Jafnaðarmaðurinn - 27.06.1928, Blaðsíða 4

4
JAFNAÐARMAöUKINN
væri góð vísa of öft kveðin“. —
Þá tók til máls Páll Zóphonías-
son nautgriparáðunautur Búnað-
arfjelags íslands. Leyndi sjer ekki
að athygli hans hafði sjerstaklega
beinst að Jóni bónda í Firði og
að hann hafði einkar glögt auga
fyrir eiginleikum þeim, er birst
höfðu í ræðu hans. Beindi hann
til Jóns nokkrum fyrirspurnum,
sem röksemdafærsla hans hafði
gefið íilefni til. Vildi hann meðal
annars fá skýringu á því, hvern-
ig Jón hugsaði sjer að Fram-
sóknarflokkurinn yrði við kröfu
hans qm að mynda góða stjórn,
úr því hann teldi þar enga menn
vera með heilbrigðu viti. — Þá
vildi hann og fá að vita hvort
Jón teldi það sönnun þess, að
jafnaðarmenn væru ekki með
heilbrigðu viti og miklir háska-
menn, að Jón Baldvinsson hefði
gert ítrekaðar tilraunir til þess
að koma fram fjárveitingu til
Fjarðarheiðarvegarins. — Þótti
sumum fundarmönnum ekki gæta
nógu mikillar faglegrar gætni hjá
ráðunautnum, að bera svona tor-
melt fóður fyrir Jón bónda.
Næstir komu í ræðustæðið
Fellabændurnir, Qísli í Skógar-
gerði og Runólfur á Hafrafelli.
Eru ræðum þeirra gerð nægileg
skil í frásÖgninni hjer að framan
um frammistöðu ritstjóra „Varð-
ar“. Þó má þess geta, að Run-
ólfur bóndi vann sjer það til
ágætis fram yfir aðra ræðumenn
á fundi þessum, að vekja al-
mennan skelli-hlátur og lófa-
klapp. Eru slíkir ræðumenn ekki
með öllu ónauðsynlegir, með
því að ekki verður vefengd hqll-
usta hlátursins. —
Næstur hóf máls Sveinn bóndi
í Firði. Mátti ráða af orðum
hans, að honum þótti íhaldið eigi
hafa ‘ tekið kosningaósigrinum
síðasta með mikilli karlmensku.
Virtist honum hafa runnið til
rifja harmagrátur þess og sá
grátur hafa gollið við all-ámát-
lega í ræðum þeirra Jóns bónda
og Varöar-Árna. Rak hann til
baka með þjettingshægð öfgar
þeirra og ósannindi. — Ádeilun-
um út af þingtöfum af Auðunns-
málinu svaraði hann með því að
sýna fram á, að sóma þingsins
vegna hefði eigi verið hægt að
taka kosninguna gilda fyr en full-
Ijóst nefði orðið hvort Jón Auð-
unn hefði átt persónulegan þátt
í kosningasvikunum. En er sýnt
hefði þótt, að svo væri eigi,
hefði afgreiðsla málsins tekið
fljótan enda.
þá talaði Halldór bóndi á
Torfastöðum. Gerði liann íhald-
inu svipuð skil og Sv. Ól., en
fór sjerstaklega nokkrum orðum
um frumvarp íhaldsins um at-
vinnurekstrarlán handa smærri
atvinnurekendum, sem dagaði
uppi í þinginu. í frumvarpi þessu
hafði komið fram hugsanaein-
kenni íhaldsins á þann veg m.
a., aö smærri atvinnurekendur
áttu ekki að geta fengið lán með
sama hætti og stóratvinnurek-
endur, heldur aðeins í fjelags-
skap, og yrði einhver í þeim
hóp vanskilamaður, átti Jiann
eftirleiðis að vera útilokaður frá
lánum. Samábyrgðarákvæðið í
þessu frumvarpi taldi þm. ekki
neinn þyrni í síniim augum. En
hitt aftur ótækt, að flokka rjett-
indi manna til atvinnurekstrar-
láná og ívilna hinum stærri at-
vinnurekendum. Kvaðst hann ein-
dregið vilja krefjast hess, að ættu
vanskii að varða hina smærri
lánaútilokun, þá gilti það einn:
ig hina stærri, því ella væri ekki
sæmilegu jafnrjetti haklið, og
ætti samábyrgðarákvæði að gilda
um hina smærri atvinnurekendur
ætti það auðvitað einnig að gilda
um hin'a stærri. — Af þessum
ástæðum og fl. hefði því verið
sjálfsagt *ð svæfa frumv. þetta.
Þá tók enn til máls 2. þm. N.
Múl., P. H. Skýrði hann ýms á-
kvæði fjárlaganna og hrakti rang-
færslur og fullyrðingar íhalds-
ræðumannanna, svo að öllum
öðrum þótti viðunandi. Þá fór
hann nokkrum orðum um Fjarð-
arheiðarveginn og afstöðu sína
til þess máls. Taldi hann ýmsra
hluta vegna æskilegt, að sá veg-
ur yrði lagður og kröfu Seyö-
firðinga um hann mjög eðlilega
og alls ekki ósanngjarna. Hins-
vegar væri sjer Ijóst, að vegur
þessi yrði mjög dýr og að lík-
indum dýrari en áætlað væri, og
ætti að verja t. d. 100 þús. kr.
árlega í þessa vegagerð, sem
varla mætti minna vera, með því
að svo dýr vegur mætíi ekki
lengi vera arðlaus eftir að byrj-
að væri að leggja í hann stórfje,
þá væri full hætta á því, að eigi
yrði unt að fá fje til þeirra vega
í Hjeraðinu, sem þegar væri byrj-
að á, og í ráöi væri að leggja,
og fult eins brýna nauðsyn bæri
til að fá. Ennfremur skorti á í
þessu máli, að engar kröfur.hefðu
komið fram um Fjarðarheiðar-
veg nema frá Seyðfirðingum, en
þeir væru eigi sínir kjósendur og
því engin sjerstök ástæða fyrir
sig að fara aðallega eitir þeirra
óskum. Hefði hann því að svo
stöddu eigi sjeð fært að greiða
atkvæði með fjárveitingu til
Fjarðarheiðarvegar. Þá gat hann
þess einnig, að áform vegamála-
stjóra um akveg frá Rv. norður
og austur um land, sem þegar
væri byrjað að framkvæma,
krefði svo mikils fjár, að ýmsar
aðr<:rvegagerðir yrðu óhjákvæmi-
lega að bíða. þó full nauðsyn
kallaði að. — Var skýring þing-
mannsins á þessu máli og öðr-
um mjög Ijós og áheyrileg, enda
var P. H. með skörulegustu og
málsnjöllustu ræðumönnum á
fundi þessum.
Brigslum íhaldsins á fundi
þessum, um það að Framsókn-
arflokkurinn hefði keypt fylgi
jafnaðarmanna fyrir ýms fríð-
indi, svöruðu þingmennirnir allir
ljóst og skilmerkilega. Væri slíkt
ekki annað en rótlaus ósann-
indi, enda bæru gerðir þingsins
þess Ijósastan vottinn. — Væri
ekki öðru til að dreifa en ef það
skyldu fríðindi kallast, að jafnað-
armenn komu fram togaravöku-
lögunum, sem trygðu togarahá-
setum 8 stunda hvíld í sólar-
hring hverjum. En ólíklegt væri,
að bændum þætti ofgert í þá átt,
því varla mundu þeir telja rjett-
látt eða hagkvæmt, að láta hjú
sfn vinna lengur en 16 stundir á
sólarhring. — Hvað hættuna fyr-
ir bændur snerti af sambandinu
við jafnaðarmenn, sem ídaldiö
sífelt klifar á, gátu þingmennirn-
ir þess, að jafnaðarmenn hefðu
í hvívetna brugðist vel og sköru-
lega við öllum velferðarmálum
landbúnaðarins og stutt eindreg-
ið umbótaviðleitni þingsins á því
sviði. —
Auk þeirra ræðuhalda, sem
þegar er getið, tóku aftur til
máls Jón bóndi, Varðar-Árni og
Páll ráðunautur og loks ritstjóri
„Hænis“. — Má þess geta út af
ræðu Jóns bónda, að þar kom
harðla berlega fram íhaldství-
skinnungurinn í Fjarðarheiðarveg-
armálinu. Lofaði hann hamingj-
una fyrir það, að Seyðfirðingar
hefðu verið svo hepnir að koma
íhaldsmanni á þing við síðustu
kosningar, en þó væri víst að
Fjarðarheiðarveginn hefðu Seyð-
firðingár fengið, ef Framsóknar-
maður hefði náð kosningu. —
Þykir eigi, að svo kornnu, á-
stæða til að auka miklu við frá-
sögu þessa, en rjett er að geta
þess, að ótvírætt er, að þing-
mennirnir höfðu því nær óskift
fylgi og samúð fundarmanna og
að íhaldið hefir tapað en eigi
unnið í sennu þessari.
Sennilegt er, að bráðum gefist
ti! efni til að skýra nánar frá
fundinum. —
Áheyrendur.
1
Geðvonska
íhaldsins.
Út af óförunum við síðustu
kosningar og ýmsum mótgangi
síðan, hefir þrútnað svo skap í-
haldsins að liggur við heiftaræöi.
Bera blöð þess Ijósan vott skaps-
munanna. Skammir og illyrði
fyila dálka þeirra og geðvonsku-
öfgarnar ganga jafnvel svo langt,
að reynt er að telja þjóðinni trú
um, að alt sje nú á glötunarvegi
og jafnvel ríkisgjaldþrot fyrir dyr-
um — og alt vitanlega af þeirri
einföldu ástæðu, að íhaldið fær
nú litlu að ráða.
Hinsvegar mun almenningi
virðast, að óáran sú í atvinnulífi
þjóðarinnar og peningamálum,
sem ríkt hefir um skeið, stafi
æöi mikið af ráðsmenSku íhalds-
ins að undanförnu. *Og senni-
lega grunar marga að geðvonsk-
an stafi ekki svo lítið af þ_ví
að íhaldið hefir nú mist nokkra
spóna úr askinum sínum, ogsvo
hinu, að ýmsum í því liði hafa
ekki orðið afskifti nýju stjórnar-
innar sem hagstæðust. Aftur á
móti mun almenningur líttsyrgja
þó stjórnsemin á þjóðarheimil-
inu skánaði dálítið. — Það ætti
heldur enginn skaði að vera
skeður fyrir þjóðfjelagið, þó rót-
að væri við sumum hreiðrunum,
sem íhaldið hafði gert sjer,
til dæmis vínverslunarhreiðrinu,
þar sem það hafði ungað út
nokkrum embættum svo hálaun-
uðum, að ýmsir menn í vanda-
og ábyrgðarmiklum stöðum sátu
við mun lægri laun og margir
helmingi lægri og meira, en for-
stjórinn t. d. — Það mun held-
ur ekki vera almenningi neitt-
hrygðarefni, þó ráðstafanir hafi
verið til þess gerðar, að draga
úr ýmsum lögbrotum, s. s. smygli
og tollsvikum. Þá ættu menn að
geta haldið skapi sínu, þó fylli-
raftarnir hafi verið sviftir einka-
rjetti til þess að veltast í skipun-
um með ströndum fram, þjóð-
inni til vanvirðu og reglusömu
ferðafólki til óþæginda og and-
stygðar. — Þá ætti ekki að ýfa
skap almennings, þó gerðar sjeu
meiri og betri ráðstafanir til al-
þýðufræðslu í landinu, stofnaður
menningarsjóður, landnámssjóður
o. s. frv. Ekki heldur þó gerðar
sjeu meiri og betri tilraunir til
að byggja og rækta landið og
fjyggj3 þjóðinni öruggari og holl-
ari afkomu í framtíðinni. — En
alt þetta, ásamt rrtörgu fleira, sem
almenningi virðist miða til bóta,
er hinn mesti þyrnir í augum í-
haldsins og skap þess virðist
úfna æ meir, eftir því sem meira
er leitast við að tryggja betur en
áður atkomu almennings á landi
hjer. Eftir blöðum íhaldsins að
dæma hefir núverandi stjórn ekki
gert neitt til bóta, heldur alt til
ills. —• Allir skynsamir og gætnir
íhaldsmenn forsmá þessar geð-
vonskuöfgar blaðanna, og svo
hlýtur að fara innan skamms, að
engir trúi því, sem í þeim stend-
ur, nema hinir allra einföldustu
og dójrigreindarsnauðustu í í-
haldsliðinu. Enda snúa nú smám
saman ýmsir betri menn íhalds-
ins frá villu síns vegar og for-
smá ósannindafleipur blaðanna.
Er jafnvel farið að bóla verulega
á klofningi í íhaldsliðinu og fje-
lagsskap þess í höfuðstaðnum og
sumir helstu h'öfðingjar þess sett-
ir í skuggann. Mun hinum flokk-
unum smám saman aukast fylgi
góðra manna, en þeir einir hall-
ast að íhaldinu, sem enga nýta
hugsjón eiga, enda er jrar hið
rjetta athvarf slíkra.
Ritstjóri Jafnaðarmannsins
fór utan á Lagarfossi síðast. Fer
hann til þess að kynnast fyrirkomu-
lagi bæjarmálefna í Danmörku og
Svíþjóð, og mun dvelja erlendis 2
—3 mánuði.
Góð bók.
Þróun
jafnaðarstefnunnar,
eftir Friedrich Engels.
Verð kr. 1,50.
Fæst í bókaverslun
Sig. Baldvinssonar
Seyðisfirði.
Rey któbak.
Garrick Mixture
Capstan
Glasgow
Waveríey —
Richmond —
n/c.
Capstan
St. Bruno Flake
Feinr- Shag
Mix
Golden Beil
Gordon Mixture
Engelsk Flag
Islandsk --
Bills Best
Central Union
MossRoseenskt&danskt Saylor Boy
og allar aðrar þektustu reyktóbakstegundir
heimsins eru ávalt fyrirliggjandi í heildsölu hjá
Tóbaksverslun Islands, h.f.,
Reykjavík.
Uppboðsauglýsing.
I I
Eftir ákvörðun skiftafundar í þrotabúi verzlunarinnar Imslands
Arvinger á Seyðisfirði, verða fasteignir þrotabúsins boðnar upp og
seldar, ef viðunanleg boð fást, á þremur uppboðum, sem haldin
verða á hádegi mánudagana 13., 20. og 27. ágúst næstkomandi, tvö
hin fyrstu hér á skrifstofunni, en hið síðasta við eignirnar sjálfar á
Seyðisfirði.
Söluskilmálar, veðvottorð og önnur skjöl viðvíkjandi sölunni verða
til sýnis við uppboðin.
Skrifstofu bæjarfógeta Seyðisfjarðar, 21. júní 1928.
Ari Arnalds.
Uppboðsauglýsing.
Opinbert uppboð verður haldið við sölubúð Imslands erfingja á
Seyðisfirði föstudaginn 29. þ. m. og hefst uppboðið á hádegi nefnd-
an dag. Verður þar seldur margskonar búðarvarningur og ýmiskon-
ar lausafjármunir tilheyrandi þrotabúi Imslands erfingja.
Söluskilmálar verða birtir á uppboðsstaðnum.
Skrifstofu bæjarfógeta Seyðisfjarðar, 21. júní 1928.
Ari Arnalds.