Austurland - 29.11.1968, Side 1

Austurland
MALGAGN AU>tÐUBANDALAGSINS A AUSTURLANDI
18. árgangur.
Neskaupstað, 29. nó\ember 1968.
48. tölublað.
Sjdlfstœðisbardttu smdbjóðar lýkur uldrei
Fiamtíu dr síðan ísland varð fullvalda ríki
Það var 1. desember 1918, sem
Islánd var viðurkennt frjálst og
fullvalda ríki í konungssambandi
við Danmörk. Þetta var lang-
stærsti sigurinn, sem Islendingar
höfðu til þess tímá unnið í
margra áratuga harðvítugri sjálf-
stæðisbaráttu, sem fjöldi beztu
sona Islands hafði helgað krafta
sína af mikilli fórnfýsi og ætt-
jarðarást.
Næsta sunnudag er hálf öld
liðin síðan Islendingar hlutu
sjálfstæði sitt. Margt hefur á
daga þjóðarinnar drifið þessi 50
ár og hún hefur mátt þola súrt
og sætt. Og mikil breyting hefur
á orðið á þessu tímabili hér á
landi sem annars staðar. Fram-
farir hafa verið miklar á öllum
sviðum menntunar og verkmenn-
ingar og kjör þjóðarinnar eru
allt önnur og betri. Þjóðin, sem
landið byggir er enn sú sama og
byggt hefur það frá öndverðu —
og þó. .. Engin þjóð er í raun
og voru hin sama eftir að hafa
breytt öllum sínum háttum jafn
rækilega og Islendingar hafa gert
síðustu áratugina. Og landið er
enn hið sama og áður — og þó . . .
Það er í raun og veru miklu betra
land. Fyrir atorku þjóðarinnar og
miklar tæknilegar framfarir og
menntun, er landið nú færara um
að sjá börnum sínum farborða en
nokkru sinni áður.
Þeir hörmungartímar, þegar
mikill hluti þjóðarinnar lifði við
sult og seyru og örbjargamenn
fóru í flokkum um landið til að
leita sér bjargar og hrundu nið-
ur úr hungri, eru ekki langt und-
an í Islandssögunni. Það eru ekki
nema nokkrir áratugir síðan ís-
lendingum tókst að vinna bug á
hungurvofunni, vonandi fyrir fullt
og allt. En í meðvitund þjóðarinn-
ar eru þessir hörmungartímar
órafjarlægir. Og vegna sjálfs-
bjargarmöguleika þjóðarinnar og
möguleikanna á að koma til hjálp-
ar þegar einhvers staðar sverfur
að, höfum við fulla ástæðu til
þess að gera okkur vonir um, að
hér eftir falli enginn maður á ís-
landi af bjargai’skorti.
Sambandslagásamningurinn fiá
1918 heimilaði Islendiingum að
rjúfa öll stjórnarfarsleg tengsl
við Danmörku að liðnum 25 ár-
um. Þegar þar að kom logaði
heimurinn í heiftúðugu styrjald-
arbáli og landið var hersetið og
skuggi ófriðarins lá yfir því, þótt
ekki væri það beinn þátttakandi í
styrjöldinni. En Islendingar létu
það ekki á sig fá. Næstum ein-
róma samþykktu þeir að stofna
lýðveldi og á meðan vopnabrakið
var sem hæst í kringum þá,
hrundu þeir þessari ákvörðun í
framkvæmd á Þingvöllum 17.
■júní 1944.
Áreiðanlega hafa margir litið
svo á, að með lýðveldisstofnun-
inni hafi Islendingar unnið fulln-
aðarsigur í sjálfstæðisbaráttunni.
En sjálfstæðisbaráttu smáþjóða
lýkur aklrei. Við höfum á þessum
aldarfjórðungi mátt þola skert
sjálfstæði. Við höfum lengi mátt
þola tvíbýli við erlendan her sem
er hættulegur sjálfstæði okkar,
ekki fyrst og fremst vegna þeirr-
ar hættu, að hann leggi landið
undir sig, heldur vegna þeirra ó-
heillavænlegu áhrifa, sem hann
hefur á hugarfar landsmanna og
tungu þjóðarinnar.
Og nú steðjar ný hætta að
sjálfstæðinu. Nú er unnið kapp-
samlega að því að draga Island
inn í allskonar efnahagsbandalög,
sem m. a. heimila hér á landi er-
lendan atvinnurekstur og inn-
flutning verkafólks og leggja
okkur á herðar stórhættulegar,
efnahagslegar skuldbindingar, sem
frjálst ísland getur ekki sam-
þykkt. Nú þegar er svo komið, að
varla verður með sanni sagt, að
þjóð okkar sé efnalega sjálfstæð.
Og efnalega ósjálfstæð þjóð get-
ur ekki verið stjórnarfarslega
óháð.
Það er ekki nóg að vera sjálf-
t,tæð þjóð í orði. Við eigum einn-
ig að vera það á borði. Það er til
lítils að hafa íslenzka ríkisstjórn,
ef hún þarf að lúta valdi og fyr-
irmælum erlendra fjármálastofn-
ana.
Á 50 ára fullveldisafmæli sjálf-
stæðisins á íslenzka þjóðin að
strengja þess heit, að stöðva
þegar í stað þá óheillaþróun, sem
nú á sér stað, og birtist í afsali
landsréttinda og síauknum er-
lendum ítökum í landinu. Og hún
á að hefja baráttu fyrir endur-
heimt þess, sem misvitrir stjórn-
málamenn hafa glatað.
Það er hin nýja sjálfstæðis-
barátta. i
Shorað d skipstjára
Á fundi sínum 5. þ. m. sam-
þykkti Kvennadeild Slysavarnar-
félagsins hér í bænum eftirfar-
andi:
„Fundur haldinn í Kvennadeild
Slysavarnarfélags Islands á Norð-
firði 5. nóvember 1968, samþykk-
ir að beina áskorun til skipstjórn-
armanna um að hafa vakt um
borð í bátum sínum, er þeir
liggja í höfn, til öryggis fyrir á-
hafnir sínar og aðra, sem leið
eiga um höfnina“.
Heimsókn skdkmeistara
Um helgina mun einn af
fremstu skákmeisturum landsins
dvelja hér í bæ og tefla fjöltefli
og flytja skákskýringar. Er það
Bragi Kristjánsson, núverandi
skákmeistari Reykjavíkur. Þótt
Bragi sé aðeins 23 ára að aldri,
hefur hann í nokkur ár verið í
fremstu röð skákmanna hérlend-
is. Sinn fyrsta meiriháttar sigur í
taflmóti vann hann árið 1961, er
hann varð unglingameistari Norð-
urlanda á Skákþingi Norðurlanda,
sem haldið var í Reykjavik. Síð-
an hefur Bragi verið þátttakandi
í flestum meiriháttar mótum hér
á landi, venjulega með góðum
árangri, og fyrr á þessu ári vann
hann sinn stærsta sigur við skák-
borðið, þegar hann sigraði á
Skákþingi Reykjavíkur. Einnig
hefur Bragi teflt töluvert á al-
þjóðlegum vettvangi, m. a. tví-
vegis á þessu ári, fyrst í Austun-
ríki í sumar þar sem hann var
einn af keppendum íslenzku
stúdentasveitarinnar, sem tefldi
þar með miklum ágætum á Heims-
meistaramóti stúdenta og síðan í
Framh. á 2. aíðu.
r
I
Hannibal endurhjörinn forseti aj íbaldí, Fromsókn og hrötum
Það fór sem til var getið í síð-
asta blaði, að mikið mundi verða
um pólitískar refskákir á Al-
þýðusambandsþinginu sem lauk
klukkan að ganga 8 í morgun.
Hófust þær strax við kjör fundar-
stjóra og sameinuðust íhald og
Framsókn um að gera Björn Jóns-
son að forseta sínurn og var þá
strax séð hvert krókurinn beygð-
ist. Alþýðuflokksmenn höfðu
ekki náð samkomulagi við sjálfa
sig og sátu hjá við forsetakjör.
Við kosningu stjórnar sam-
bandsins, sem nú skal sitja í
fjögur ár samkvæmt nýjum lög-
um sambandsins voru kjörin:
Hannibal Valdimarsson,. forseti;-
Björn Jónsson, varaforseti; Óð-
inn Rögnvaldsson, prentari; Bald-
ur Óskarsson, erindreki Fram-
sóknar, Guðmundur H. Garðars-
son, varaþingmaður íhaldsins;
Guðjón Sigurðsson, fyrrverandi
borgarfulltrúi íhaldsins; Hilmar
Guðlaugsson; Jón Sigurðsson;
Jóna Guðjónsdóttir; Óskar Hall-
grímsson, öll Alþýðuflokksmenn;
Hermann Guðmundsson og loks
Alþýðubandalagsmennirnir Eðvarð
Sigurðsson, Snorri Jónsson, Jón
Snorri Þorleifsson og Einar Ög-
mundsson.
Það vekur sérstaka athygli, áð
Ilannibal skuli hafa verið endur-
kjörinn forseti, jafn fast og hanri
hafði neitað því opinberlega fyrir
þingið, síðast í útvarpsþætti á
þriðjudagskvöldið. En hvað mun-
ar Hannibal Valdimarsson um að
verða að viðundri enn einu sinni.
Þetta er ógæfusamleg stjórn og
ekki líkleg til mikilla afreka til
framdráttar málum launþega. —
Þetta er sameiginlegt afkvæmi
stjórnarflokkanna, Framsóknar og
Hannibalista og bendir eindregið
til þess, að nú dragi mjög saman
með þessum þokkalegu öflum.
Mörgum mun koma framkoma
Framsóknar á þessu þingi mjög á
. óv.art?, en ekki okkur, sem fyrir
Framh. á 2. síðu.