Akranes - 01.07.1943, Síða 5

AKRANES
51
Árið 1929 lætur Haraldur byggja hér
í jlippnum „Ver“, 21.45 smál. og „Höfr-
ung“, 21.01 smál., er Þórður Sigurðsson
fyrsti formaður á „Ver“, en Benedikt
Tómásson á „Höirung“. 1933 kaupir
hann svo frá Vestmannaeyjum „Heima-
ey“, 29 smál., sem fékk nafnið „Víking-
ur“ og „Bjarnarey“, sem fékk nafnið
„Egill Skallagrímsson“, og er 28 smál.
Allir þessir síðasttöldu bátar eru nú í
eign Haraldar Böðvarssonar & Co.
Haraldur hefur nú hér mesta útgerð
og umfangsmesta drift, hann hefur verið
hinn athafnasamasti og stöðugt aukið
byggingar, breytt og stækkað íshús oftar
en einu sinni. Er það nú hraðfrystihús
með 20 tonna afköstum á sólarhring og
600—700 tonna geymslu.
Árið 1912 tfyggir hann brauðgerðar-
hús og rak það til 1915 eða 16. Verður
þess nánar getið síðar. 1916 kaupir hann
allar eignir föður síns við Krossvík, er
var fyrst og fremst hið stóra fiskhús er
Thor Jensen hafði látið reisa þar, eins
og áður segir, ásamt tilheyrandi stórri
lóð og fiskreitum. Það sama ár keypti
hann og Breiðina af Einari Ingjaldssyni
á Bakka og byggði þar á næstu árum
500 mtr. langa sjóvarnargarða úr stein-
steypu, sem eru mikið mannvirki. Þeir
eru sumstaðar 4—6 m. á hæð og allt að
2 m. á þykkt að neðan. Við byggingu
garðanna stækkaði landið að mun, því
að þeir voru víða byggðir framar en
'hinir gömlu höfðu staðið, sem aðeins
voru hlaðnir.
Á seinni árum hefur hann byggt mörg
fiskhús og stór. Einnig niðursuðuverk-
smiðju, 1941, og er hún aðallega í hinu
gamla húsi Thors Jensen.
Allt til 1932 hafði hann litla verzlun á
Akranesi, en byrjaði þá verzlun með all-
flestar vörur í húsi því, er hann hafði
látið reisa í því skyni. Þau húsakynni
hafa nú verið stækkuð að mun og er
verzlunin nú í mörgum deildúm.
Árið 1917 lét Haraldur byggja í félagi
við Hallgrím Benediktsson stórkaupm. í
Reykjavík fyrsta vörugeymsluhús á
uppfyllingunni í Reykjavík, en seldi
Hallgrími sinn part, er hann flutti til
Akraness. Haraldur rak og heildverzlun
í Reykjavík á árunum 1916—24 og á
sama tíma heildverzlun í Bergen í Nor-
egi, og hafði þá afgreiðslu fyrir Eim-
skip samhliða.
Kona Haraldar er Ingunn Sveinsdótt-
ir frá Mörk. Þau giftu sig 1915 og settust
þá að í Reykjavík og keyptu húsið Suð-
urgötu 4. Þar bjuggu þau til ársins 1924,
er þau byggðu hið fyrra hús sitt hér og
fluttu hingað upp eftir. En á Reykja-
víkurárum Haraldar voru aðal umsvif
hans í Sandgerði. Á þessu tímabili
dvöldu þau þó mestmegnis hér á sumr-
um, þar sem þau áttu sumarbústað á
Breiðinni. Það hús seldu þau Hirti
Bjarnasyni, er þau höfðu byggt og flutt
hingað. Húsið Suðurgötu 4 seldi Har-
aldur Jóhannesi bæjarfógeta.
Framkvæmda Haráldar verður nánar
getið síðar í öðrum þáttum „Akraness".
Einar Ingjaldsson.
Hann er fæddur 29. ágúst 1864. For-
eldar hans voru Ingjaldur Ingjaldsson
bóndi í Nýlendu og kona hans Þorbjörg
Sveinsdóttir frá Beigalda í Borgar-
hreppi. Einar fór þegar á barnsaldri að
stunda sjóinn, harðger og kappsfullur í
mesta máta, enda varð hann 18 ára for-
maður á opnu skipi og var mjög afla-
sæll og góður stjórnari. Mannhylli hafði
Einar seint og snemma, þó hann væri
ör og orðljótur á köflum, því hann var
óvenjulega hreinlyndur og fór ekki í
manngreinarálit. Hér hefuír því áður
verið lýst, er hann sótti í togarana, gerði
út kúttera, kom hingað með fyrsta mót-
orbátinn, þó lítill væri, og byggði Stíg-
andann ásamt fleirum. Einar fylgdist
vel með tímanum í þessum efnum og
byggði enn, 1913, ásamt Böðvari kaupm.
Þorvaldssyni mótorbát, er þeir nefndu
Val (hekkbát), 9.92 smál., að allri gerð
og útliti sem Svanur og Eldingin, enda
yar hann smíðaður hér sem þeir. Þessi
bátur var seldur til Súðavíkur 1929. Ár-
ið 1931 lét Einar enn byggja bát handa
sér í Danmörku, 22,49 smál. að stærð,
og var hann líka kallaður Valur. Er
harm enn til og nú í eigu sona hans Júl-
íusar og Helga. Einar mun hafa verið
formaður á opnum skipum og vélbátum
yfir 50 ár. „Sá va rnú kaldur við það“,
eins og strákarnir segja. Var einkenni-
legt, hve aldurinn og erfiðið vann lítið
á honum (því ekki átti hann alltaf sjö
dagana sæla), þó líkamlega væri hann
óvenjulega hraustur. Af harðfengi hans
og karlmennsku, samhliða drenglyndi,
mætti segja margar sögur, þó því verði
sleppt að þessu sinni.
Einar bjó allan sinn búskap á Bakka,
sem byggðist nokkru eftir 1800 og varð
ein af jörðum Skagans. Hafði hann því
nokkurn búskap alla tíð samhliða sjó-
mennskunni. Þó sá þáttur færi Einari
vel úr hendi, var kunnugum ljóst, að
afburðahæfileikar hans voru meiri á
sviði sjómannsins en bóndans. Þar var
hugurinn allur, sem sjór og fiskifang
var.
Einar var ekki mikið við riðinn opin-
ber mál, var þó í hreppsnefnd oftar en
einu sinni og þar þá ötull og tillögu-
góður. Þrígiftur var hann. Fyrsta kona
hans var Guðný Einarsdóttir, Þorvarð-
arsonar og Gunnhildar ljósmóður á
Bakka og áttu þau 10 börn. Er þó ekk-
ert þeirra á lífi og engir þeirra afkom-
endur. Miðkona hans var Margrét
Helgadóttir frá Fljótstungu í Hvítár-
síðu og áttu tvö börn. Annað þeirra lifir
og er Júlíus á Bakka, fyrrnefndur.
Þriðja kona Einars var Halldóra, systir
Margrétar, og lifir hún mann sinn. Þau
áttu saman sex börn, sem ýmist eru
gift eða búa hjá móður sinni á Bakka.
Þeirra á meðal er Helgi sá, sem hér var
neíndui*.
Einar andaðist 31. júlí 1940. Hann var
nokkru áðUr gerður heiðursborgari á
Akranesi, og er sá fyrsti, sem þann heið-
ur hefur hlotið.
Hákon Halldórsson, Hofteig.
Hann var fæddur í Hestbúð (sjóbúð,
og síðar þurrabúð, sem löngu er komin
í eyði) 12. desember 1873. Hann ólst að
nokru upp í Halakoti hjá Sigríði móður-
systur sinni. Férmíngarárið byrjaði Há-
kon að róa með Nikulási í Berekkukcti,
sem þá var vinnumaður á Háteig. Á 15.
ári fór hann sem vinnumaður til Níelsar
í Lambhúsum og var þar þangað til hinn
giftist Þóru dóttur hans vorið 1901. Á
18. ári varð hann formaður fyrir Níels
og átti lengst af hálft skipið á móti hon-
um. Hákon sýndi fljótt harðfengi og
dugnað í sjósókn, bæði hér héima á opn-
um skipum sem og þegar hann var í
viðlegu suður í Garði. Svo sem áður er
Lligt, byggði hann í félagiVið Loft Lofts-
con og Þórð Ásmundsson mb. Svan.
Þennan litla bát, 8.94 smál., áttu þeir um
nokkur ár. Seldu hann síðan og byggðu
stærri Svan, 28 smál., sem þeir áttu
lengi. Hákon var formaður á báðum
þessum bátum, hann var mikill fiski-
maður á mótorbátunum ekki síður en á
opnu skipunum, enda ósérhlífinn og
harðduglegur maður. Ekki lætur Hákon
mikið af sjóferðum sínum, en segir: „að
seinni tíðin (eftir að komið var á mótor-
bátana) hafi verið leikur á móts við það,
sem áður var, en að sama skapi leiðin-
legri. Það voru mínir sæludagar, að
sigla opnu skipi í þægilegum vindi.“
Aldrei hlekktist Hákoni á eða varð fyr-
ir óhöppum.
Ekki mun Hákon hafa verið kallaður
lundgóður, þó hef ég ekki heyrt talað
um neinn háseta hans eða undirmann,
sem ekki þótti vænt um hann og virti.
Hákon kemur hér við sögu síðar.
Kristilegt möt
Mjög fjölmennt kristilegt mót var
haldið hér dagana 19.—21. júní, um þús-
und manns, þegar flest var. Slíkt mót,
þar sem 500 manns eru fastir þátttak-
endur, kostar mikið starf, mikla fórn og
mikinn áhuga. Samhugur og sigurvissa
um gagnsemi slíkra hluta megnar ein að
gera slíkt til lengdar. Það er gleðilegur
vottur um manndóm, þegar ungt fólk
lætur ekki erfiðið og fyrirhöfnina, sem
slíku er samfara hamla sér, heldur hugs-
ar aðeins um nytsemi þá, uppörfun og
endurnýjun, og samstilling hugans að
einu marki, sem slík samvera skapar.
Þetta fólk hefur fengið góðan skóla hjá
þeim, sem ekki hefur hugsað í „álnum
og aurum“ i starfi sínu fyrir þetta land
um síðastliðin 50 ir. En ævistarf séra
Friðriks Friðrikssonar er vanmetið, ef
það er ekki metið gulls í gildi fyrir sam-
tíð og framtíð þessa lands.
Alla dagan voru haldnar samkomur í
kirkjunni eða í tjaldbúð mótsins með
söng og sambæn. Tvo dagana var altar-
isganga. Síðari daginn 400 manns. —
Veður var hið ákjósanlegasta.