Akranes - 01.08.1942, Qupperneq 5

AKRANES
5
í háttum öllum og drukku m. a. all-
mikið.
Þessi niðursuða Ritchie hér og á
Hvítárvöllum, mun hafa verið sú
fyrsta á landi hér.
Fyrir löngu hafði verið leyft að
sigla á Krossvík. En af því að höfnin
þótti óróleg, en betri og tryggari á
sundinu, var einmitt löggiltur verzl-
unarstaður við Lambhúsasund. Um
það varð mikið þref og málalengingar
á þingi 1863, enda hafði löggildingu
verið neitað áður, en nú var hún sam-
þykkt.
Ekki verður því neitað að verzlunin
hafði margvísleg og gagngerð áhrif á
Akranes og kom fljótt í ljós, var þar
lausakaupmannaverzlun á hverju ári.
Verður nánar greint frá því, í öðrum
þætti um verzlunina fyrr og síðar.
Um 1870 eru skipin orðin 78; fjölg-
ar fólkinu enn og er um það leyti 346.
Þá fjölgar og duglegum formönnum
og sjómönnum yfirleitt, sýndu þeir
vaxandi dugnað og keppni um sjó-
sókn, róðarfjölda og hlutarhæð. Nú
er og farið að hirða og nýta aflann
betur en áður, er t. d. farið að salta
ýsu til verzlunar og skötu til matar.
Enn fjölgar íbúunum og eru 1879,
458. Ekki hafði skipunum fjölgað og
voru nú 71 talsins. Um nokkur und-
anfarin ár hafði verið fiskileysi, og sá
fljótt og margvíslega á og það veru-
lega. Veturinn 1877—78 þáðu 75 hús-
ráðendur af 100 sem þá voru hér,
gjafir af samskotafé úr öðrum héruð-
um samtals að upphæð kr. 1570. Þar
sem því að eins 25 búendur þurftu
ekki eða létu sig ekki þurfa slíka
hjálp, má nærri geta að á þá lagðist
mikill þungi út ^f þessu eymdar
ástandi. En þó þótti sumum sárast af
öllu að þiggja þetta fé, eða hið svo
nefnda gjafakorn. Þetta er aðeins ein,
en átakanleg sönnun þess, hve
heimskulegt það er að byggja allar
sínar vonir, líf og afkomu á einhæf-
um atvinnurekstri, ef annað er mögu-
legt. Höfum vér jafnvel sem nú lifum
hér, nærtæk dæmi um margra ára
aflaleysi á Akranesi, og hefði aum-
ingjaskapurinn orðið hér enn meiri en
nokkurn tíma varð á þessum árum, ef
hin stórfelda ræktun hefði ekki ver-
ið farin að bera ríkulega ávexti í
aukinni mjólk og afurðum fénaðarins.
Árið 1873 byrjaði hér fastaverzlun
Þorsteinn kaupmaður Guðmundsson
(hann var afi Péturs og Maríu Maack
í Rvík). Þorsteinn var fyrsti maður
hér, sem gerði út dekkbát, líklega um
1876. Þorsteinn í Þórshamri hefir
sagt mér að á þeim bát hafi faðir sinn
verið háseti um tíma og haft heim
með sér mikið af heilagfiski, sem var
mikið búsílag. Ekki heppnaðist Þor-
steini þetta vel og missti hann bátinn
skömmu síðar.
Frh.
Leiðrétting:
I vísum Hallbjarnar Oddssonar í
síðasta blaði, hefir misritast:
1 þriðju ljóðlínu, 1. vísu, aftur-
hald, á að vera afturhalds. — 1 ann-
ari ljóðlínu 2. vísu: hörð, á að vera
hröð.
Frá bæjarstjórninni
Bæjarstjórnin hefir fram til þessa
haldið 11 fundi. Blaðið hefir getið
sérstaklega um sum þeirra mála, sem
bæjarstjórnin hefir látið til sín taka,
en enn er blaðið ekki nægilega stórt
til þess að gera þeim öllum þau skil,
sem skyldi. — Til þess að ráða að
nokkru bót á þessu mun blaðið fram-
vegis skýra stuttlega frá því, sem
gerist á bæjarstjómarfundum. Að
þessu sinni verður gefið stutt yfirlit
yfir helstu málip, sem rædd hafa
verið í bæjarstjórninni til þessa.
Á fyrsta bæjarstjórnarfundinum
flutti forseti bæjarstjórnarinnar
ávarp, sem rúmsins vegna verður
ekki prentað hér. Þar sagði hann
m. a.:
,,Ég vona að vér tökum á verk-
efnunum með festu og einbeitni, en
þó fyrst og síðast með skilningi og
velvilja“. Blaðið vill taka undir þetta
og vonar, að bæjarfulltrúar vinni í
þeim anda að setja skilning á bæjar-
málum og velvilja til bæjarins og
bæjarbúa ofar flokkslegum hagsmun-
um.
Bæjarstjórnarfundur 26. jan.
Á fundí þessum var kjörinn forseti
bæjarstjórnarinnar og varaforseti,
ritari og vararitari, auk þess sem ýms-
ar nefndir voru þá kosnar. Þá var sam-
þykkt að auglýsa bæjarstjórastöðuna
til umsóknar, en Ólafi B. Björns-
syni falið að fara með störf bæjar-
stjóra þar til hann væri kosinn.
Bæjarstjórnarfundur 1. febrúar.
Á fundi þessum var rætt um fjár-
skifti Akraneskaupstaðar og sýslu-
sjóðs Bargarfjarðarsýslu. Samkomu-
lag hafði náðst um flest atriði. Frá
máli þessu verður skýrt í blaðinu
þegar því verður endanlega til lykta
leitt.
Bæjarstjórnarfundur 13. febr.
Á fundi þessum voru kosnar flestar
fastanefndir. — Tillögur komu fram
um ýms mál, og var þeim vísað öll-
um til nefnda. Af tillögum þeim, sem
fram komu má nefna. Athugun á
stað fyrir sumarbústaði í Garðalandi,
staði fyrir gagnfræðaskóla og hús-
mæðraskóla, stofnun gagnfræðaskóla,
till. um að leita álits vitamálastjóra
um uppfyllingu og bátabryggju á
klettunum framan við Síldarverk-
smiðjuna, till. um kaup á veghefli,
grjótmulningsvél o. fl.
Bæjarstjómarfundur 1. marz.
Rætt var um frumvarp að fisk-
veiðasamþ. fyrir Akraneskaupstað. 2.
marz var haldinn almennur héraðs-
fundur um málið.
Bæjarstjómarfundur 10. marz.
Á fundi þessum var bæjarstjórinn
kosinn. Þá fór fram fyrsta umræða
um fjárhagsáætlun bæjarins. Á fund-
inum komu fram ýmsar tillögur um
fjárhagsáætlunina, sem síðar voru
afgreiddar í sambandi við hana.
Bæjarstjómarfundur 21. marz.
Á fundi þessum fór fram síðari
umræða um fjárhagsáætlunina og
endanlega gengið frá henni. 1 1. tbl.
blaðsins var gerð grein fyrir þessu
máli. — Á fundi þessum lagði Þór-
hallur Sæmundsson fram frumvarp
um skipabyggingarsjóð Akraness. Jón
Sigmundsson og Sveinbjörn Oddson
báru fram tillögur um ráðstöfun á
stríðsgróðaskatti fyrir árið 1941. —
öllum þessum tillögum var vísað til
f járhagsnef ndar.
Bæjarstjóraarfundur 8. apríl.
5 bæjarfulltrúar lögðu fyrir fund-
inn till. um framfarasjóð Akraness.
Fjárhagsnefnd mælti með frumvarpi
þessu, en einn nefndarmanna, Svbj.
Oddsson, áskildi sér þó rétt til þess
að koma fram með breytingartillög-
ur.Sérstök nefnd var kosin til þess að
athuga málið nánar. í henni áttu
sæti: Arnlj. Guðm., Jón Sigm., Ól.
B. Björnss., Svbj. Oddsson og Þórh.
Sæmundsson.
Bæjarstjórnarfundur 3. maí.
Á fundinum var samþykkt að
kaupa hluta Borgarf jarðarsýslu af
Sparisjóði Borgarfjarðarsýslu. Kaup-
verðið er kr. 25000.00. — Ný reglu-
gerð verður samin fyrir sjóðinn og
nafni hans breytt. — Þá var sam-
þykkt breyting á gjaldskrá hafnar-
innar, þannig að framvegis verður
vörugjald af nýjum fiski, fluttum úr
landi 30 aura fyrir hver 100 kg.
Loks voru samþykkt fundarsköp
bæjarstjórnarinnar.
Bæjarstjómarfundur 3. júní.
Fyrir fundinn var lögð niðurjöfnun
útsvara fyrir árið 1942. Samþ. fund-
urinn að fela fjárhagsnefnd að gera
till. um ráðstöfun á hluta bæjarsjóðs
af stríðsgróðaskattinum í ár, svo sem
blaðið hefir áður skýrt frá. — Samþ.
var till. frá Jóni Árnasyni þess efnis
að bæjarstjórn kjósi 5 manna nefnd
til þess að athuga og gera till. um
framtíðar skipun byggingarmála
verkamanna á Akranesi. — Samþ.
var till. Guðm. Guðjónssonar um það
að fela bæjarstjóra að fara þess á
leit við Fiskifélag Islands að hér
verði haldið vélgæslunámskeið á
komandi hausti.
Bæjarstjórnarfundur 1. júlí.
Fyrir fundinn var lagt nefndar-
álit um Framfarasjóðinn. Nefndin
var öll sammála um afgreiðslu máls-
ins og gerði það að till. sinni að frum
varpið yrði samþykkt með nokkrum
breytingum. Nokkrar breytingartil-
lögur komu fram á fundinum og var
þeim öllum vísað til nefndarinnar. —
Samþ. var að leggja fram kr. 10.000
til nýs stúdentagarðs, enda hafi nem-
an^i frá Akranesi forgangsrétt að
einu herbergi á garðinum. Samþ. var
till. Ól. B. Björnssonar, þar sem
bæjarstjórn fól bæjarstjóra að koma
því til leiðar við hlutaðeigendur, að
nú á þessu sumri verði rifnar niður
bæjartóftir og gömul hús, sem eru
verst útlítandi og fullkomin van-
virða er fyrir bæinn í heild sinni. —
Þá var samþ. áskorun til heilbrigðis-
nefndar um að hún láti flytja burtu
fjóshauga við fjölfamar götur hér í
bænum, eða á annan hátt ganga vel
frá þeim.
Bæjarstjóraarfundur 11. júlí
Samþ. var að stofna gagnfræða-
skóla hér í bænum og byggja skóla-
hús á árunum 1942 og 1943.