hét- dóttir Jóns Stefánssonan
Hún átti Ara í Sandvijk Magnús-
son, en sonur þeirra va,r Daníel
faðir Árna. — Málfriður hét önn-
ur dófctir Jóns Stefánsso.nar,. Átti
hún fyrst barn með Ögmundi föð-
urbróður sinum, sem áður hefir
ver-ið á drepið, en giftist síðar
Marteini í Sandvik og hefir nokk-
urra afkomenda þeirra verið get-
ið áður. — ólöf dóttir Jóns Stef-
ánssonar átti Guðmund Eyjólfsson
föðurbróður Haralds Níelssonar,
prófessors,. Þau bjuggu á Kóngs-
parti á Helgustöðum. Meðal barna
þeirra var Oddný móðir Vilborg-
ar Einarsdóttur konu Páls Bóas-
sonar, og Signrlaug móðir Þórólfs
Pétursaonar, sem var annálaður
sjósóknari við Reyðarfjörði.
Verður hér að lá'ta staðar numið
við að telja. afkomendur þeirra
Fannardalshjóna.
Guðný Einarsdóbtir, 6 ára, fædd
á Bakka, v»r niðurseta í Fannar-
dal.
Loks var vinnukona í Fannardal,
Björg Magnúsdóttir, 22 ára, fædd
á Ba.kka. Var hún systir Þðrunnar,
sem varð kona, Sveins sonar þeirra
Fannardalshjóna,. Verður nú getið
nokkurra afkomenda; Bjargar þess-
ar.ar,
'Björg Magnúsdóttir varð
seinni kona Vilhjálms Árnaaonar á
Kirkjubóli og var hann fyrri mað-
ur hennar.
Ii’efir, aldursmunur þeirra verið
mikill, þar sem aldur Vilhjálms er
þrefaldur aldur Bjargar manntals
árið.
Þrjú voru börn þeirra Bjargar
og Vilhjálms, Stefán, Björg og
Magnús.
Þegar Björg Vilhjálmsdóttir
var enn í föðurgarði um tvítugs-
aldur, varð hún þunguð, og var
ekki trútt um að almannarómur
segði Stefán bróður hennar eiga
þungann.
Björg var.þá í skynd-i gefín Þor-
ingur og hafði ofan af fyrir sér
með allskonar eftirhcrmum, söng
og skrípalátum. Hlaut hann viður-
r.efni og var kallaður Halldór
Hómer, eftir hinu mikla íorn-
skáldi Grikkja. Kunni hann því
vel. Ekki er ósennilegt, ef Hall-
dór hefði verið uppi svo sem þrem
aldarfjórðungum siðar, að hann
heíði orðið vinsæll gamanleikari.
Sólveig hét dóttir Bjargar og
Þorkels á Hóli. Hún var móðir
Sigurborgar Gísladóttur, konu
Þórhalls, hreppstjóra á Breiða-
vaðSi.
Stefán Vilhjálmsson og Bjargar
bjö á Þuríðarstöðum Meðal barna
hans var Stefán kaupmaður á Norð
firði, faðir Serínu, konu Sigurðar
Lúðvíkssonar,
Magnús Vilhjálmsson bjó í Fann
ardal. Kona hans var Sesselja, Sig-
fúsdóttin. Var hún dóttir Sigffls-
ar Vilhjálmssonar, en hann var
hálfbróðir Magnúsar Hefir nokk-
urra. afkomenda þeirra verið getið
áðun.
Síðar átti Björg Magndsdóttir
Magnús Guðmundsson og var soa-
ur þeirra Guðmundur í Fannardal.
Fyrri kona hans var Sigurbjörg
Sigfúsdóttir, Vilhjálmssonar. MeO-
l ál barna þeirra má nefna Elisa-
' betu móður Guðmundar á Garði,
Sigurbjargar, konu Jóseps Hall-
___ „ Neskaupstað. 17.. janúar, 1DB3
sgvfffíf—
1 ^ ttrjp m(/öur“iinnTr Sigríður 16 ára og
Arni 14 ára, bæði fædd I Hellis-
firði.
Sigriður Davíðsidóttir var tví-
gift, Áfti hún fyrst Jón. Sveinsson
á Barðsnesi, en síðar Svein Bjarna
son í V-iðfirði og verður nánar að
henni og afkomendum hennar vik-
ið síðar.
Árni Davíðsson giftist Rósu
Finnbogadóttur, ekkju Sandvíkur-
Skúla. Áttu þau son þann, er Jón
hét, Mun, hann hafa dáið ungur.
A. m. k. mun hann ekki hafa
átfc afkomendur.
Auk þessa fólks eru í Skugga,-
hlíð Mekkín Bjarnadóttir, 20 ára,
vinnukona, fædd í Grænanesi og
Kristín ólafsdóttir, »léttakind«,
35 ára, fædd á Nesi,
keii Þorsteinssyni bónda á Hóli í!
. i dórssonar og fléiri barna, Svein á
Mjöafu'ði, en hann hafði aður beð- ! ’
ið hennar en fengið liryggbrot.
Skömmu eftir giftinguna. ól
Björg son og var sá skírður Hall-
dór. Þegar hann óx upp, kom í
ljós, að hann hafði alveg einsta.ka
óbeit á. öllu því, er nefna, mætti
vinnu og nýttist hann, ekki til
neinna starfa. Varð hann umrenn-
yrði L
Neskaupstaður
Framsóknai-flokkurinn h,efir
fagnað þessum ofbeldisfyrirætlun
um Bjarna Ben,, enda munu við-
ræður hafa fram farið milli flokk
anna um þessi mál.
Þó lízt Framsókn ekki á fyrir-
æfclanir Bjarna um fjölgun þing-
manna Reykjavíkur, sem ihaldið
ætlar sér alla, enda auðsætt að í-
haldið yrði þá í meirihluta og
gæti verið, að Framsókn fengi þá
að kenna óþægilega á helgreipum
þess.
Með þessum fyrirætlunum er
stefnt að ajgjöru einræði á Is-
landi, einræði afturhalds og auð-
jöfra og mundi þá fljótt að engu
gert það sem alþýðusamtökin hafa
áunnið í áratuga baráttu. Félags-
málalöggjöf sú, er nú er í gildi,
mundi skjótt afskræmd eða afunm
in og verkalýðurinn sviptur al-
mennum mannréttindumi. —- Ein-
ræði og þrælalög, það er draumur
afturhaldsins.
A sínum tlma átti Ihaldið mik-
inn þátt í að breyta kjördæma-
skipuninni í núverandi horf, með
tvímenningskjördæmum og uppböt
arsætum. Þá var þetta af íhaldinu
talið mikið réttlætismál og að
með breytingunni væri þingræði
og lýðræði betur tryggt. Þá hafði
íhaldið hagnað af að breyta kjör-
dæmaskipuninni í þetta horf.
Nú er það aftur á móti jafnmik
ið réttlætismál að afnema þetta
fyrirkomulag.
Fyrirætlanir þessar sýna. Ijós-
lega innræti Ihaldsins og lýðræð-
isást. Það eitt er gott, sem það
sjálft hefir mestan hag af í þann
og þann svipinn.
Það væri orðið harla kyndugt
lýðræðið á Islandi, þegar búið
væri a.ð ú'tiloka frá öllum áhrif-
um á löggjafarstarfið meira en
þriðjung þjóðardnnar,. Ber að
skilja það svo, að hér sé »vestrænt
lýðræði« á ferðinni?
Verklýðssamtökin og allir þeir,
sem unna mannréttndum, verða að
hefja baráttu gegn þessum einræð
isfyrirætliunum. Þau geta komið í
veg fyrir þær með einhuga aðgerð
umt
En hræðslan og bleyðiskapurinn
skín út úr þessum fyrirætlunum.
Afturhaldið óttast afleiðingar
gjörða sinna. Og í ótta slnum við
dóm þjððarinnar er það með fyrir
ætlanir um að útiloka alla heil-
brigða gagnrýni af löggjafarþing-
inu, útiloka rödd hinnar fram-
sæknu alþýðu íslands. En sú rödd
inun ná eyrum þeirra í gegn um
veggi þinghússins, ef hún verður
sett utan dyra. Sú rödd verður
ekki þögguð. Og máske verður
hún enn ógnþrungnari í eyrum
Bjarna Ben. utan þings en innan.
Kirkjubóli föður Guðmundar þar,
og Þórarins kennara á Eiðum, og
Magnús hreppstjóra I Skálateigi.
Síðar átti Guðmundur Helgu
Marteinsdóttur, sem áður segir.
Meðal ba,rna þeirra ná nefna. Guð-
rfinu konu Magnúsar Hávarðssonar
á Tröllanesi, Þorberg á Tröllauesi,
og Stefán í Svalbarði, föður Jó-
hannesar Stefánssonar og margra
annara barna. Fle'iii börn Guð-
mundar og Helgu komust ekki
upp.
SKUGGAHLÍÐ. Þar býr Torfi
Jónsson, 57 ára, fæddur á Bakka,
og kona hans Sesselja, Þorsteins-
dóttir, 38 ára, fædd á Skorrastað.
Hún mun hafa verið dóttir séra
Þorsteins Benediktssonar. Son
eiga. þa.u tveggja áragamOan, Jón
að nafni, fæddan þar í Skugga-
hllð, og svo sem áður hefir verið
á bent, mun Þrúða, tökubarn á
Skorrastað, dóttir þeirra.
Sesselja hflsfreyja hygg ég að
áður hafi átt Davíð nokkum Jóns
son, Hemingssonar, og verið seinni
kona hans. Fyrri kona Davíðs var
Guðrún, Þórarinsdóttir, prests á
Skorrastað (1751—1770) Jónsson-
ar. Þjónaði hann Skorrastaða-
prestakalli næstur á undan séra
Þorsteini Benediktssyni. — Guð-
rún hafði áður átt Árna. Torfason
í Hellisfirði og var hfln seinni
kona hans. Að afkomendum þeirra
verður síðar vikið.
Börn Guðrúnar og Davíðs voru
Arni stúdent í Belgsholti, sem
einmitt þetta ár, 1816, drukknaði
við Akranes, og Ingunn skyggna,
gædd furðulegum dulrænum hæfi
ledkum, að því er sagnir herma.
Börn Sesselju og Davíðs voru
Sigríður og Ami, kallaður blindi.
Eru þau bæði í Skuggahlíð með
CRÆNANES. Þar býr Bjarni nokk
ur Magnússon, 67 ára, fæddur á
Ormsstöðum óg kona hans, Þor-
gerður Þorvarðardóttir, 50 ára,
fædd á Hofi. Son eiga þau 6 ára
gamlan, fæddan á Skorrastað.
Heitir sá Magnús. Vinnumaður er
í Grænanesi, Bjarni Oddsscn, 53
j ára, fæddur i Naustahvammi, Hk-
lega bróðir Sveins bónda á Barðs-
nesi. Vinnukona er á bænum, Guð-
rún Björnsdóttir, 22 ára, fædd i
Skuggahjið, líklega dóttir Guðrún
ar konu Gisla bónda í Neðra-Skáila
teigi og þá af fyrra hjónabandi.
Hafa þá verið taldir allir þeir
bæir, sem þá voru í Norðfjarðar-
sveit, en mikið er enn eftir, því
iniklar ættir em komnar af sumu
því fólki, sem bjó í syðri hluta
hreppsns og verður hér á eftir
b'yrjað að rekja þær eftir því, sem
lúm blaðeins og kynni mín af ætt
um þessum leyfa.
Árið 1816 hafði enn eigi hafizt
byggð í Seldal og Borgir voru þá
í eyði. Það er ekki rétt, að Finn-
bogi Skúlason hafi fyrstur byggt
þar, eins og ég hefi heyrt haldið
fram,. Borgir voru í byggð 1703.
Að býlið hafi verið lengi í eyði
má m. a. af þvi marka, að enginn
mun fyrirfinnast í mannta.linu
1816 þar fæddur. Og ekki hefir
það verið fyrr en um 1870, sem
Finnbogi byggir á Borgum. Börn
hans fæddust þar ekki. Yngsta
barn hans, Rósa, sem andaðist
1951, fæddist í Efra-Skálateigi
1868. Mun. býlið hafa verið i eyði
100 — 170 ár þegar Finnbogi
reisti þar búl
SVEINSSTAÐIR. Þar býr Valgerð
ur Björnsdóttir, 62 ára, ekkja,
fædd á Bar.ðsnesi, með börnum
sínum tveim, báðum fæddum á
Sveinsstöðum, Þorsteini Sigfús-
syni, 22 ára, og Málfríði Sigfús-
döttur, 29 ára, og sonur hennar
(Málfríðar) Árni Árnason, 7 ára,
fæddur þar á Sveinsstöðumi.
Þorsteinn þessi Sigfússon mun
h.afa verið faðir Sigfúsar á Hólum
sem áður er um rætt, og Jóns föð
ur Finns Sigfúsar, en meðal barna
hans er, Jón Finnsson, bílstjóri,
hér í bænum.
Málfriður Sigfúsdóttir giftist
Jóni syni Stefáns og Halldóru í
í Fannardal ,en hann er þetta ár
vinnumaður í HeLlisfirði. Meðal
barna þeirra voru Halldóra og Mál
frlður I Sandvík.
B. Þ.
FRAMHALÐ