Mjölnir - 30.08.1944, Blaðsíða 4

Miðvikudagurinn 30. ágúst 1944
34. tölublað
7. árgangur
Allsherjarverkfallið
í Kaupmannahöfn
(Framhald af 3. síðu)
gullu við skotin. Lausafregnir
bárust um borgina: Englend-
ingar voru komnir á land á
Jótlandi. Svíþjóð búin að segja
Þjóðverjum stríð á hendur og
Finnland hafði gefist upp.
Sænski l'lotinn var á leið til
Dragör.! Nú var um að gera
að standa sig! Sænski flotinn
á leiðinni . . . .
Allstaðar voru settar upp
auglýsingar frá Danska frelsis-
ráðinu. Orðrómur var á kreiki
um, að ef ekki væri tekin upp
vinna aftur mynda verða gerð
loftárás á borgina. Vélbyss-
urnar héldu áfram að gjamma
Þetta er annar dagur um-
sáturástandsins. Og hitinn er
steikjandi. Maturinn úldnar í
skápunum og vatnið spillist í
ílátunum. En menn fara á reið-
bjólum, lara út til að ná sér
í grænmeti í matjurtagörðun-
um í úthverfum borgarinnar.
Hinar djörfustu brjótast gegn-
um girðingar Þjóðverja, allt til
Kastrup. Flestir koma aftur
um kvöldið, hlaðnir grænmeti,
en sumir hafa látið lífið.-.
Og tunglið kemur upp blóð-
rautt yfir Amager og hinni
litlu kirkju Taarnl)ys, sem
stendur drifhvít með Konge-
lund í baksýn dökkgrænan í
næturhúminu.
Þjóðverjar beygja sig fyrir
ofureflinu.
Laugardagurinn liður og nú
er sunnudagur. Hitinn er eins
og i Víti. Mér til undrunar
langar mig ákaft í pilsner.
Skrítið, ekki satt —
Að bugsa um Pilsner
i þessu sambandi. Aðrar þjóðir
hafa orðið að ganga gegn um
þúsund sinnum meiri þrautir.
En þeir geta drepið okkur úr
J)orsta! Þeir geta drepið okkur
með sprengjum! Nú jæja,
„wait and see“ segja Englend-
ingar.
Bílinn með gjallar hornun-
um lætur nú aftur til sín lieyra.
Hvérju þurfa þeir nú að trúa
okkur fyrir? Jæja, rafmagnið
og vatnið kemur aftur og
mönnum verður að orði: „Það
cr gott, við getum endurnýjað
l)irgðir okkar, og svo lialdið
áfram í þrjá daga til. Það er
fínt!“
Frá lögreglubílunum eru
kallaðar út til fjöldans til-
kynningar frá ráðamönnum
bæjarins. Nú cr talað til „slcyn-
scmis borgaranna.“ 1 útvarp-
inu er fólk hvatt til að fara til
vinnu. Það cr sagt, að nokkrir
séu þegar farnir að vinna.
„Þvaður,“ segja menn. Svo
kemur sunnudagskvöld og nú
er lítið skotið.
Mánudagsmorgun. Rcynt
hefur verið að koma sporvögn-
unum af stað aftur, en þeim
cr öllum velt. Þegar líður á
daginn komast þó nokkrir á
krcik og tvcir danskir lögreglu
þjónar eru á hverjum þeirra
....Siglufjarðarbíó__________
Miðvikudaginn 30. ág. kl. 9:
Fjórar mæður
Fimmtudaginn og
föstudaginn kl. 9:
Kirkjurottan
Sænsk gamanmynd
\#s#>#s#s#s#v#<#\#s#>#\#*n#<#\#\#^#s#*'
Einherji undir lög-
regluvernd.
Uppreisnarástand í
Framsóknarflokknum.
Það horfir ekki ennþá væn-
lega með friðinn á heimili Fram-
sóknarflokksins hérna. Síðustu
fréttir af þeim vígstöðvum bera
með sér, að lögregluliðið í
flokknum hefur orðið ofan á.
Það stoðaði lítt, þótt þau kons-
úlshjónin gæfu drjúga upphæð
fyrir sálu sinni nú í sumar. Það
kann enginn að meta og nú eru
þau ofurliði borin og Jóhanni
Þorvaldssyni hefur verið vikið
frá ritstjórn Einherja. Við á-
byrgðinni hefur tekið Haraldur
Hjálmarsson, en ritstjórnina
munu annast lögreglustjóri og
yfirlögregluþjónn bæjarins. —
Hverjar sem afleiðingar þessa
kunna að verða, þá er svo að
sjá, sem flokkurinn og blaðið
séu komin undir sterka lög-
regluvernd. Ber það vott um,
að uppreisnar- og umsáturs-
ástand sé ríkjandi í flokknum.
En eftir er að vita hvort „her-
valdinu" tekst að koma á ró
og reglu.
NYJAR BÆKUR
Spítalalíf, eftir James Harpole
Við, sem vinnum eldhússtörfin,
eftir Sigrid Boo,
Til Heklu eftir Albert Engström
Unglingabækurnar:
Mamma Iitla
limalajaförin
eru nú komnar aftur.
)g svo sölumetbókin á sumrinu
,Óður Bernadettu“,
sem er að verða uppseld
Bókaverzlun
Lárusar Þ. J. Blöndal
og dönsku lögreglumennirnir
eru vinsælir, því að þeir hafa
staðið sig vel þessa dagana.
Um kvöldið talar Bubl fyrr-
verandi ráðherra og nokkrir
aðrir. Kröfur fólksins liafa
verið uppfylltar. „Ha, hæ,“
segjum við. Þeir urðu þá að
láta sig fyrir ofureflinu. Þyzka
blaðran er sprungin!
HINN SVARTI NAPOLEON
óttasleginn í kringum sig til að fullvissa sig
um, að enginn standi á hleri. Hann setur fing-
urna á varir sér. Toussaint spyr ekki frekar, en
setur á sig nafnið. Það eru til hlutir, sem hann
hefur meiri áhuga á.
„Af hverju eru til bæði hvítir og svartir,
pabbi?“
„Þetta er guðs ráðstöfun. Við verðum að
sætta okkur við þetta.“
„Af hverju eru til bæði hvítir menn og svartir,
svona ? Hvað er guð ?“
„Guð er guð, en Wodu er Wodu. Þú verður
að spyrja Babtista gamla að því. Þú þekkir
hann, vitra manninn hjá jesúitunum. Hann er
Aradi, ég skal einhverntima taka þig með til
hans. Hann hefur sagt mér þetta og þetta er
svona. Guð skapaði mann og hann varð hvítur.
Djöfullinn ætlaði að leika þetta eftir honum
og skapaði líka mann. En þegar hann var búinn
kom það í ljós, að húðin var svört. Því að guð
vildi ekki, að menn skyldu rugla þeim saman.
En djöfullinn varð frá ser af reiði og gaf mann-
inum sínum löðrung. Hann féll á grúfu á nefið,
svo að það flattist út og varirnar bólgnuðu. Á
þennan hátt urðu svertingjarnir til. En Bab-
tisti gamli segir, að þessi saga sé skröksaga
Fyrsti maðurinn, sem var til, var skapaður af
Wodu, og hvítu mennirnir eru ekkert annað en
upplitaðir og úrkynjaðir svertingjar. Við erum
elztu og sterkustu mennirnir, þessvegna verðum
við að vinna allt. Hvíti herrann í skrautsöl-
unum er veikbyggður og latur, hann er hræddur
við hitann.“
„Eg vil fara til Babtista gamla og læra af
honum--------“
Faðirinn hrökk við.
„Hvað þarf svertingi að læra annað en að
planta og uppskera sykurreyr, pressa sykurinn
og tína bómull. Allt annað hefur hvíti maður-
inn lært. Þú verður aldrei hvítur maður. Eg á
ennþá eftir að sýna þér hvernig farið er að því
að búa til hið mikla eitur. Þá þekkir þú alla
leyndardóma Aradanna. Meira þarftu ekki að
vita.“
V
En eftir þetta hafði Gaou Guinou aldrei frið
fyrir syni sínum. Pétur Babtisti, gamli negrinn,
undur San Dómingó, gat lesið og skrifað. Hann
kunni jafnvel latínu og vissi um alla staði og
öll höf á jörðinni. Hann þekkti líka þá, sem hann
hafði aldrei séð, þótt hann væri nærri hundrað
ára gamall.
Toussaint var ekki í rónni, hvorki nótt né dag.
En hann mætti andmælum, jafnvel hjá móður
sinni.
„Hvað heldurðu að herra Bajon segi um
þetta ? Þú getur ekki farið leið þína eins og þér
sýnist. Hann hefur gefið þér leyfi til að líta
eftir hestunum og gefa þeim og ríða þeim að
vatnsbólinu. Kannski þú verðir ökumaður ein-
hverntíma og fáir fjaðrahatt og gyllta spora.
Og í vagninum sitja hvítar dömur og gefa þér
dali. Sjálfum guði gæti ekki liðið betur en þér
myndi líða þá.“
Einu sinni fann Toussaint dagblað í eldhús-
inu. Hann horfði forvitnislega á hinar svörtu
raðir af bókstöfum og sneri blaðinu fyrir sér á
allir hliðar. Hann varð svo ákafur í að reyna
að ráða þessar leyndardómsfullu rúnir, að það
komu svitadropar á ennið. Eldhússtúlkan, þjón-
arnir og gamli ökumaðurinn hlógu öll að honum.
„Toussaint litli vill verða mikill maður. Hann
langar til þess, en getur það ekki. Þessi fífla-
læti hans taka aldrei enda.“
Hann horfði á þau, öskuvondur.
„Eg skal sýna ykkur það, að ég skal læra
að lesa.“
Hann rauk á dyr við hæðnishlátur hinna.
Eftir KARL OTTEN
Þessi hugsun vék ekki frá honum og morgun
nokkurn lagði hann af stað með leynd til borg-
arinnar Cap. Þar í nágrenninu bjó gamli svert-
inginn, »sem vissi allt og sá allt. Eftir langa og
erfiða ferð kom Toussaint að jesúitaklaustrinu,
barði að dyrum og bað að hleypa sér inn. Varð-
maðurinn virti negradrenginn fyrir sér með
nokkurri vanþóknun, því að hann var hvítur af
ryki eftir ferðina og alls ekki sem hreinlegastur.
„Eg vil tala við Pétur Babtista. Hann er guð-
faðir minn og ég hef áríðandi erindi við hann.“
„Hvað hefur komið fyrir? Babtisti er lagztur
til svefns fyrir löngu. Hvaðan kemur þú? Hvað
heitir þú?“
„Eg heiti Toussaint frá Breda-búgarðinum.
Eg vil gjarnan læra að lesa þetta.“
Og um leið tók hann upp gamla dagblaðið og
hélt því upp að nefinu á dyraverðinum. Dyra-
vörðurinn sneri því fyrir sér og las í því hér og
þar. Þar stóð hitt og þetta frá París; um óeirðir
meðal bændanna, um dýrtíðina, um verðfall á
peningum, hungursneyð o. s. frv.
„Þetta er bara um slys og vandræði, drengur
minn. Þetta er ekkert fyrir svertingja og allra
sízt á San Dómingó. Þetta kemur þér ekkert við,
farðu bara rólegur heim til þín aftur---------“
. „En ég vil læra að lesa og skrifa og ég fer
ekki heim fyrr en ég hef fengið að tala við Pétur
gamla Babtista.“
Munkurinn hristi höfuðið yfir þessum þrá-
láta negrastrák. Hann hafði aldrei fyrr rekist
á annan eins þrákálf.
„Það er eins og djöfullinn sé hlaupinn í
svertingjana. Það næsta verður líklega, að þeir
vilja fara í háskóla og verða biskupar."
En hann lét undan og fór með hinum dauð-
þreytta dreng til Péturs Babtista.
Hér varð Toussaint líka að ganga gegnum
stranga rannsókn. Gamli svertinginn gat el-.ki
látið hjá líða að gefa honum duglega áminn-
ingu, þótt það á hinn bóginn snerti stærilæti
hans að heyra, hvert orð færi af vísdómi hans.
„Hvernig gat þér dottið í hug að valda for-
eldrum þínum slíkum áhyggjum? Nú halda
þau, að þú hafi orðið fyrir slysi. Og hvað held-
urðu að herra Bajon segi, þegar hestar hans eru
í hirðuleysi í fyrramálið ?“
„Eg er búinn að segja allt. Eg vil læra að
lesa og skrifa. Þau hafa hætt mig svo fór ég.
Eg vil ekki fara til baka fyrr en ég er búinn
að lærá það, sem þú kannt.“
Gamli maðurinn hristi höfuðið og fór að búa
út ból handa honum í einu horninu á kofanum,
Morguninn eftir fór hann alla leið til foreldra
drengsins með honum til að róa þau. Þau sáu nú,
að réttast væri að láta undan drengnum og
faðir hans fór til ráðsmannsins, og bað um
leyfi til að senda son sinn til Péturs Babtista
hjá jesúitunum og hafa hann þar í eitt ár.
Herra Bajon skellihló og gaf strax leyfið.
Og hið ótrúlega skeði: Toussaint sökkti sér
af ákafa niður í vísindin, sem kennari hans
kunni.
Þessi litli sríáði situr álútur á skólabekknum
og svitadroparnir eru sem perlur á enni hans,
hann stingur tungunni rút á milli varanna og
titrar af áreynslu. Grannir fingur hans hreyfa
griffilinn eftir spjaldinu og gleði hans er ólýs-
anleg, þegar hann nokkrum vikum síðar rekst
á þessi sömu tákn í prentaðri bók. Nú má ekki
minnast á það við hann, að hætta. Hinir lærðu
jesúitar hlæja að honum, þegar þeir sjá hinn
litla nemanda sinn ganga á milli hyllanna í
bókasafninu, grannskoða kilina og reyna að
stafa úr nöfnunum. En þeir láta hann í friði
og sumir þeirra setjast hjá honum og svara
hinum óþrotlegu spurningum hans. Þeir út-
o
O
O
o
O
O
o
o
o
O
O
o
o
o
O
o
o
O
o
o
o
o
O
o
o
I >
o
O
O
o
o
O
< >
< >
O
<»
O
<»
o
o
o
O
O
O
o
o
< >
O
O
O
O
< >
O
O
O
o
O
O
O
O
o
o
o
o
O
o
< >
< >
O
O
o
< >
O
o
O
o
o
O
o
O
O
O
o
O
< >
< >
O
o
<'
O
O
O
< >
< >
< •
<>
o
o
O
O
o
< >
O
O
O
O
o
o
< >
O
< >
< >
o