Ný vikutíðindi - 19.07.1968, Qupperneq 4

4
NY VIKUTIÐINDI
- Túristum
blöskrar
Pramhald af bte. 1
Það er öðru fremur til að
koma ferðamönnum í vont
skap, að á þeim stöðum, sem
staldrað er við á í ferðum
um landið, skuli undir öllum
kiángumstæðum vonlaust að
fá glas af víni eða öl til hress
ingar. Væri sannarlega á-
stæða til að vara ferðamenn
við þessu undarlega lagafyr-
irbrigði, ef vera kynni að
þeir gætu byrgt sig upp af
áfengi með sama hætti og
landsmenn.
Að sjálfsögðu ber nú þeg-
ar að endurskoða áfengislög-
gjöfina og gjörbreyta henni
til samræmis við siði og háttu
menningarþjóða.
Fyrir nokkrum árum var
sett á laggirnar svokallað
Fenðamálaráð og var þaði,.
skipað valinkunnum mönnum
sem hven um sig hefur tals-
verða reynslu af ferðamönn-
um og veitingamálum hér-
lendis.
Tillögur Ferðamálaráðs
hafa tvímælalaust allar
horft mjög í umbótaátt, en
Ferðamálaráð mun til dæm-
is eindregið þeirrar skoðun-
ail að vínveitingar eigi að
vera á öllum þeim gisti- og
veitingahúsum, sem taka á
móti erlendum ferðamönnum.
En sá grunur er því miður
farinn að læðast að fólki, að
stjórnvöld landsins skelli
skollaeyrum við tillögum
Ferðamálaráðs, líkt og gerst
hefur með Náttúruvemdar-
ráð, og að umbótatillögur
ráðsins verði hundsaðar,
eða þeim stungið undir stól
af einhverri óskiljanlegri
löngun til að viðhalda fárán-
legum siðum og háttum
þeirra, sem helst vilja búa
við búralega sveitamennsku
á öllum sviðum.
þess að láta erlent fólk, sem ;
nýtur alls konar sérréttinda
umfram íslendinga sjálfa,
rýma af íslenzkum vinnu-
markaði og hætta að njóta
forréttinda umfram Islend-
inga sjálfa.
Þess eru dæmi, að erlendir
menn starfi hjá íslenzkum
ferðaskrifstofum, — sem leið
sögumenn ferðamanna innan
lands á Islandi og starfi við
ýmsa kaupsýslu, jafnvel hjá
ríki og bæjarfélögum.
En þau dæmi, sem að fram
an er lauslega vikið að, varpa
ljósi yfir gjaldeyrisbruðl Is-
lendinga og hversu óvarkár-
lega hinum erlenda gjald-
eyri er að þarflausu sóað og
eytt, og hversu auðvelt væri,
ef vilji væri til staðar, að
tryggja íslenzku skólafólki
aiðbæra atvinnu.
- Skólafólk
Framhald af bls. 1.
viðkomandi ekki að greiða
söluskatt.
Útlendingar þeir, sem hér/
starfa, hafa gjaman þann
hátt á, að kaupa ferðaávís-
anir í erlendum gjaldayri fyr-
ir allar tekjur sínar, greiða
svo fargjöld með þessum ís-
lenzku ávísunum á erlendan
gjaldeyri og losnað þannig
— til viðbótar við önnur
fríðindi — við að greiða sölu-
skatt af farmiðum eins og Is-
lendingar sjálfir verða að
gera.
Eðlilegt væri, að hið at-
vinnulausa íslenzka skólafólk
beitti samtökum sínum til
Seðlabankinn
Framhald af bls. 1.
inu í Reykjavík og þar í
nánd.
Eitt af því fyrsta og á-
byrgðarlausasta, sem Seðla-
bankinn kom til leiðar, var
að margfalda lóðaverð í
Reykjavik og koma því í vit-
und þeirra, sem öðrum banka
stofnunum stýra, að banka-
starfsemin byggðist fyrst og
fremst á því, — og eingöngu
í sumum hinna félausu banka
— að hafa nægilega stórar
bankabyggingar, sem fæfast
æ meir í hallarstíl, og búa
þessar bankahallir sem allra
dýrast og skrautmestar, svo
að nánast flestir bankastarfs
menn, niður að bankasendl-
um hefðu heila sali til þess
að starfa í.
Nú er það svo, að allir
bankarnir, þeir sem einhvers
eru megnugir, eru alger ríkis-
eign eða bornir uppi af rík-
inu eða með þátttöku þess.
Þess vegna hefði verið bæði
sjálfsagt og eðlilegt að
miða bankaútibúin við þarfir
fólksins og viðskiptalífsins, í
stað þess, eins og nú hefir
verið gert um sinn, að raða
bankaútibúi við bankaútibú,
algerlega að þarflausu og án
verkefna, og það jafnvel í
smákauptúnum úti á landi,
einungis til þess að koma
skjólstæðingum manna
þeirra, sem hafa stjórnmála-
lega aðstöðu, á laun við ó-
þörf störf.
Ef byggja hefði átt upp
bankastarfsemina í landinu,
utan Reykjavíkur, þá hefði
slíkt verið hagkvæmast og
handhægast með þeim hætti,
að gera sparisjóðina á stöð-
unum að bönkum, sjá þeim
fyrir auknu fjármagni og
láta þá annast viðskiptin.
Víðast hvar eru tveir spari
sjóðir í stærri þorpum og
kaupstöðum, almennir spari-
sjóðir og innlánsdeildir kaup-
félaga, sem eru kringum allt
land á verzlunarstöðum og í
þéttbýlisstöðum upp til
sveita. En í stað þess að
styðja við sparisjóði fólksins
úti á landsbyggðinm og
hjálpa fólkinu til að varð-
veita fjármálavígi sín og
gera þau þess umkomin að
valda betur hlutverkum sín-
um, hefur víða, af bankanna
hálfu, verið gripið til þess
ráðs að ná sparisjóðum
fólksins undii' ríkisbankana
og breyta nöfnum sparisjóð-
anna í bankaútibú, með þeim
árangri að fjármunir hérað-
anna hafa komist undir reyk
víska yfirstjórn, svo fólkið
úti um landið þarf í vaxandi
mæli að sækja afgreiðslu
mála sinna í hendur reyk-
vískra valdamanna og hefur
glatað umráðunum yfir spari
fé sínu, oft í hendur stjóm-ýar.
Útvegsbankans í einn banka,
sameina Verzlunarbankann
og Iðnaðarbankann, sameina
hina mörgu sparisjóði í
Reykjavík bönkunum þar,
eftir því sem við á — og með
sama hætti að gera hina
ýmsu svokölluðu fjárfesting-
axsjóði að deildum innan
bankakerfisins; leggja niður
óþörf og verkefnalaus banka
útibú í Reykjavík og miða
fjölda bankaútibúanna við
eðlilega viðskiptaþörf, en
ekki um innbyrðis baráttu
bankanna um sparifé fólks-
ins eins og nú gerist, fækka
bankaútibúum á stöðum úti
um land, þannig að aldrei
væri um fleiri en tvö banka-
útibú að ræða á hverjum
stað, eða eitt bankaútibú og
sparisjóð, og loks að tilkostn
aðinum við bankareksturinn í
landinu væri færður niður til
samræmis við verkefni og
þjóðfélagslegar aðstæður all-
málalegra atvinnubraskara.
Atvinnuvegir þjóðarinnar
búa við vaxandi reksturs-
fjárskort á sama tíma og
Seðlabanki þjóðaninnar skap-
ar erlendum mönnum atvinnu
við að teikna fyrirhugaðar
nýjar bankahallir og bankarn
ir halda áfram að kaupa og
byggja ný og ný hús undir
ný bankaútibú og breyta og
umbyggja hús til fjölgunar
útibúa og leigja undir önnur
og halda þessum framkvæmd
um gangandi með samdrætti
á útlánum og yfirdráttarlán-
um frá Seðlabankanum.
Ef ráðherra sá, sem fer
með bankamálin, væri starfi
sínu vaxinn, þá ætti hann að
hafa forgöngu um að stokka
allt bankakerfi þjóðarinnar
upp að nýju. Fækka bönkum
t.d. með sameiningu Búnaðar
bankans, Landsbankans og
^ Fólkið í landinu ætlast til
þess að geta fengið fjármagn
til þarflegra hluta og gegn
eðlilegum tryggingum, og
þeim, sem landinu stýra á
hverjum tíma er þörf á því,
að aiuðlegð íslenzku þjóðarinn
ar felist í þrennu: að mikil
orka hugar og handa, gróð-
urmagn frjómoldarinnar, ís-
lenzku og auðæfi hins gjöf-
ula hafs umhverfis strendur
landsins verði nýtt sem mest
og bezt.
Fólkið kærir sig ekki um
neinar skrauthallir, fullsetn-
ar mönnum til að neita sann
gjörnum og eðlilegum kröf-
um um f jármagn. Fjármagn-
ið verður notadrýgra úr hönd
um þeirra, sem sjálfir kunna
að sníða sér stakk eftir vexti
um tilkostnað og starfsfram
kvæmdir allar.
y-
- Bamaþrælkun
FramhaJd af bls. 8.
ingu, sem orðinn er kýttur í
herðum og illa útlítandi af
sömu sökum, og hefur barn-
ið vart mátt vera að því að
sinna skólagöngu sökum
,,anna“ heima fyrir.
Má það furðulegt teljast,
að mönnum skuli haldast
slílit framferði uppi átölu-
laust og hefur of lengi verið
þagað yfir slíkum hröttaskap
og smámennsku.
Og menn spyrja: Hvað ger
ir barnaverndarráð, bama-
verndarnefnd og aðrir þeir
aðilar, sem um bönn og ungl-
inga fjalla, í máh þessu?
Enginn skyldi ætla, að bónd-
inn í Ölfusi sé einn á
báti um atferli af þessu
tagi. Vafalaust er það al-
gengt að börn og unglingar
^séu þrælkaðir eins og húðar-
jálkar myrkranna á milli,
þar sem þeir bera gæfu til
þess að „komast í sveit“.
Það er sannarlega skylda
allra foreldra, sem senda
börn sín í sveit, að ganga
rækilega úr skugga um það,
að litlu greyjimum sé ekki
ofboðið með þrældómi, enda
ætti að láta menn, sem gera
sig seka um að þrælka börn
og unglinga, svara til saka
og vera dæmdir eins og hverj-
ir aðrir óbótamenn.
Það er sannarlega undar-
legt að hreppsómagahugar-
farið skuli enn eiga sér nokk-
ur ítök meðal þeii'ra, sem
hafa börn og unglinga f
vinnu.
Og hér með er skorað á
alla þá, sem vita um slíkt at-
hæfi, að láta ekki hjá líða að
kæra það til bamaverndar-
ráðs.
<$>
— NORÐRI
Framhald af bls. 8.
flokkarnir eiga að vera burðarásar lýð-
ræðisins, verður að skylda þá til að hafa
í heiðri lýðræðisleg form.
Kosningalögin em að ýmsu leyti ó-
heppileg. Listakosningamar hindra að
töluverðu leyti, að kjósendur geti valið
um persónur, leiðtoga. Afleiðingin er
sú, að þingmannasveitin verðui' æ lit-
lausari. Svipleysi og alger jámennska
einkenna marga hinna nýju stjórnmála-
manna, sem mestar vonir ættu að öllu
eðlilegu að vera bundnar við. Kosning-
amar þurfa að verða persónubundnari
eins og áður fyrr, svo að fólkið geti val-
ið menn með raunverulega leiðtogahæfi
leika, menn sem það treystir, í stað
flokkastarfsmannanna.
FÓLKIÐ HLÝTUR AÐ TAKA VÖLDIN
AF EINRÆÐISÖFLUNITM
Er ekki djúp gjá að myndast milli
atvinnustjómmálamannanna og hinna
almennu borgara? Flest bendir til þess.
Sívaxandi hluti kjósenda, einkum hin-
ir yngstu, hafa óbeit á stjórnmála-
mennsku og flokkakerfinu í heild. Þetta
er hættuleg þróun og hún er> fyrst og
fremst flokkunum og stjórnmálamönn-
unum sjálfum að kenna.
Unga fólkið er fremst í fylkingu
hinna óánægðu. Það vill stjórnmála-
menn með nýjar hugmyndir vísinda- og
menningaraldar. Það vill starfsglaða,
hreinlynda, opinskáa, mannlega og al-
þýðlega leiðtoga. Ef til vill bíður það
eftir sínum Trudeau eða Kennedy.
Það er á valdi hvers stjórnmála-
flokks fyrir sig að gera sér grein fyrir
þessari þróun og velja um, hvort hann
vill taka þátt í henni eða kala alveg og
víkja fyrir nýjum gróðri. Fyrr eða síð-
ar fær fólkið vilja sínum framgengt.“
Það verður gaman að sjá hvort dr.
Bjami eða ritstjórar Morgunblaðsins
taka í sama streng. Hver veit nema þeir1
séu komnir á sömu skoðun ?
Norðri.