Mjölnir - 10.08.1962, Síða 4

Rabbað
iiiii Rú§§land§d¥Öl
Ungur Siglfirðingur, Kolbeinn
Friðbjarnarson, er nýlega kominn
heim eftir tíu mánaSa dvöl í
Sovétríkj unum. — FréttamaSur
blaSsins náSi nýlega tali af Kol-
beini og lagSi fyrir liann nokkrar
spurningar.
Hvar varstu, og livaS varstu að
gera austur þarna?
— Eg var í Moskvu mestallan
tímann og vann þar í vefnaSar-
verksmiSju, en hætti þar í vor og
fór í ferSalag suSur til Kákasus,
þar sem ég dvaldist nokkurn tíma.
Einnig kom ég lil Leningrad. En
aSalástæSan til Sovétfararinnar
var sú, aS ég vildi sjá meS eigin
augum hvernig ástand mála er
austur þar, kynnast lífskjörum
fólksins og sjá mig um í hinu
sósíalíska þjóSfélagi.
Og að hvaða niðurstöðum
komstu?
— Ég sagSi dálítiS frá því í
grein, sem ég sendi blaSinu í
vetur og tel ástæSulaust aS endur-
taka þaS sem þar var sagt. En þaS
er ákaflega erfitt aS bera saman
lífskjörin hér og þar, m. a. vegna
þess aS fólk hér og fólk þar leggur
ekki sama mælikvarSa á þaS sem
kallast mættu lífsgæSi. Mér virt-
ist, aS fólk þar legSi sig minna
eftir ýmiss konar íburSi en hér
er algengt, erfiSaSi ekki eins mik-
iS og hér, en teldi þaS mjög þýS-
ingarmikiS aS hafa tíma og aS-
stöSu til aS sinna ýmsum persónu-
legum áhugamálum, t. d. námi,
bóklestri og ýmiss konar félags-
legri starfsemi. í þessu sambandi
má geta þess, aS eftirvinna er svo
til óþekkt, en þar sem hún tíSkast,
t. d. viS uppskerustörf í sveitum,
er hún tekin út í fríi en ekki pen-
ingum. Þar er líka óhugsandi aS
verkamaSur vinni sumarfríiS sitt,
og verkamaSur, sem ekki fengi
sitt þriggja vikna sumarfrí, hon-
um mundi beinlínis finnast bann
vera sviptur mannréttindum.
Hvaða kaup hafðirðu þarna í
verksmið junni?
— Þetta 110—120 rúblur á
mánuSi eftir afköstum. Þarna eru
margir kauptaxtar sem eru mis-
munandi háir í fyrsta lagi eftir
erfiSi eSa aSstæSum viS vinnuna
og í öSru lagi eftir þekkingu og
kunnáttu viSkomandi. Sjálf kaup-
upphæSin fer síSan eftir afköstum
innan ramma kauptaxtans. Vinnu-
tíminn er 7 tímar á dag, í erfiSis-
vinnu 6 tímar. Algengt verka-
mannakaup er frá 90—150 rúbl-
um.
Hvernig er að lija aj þessum
110—120 rúblum?
— Eftir gengisskráningu jafn-
gildir þetta 5—6000 krónum og
mér virtist aS auSvelt mundi aS
lifa af þessum launum. En hvaS
viSvíkur kaupmætti er erfitt aS
bera þetta saman samkvæmt geng-
isskráningu peninganna.
Til dæmis drýgir þaS hin beinu
laun, aS af þeim eru engin opin-
ber gjöld, enginn skattur, engar
tryggingagreiSslur, ekkert útsvar.
Svo er húsaleiga ákaflega lág,
þetta 3—5% af launum, en leigu-
sali er í flestum tilfellum ríkiS eSa
verksmiSjan. VerS á iSnaSar-
varningi er vel sambærilegt eftir
gengisskráningu. Kjöt, fiskur og
mjólk eru dýrari þar en hér, en
kornmatur og brauS ódýrari.
Svona má lengi telja á báSa vegu.
Ég komst aS því aS flestar þær
sögur sem ég hafSi heyrt hér
heima um geysihátt verSlag í
Sovétríkjunum eru ósannar, en
fóturinn fyrir þeim óeSlilega hátt
verS á einstökum vörutegundum,
t. d. er skófatnaSur yfirleitt dýr.
Þá er þess aS gæta, aS á vinnu-
stöSvum er jafnan veittur hádeg-
isverSur viS kostnaSarverSi,
venjulega 60—70 kópeka. Á veit-
ingahúsum fær maSur góSa mál-
tíS fyrir 1 rúblu.
MaSur fær ágætis mat eystra,
vel til búinn og ríflega fram bor-
inn, enda eru Rússar miklir mat-
menn, éta jafnvel meira en Danir.
Annars eiga þessar máltíSir á
vinnustöSvunum aS verSa ókeyp-
is innan þriggja ára, svo og flest
almenn þj ónusta, s. s. strætis-
vagnar, sporvagnar, neSanjarSar-
brautin, járnbrautir á skemmri
leiSum, opinber þvottahús, rakst-
ur og klipping og yfirleitt almenn-
ingsþjónusta, líka innanbæjar-
sími, útvarp og sjónvarp. Þessi
þróun á síSan aS halda áfram, og
um 1970 mun biS opinbera láta
ókeypis í té um 50% af fram-
færslukostnaSi.
En hvað segirðu okkur um
hœkkunina á landbúnaðarvörun-
um nú nýlega?
— Ég heyri þaS hér heima, aS
fólki hér er afar vel kunnugt um
þessa verShækkun. Aftur á móti
hef ég fáa liitt, sem vissu, aS á
meSan ég dvaldist eystra voru
gerSar tvær almennar verSlækk-
anir á iSnaSarvarningi. En um
hækkunina er annars þaS aS
segja aS henni mun ætlaS aS
auka framboSiS á þessum vörum
og hún rennur öll til bændanna,
en landbúnaSurinn befur átt viS
erfiSleika aS stríSa aS undan-
förnu.
En verSIag fer þarna lækkandi,
eina undantekningin er þessi
hækkun á landbúnaSarvörunum.
Komstu á lieimili manna?
— Já, ég kom á nokkur heimili.
Yfirleitt virtist mér hreinlegt og
þokkalegt þar um aS litast og nóg
Sögusafnið er stærsta byggingin við Rauðatorgið.
til af nauSsynlegustu húsgögnum,
en ekki eins mikill íburSur og hér
tíSkast oft. Mér þótti þetta líkt og
aS koma til fólks í Danmörku
fyrir nokkrum árum. Alls staSar
voru sjónvarpstæki, enda sagSi
mér fróSur maSur aS þaS væri
öruggt ráS til aS sjá hvaS margar
fjölskyldur byggju í blokk aS
telja sjónvarpsstengurnar á þak-
inu. Annars eru mikil húsnæSis-
vandræSi í borgunum og fólk býr
víSa þröngt í Moskvu, en þaS er
líka mikiS byggt.
Hvernig lœtur almenningur af
kjörum sínum?
— Mér virtist fólkiS yfirleitt
vera ánægt, hafa þaS gott, búa
viS fyllsta öryggi og líta mjög
björtum augum til morgundags-
ins. ÞaS sér aS nú er aS koma í
Ijós árangurinn af uppbyggingu
sósíalismans, aS þar hefur skap-
ast sá framleiSslugrundvöllur,
sem gefa mun síbatnandi lífskjör.
VerSmætisframleiSslan á hvern
íbúa mun aukast hraSfara meS
síháþróaSri tækni. Þannig verSur
liægt aS bæta lífskjörin og stytta
jafnframt vinnutímann. Ég sá
þarna fleiri en eina alsjálfvirka
verksmiSju og 1970 munu Sovét-
ríkin vera komin fram úr þeim
ríkjum er fremst standa nú í
framleiSsIu á íbúa og þá mun
vinnudagurinn vera kominn niS-
ur í fimm stundir á dag.
Margt hefur orSiS til aS draga
þaS á langinn aS fólkiS gæti notiS
ávaxta þjóSskipulagsins. Fyrst og
fremst varS ekki friSur í landinu
fyrr en 1921 og þá allt í rústum
og kaldakoli. SíSan liSu ekki
nema 18 ár þar til allt var lagt í
rúst á nýjan leik í heimsstyrjöld-
inni síSari 1939—1945.
En 20 ára áætlunin fram aS
1989 gefur vonir og reyndar vissu
um síaukna hagsæld almennings,
ef friSur helzt. FólkiS gerir sér
grein fyrir og finnur aS þetta
stórkostlega plan er raunverulegt
— þess vegna er þaS bjartsýnt á
framtíSina.
„Ríkið, það er ég“
Bæjarsfjóri Siglufjarðar mokar sfórfúlgum úr bæjarsjóði í heimildarleysi íil
óþarfra framkvæmda, en heldur að sér höndum um aðkallandi framkvæmdir,
sem bæjarsfjórn hefur ókveðið og veitf fé til.
SiglfirSingar hafa veitt því at-1 og- kemur þaS þó kunnugum á
hygli undanfariS, aS veriS er aS óvart, því á síSasta bæjarstjórnar-
steypa allmörg bílastæSi austan fundi var staSfest samþykkt, sem
viS RáShústorg. NauSsynlegt er, bæjarráS hafSi áSur gert, um aS
aS komiS sé upp bílastæSum í
bænum, því á þeim er skortur, en
hitt þykir mörgum ofrausn, og
kemur mjög á óvart, aS þau séu
gerS úr steinsteypu. Engir undr-
ast þessa framkvæmd þó eins
mikiS og bæjarfulltrúar og bæjar-
ráSsmenn, því hvorki bæjarráS né
bæjarstjórn bafa tekiS til umræSu
steypingu bílastæSa, hvaS þá veitt
til þess fé.
Sennilega er fé til þessa mann-
virkis tekiS af þeirri upphæS, sem
ætluS er til gatnagerSar á árinu,
halda sérstakan bæjarráSsfund
um ástand gatnanna í bænum og
hvaS unniS skuli aS gatnagerS.
Þessi fundur hefur enn ekki veriS
haldinn, en síSan bæjarstjórnar-
fundurinn fór fram er búiS aS
verja tugum eSa hundruSum þús-
unda af því litla framlagi, sem
ætlaS er til gatnagerSar á árinu,
til aS bera gagnslítinn ofaníburS
framan úr Hólsá ofan í SuSur-
götu og Túngötu og til aS steypa
bílastæSin viS RáShústorg.
Sennilega kostar steyping bíla-
stæSanna 50—100 þúsund krón-
ur. Er nú ástand gatnanna í Siglu-
firSi slíkt, aS ekki væri unnt aS
verja slíkri upphæS betur á annan
hátt en þann, aS steypa bílastæSi,
þar sem sæmileg bílastæSi voru
þó fyrir? HefSi ekki veriS nær aS
verja þessu fé til aS steypa ein-
hvers staSar götuspotta, t. d. í
Túngötunni? ESa til aS leggja
vegarspotta heim aS einhverju
þeirra húsa, sem enn hafa ekki
fengiS vegarsamband viS um-
heiminn, mörgum áfum eftir aS
þau voru byggS?
En þótt steypuverkiS viS RáS-
hústorg veki athygli og undrun
bæjarbúa, þá er annaS, sem þykir
jafnvel enn furSulegra, sem sé
þaS, aS þótt fyrir liggi margar
bæjarstjórnarsamþykktir og fjár-
veitingar til viSgerSar á flóSvarn-
argarSinum og til aS verja norS-
urbæinn fyrir frekari hlaupum úr
Fjallslæknum, er ekki fariS aS
vinna eitt einasta handtak aS
þessum aSkallandi framkvæmd-
um. Er því ekkert sennilegra en
aS íbúar norSurbæjarins eigi enn
eftir aS sjá hús sín útverkuS eins
og hlandforir, af völdum brims
eSa stórrigninga, áSur en byrjaS
verSur.
Af hverju er rokiS til og stórum
fúlgum variS úr bæjarsjóSi til
ónauSsynlegra framkvæmda, án
heimildar bæjarstjórnar og bæj-
arráSs, en haldiS aS sér höndum
I um aSkallandi verkefni, sem búiS
er aS ákveSa og veita fé til? —
Þeir, sem kunnugir eru bæjarmál-
unum, vita ástæSuna.
Franskur einvaldskonungur
sagSi eitt sinn: „RíkiS, þaS er
ég“. Bæjarstjórinn í SiglufirSi
telur sig einvaldan hér og segir:
„Bærinn, þaS er ég.“ SíSan ráSsk-
ast hann meS fé bæjarins eins og
lionum þóknast og tekur ákvarS-
anir fyrir hönd bæjarstjórnar og
bæjarbúa án þess aS spyrja nokk-
urn álits. Og því miSur er þessi
afstaSa hins einræSishneigSa og
gerræSisfulla bæjarstjóra ekki
sprottin af hóflausu monti og
Framh. á 3. síðu.