Austurland - 23.11.1956, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
Neskaupstað, 23. nóvember 1956.
Sögufélag
Ausifirðinga
Austfirðingar eru áreiðanlega
öðrum fremur tómlátir um vernd-
un þjóðlegra og sögulegra minja
svo og söguritun. Ýmsir lands.
hluta eiga þegar í fórum sínum
merkilegar heimildir um sögu sína.
En Austfirðingar eru mjög snauð-
ir að öllu slíku.
Þ.ess ber þó að geta, að gamlir
Austfirðingar, sem flestir eru fyr-
ir löngu fluttir af Austurlandi,
gáfu út fjögur bindi af safnritinu
Austurland og ber að þakka það.
Þó efni ritsins hafi verið misjafnt
að gildi, voru þar þó margar rit-
gerðir, sem verulegur fengur var
að. En útgáfa þessi virðist nú hafa
stöðvazt, því mörg ár eru síðan
síðasta bindið kom út.
Þá ber og að geta þess, að Aust-
firðingafélagið í Reykjavík hefur
hafið útgáfu á hinu mikla ætt-i
fræðiriti séra, Einars Jónssonar,
„Ættir Austfirðinga" og eru þeg-
ar komin út tvö bindi. Verður sú
útgáfa vonandi ekki íátin niður
falla.
Ýmsir hafa og safnað gömlum
þjóðsögum héðan að austan og var
stórvirkastur á því sviði Sigfús
Sigfússon frá Eyvindará, einhver
afkastamesti þjóðsagnaritari, sem
uppi hefur verið hér á landi. Er
nú útgáfa á safni hans vel á veg
komin, en ekki er vansalaust hve
hægt það verk hefur gengið, því
komið er hátt á fjórða áratug sið-
an fyrsta bindið kom út á Seyð- '
isfirði.
En sagan er alltaf að gerast og
þörfin fyrir söguskráningu er allt-
af jafn brýn, en fáir eru þeir, sem
taka sig fram um að bjarga sögu-
legum verðmætum.
Fulltrúum á Fjórðungsþingi
Austfirðinga 1956 var þetta ljóst
og samþykkti þingið svohljóðandi
ályktun:
„Fjórðungsþingið felur væntan-
legri stjórn að beita sér fyrir
stofnun Sögufélags Austfirðinga,
er hafi það meginhlutverk, að
halda til haga og gefa út eftir því,
siem ástæður leyfa, allskonar sögu.
legan fróðleik snertandi Austur-
land og Austfirðinga".
Stjórn Fjórðungsþingsins mun
fljótlega taka þetta mál til með-
ferðar og gangast fyrir stofnun
Sögufélagsins. Er þess að vænta,
að Austfirðingar taki þessari við-
leitni vel og gerist meðlimir fé-
lagsins. Sérstaklega er því treyst,
að áhugamenn í hverju sveitar-j
félagi, og forystumenn í félags-
málum, Ijái hugmyndinni stuðning
og veiti hinu væntanlega félagi
allt það lið, sem þeir mega. Ef
tekizt getur að koma á nógu al-
mennum samtökum í þessum efn-
um, geta þau unnið stórvirki.
Þó hér sé rætt um sagnasöfnun
og útgáfu sem meginverkefni, get-
ur félagið þó að sjálfsögðu látið
önnur hliðstæð mál til sín taka,
svo sem örnefnasöfnun, minja-
gripasöfnun og söfnun mynda af
mönnum og mannvirkjum.
Vonandi fær þetta mál svo góð-
ar undirtektir með Austfirðingum,
að Sögufélagið geti komizt á fót
næsta vor. Að því ber að vinna.
Samningar hafnir
um brottför hersins
Eins og kunnugt er, var eitt
helzta stefnumál núverandi
stjórnarflokka í kosningunuin sl.
sumar, að krefjast endurskoðunar
herstöðvarsamningsins með brott-
för alls herliðs af íslenzkri grund
fyrir augum, samkvæmt þingsá-
lyktunartillögu Alþingis frá 28.
marz í fyrravetur.
Samningar um málið standa nú
yfir í Reykjavík, en ekkert hefur
verið látið uppi um gang þeirra.
Ihaldið hefur hert mjög róður-
inn fyrir því hjartans máli sínu,
að ísland verði hersetið um aldur
og ævi. Reyndi það að fá Alþingis-
samþykkt fyrir þeirri stefnu sinni,
og eins, að hernámssinnar skyldu
hafa 2 af 5 samningamönnum um
þessi mál. Þessum tilraunum var
ekki sinnt.
Augljóst er, að íhaldið telur
ólgu þá og vopnabrak, sem undan-
farið hefur borið á, vatn á sína
myllu og gerir nú allt sem það
getur til að stappa stálinu í
Bandaríkjamenn og að spilla fyrir
því, að Isendingar geti náð þeim
árangri í samningum sem þeir
vænta.
Með gangi þessa máls verður
fylgzt af vakandi athygli og því ier
treyst, að fast verði haldið á mál-i
stað Islendinga.
Tíðarfarið
I haust hefur veðurfari verið
þannig háttað hér eystra, að hlý-
indi hafa verið mikil, en oft all-
miklar rigningar og stormar.
Snjór er enginn, ekki einu sinni í
fjallatoppum, og fjallvegir færir
sem um sumar sé. Frost hafa eng-4
in verið og unnið er að byggingar-
vinnu hindrunarlaust.
Vegna storma hefur verið ó-
gæftasamt og lítið róið.
Samtök um
gatnagerð
Lauslega var frá því skýrt hér
í blaðinu nýlega, að á fulltrúa-
fundi kaupstaðanna á Norður-,
Austur- og Vesturlandi, sem í
haust var haldinn á Isafirði, hafi
verið rætt um myndun samtaka
með sveitarfélögum utan Reykjai
víkur til kaupa og rekstrar gatna-
gerðarvéla.
Tillaga þessi er fram komin
vegna þess, að hvarvetna er
gatnagerð og gatnaviðhald hið erf-
iðasta vandamál. Með sívaxandi
umferð og vaxandi þunga farar-
tækja vex þörfin fyrir góða vegi.
Hinsvegar eru vegir í bæjum og
þorpum yfirleitt msjafnlega gerðir
moldarvegir, sem verða illfærir í
misjöfnum veðrum.
Kaup gatnagerðarvéla og gatna-
gerð úr varanlegu efni er hinsveg-
ar svo kostnaðarsöm framkvæmd,
að hún er liinum minni bæjar- og
hreppsfélögum algjörlega ofviða.
Því hefur mönnum komið til hug-
ar hvort ekki væri unnt að koma
á samtökum um þessi mál.
Jafnframt er svo gert ráð fyrir
því, að þau sveitarfélög, sem að
þessum samtökum standa, leituð-
ust við að fá sameiginlega stórlán
til langs tíma til vegagerðar.
Mundu afborganir og vextir af því
væntanlega ekki verða hærri en
sem svarar árlegum kostnaði við
gagnslitlar yfirkeyrslur vega,
heflun og þess háttar.
Væntanlega yrði tilhögun sú, að
vinnuflokkur færi með tæjrin milli
byggðarlaga og ynni skipulega að
varanlegri vegargerð eins lengi ár
hvert og veður leyfa.
Fjórðungsþing Austfírðinga:
Gagnrýnir aö Aust-
íirðingar eiga ekki
sæti í atvinnutækja-
nefnd
Fjórðungsþing Austfirðinga lýs.
ir vanþóknun sinni og furðu yfir
því, að fjórðungurinn skuli ekki
eiga neinn fulltrúa í hinni svoköll-
uðu atvinnutækjanefnd, sem ríkis-
stjórnin skipaði nýlega til þess að
gera tillögur um stofnun nýrra
atvinnufyrirtækja og dreifingu
þeirra um landið.
Vegna þess að Fjórðungsþingið
telur að atvinnutækjanefnd skorti
næga þekkingu á þörfum Austur-
lands í atvinnulegum efnum og
tæpast hægt að bæta úr því með
skýrslugerðum og bréfaskriftum,
telur það nauðsynlegt að nefndin
komi til Austfjarða þegar á þessu
hausti til viðræðna við þær sveita-
stjórnir, sem hlut eiga að máli.
Dr bænum
Kirkjan
Barnamessa nk. sunnudag kl. 11.
Andlát.
Mareteinn Guðmundsson, verka.
maður, varð bráðkvaddur 16. nóv.
— Hann var 52 ára gamall, fædd-
ur 31. ágúst 1904 á Ýmastöðum í
Vaðlavík, en fluttist hingað með
foreldrum sínum, Sólveigu Benja-
mínsdóttur og Guðmundi Magn-
ússyni, árið 1913. Marteinn var ó-
kvæntur, en lætur eftir sig einn
son 16 ára gamlan.
Af mæli:
Önundur Steindórsson, sjómað-
ur, Hóli, varð 60 ára 21. nóv. Hann
fæddist að Hruna í Hrunamanna-
hreppi, en hefur átt hér heima frá
1898.
Jónína Halldórsdóttir, kona Ár-
manns Eiríkssonar, útgerðar-
manns varð 50 ára 21. nóv. —
Hún fæddist hér í bæ og hefur
alltaf átt hér heima.
Björgunar-
bátur sýndur
Árni Vilhjálmsson á Seyðisfirði
var hér á ferð í gær með Heklu og
hafði meðferðis 12 manna gúmmí-
björgunarbát. Sýndi hann bátinn
hér í sundlauginni og fræddi menn
um notkun hans. Var allmargt
manna viðstatt, einkum sjómenn.
íslendingar hafa þegar fengið
allmikla reynslu af bátum sem
þessum og hafa tugir sjómanna,
sem ella hefðu vafalaust farizt,
komizt af, vegna þess að þessi
björgunartæki voru í bátum þeirra.
Innan skamms er von á reglu-
gerð, sem skyldar menn til að hafa
björgunarbáta af þessu tagi í
bátum og skipum.
Árni hefur í hyggju að sýna
bátinn víðar hér á Austurlandi.
Flokksstjórnar-
fundur
Nú um helgina hefst í Reykja-
vík fundur í flokksstjórn Sósíal-
istaflokksins, en í henni eiga sæti
menn hvaðanæfa að af landinu.
Með fundi þessum verður fylgzl
af athygli, enda liggja fyrir honuir
mörg mál og afstaða flokksstjóm-
arinnar til þeirra getur haft mikii
áhrif á stjórnmálaþróunina í land.
inu.
AuglýsiS i
Ausfurlandi