Freyr - 01.06.1939, Blaðsíða 10

88
F R E Y R
Athuganir.
i.
I „Reykjavíkurbréfum“ „Isafoldar“ 11.
tölublaði þ. á. standa, undir fyrirsögninni
„Ólík skilyrði“ þessar klausur: „Það er
nærri því grátlegt að hugsa til þess, að
vanþekking manna á náttúru lands vors
skuli allt fram á síðustu daga hafa verið
svo mikiþ'að menn hafi trúað því í al-
vöru, að „þungamiðja þjóðlífsins" hvíldi
á landbúnaði, og yrði því í sveitum lands-
ins------En staðreyndirnar eru þær, að
eins og hitabeltissólin laðar fram alls-
nægtir gróðurs á landi, eins eru það hin
sérstöku skilyrði hér norður á strauma-
mótum hita og kulda, sem skapa sjávar-
gróðri þau sérstöku skilyrði, að hér er
ríkara og meira sjávarlíf en víðast anm
ars staðar á hnettinum. Ef menn lærðu
að fylgja staðreyndunum og byggja upp
lífvænlegt þjóðfélag á þessum tveim and-
stæðum í skilyrðum lands og sjávar, þá
gæti alt farið vel“.
Mér skilst að þungamiðja þjóðlífsins
verði:
1. Þar sem þjóðin hefir fótfestu, ræð-
ur yfir Mfsskilyrðum.
eldi aftur, strax og dregur að mun úr fjár-
dauðanum.
Bændur ættu nú að hafa það hugfast,
að reynslan hefir sýnt, að fé af einstökum
stofnum og ættum hefur mun meiri mót-
stöðv, gegn mæðiveikinni en annað fé. Er
því sjálfsagt að merkja nú í vor lömbin
undan þeim ám og hrútum, sem bezta
reynzlu hafa sýnt, svo að hægt verði að
forðast að ala upp lörnb í haust út af sjúk-
um foreldrum, eða einstaklingum af næm-
ustu ættum fjárins.
2. Þar sem hún getur óáreitt aukið
þau lífsskilyrði.
3. Þar sem framfarirnar eru reistar á
þeim lífsskilyrðum og mynda þjóð-
lega háttu og þjóðlega menningu. 4
4. Þar sem þjóðin hefir aðalföng sín
til fæðis og klæða, og
5. Þar sem seiglan er mest, þegar í
harðbakka slær.
Mér sýnist að það séu sveitirnar og
landbúnaðurinn, sem verði til að upp-
fylla þetta, en ekki sjávarútvegurinn.
Þjóðin ræður yfir landinu, en ekki fiski-
miðunum, nema landhelginni. Allt er fullt
veiðiskipa erlendra þjóða; umhverfis
landið eru þau þar í fullum rétti og mun
þeim fara mjög fjölgandi. Þjóðin getur óá-
reitt aukið lífsskilyrði við landbúnað og
tekið þar, meðal annars, í þjónustu sína
fossaafl landsins og heitar laugar, en sjáv-
arútvegurinn er rányrkja, sem stefnir til
þurðar. Á landbúnaðinum er hægt að reisa
þjóðlega menning, reista á landsháttum.
Það er ekki hægt á sjávarútvegi. Hann er
allstaðar e-ins. Frá landbúnaðinum hefir
þjóðin aðalföng sín til fæðis og klæða.
(Hún notar árlega til þess ca. 30 milj-
ónir króna virði af landbúnaðarafurðum,
en 5 miljónir af sjávarafurðum). Seiglan
verður alltaf mest í landbúnaðinum af því
að landbúnaðarfólk kann að lifa við ís-
lenzka staðháttu og af því að: „Á meðan
jörðin er við lýði, skal hvorki linna sáð
né uppskera“, o. s. frv.
Áreiðanlega þarf bréfritarinn áður en
hann kennir landsins börnum, að byggja
upp lífvænlegt þjóðfélag á þessum tveim
andstæðum í skilyrðum lands og sjávar“,
að læra fyrst heilmikið sjálfur um þetta. 4
II.
I „Tímanum“, 27. tölublaði þ. á. er
grein eftir Jónas Jónsson: „Á „marar-