Mjölnir - 18.12.1946, Side 1

TAPAZT HEFUR
svartur köttur, hvítur á
tríni, bringu og löppum.
Skilist gegn fundarlaunum
í Grundargötu 20.
fl
55. tölublað. 9. árgangur.
Miðvikudaginn 18. dea. 1946
. i
!
v
f

EIGA BÁTARNIR AÐ LIGGIA BUNDNIR
VFIR VERTÍÐINA
ROTTUGANGURINN I BÆNUM
Eins og um var getið í síðasta
Mjölni, var fyrir nokkrum dög-
um lagt fram frumvarp til laga
í neðri deild Alþingis, að til-
hlutan atv.málaráðherra um
ráðstafanir vegna framleiðslu
og útflutnings á afurðum báta-
útvegsins. Frumvarpið var lagt
fram af minnihluta fjárhags-
nefndar Einari Olgeirssyni, þar
eð meirihlutinn, fulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins, Framsóknar-
flokksins og Alþýðuflokksins
neituðu að flytja frumvarpið.
Aðalatriði frumvarpsins eru
eins og áður hefur verið getið,
að ríkisstjórnin ábyrgist sjó-
mönnum og bátaútvegsmönn-
um 65 aura verð á kg af ýsu og
þorski slægðum með haus, og
að verð á öðrum tegundum
fiskjar, verði í samræmi við
þetta. Ennfremur, gerðar verði
samsvarandi ráðstafanir til
þess að tryggja afkomu hrað-
frystihúsanna.
Orsakirnar fyrir frumvarpinu
eru þær, að eins og sakir
standa, og að óbreyttum að-
stæðum, er ekki annað sjáan-
legt en að vélbátaflotinn verði
ekki gerður út í vetur, liggi
bundinn við bryggjurnar. —*
Landssamband islenzkra út-
vegsmanna og samtök hrað-
frystihúsanna hafa hvort í sínu
lagi lýst því yfir, að á meðan
allt sé í óvissu með sölu á af-
urðum sé ómögulegt að gera út
eða vinna að hagnýtingu fiskj-
arins með núverandi tilkostnaði,
sem stórum hefur aukizt með
hækkun á v'ísitölunni, sem átt
hefur sér stað frá síðustu ver-
tíð. Ennfremur er það stað-
reynd, að hlutur sjómanna á vél
bátaflotanum, hefur ekki stað-
ist samjöfnuð við það er verka-
menn í öðrum atvinnustéttum
hafa borið úr býtum. Er þó
eigi nema eðlilegt, að sjómenn
leiti í aðrar atvinnugreinar sérí
lagi ef kjör þeirra rýrnuðu, sem
raunverulega ætti sér stað, ef
fiskverðið stæði í stað eða jafn-
vel lækkaði, um leið og vísitalan
hækkar, eins og átt hefur sér
stað, miðað við síðstliðna ver-
tíð.
Vegna tregðu ýmissa ráða-
manna í þjóðfélagi voru hefur
meginlandsmarkaðurinn, og þó
sér í lagi Rússlands-markaður-
inn verið sorglega vanræktur,
og voru þó sölurnar til Sovét-
ríkjanna í ár ein aðaluppistað-
an í afkomu vélbátaútvegsins.
Hinsvegar voru gerðar ítarlegar
ráðstafanir til þess að selja
einni helztu fiskveiðaþjóð í
Evrópu, sem sé Bretum, fisk-
'framleiðslu vora með þeim ár-
angri, sem alþjóð manna er
kunnugt um. Kominn er 10%
verndartollur á ísvarða fiskinn,
samhliða stórlækkuðu verði, svo
togararnir sigla þangað yfirleitt
með tapi. Ennfremur eru verð-
tilboðin í hraðfrysta fiskinn
þannig, að ekki er nokkurt við-
lit, að fiskframleiðsla með
þennan markað fyrir augum
geti borið sig. Var þó Bretum
á sínum tíma seld mest öll lýsis-
framleiðsla vor við mjög hóf-
legu verði, með það fyrir aug-
um, að þolanlegt verð fengist
þá fyrir ísvarðan og hraðfryst-
an fisk. Er nú svo komið þess-
um afurðasölumálum vorum, að
nú, tæplega mánuði fyrir ver-
tíð, ríkir fullkomin óvissa um
verð eða yfirleitt sölu á aflan-
um. Hafa þó borizt fyrirspurnir
frá Sovétríkjunum um þessar
afurðir, sem lítt eða ekki hefur
verið sint. Má í þessu sambandi
segja, að hefði utanríkisráð-
herra vor sýnt jáfnmikinn á-
huga fyrir að leysa afurðasölu-
( Framliald á 3. síðu ).
Út af smágrein ,er ég skrifaði
í 48. tbl. Mjölnis þ. á. um af-
urðaverð, birtist all löng grein
í 22. tbl. Einherja, og virðist
þar sannast hinn gamli máls-
háttur, að „sök bítur sekan.“ Er
þessi Einherjagrein í þeim til-
gang skrifuð að bera blak af
þeim, er ég benti á, að væri
óþarfur milliliður með slátur-
afurðir, sem er Kjötbúð Siglu-
fjarðar. Skal þetta nú rökstutt
betur en áður hefur verið gert,
úr því ‘tilefni er gefið, þó ég
hinsvegar' ætli ekki að fara að
elta öll rökþrotin í Einherja-
greininni.
Hann telur, að Kjötbúðin hafi
haft kr. 1,05 á slátur í sölulaun,
en hér er sagður aðeins hálfur
sannleikur og skal það rökstutt
hér og sýnt fram á, að þó vilj-
inn sé góður hjá greinarhöfundi
verður getan eftir málefninu.
Slátur er keypt inn á kr.
11,20, mör á kr. 9,30. Nú þarf i
slátur svo nokkur blóðmör sé,
2 kg. af mör. Kostar þetta inn
frá bóndanum kr. 29,80, en út
er þetta selt til okkar á kr.
33,75 og hefur þá milliliðurinn
kr. 3,95 fyrir hvert slátur, sem
LÆKN ASKIPTI
Enn er svo komið fyrir okkur
Siglfirðingum, að við höfum
misst góðan lækni. Þórarinn
Guðnason er nú farinn héðan
eftir tæpt tveggja ára starf.
Allir, sem honum kynntust,
munu sakna hans, bæði sem
læknis og manns. Þórarinn er á
förum til útlanda til framhalds-
náms nú eftir áramótin.
Eg vil lifa í þeirri von, að við
eigum eftir að njóta hæfileika
Þórarins á læknasviðinu, þá er
hann kemur heim aftur.
Vegna læknaskorts 'í bænum,
hefur stjórn sjúkrasamlagsins
tekizt að fá ungan læknir, Jón
Hjaltalín Gunnlaugsson, sem nú
er að ljúka námi við Lands-
spítalann, til að gefa kost á sér
til starfa hér. Enn er þó ekki
búið með öllu að ganga frá
samningum, en þeir eru það
langt komnir, að litlar líkur eru
til þess, að ekki verði af þeim.
Eitt vandamál ■í þessu sam-
bandi er þó óleyst; er það hús-
pláss fyrir hinn væntanlega
lækni, sem er fjölskyldumaður.
Væri æskilegt, að þeir, sem
læsu þetta, vildu benda stjórn
sjúkrasamlagsins á íbúð, ef þeir
kynnu að vita um til úrlausnar
þessu máli.
er selt í heilu lagi. En svo er
mikið selt sundurskipt, og er þá
verðið þannig: Haus kr. 6,50
lifur og meðfylgjandi á kr. 6,50,
ristill á kr. 1,00, vömb á kr.
0,75, eða samtals á kr. 14,75. Er
þá hagnaður af þessu kr. 3,55
án mörs. Nú er venjulega slátr-
að eftir að haustslátrun er
hafin um 300 á dag, en oft all-
mikið fleira, skulum við nú
áætla, að helmingur af slátrum
seljist í heilu lagi, en hinn helm-
ingurinn sundurskiptur, og verð
ur þá milliliðaverðhækkunin til
okkar, sem kaupum þessar af-
urðir kr. 1125,00 á dag eða ef
slátrun stendur yfir í einn mán-
uð (26 daga) þá fær millilið-
urinn ekki minna en kr. tuttugu
og níu þúsund tvö hundruð og
fimmtíu krónur, og er þá eftir
ágóði af sölu þess mörs, sem
hlýtur að verða óseldur eftir
daginn ef sala fer fram eins og
að framan greínir.
Þá er þessi mikla eftirspurn
eftir hausum og lifur, sem
greinarhöfundur lætur svo
mikið yfir, en ekki hefur það
selst svo upp, að ekki sé á boð-
( Framhald á 3, síðu ),
Allmikill uggur er nú í
mönnum, og hefir raunar verið
um nokkurn tíma, vegna að-
gerðaleysis bæjarstjómar í því
að útrýma rottum úr bænum.
Þessi uggur fer dagvaxandi,
og ekki að ástæðulausu, því nú
má sjá heilu rottuhópana á göt-
um bæjarins, og má slíkt vart
teljast sæmandi, þó okkur Sigl-
firðingum sé margt boðið. —
Bæjarbúar byggðu nokkra von
um úrlausn þessa máls, þegar
fjárhagsáætlun bæjarins kom
fyrir augu almennings eftir
langa og ekki síður stranga
sálaráreynslu bæjarstjórnarinn-
ar með kr. 1500,00 til eyðingar
á rottum, en það er líka það
VINNAN
Vinnan, tímarit Alþýðusam-
bands íslands, októberhefti þ.á.,
er komin út fyrir alllöngu.
Efni hennar er þetta helzt:
Verkefni og viðhorf, forystu-
grein, eftir Guðmund Vigfús-
son, Herstöðvamálið; Sýnd veiði
en ekki gefin, eftir Júlíus Jó-
hannesson; Verkakvennasam-
tökin í Vestmannaeyjum 20
ára (með myndum); Brauð gulu
þjóðanna, eftir Juri Semjanoff;
Framhaldssagan, af alþjóða-
vettvangi, sambándstíðindi,
skákdálkur, kvæði kaupskýrsl-
ur.
Fors'iðumyndina tók Halldór
E. Arnórsson: Lax að stökkva.
Tímaritið vinnan er málgagn
Alþýðusambands íslands og
verkalýðsfélaganna. Það er eitt
af beztu og læsilegustu tíma-
ritum landsins, ávallt vandað að
frágangi og málfarið yfirleitt
ágætt, enda hefur ritstjóri þess
Karl Isfeld ekki fyrir löngu
hlotið verðlaun fyrir að rita
góða íslenzku.
Fyrir verkamenn og aðra, er
ekki hafa gerzt áskrifendur
Vinnunnar af því, að þeir hafa
talið það ,of mikil útgjöld, er
rétt að athuga þetta: Árgangur
Vinnunnar er ca. 4—500 les-
málssíður, myndskreyttur og
prentaður á góðan pappír en
kostar þó ekki nema 24,00 kr.
eða kr. 2,00 á mánuði. Þegar
tekið er tiilit til bókaverðs og
verðs annarra tímarita verður
Vinnan eitt af allra ódýrustu
ritum, sem út koma og er auk
þess málgagn allra launþega og
verkalýðs í landinu.
Gerist kaupendur að Vinn-
unni nú strax. Snúið ykkur til
skriístofu Þróttar eða Alberts
Einarssonar, Hlíðarveg 44.
Vinnan inn á hvert verka-
mannsheimili, það er takmarkið.
eina, sem gert hefur verið í því
efni og ekkert útlit fyrir, að
hafizt verði handa í þessu efni,
því að rétt mun hað hermt, að
féð sé eytt. Hvort það hefur
verið notað til veizluhalda eða
annars veit ég ekki, en hitt er
staðreynd að mikill ófögnuður
er að þessum rottugangi, að við
slíkt verður ekki unað. Rott-
urnar eru orðnar það aðgangs-
harðar i þessari góðu tíð, að
dæmi eru til þess, að þær hafa
nagað sundur spöld á útidyra-
hurðum íbúðarhúsa, yfir eina -
nótt, og þannig komist inn í
húsin. Þó má búast við harðari
aðgöngu er veður versna. Það
verður því að vera krafa' til
bæjarstjórnar, og það ófrávíkj-
anleg, að þegar verði gerðar ráð
stafanir til þess að eyða rott-
unum sem allra fyrst. Því eftir
því sem lengra líður mun verkið
vera erfiðara og dýrara og
óþægindi bæjarbúa sívaxandi.
Þar að auki er hin mesta sjúk-
dómshætta í sambandi við það,
að þessi dýr koma úr holræsum
bæjarins með ýmiskonar óþrif,
sem þangað er að sækja og vaða
beint inn í íbúðir manna, og í
þann mat, sem þær finna. Ætti
bæjarstjórnin að líta á rottu-
útrýmingu setm menningarmál,
því hvert bæjarfélag, sem hefur
bæ sinn fullan af rottum hlýtur
að vera á lágu menningarstigi.
Bæjarbúi.
Sjómannablaðið
„VÍKINGUR"
Jólablað Sjómannablaðsins
Víkingur er nýkomið út og hef-
ur það borizt blaðinu. Er það
hið myndarlegasta í alla staði,
um 90 lesmálssíður og prýtt
fjölda mynda.
Blaðið hefst á langri og ýtar-
legri grein eftir ritstjórann Gils
Guðmundsson um hvalveiðar
við ísland, fylgja greininni fjöl-
margar myndir varðandi efni
hennar.
Nokkrar smásögur eru í
blaðinu, Upprisa, eftir Þórleif
Bjarnason; Maðurinn, sem eng-
inn vildi dæma, eftir Guðmund
G. Hagalín; Manntap ....? eftir
Sigurð Brynjólfsson.
Af greinum má nefna: Flug
milli hnatta, eftir Grím Þor-
kelsson, Blómagarður á hafs-
botni (með ágætum myndum);
K.
AFURÐAVERÐ