Dagblaðið Vísir - DV - 06.08.2004, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST2004
Fréttir 0V
DV Fréttir
FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST2004 15
Spiderman Sms-
leikur kenndur við
þessa ofurhetju var
vinsæll meðal krakka.
Misnota áfengi
ogþjást af oflæti
I skýrslu sem bandarísk heil-
brigöisyfirvöld sendu nýlega t'rá
sér kemur í Ijós að 9% Banda-
ríkjamanna misnota áfengi og
tæp 15% þeirra þjást nfpersónu-
Ieikaröskunum. Meira en 9%
landsmanna þjáöust af geörösk-
unutn eins og alvarlegu þuug-
Ivndi og oflæti eða maníu og
meira en 11% voru haldnir kvíða
eða angist. Fjörutfu og þrjú þús-
und fullorðnir Bandaríkjamenn
tóku þátt t könnuninni sem stað-
ið hefur um árabil. Ariö 2001
reynust 7,9% þátttakenda í rann-
, sókninni \rera haldnir þrá-
hvggju, 4,4% reyndust vera
N/ með ofsóknaræöi og 3,0%
þjáðust af félagsfælni.
Móðurmjólkin
mikilvæg
Eingöngu 14% bandarískra
mæðra hafa börn á brjósti fyrstu sex
mánuði ævinnar. Þetta kemur fram
í nýrri skýrslu stjórnvalda
en rannsóknin var fram-
kvæmd í flestum ríkjum
Bandaríkjanna. í Oregon ___
sem reyndist hafa hæsta
hlutfallið voru það ekki
nema 25% mæðra _
sem höfðu börn sín M
eingöngu á brjósti j ;
þessa fyrstu mánuði. r
Þær sem ólíklegastar
eru til að hafa börn sín á brjósti eru
tekjulágar mæður og blökkukonur.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin og
flestir sérfræðingar mæla með því
að mæður ali börn sín eingöngu á
brjóstamjólk fyrstu sex mánuði
lífsins.

í i li ií 11 HUliy f: I [»I [»Ii píl f*
u enda stúlkan að öðru leyti
rigð. Lyfið er sums staðar
1 U1 getnaðarvarna en íSví-
einvörðungu til að vinna á
úðvandamálum.
taílenskar
Það færist tnjög í vöxt aö
norskir karlinenn kvæntist tat'-
lenskum komtm og margar þeirra
eru hiv-smitaðar þegar hjuskaþur
hefst. Kúmlega fjögur Jiundruð
hjónabönd af þessu tagi verðn til í
Noregi á ári hverju. Norskir Jækn-
ar eru áhyggjufullit vegna eyðni-
smitanna enda segja þeir norska
karlmenn lata við að nota við-
eigandi verjur. Það eru ekki bara
kvæntu karlarnir sein eru latir við
þetta heldur ekki síður karlarnir
setn fara á fjarlægar slóöir í sum-
arfríinu. Clttast er að eyðni-
smitum eigi eftir að ijölga ef
menn sjá ekki að sér.
- Sparidagar standa
yfir hjá Bræðrunum
Ormsson til 20. ágúst.
Sjónvörp, hljómflutn-
ingstæki, myndavélar,
heimilistæki og margt
fleira á góðum afslætti.
-Margvíslegt kjötmeti
er að finna í helgar-
tilboðum Hagkaupa. Rauðvínslegið
lambalæri fæst á góðu verði, kostar
aðeins 858 kr. kílóið í stað 1.429 kr.
áður. Svínakótelettur, svínagúllas,
svínasnitsel og svínahnakki frá
Óðals er
einnig á til-
' toðsverði.
Götumark-
aðsstemning
verður ríkj-
andi í Kringlunni alla
helgina enda styttist í út-
sölulok. Mikill
afsláttur á götumarkaði
Hagkaupa.
- Fjölskyldutilboð er í
gangi í Tívolíinu um
helgina. Fimmtíu miðar
fást á verði 40 miða og
kostar skammturinn ijög-
ur þúsund krónur. Ein-
hverra hluta
vegna tekur
Tívolíið bara við reiðufé.
-Bezt helgarsteikurnar
kosta aðeins
799 kr. kílóið í
verslunum
Bónuss og Ali
bajonskinkan er seld á
aðeins 779 kr. kilóið í stað
1.198 kr. áður. Þeir sem vilja grípa
góða samloku geta keypt Bónus-
samlokurnar á aðeins 95 kr. og Bón-
usbrauðið fæst á aðeins 98 kr.
- Verslunin Everest er með
útsölu þessa dagana. Úti-
vistarvörur eru seldar með
20% afslætti, h'nuskautar og
reiðhjól með 30 til 50% af-
slætti og veiðivörurnar með
20 til 30% afslætti.
- Skólavörurnar eru í miklu úrvali í
Office 1 Superstore. Sérstök tilboð
eru í gildi til 11.
ágúst og þeir sem Æfatáti&Simk
kaupa fyrir meira (Mrj
en fjögur þúsund
Inónur fá bíómiða
-Raftækjaverslun íslands auglýsir
algjört verðhrun og allt að helm-
ingsafslátt af völdum vörum. Til
dæmis er Creda Boman þurrkari
með barka fáanlegur á aðeins
19.900 krónur í stað 34.900 króna
áður.
Bjartsýnar konur eignast frekar drengi
Konur sem eignast dreng sem
fyrsta barn telja að þair muni lifa
lengur en koriur sem eignast stúlku
sem fyrsta barn. Þetta kemur fram í
nýrri rannsókn dr. Söruh Johns, líf-
fræöings viö Kent-háskóla. Johns
lagði spurningalista fyrir 609 ný-
bakaðar mæður og kom í Ijós aö viö
hvert aukaár sem konan taldi sig
myndu lifa jukust ltkurnar á að
frumburður hennar
væri drengur. Fyrri
rannsóknir hafa
leitt f ljós að konur
í góou formi og
sem búa við góðár
aðstæöur eru lík-
legri til að eignast
drengi. Konur sem bua viö harð-
ncskjulegar aðstæður eru að sama
skapi líklegri til áð
eignast stúlkubörn.
Þá kom í Ijós í
könnuninni að
konur í lágstétt
trúðu margar að
þær myndu ekki ná
nema 40 ára aldri og
meðan efnaðri konur trúðu því
gjarna aö þær yrðu 130 ára.
DV hvetur fyrirtæki til að senda tölvubréf til að láta vita af góðum tilboðum, helst með myndum, á netfangið neytendur@dv.is. Neytendasíða DVbirtist í blaðinu alla virka daga.
Havaðinn er að eyðileggja heyrnina í okkur
Sá sem stendur við þunga umferðargötu í tvær mínútur getur
hlotið varanlegan heyrnarskaða. Hávaðinn er að meðaltali 110
desibel. Hávaðinn í samfélaginu hefur valdið því að æ yngra fólk
berst við ýmis heyrnarvandamál.
SVONA MIKINN
HÁVAÐA ÞOLIRÐU!
Heyrnarskaði getur valdið
tinnitus sem á íslensku er kallað
suð, hljómur eða sónn. Algengt er
að fólk þjáist af honum í hávað-
sömu nútíma samfélagi. Allt í
kringum okkur er hávaði, hvort
sem er á fjölmennum vinnustað,
við matarinnkaupin, í bíó eða
líkamsræktarstöðinni. Á árum
áður var algengt að eldri borgarar,
fólk um og upp úr sjötugu, færu að
finna fyrir skertri heyrn. Vélstjórar
og smiðir voru fjölmennir í þess-
um hópi en nú hefur þetta breyst
og æ yngra fólk þjáist af heyrnar-
kvillum. Sumir hafa fengið skerta
heyrn við það eitt að sækja
skemmtistaðina þar sem tónlistin
er iðulega leikin á hæsta styrk.
Umferðarhávaði er fyrirbrigði
sem allir borgarbúar þekkja og há-
vaðinn frá þungri umferðargötu,
eins og til dæmis Kringlumýrar-
Ég veit til þess að
korta ein á Bretlandi
lögsótti eiginmann
sinn fyrir að hafa
valdið sér heyrnar-
skaða með hrotum.
brautinni, er mældur í allt að 110
desibilum. Mælingar leiða í ljós að
maður sem stendur við slíka götu í
tvær mínútur getur skaðast varan-
lega á heyrn. Til samanburðar má
geta þess að lágt samtal mælist um
50 desibil og bíll í gangi mælist um
70 desibil. Hávaðinn á skemmti-
stöðunum mælist gjarna á bilinu
110 til 130 desibil.
Skert heyrn sem er litrófið milli
óskertrar heyrnar og heyrnarleysis
130 db
127 db
124 db
121 db
118 db
115 db
112 db
109 db
106 db
103 db
100 db
97 db
94 db
91 db
88 db.
85 db
1 sek.
2 sek.
4 sek.
8 sek.
15 sek.
30 sek.
60 sek.
2 mín.
4 mín
8 mín.
15 mín
30 mín
60 mín
2 klst.
4 klst.
8 klst.
Eins og hljóðhimnan
sé að rifna
Hljóðin í umhverfinu
Þytur í laufi
Hefðbundið samtal
Hárþurrka
Bílaumferð
Skarkali á vinnustað
Auglýsingar í bíó
Fjölfarin umferðargata
Diskótek
Vasadiskó á háum styrk
Sársaukaþröskuldur eyrans
Hamarshögg
Tónleikar með Oasis
Kröftugar sírenur
Fallbyssuskot
20 db
60 db
75 db
80 db
85 db
96 db
HOdb
110-130 db
118db
120 db
130 db
143 db
160 db
180 db
hefur fyrst og fremst með upplifun
þolandans að gera, þegar hann eða
umhverfi hans lfður fyrir ástandið.
Heyrnarskertur getur auveldlega
talað við aðra, augliti til auglitis en
átt svo í erfiðleikum með að skilja
það sem sagt er í fjölmenni og þar
sem mikill hávaði er.
Steinsmiðir án eyrnatappa
„Mikill og stöðugur hávaði veld-
ur þreytu og álagi á innra eyrað,"
segir Friðrik Kristján Guðbrands-
son, háls-, nef- og eyrnalæknir.
„Hávaðinn í nútímanum hvort
sem það eru umferðargöturnar,
skemmtistaðirnir, líkamsræktar-
stöðvarnar eða bíóhúsin flýta fyrir
þekktum aldursbundnum breyt-
ingum á heyrn. Þessar breytingar
komu áður fram hjá flestum um
sjötugt en nú er algengt að fimm-
tugt fólk sé að finna fyrir þessum
breytingum," segir Friðrik.
Friðrik segir hávaðasamt sam-
félagið sem við búum í verða til
þess að ungt fólk fær tinnitus eða
önnur heyrnarvandamál fyrr en
áður.
„Þetta getur verðið skelfilegt, ég
Eggert Pálsson er klassískur tón-
listarmaður í Sinfóníuhljómsveit ís-
lands, slagverksleikari sem hefur
verið í kringum ásláttarhljóðfæri allt
sitt líf. Nú er svo komið að hávaðinn
hefur haft sín áhrif á heilsufarið.
„Ásláttarhljóðfæri eru náttúrlega
misjöfn eins og önnur hljóðfæri,“
segir Eggert, sem leikur á pákur.
Hann segir þau hljóð sem virðast
fara langsamlega verst með heyrn-
ina séu há og hvell hljóð. Til
dæmis úr steðja eða viðlíka
hljómgjafa, málmgjöllum og
öðru slíku. Þau virðast hafa
ákaflega slæm áhrif
heyrnina og þe
verið sár hljóð.
verður ekki endilega var
við heyrnarskaðann
fyrst, en svo fer grunur-
inn að
botni og hætt við að margir hafi farið út með
suð fyrir eyrum.
tala nú ekki um ef fólk er slæmt í
eyrunum fyrir. Heyrnin er mæld
frá bassa upp í hátíðni eða upp í
diskant. Hún er mæld frá 250 rið-
um upp í 8000 rið. Hátíðnin bilar
við hávaðann og þá dettur heyrnin
niður á því sviði eða tíðni sem get-
ur verið frá 4000 riðum upp í 8000.
Það er algengt að þeir sem hafa
verið í miklum hávaða alla
starfsævina tapi þessari tíðni og
má þar nefna vélstjóra og smiði.
Hér áður fyrr, til dæmis í
steinsmiðjum þar sem hávaðinn er
Pákuleikarinn Segir málmgjötl
hafa slæm áhrif á heyrnina
læðast að manni, í mínu tilfehi var
það þannig," segir Eggert.
„Ég fór í heyrnarmælingu og það
kom í ljós að ég heyri mun verr með
hægra eyranu heldur en því vinstra.
Það eru svoköhuð göt í tíðnisviðinu
hjá mér. Ég er hættm að nema
ákveðin tíðnisvið og skerðingin hjá
mér er á efsta tíðnissviðinu. Það er
hægt að spUa háa tóna fyrir mig en
ég heyri þá ekki. Seinna kom svo í
ljós að það er eins og hljóðhimnan
sé laus. Ég þarf oft að spUa mjög
sterkt á pákurnar og þegar ég er
kominn yfir ákveðinn styrk þá
bytjar hljóðhimnan að skralla
og ég finn fyrir vægum sárs-
auka,“ segir Eggert. „Það er
eins og það sé verið að rífa
pappír, þetta er mjög óþægi-
legt og mér finnst eins og
hljóðhimnan sé að rifria.
Þessu fylgir ekki sársauki eða
vanlíðan en þetta er óskaplega
bagalegt. En það er náttúrlega
hluti af viðhorfi tónlistarmannsins
þegar hann er að spUa á tónleik-
um, þá er ekkert gefið eftir, þú læt-
ur ekki sjá á þér að eitthvað sé að
og þú lætm þetta ekki á þig fá,
segir Eggert."
gríðarlegur var enginn starfsmaður
með eyrnatappa," segir Friðrik.
Á hávaðasömum vinnustöðum
hefur það verið skylda til margra
ára að vera með heyrnahlífar og
segir Friðrik hafa orðið vakningu
meðal almennings um heyrnar-
skaða vegna stöðugs hávaða.
„Maður verður að passa upp á
heyrnina sína," segir Friðrik.
„Ég veit til þess að kona ein á
Bretlandi lögsótti eiginmann sinn
fyrir að hafa valdið sér heyrnar-
skaða með hrotum. Ég veit ekki
hvernig málinu lyktaði, en hún fór
í mál," segir Friðrik K. Guðbrands-
Suðið kom eftir vakt á barnum
„Ég fékk rosalega mikið suð
fyrir eyrun eftir að hafa unnið á
föstudags- og laugardags-
kvöldum segir Óli Hjörtur
Ólafsson sem unnið hefurá
mörgum skemmiistöðum síð-
astliðin fjögur ár.„Sumar vakt-
irnar voru þrettán til fjórtán
tímar og suðið daginn eftir var
ótrúlega pirrandi og ertandi.
Að vinna á bar um helgar er
nokkurn veginn eins og maður
hafi farið á fyllirí. Það ersvo
mikill hávaði og ég veit að
hann hefur haft áhrifá heyrn-
ina hjá mér. Maður finnur auð-
vitað fyrir því að vinna í of
miklum hávaða, en maður
verður líka svo meðvirkur. Ég
þarfað fara til eyrnalæknis og
láta mæla heyrnina því hún
hefur breyst mikið. Ég finn fyrir
því þegar ég fer á skemmtistaði
núna."
Gamalt&Gott Ef húð hef-
m myndast innan á kristalskönnu þarf
að fara að öUu með gát. Kristall er
mýkri en gler og getur því rispast.
Láttu mulda eggjaskurn í könnuna,
helltu síðan vænum ediksopa í hana
og gutlaðu því innan um hana. Húðin
hverfur eftir smástund og er þá kann-
an skoluð vandlega. Ef um glerkönnu
er að ræða er best að hella köldu vatni
og salti í könnuna og láta standa um
hríð. Einnig er hægt að nota þvottaefrii
sem notað er í uppþvottavélar.
Þegar blandan hefur staðið
nokkra stund er henni heUt úr
könnunni og þvottastykki eða
eldhúspappír notað til að
þurrka innan úr henni.
Rislyfið viagra virkar víðar en í svefnherberginu
Móðir ellefu ára stúlku þarf að greiða tíu þúsund fyrir Spidermanleik
Óli Hjörtur Segir
heyrnina hafa
breystmikið.
Ekki bara fyrir limi heldur líka lungu vildi vinna myndavél og sendi 100 smáskilaboð
FjaUgöngumenn sem fara upp f
FjaUgöngumenn sem fara upp í
miklar hæðir upplifa oft súrefriis-
skort sem veldur lungunum erfið-
leUcum. Við þessu hafa vísindamenn
nú fundið gott ráð en það er einfald-
lega að taka stinningarlyfið viagra
áður en haldið er á tindinn. Vísinda-
mennirnir, sem em þýskir, fengu
fjórtán sjálfboðaliða til að klífa
ákveðið fjall. Helmingur hópsins var
látinn taka viagra en hinn helming-
urinn fékk svokaUaða lyfleysu. Fjall-
göngumennirnir vom skoðaðir
rækilega við fjafisrætur og síðan
aftur á toppnum. Einkum var fylgst
með lungnabláæðinni en álagið á

MltkM
.. IM
H&.UCT-
henni getur orðið mikið í þunnu
lofti. Niðurstaða vísindamannanna
var sú að blóðstreymi og hjartsláttur
fjallgöngumannana sem tóku viagra
var mun betra en hinna sem tóku
platlyfið.
„Þessum leikjum er beint að
krökkum og þau átta sig náttúrlega
engan veginn á kostnaðinum sem
fylgir þessu," segir Kristín ívars-
dóttir, en tíu ára dóttir hennar féU
fyrir Spiderman-leik Skífunnar á
dögunum. Stelpan sendi eitt hund-
rað sms í þeirri von að fá stafræna
myndavél að launum. Leikurinn
virkaði þannig að vinningur kom á
níunda hvert sms - þannig að stelp-
an hefði átt að fá nokkra vinninga í
sinn hlut. Hún eyddi hins vegar
skUaboðunum jafnharðan svo
móðir hennar sæi þau ekki enda var
myndavélin markmiðið. Kristín viU
vara aðra foreldra við þessu og seg-
ist vita tU þess að svipuð dæmi hafi
komið upp á mörgum heimilum.
Hún segir Skífuna ætla að bæta
stelpunni smávinningana en það
kaldhæðnislegasta er að barnið fær
fjölda aðgöngumiða á Spiderman -
kvikmynd sem hún hefur ekki aldur
til að sjá.
Kristín segir skiljanlegt að krökk-
um þyki þessir leUdr spennandi en
þetta geti verið dýrkeypt spaug.
„Mér brá auðvitað þegar ég fékk
símareikninginn og vil láta loka
fyrir þessa þjónustu í símanum.
Mér er sagt að það sé ekki hægt."
Það er sem betur fer ekki alls kostar
rétt hjá Kristínu því samkvæmt
upplýsingum frá Símanum er
hægt að stUla farsímann
þannig að ekki sé hægt
að senda úr honum
sms. Best er fyrir
foreldra að
leita upp-
lýsinga um
hvernig
það er gert hjá viðkomandi
símafyrirtæki.
Matargatið
Sigmundur Ernir Rúnarsson
Hver er fyrsta matarminningin?
„Hún tengist væntaniega signum fiski
og hamsatóig hjá mömmu.”
Hvað borðarðu í morgunmat?
„Ég hefalla tið borðað súrmjólk á
morgnana. Set kornflex útá súrmjólk-
ina þegar ég vil gera vel við mig.“
Hvaða matar geturðu ekki verið
án?
„Islenska vatnsins og mjólkurinnar.
Svo verð ég ómögulegur efég á ekki
harðfisk."
Hvaða mat þolirðu ekki?
„Mér finnst eiginlega allur matur góð-
ur en ætli volgur og linur sjoppuham-
borgari sé ekki einna neðst á blaði."
Hvaða mat myndirðu taka með á
eyðieyju?
„Ég tæki heilan stafla afvestfirskum
harðfiski og nóg afvatni.
Svo væri ekki ónýtt að
finna góðan reka af
spænskum rauð-
vlnum i einsemd-
Hvað finnst þér
skemmtilegast að
elda?
„Ætliþað séekki
ítalskur matur
- vel barið
kálfakjötí
einfaldleika
sinum.
Meira en
brunasmyrsl
Lækningamáttur aloe vera
plöntunnar er alþekktur og einkum
þegar kemur að brunasárum en þar
þykir plantan hafa afskaplega græð-
andi áhrif. Algengt er að aloe vera
sé notað við sólbmna og einnig á
verri bmnasár. Nú hefur komið í
ljós að þessi einstæða planta vinnur
á fleiri meinum og get-
ur unnið
gegn blóð-
leysi. Tilraunir
með vökva sem
er unninn úr
plönt-
unni
hafa leitt í ljós að
Aloe vera vökvi vinnur
vel á opnum sáram
þegar fólk missir mikið
blóð. Mikið blóðtap getur
valdið því að líffæri hætta
að virka eðlilega en tilraunir sýna
að aloe vera heldur h'ffæmnum við
efnið.