Akranes - 01.07.1945, Page 5

AKRANES
V
77
HEIMA OG
Þessum fórnum má ekki gleyma.
Friður sá, sem nú er fenginn, hefur verið
langþráður og dýrkeyptur; öllum heimi. Það er
stundum sagt, að ekkert sé dýrkeyptara en
mannslífin. Stundum virðist sem þetta séu talin
öfugmæli. Hefur þessi styrjöld borið þess ljósast
vitni. Eftir slíkar ægifórnir, sem færðar hafa
verið í þessari styrjöld, ættu sigurvegararnir að
minnast þess verðuglega með því að líta til
þeirra á viðeigandi hátt, sem um sárast eiga að
binda frá þessum hijdarleik. Allir þeir, sem fá-
tækir eru eða eiga erfitt uppdráttar, ætti að sjá
um að gætu lifað áhyggjulausu lífi.
Það sama ætti að vera gert hér á landi gagn-
vart þeim, sem af hernaðarástæðum hafa misst
fyrirvinnu sína eða á einhvern ji itt orðið illa
úti.
1 tilefni af fengnum friði og af fögnuði yfir
því, ætti ríkið að minnast á veglegan hátt þeirra
Islendinga, sem fórnað hafa lífi sínu í þessum
ófriði. T. d. með 1 milljón kr. sjóðsstofnun, sem
hefði það hlutverk á hendi, að vinna verulega
og markvíst að ákveðnum menningar- og mann-
úðarverkum í allri framtíð. Framlag sjóðsins
mætti greiða á nokkrum árum. Ekki þarf að efa,
að slíkum sjóði mundi á öllum tímum áskotn-
ast gjafir, — ef undirstaðan væri réttlig fundin.
Ógnununum er lokið hér í álfu, en ekki sorg-
um og þjáningum allra.
Margar þjóðir hafa fengið lausn undan járn-
hæl og oki kúgarans. Hjá þeim eru ekki öll
bágindi búin, og þó þykjast þær sælar.
Enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hef-
ur. Hvað hafa þessar þjóðir ekki viljað gefa
fyrir frelsið? Það er einstakt, hvernig þær hafa
yfirleitt staðist þá miklu raun. Þær hafa mikið ,
þjáðst, en líka mikið misst.
Við stríðslok fóru Islendingar að berjast.
Allur heimurinn þráði frið, og það þó fyrr
hefði verið. Um alla Evrópu og Ameríku var
stríðslokum fagnað hjartanlega. Og auðvitað
fagnaði íslenzka þjóðin og setulið það, sem hér
hefur dvalið, af þessu sama tilefni.
Sjálfsagt hefur engum dottið í hug, að nokkur
hætta gæti verið samfara slíkum fagnaði. í sam-
bandi við það hefur reynslan því sjálfsagt orð-
ið mörgum mikil vonbrigði.
Það er leiðinlegt að rikið sjálft skuli ef til
vill eiga mesta sök á þeim leiðinlegu óeirðum,
sem áttu sér stað í sambandi við þennan sér-
staka og sjálfsagða fögnuð, með gegndarlausri
áfengissölu eins og vant er. Það máttu þó kunn-
ugir gerst vita, að mannmargt yrði í „biðsal
dauðans“ eftir svo langa lokun, sem átt hafði
sér stað fyrirfarandi. Það er því undravert
kæruleysi þeirra, sem „ráða yfir dauðanum", að
fresta ekki frekari útlátum fram yfir þennan
sérstaka alheimsfagnað. Þá hefði land og þjóð
ef til vill ekki þurft að skammast sín fyrir
skort á háttvísi landa í því sambandi. Eða það
sem meira var. Legið við borð að úthellt væri
blóði í „tilefni" þess, að blóðsúthellingum var
hætt á vígstöðvunum.
Eru góðar póstsamgöngur hér á landi?
Allmikið ber á kvörtunum um að blöð, sem
send eru í póstinum komi ekki til skila. Nokk-
HEIMAN
ur dæmi eru og til þess um bréf og tímarit.
Auk þess fer mikið orð af því, hve víða sé seint
og illa borið út. Um það hef ég heyrt mestar
kvartanir frá Hafnarfirði.
Of mikill seinagangur virðist vera á póst-
sendingum. Yfirleitt eru nú héðan og hingað
tvær ferðir á dag, t. d. í vetur. í fyrrasumar
voru venjulega þrjár ferðir á dag alla daga. Það
ætti því að vera auðvelt að senda hingað póst
einu sinni á dag. Þó kemur það fyrir maréa
daga, að hingað kemur ekki póstur.
Um afgreiðslu póstsins hér heima er ekki yf-
ir neinu að kvarta. Hún er samvizkusamlega og
liðlega af hendi leyst.
Einar Þorkeisson fyrrv. skrifstofustjóri Alþingis
er nýlega látinn. Hann var sonur síra Þorkels
Eyjólfssonar á Borg á Mýrum og Staðastað. —
Einar var bráðvel gefinn, ágætlega ritfær, fast-
mtjltur og ákveðinn í skoðunum. Hann var
hugsandi maður, athuguli og unni þjóðlegri
menningu og fræðslu.
Einar dvaldi á elliheimilinu í Reykjavík síð-
ustu árin, blindur og hafði búið við mikla van-
heilsu. Kona ein frá Akranesi, Ásta Pétursdóttir
frá Tjarnarhúsum, hefur af mikilli alúð reynt
að létta honum lífið. Ásta hefur um mörg ár
líka dvalið á heimilinu.
Báruhúsið veitingastaður að nýju.
Þess hefur áður verið getið hér í blaðinu, að
Haraldur Böðvarsson hafi keypt hið gamla sam-
komuhús, Báruhúsið. Nú hefur Haraldur breytt
því nokkuð að utan og innan (m. a. málað það
rautt) og byrjað þar veitingasölu. Samhliða eru
haldnir þar dansleikir — líklega einu sinni í
viku. — Kvað þar vera sukksamt svo sem oft
áður. Ekki trúi ég því að óreyndu, að Haraldur
haldi lengi uppteknum hætti um slíkt starf, ef
svo heldur fram sem nú horfir, að mikill hluti
þeirra karlmanna, sem þar mæta, séu undir á-
hrifum víns, og margir viti sínu fjær, eða allt
að því.
Nýlega var haldinn þar dansleikur, þar sem
mikið kvað að ölæði. Þar voru staddar meðal
annarra, tvær aðkomandi ungar stúlkar, sem
höfðu á orði, að slíkt og þvílíkt hefðu þær aldrei
fyrr séð. Þessi orð þurfa engrar útskýringar. Við
hér, og ýmsir aðrir, reyna nú svo margt í þess-
um efnum.
Gott fólk! Er ekki þörf að hefja hér meira
starf og gagngerðari aðgerðir gagnvart þessum
ófögnuði. Hér er bæjarfógeti, þrír lögregluþjón-
ar, „tugthús" og lögreglubíll. Allt, sem óskað
hefur verið til þess að halda uppi reglu. Ef þetta
dugir ekki, verður enn á einhvern veg að koma
þessum mönnum og tækjum þeirra til hjálpar.
Ekkert siðað bæjarfélag, né heldur þjóðfélag-
ið í heild, getur leyft eða látið líðast skemmtan-
ir sem þær, er á síðari árum tíðkast nú mest
víðsvegar um landið.
Samband íslenzkra sveitarfélaga
var nýlega stofnað í Reykjavík, með þátttöku
sveitarfélaga víðsvegar af landinu. Þar virtist
ríkja einhuga skilningur á verkefnum slíks sam-
bands. Sannar það m. a„ að allir fulltrúarnir
töldu það tímabæra nauðsyn að sambandið beitti
sér fyrir alhliða menningarstarfsemi um allt
land, auk ýmsra annarra verkefna slíks sam-
bands.
Þetta var meira en einhliða yfirlýsing stofn-
þingsins, því að ákvæði um þetta efni var tekið
upp í lög sambandsins, um tilgang þess og starf.
Ýms blöð í Reykjavík sögðu fréttir af þingi
þessu. Þó hefur sumum þeirra ekki fundist þetta
atriði merkilegra tímanna tákn en það, að þau
felldu niður að skýra frá þessari merku sam-
þykkt sambandsins um alhliða menningarstarf.
Myndarlegt samkomuhús og sameiginlegt
félagsheimili.
Hin mörgu félagssamtök í bænum mega ekki
láta dragast lengur að byrja á byggingu slíks
húss fyrir alla félagsstarfsemi í bænum.
Við skulum byrja á húsinu og fá bæinn til
þess að leggja okkur lið. Aðeins að byrja, og
byrja á réttum enda, þá komumst við að mark-
inu að lokum.
Ungu menn.
Blessaðir stofnið hér lúðrasveit sem fyrst, og
aflið ykkur hljóðfæra. Bæjarstjórnin hefur heit-
ið að styðja þvílíka viðleitni.
Til athugunar.
Fyrir alllöngu tók blaðið upp þá reglu, að
láta fara yfir manntalsskrána og geta um af-
mæli bæjarbúa almennt yfir 50 ára, þó ekki
nema á hálfum eða heilum tug.
Hér eftir verður þessu hætt af eftirgreindum
ástæðum:
1. Manntalsskráin hefur ekki undantekning-
arlaust reynst rétt um fæðingardag og ár.
2. Ritstjórinn hefur þegið ónot einstakra að-
ilja fyrir að benda á afmæli þeirra.
Hér eftir sem hingað til mun blaðið þó með
ánægju geta um afmæli bæjarbúa, eða Akur-
nesinga að heiman, ef vinir þeirra eða vanda-
menn óska þess. Verður þá að jafnaði fylgt
sömu reglu sem hingað til, að geta ekki um
yngra fólk en 50 ára og 60 ára, en úr því ef til
vill á hálfum tug til viðbótar.
Fagurt er á Akrancsi.
Lag: Ríkisbændur sínar dætur o. s. frv.
Fagurt er á Akranesi
er sól að fjöllum sezt.
Á sumarblíðum vorkvöldum
ei fegri staður sést.
Og kvenfólkið er þar fallegt,
og kartaflan þar bezt.
Og karlmennirnir sægarpar,
sem fiska allra mest.
Kveðið um Pétur Ottesen.
Einhvern tíma, er Pétur hafði reynst öðrum
ódeigari í sjálfstæðismálinu á Alþingi, var þetta
kveðið um hann:
Öll þín dáð var ættjörð trú
— íslands frelsi lifi —
og fari svo að fallir þú,
þá fellurðu’ í Laugaklifi.