Austurland - 01.05.1975, Qupperneq 4

4
AUST URLAND
Nes'kaupstað 1. maí 1975.
„Á síðustu •mánuðum hefur
hann einkum beint geiri sínum
igegn málmblendiverksmiðju við
Grundartanga • . . “
„Þess vegna mun mörgum
hafa komið í stans þegar sá víg-
reifi þjóðernissinni, Stefán Jóns-
son, flytur 'tillögu á Alþingi um
'byggingu áburðarverksmiðju í
Þingeyjarsýslu ásiamt nauðsyn-
legum ihafnarframkivæmdum og
öðirum umsvifum. Menn eiga að
vonum nokkuð erfitt með að
skilja eðlismun stóriðju við Faxa
tlóa og í litt spjölluðum byggð-
um Þingeyjarsýslu. Sama er
mengunarvandamálið, sama
hœtta á röskun atvinnuhátta og
þjóðiífs, ógnir erlends fjármagns
þær sömu, hvort það fer um
hendur aðila sunnan eða norðan
jö'kla. Enginn lætur sér til hug-
ar koma, að slík umsvif veröi
fjármöginuð af íslensiku fjár-
magni einu saman“.
Þetta eru tilvitnanir úr Austi'a
frá 10. april og er að finna í
grein með því frumlega heiti:
„'Kollhnís á einu Faðirvori“.
Greinin ber ekfci með sér hver er
höfundur hennar og verður því
að færa hana á reikning ábyrgð-
armanns. Mönnu'm leyfist því
kannski að líta . svo á. að hér
sé lifandi komin hin raunveru-
lega stefna Framsóknar í byggða
miálum.
En lítum ofurlítið nánar á hin
tilvitnuðu ummæli.
Greinarhöfundur leggur að
jöfnu byggingu áburð'arverk-
smiðju í Þingeyj asýslu og málm-
blendiverksmiðju við Faxaflóa.
Hann g'erir ekki greinarmun ■ á
vei'ksmiðju, sem fjár’mögnuð er
af erlendum auðhring og í eigu
hans nær að hálfu, og áburðar-
verksmi'ðju, í eigu landsmanna.
Annarri er ætlað að framleiða
vöruir handa erlemdum verk-
smiðjum, m. a. hergagnaverk-
smiðjum, hinni að framleiða á-
burð fyrir íslenskan landbúnað
og til landgræðslu.
Ég er ekki dómbær á það hvort
mengunarhætta af áburðarverk-
smiðju er sambærileg við þá sem
af málmblendiverksmiðju stafar
og læt það þ'VÍ liggjia milli hluta,
en en'gan hef ég vitað halda því
fram fyrr en greinarlhöfundur
Austra gerir það nú.
Athyglisvert er, að greinar-
höfundur >er ekki hrifinn af gerð
hafnarma'nnvi'rkja í Þingeyjar-
sýslu O'g telur hættu á röskun
byggðar hina sömu af áburðar-
verksmiðju fyrir norðan og
málmblendiverksmi'ðju fyrir
sunnan. Ég- hef verið og er sá
einfeldningur að halda að með
byggðajafnvægi ættu menn við
jöfnun aðstöðu strjáilbýlisins
gagnvart þéttbýlinu við Faxa-
tlóa, en giundvallarskilyrði þess
að það megi takast, er að komið
sé á fót atvinnufyrirtækju'm
úti um land. En það er ekki
byggðastefna að áliti greinar-
íiötundar Austra, sem sýnilega
er þeirrar skoðunar, að stór-
rekstur allur eigi að vera syðra
og að einu igildi hvort menn
staðnæmist úti á landsbyggðinni
eða flytji suður. Engin leið er að
skilja ummæli hans á annan veg
en þann. að hann sé á móti á-
buröarvei'ksmiðj u og öðrum
verksmiðjum úti á landi. en tel-
Nú standa yfir umfangsmikl-
ar hafnarframkvæmdir í Nes-
kaupstað, sém hófust í síðustu
viku. Hér er um að ræða fram-
hald íyrri framkvæmda við nýju
höfnina og jafnframt Iiður í upp-
byggingu isiíldarbræðslunnar, en
það er ákveðið að byggja hana
upp á hafnarsvæðinu. Síðan um
áramót hafa staðið yfir miklar
rannsóknir á höfninni og fram-
tíðarskip'úlagi hennar. Þær rann-
sóknir eru gerðar af Hafnar-
máiastofnuninni og Straum-
fræðistofnuninni að Keldnaholti
við Reykjavík.
Eru þæir i'annsóknir nú vel á
veg kornnar, en þó eru efcki end-
aniega ákveðnar þær breytingar,
sem taiið er nauðsynlegt að gera
á hafnarskipulaginu, en þær
framkvæmdir, se’m nú eru hafn-
ar eru þó í samræmi við vænt-
anlegar breytingar. Ákveðið hef-
ur vei'ið að síldarbræðslan
standi á fyllingu austan við
bryggjuna, sem þegar er komin
í afnot og er ráðgert að þar
komi um 15 þúsund fermetra
uppfylling, sem í þarf um 100
iþúsund rúmmetra fyllingarefnis.
Mest af því verður grafið upp
úr höfninni og vinnst þar með
tvennt í einu, þ. e. dýpkun hafn-
airinnar og rýmkun innan henn-
ar oig veruiegur .la'ndsauki, sem
gerir kleift að hraða mjög bygg-
ingu bræðslunnar. Með þessu
móti ætti að vera mögulegt að
koma bræðslunni í gang fyrir
næstu loðnuvertíð, ef ekki koma
til aðrar óvæntar tafir, þar sem
hún fær þá til afnota þá hafn-
araðstöðu, sem nú er til staðar,
ur það allt best komið við Faxa-
flóa.
í vissum skilningi er það rösk-
un á byggðajafnvægi að reisa
og reka verksmiðju úti á landi.
Það mundi stöðva fólksstrau’m-
inn suður og jafnvel snúa hon-
um við, a. m. k. mundi eitthvað
af sérfræðingum fara frá höfuð-
borgai'svæðinu til verksmiðja
úti um land. Slíkt hefur lengi
verið stefna dreifbýlismanna, en
þverofug við stefnu greinarhöf-
undar. Hans byggðastefna er sú,
aö reisa verksmiðjur einungis
við Faxaflóa og þangað mundi
svo fólkið leita.
Og þá er það erlenda fjár-
en gert er ráð fyrir að hafnai’-
framkvæmdirnar dreifast á
tveggja ára tímabil.
Ráðgert er að moka jarðefnum
upp með mokstursvélum og aka
því á bílum að fyllingunni, og
verður reynt að halda athafna-
svæðinu þui'ru með því að dæla
sjónum út úr kví, sem verður
lokað á meðan.
Ef þetta tekst, eins og fast-
lega er vonast til, mun það áreið-
anlega reynast hagkvæmt og
ef til vill ódýrara en ella.
Að lokum má geta þess að áð-
ur en snjóflóðin féllu í vetur
va.- búið að ákveða það endan-
lega að byggja sitóra hafnai’íyll-
ingu með stálþilsbakka fram af
1 iskvinnslustöð SVN og Síldar-
bræðslunni.
Átti það verk að hefjast, eða
að minnsta kosti að undii'búast
á þessu ári og ljú'ka á næsta
ári. Kostnaður við það verk var
áætlað um 60—80 milljónir
króna, en efti.r áfallið í vetur
var strax áfcveðið að hætta við
þá framkvæmd og einbeita sér
að framkvæmdum við nýju höfn
ina með það fyrir augum að
bræðslan yrði byggð þar upp.
Framkvæmdir þær, sem nú
standa yfir, eru undir yfirum-
sjón Jóhannesar Sverrissonar,
tæknifræðings hjá Hafnai'-
málastofnuninni og verkstjóri er
Þoi'bjöm Eiríksson frá Reykja-
vík.
Nánar verður greint frá fram-
kvæmdum eftir því sem verkinu
iniðar og þegar endanlega hefur
verið tekin ákvörðim um gerð
hafnarinnar. — R, S,
magnið og afstaða Alþýðuibanda-
lagsdns til þess.
Við hljótum að þurfa að hag-
nýta ofckur erlent fjármiagn til
framkvæmda í landinu, enda
hefur það verið gert í ríku'm
mæli. En það er ekki sama
hvernig það fjármagn er fengið
og með hvaða skilmálum. Al-
þýðubandalagið er því allgjörlega
andvígt að fjármagni erlendra
auðhi’inga sé leyft að hreiðra um
sig í íslensku atvinnulífi með
þeim hætti, að þeir geti náð tök-
um á íslensku efnahagslífi og
stjórnmálum, eins og þeir hafa
gert í svo mörgum löndu'm.
Öðru máli gegnir um erlendar
lántökur með heilbi’igðum hætti.
.. rkert er sjálfsagðara en að lán
séu tekin með þeim hætti til að
koma á fót arðgæfum fyrirtækj-
urn í eigu íslendinga sjálfra, eins
Framhald á 3. síðu
'WVVYVYWYVWVVVVWVWYVYVVVVVVVVVVWWVVVV
NoröíiróiHgar-Aystjirðjngar
Auk okkar fjölbreytta vara-
hlutalagers, viljum við benda á
nokkrar aði’ar vörui’, sem við
höfum á boðstólum:
Útvarpstæki — Kasettutæki
— Kasettur óteknar — Kasettu-
hreinsi — Kasettur með vinsæl-
um hljómsveitum —Hárliðunar-
tæki — Stækkunai’gler — Sjálf-
lagandi kaffikönnur — Sauna
andlitsböð — Pela-hitara —
Hraðsuðukatla — Bai’nai’ólur —
Bairnavagna — Þríhjól — Barna
kerrur — Barnabílar stignir —
Barnaöryggisstólar í bíla — Reið
hjól allar stærðir — Vasaljós —
Vinnuljós — Tjaldljós — Batterí
— Borvélar — Smei’gilskífur —
Höggborvélar — Fræsarar —
Pússarar — Sagir — Iðnaðarryk-
sugur — Iðnaðai’blásarar — Bor-
statív — Stálborar — Steinborar
— Slípipappír — Hlífðargler-
augu — Smergilhlífar — Heyrna
skjól — Nefskjól — Öiryggis-
hjálmar — Gúmmivettlingar —
Tauvettlingar — Gúmmíhanskar
— Gólfklútar — Sprautulökk —
Málningabönd — Penslar —
Ha'mrar — Hallamælar — Þving
ur — Rörtangir — Topplyklasett
— Topplyklar lausir — Stjörnu-
lyklasett — Stjörnulyklar laus-
ir — Bítarar — Bílataugar —
Spóatangir — Skiptilyklar —
Skrúfstykki — Skrúfjám —
Tommustokkar — Ki’afttangir
— Krafttalíur — Rafsuðuhjálm-
ar — Stufkústar — Vírburstar
— Kúbein — Þjalir — SÍökkvi-
tæki o. m. m. fl.
Bifreiðaþjónustan
Neiskaupstað
wv\wwv\v\\\v\w\vvwvww\vwvvwvwwv\
Hafnarframkvœmdir
í Neskaupstað