Ný vikutíðindi - 28.03.1970, Síða 6

6
N? VIKUTlÐINDI
GAMANSAGA, ÞÝDD ÚR
NORSKU
Hlustuðuð þið á útvarpsþátt-
inn „Hitt og þetta“, þegar
Petter Fransen var spurður,
hvers vegna hesturinn hefði
fjóra fætur? Hér getið þið
lesið um það, sem gerðist,
bæði þá og á eftir.
Þótt undarlegt sé, er það
hið ófáanlega, sem mest er
sótzt eftir. Ein af heituslu
óskum Randí í langan tíma,
var sú, að fá að vera við-
stödd útvarpsþátt í stóra
salnum, og sjálfur liafði ég
heldur ckkert á móti að fá að
taka þátt í útvarpssendingu
og láta ljós mitt skína í
spurningaþættinum, á sama
hátt og ég var vanur að gera
fyrir framan tækið heima hjá
okkur.
„En jjað fáum við víst
ekki fyrr en við höfum áll
silfurbrúðkaup,“ sagði ég við
lconuna mína.
„Ég skil ekki hverjir það
eru, sem alltaf eru viðstadd-
ir,“ sagði Randí. „Alltaf, þeg-
ar eitthvað er gaman, er fólk
FJORIÐ
ER
I GLALMBÆ
BORÐAPANTANIR
I SÍMI 11777
GLAUMBÆR
SÍMI 11777 OG 19330
íwvwjv-r-r.
í salnum, sem Iilær og liróp-
ar. En engum, sem við þekkj-
um, hefur nokkurntíma ver-
ið boðið, svo ég efast um, að
það sé rétt, sem látið er í
veðri vaka, að hver og einn,
sem borgað hefur aí'nota-
gjald, fái á sínum tima tæki-
færi ?“
En hvað skeður? Nokkrum
dögum seinna fengum við til-
boð um að vera viðstödd
laugardagsþátt i stóra saln-
um, konan mín og ég. Bréfið
frá Dtvarpinu lá í ganginum
dag einn, þegar við komum
heim. Við lásum það vand-
lega, og komumst að þeirri
niðurstöðu, eftir nákvæma
rannsókn, að það hlyti að
vera ófalsað.
Randi var ofsakát. „Og
svo spurningaþáttur! Máske
færðu að taka þátt í honum
og nærð í verðlaun ... “
Sú hugsun var mér sízt á
móti skapi. Það voru ekki
bara verðlaunin, sem freist-
uðu mín, heldur öllu fremur
vitundin um, að milljónir
manna um heim allan heyrðu
nafnið mitt og hlustuðu á
rödd mína; það byrjaði strax
að stíga mér til höfuðs.
Nú var um að gera að vera
við öllu búinn, og ég skal
viðurkenna, að mín andlega
fæða næstu dagana var sólt
i ‘“alírs&^nfðaboft ^a^oTnölis-
ens, sem ég las af mikilli
ákefð. Og þegar ég var ekki
að lesa, hlustaði ég á tónlist
frá öllum mögidegum stöð-
um og reyndi að festa mér í
minni strófur úr hljómkvið-
um, nöfn á undarlegum tón-
smíðum og höfundum þeirra.
Og ég las blöðin óvenju vel,
innlendar og erlendar fréttir,
til að vera við öllu búinn.
Þetta var eins og að búa'sig
undir mikilsháttar próf.
Og það var líka „próf-
skrekkur“ í mér, þegar ég
kom í útvarpssalinn laugar-
dagskvöldið. Það vrði ekkert
spaug að verða að athlægi
fyrir öllum ættingjum, vin-
um og kunningjum, sem auð
vitað hlustuðu allir, einmitt
þetta kvöld.
Útvarps])átturinn gekk sinn
gang. Það var músik og söng-
ur, gamanþáttur og sitthvað
fleira, og áheyrendurnir
klöppuðu og lilógu. Seint og
síðar meir kom svo stjórn-
andinn að keppnisatriðunum.
Með lítillátu brosi og mikilli
mælsku hvatti hann lierra og
frúr til að gefa sig fram og
koma upp á pallinn lil sín. 1
fyrstu virtist enginn finna
köllun hjá sér til að taka boði
hans. Konan mín sneri sér að
mér.
„Nú?“ sagði hún svo hátt,
að allir, sem sátu nálægt olck-
ur, heyrðu það.
Ég leit á brosandi andlilin
og spyrjandi, og jafnframt
skipandi svip Randí, og ég
heyrði, að unglingar, sem
sátu fyrir aftan mig, byrjuðu
að flissa. Ég engdist í sætinu,
lamaður af ótta — við áheyr-
endurna, sviðið og hljóðnem-
ann. En ég átti ekki um neitt
að velja. Bæði beint og ó-
beint neyddi konan mig lil
að rísa úr sæti. Og þegar ég
einu sinni stóð uppréttur, var
engin undankonndeið. Gleði-
læti áheyrenda, hvetjandi
köll stjórnandans og skipun-
arsvipur konunnar ráku mig
áfram, og brátt stóð ég í ó-
hugnanlega lílilli fjarlægð frá
hljóðnemanum.
„Velkominn, velkominn,
herra minn,“ hlaðraði stjórn-
andinn. „Það er ekkert að
óttast. Við skulum bara
rabba ofurlítið saman og sjá
hvort við getum ekki fundið
upp á einhverju til að
skemmta fólkinu hérna og
þeim þúsundum hlustenda,
sem sitja við tækin sin
heima. Máske þér viljið segja
hvað þér lieitið?“
„Petter Fransen,“ tautaði
ég svo lágt að varla heyrðist.
„Nei, þér verðið að tala
hærra,“ sagði stjórnandinn.
„Og ])ér verðið að tala inn í
þennan hérna. Hann er ekki
hættulegur.“ Hann benti á!
hljóðnemann og tók með
ánægju móti hlátrinum, sem
áheyrendurnir guldu barna-
legum vaðli lians.
Ég verð að taka fram, að
roðinn, sem liljóp í kinnar
mínar, stafaði af gremju og
engum öðrum tilfinningum.
„Petter Fransen,“ hrópaði
ég svo hátt, að hljóðneminn
skalf. Áheyrendur hlógu aft-
ur, og nú leyfði ég mér að
taka hláturinn til mín.
„Eruð þér gefinn fyrir að
veðja?“ spurði stjórnandinn
til að gera samtal okkar
dramatískara.
„Svona nokkuð,“ svaraði
ég. „Það fer nú eftir því, um
hvað veðja skal, og hvað
lagt er undir.“
„Það skuluð þér strax fá að
vita. Fyrst vill útvarpið
gjarnan gefa yður tvo pakka
af súkkulaði, fyrir að vera
svo vænn að koma hingað
upp.“
Ég tók við súkkulaðinu og
þakkaði.
„Nú hef ég hugsað mér að
leggja fyrir yður spurningu,“
hélt hann áfram, og ég er svo
viss um, að yður tekst ekki
að svara þeirri spurningu, að
ég er til með að veðja 25
súkkulaðipökkum móti yðar
tveimur. Takið þér veðmál-
inu ?“
Tveir súkkulaðipakkar er
ekki svo afleitt, hugsaði ég,
en hvað er það móti 25?
„Auðvitað,“ svaraði ég.
„Allt í lagi, hér er spurn-
ingin. Ef þér stjórnið skipi,
sem er 10.000 smálestir og á
lieima í Noregi, grámálað
oliuflulningaslíip, smíðað ár-
ið 1945 í Newcastle, og ef
vélstjórinn er grasæta, frá-
skilinn og nauðasköllóttur,
og skipshöfnin er samansett
af átta þjóöernum — og hafi
loks kostað 4 milljónir að
smíða skipið, og sonur út-
gerðarmannsins hafi tekið
stúdentspróf árið áður en
eldsvoði varð um borð, en
sama ár og föðursystir út-
gerðarmannsins var lögð á
spítala og skorin upp við
bolnlangabólgu, hve gamall
er ])á skipstjórinn?“
Áheyrendur voru ekki al-
veg með á nótunum. Sumir
flissuðu, en flestir sátu þegj-
andi og horfðu á mig með
sauðarsvip, sem sagði þetta:
„Veiztu nú ekki ])etta?“ og
reyndu með því að dylja sína
eigin fullkomnu fávizku. Ég
var kaldur og heilinn í mér
starfaði af fullum krafti. Ró-
legur bað ég hami að endur-
taka spurninguna, aðallega
íil að l'á staðfestingu á grun
minum. Stjórnandinn endur-
tók hana hlæja.ndi, en eftir
fyrstu setninguna greip ég
fram í.
„Skipstjórinn er 38 ára,“
sagði ég.
„Hvernig vitið þér það?“
spurði hann.
„Ég ætti nú að vita minn
eiginn aldur,“ svaraði ég.
Og þar með var ég ofan á.
Ég stóð þarna með 27 súkkn-
laðipakka og naut aðdáunar
og öfundar áheyrenda. Að
])ví ég bezt fékk séð, sat
Randí með ljómandi augu og
fannst hún miðdepill sam-
kvæmisins.
„Keppnin heldur áfram,“-
sagði stjórnandinn, — „og
nú skulum við snúa okkur
að tónlistinni. Ef þér viljið
hætta yðar 27 pökkum, legg
ég 50 á móti um það, að þér
getið ekki sagt mér nafnið á
þessari tónsmíð og höfundi
hennar.“
„Áfram með smjörið,“
sagði ég, án þess að hugsa
mig um. Þegar um tónlist er
að ræða, hafði ég litla trú á,
að ég yrði rekinn á stamp-
inn. Dtvarpshljómsveitin lék
líka jafn alþekkt lag og
„Blómavalsinn“ úr Hnetu-
þrjótnum eftir Tsaikovski.
Ég hefði getað tekið það sem
móðgun, en það gerir maður
ekki, þegar svona. stcndur á,
og þarna stóð ég með 77
sþkkulaðipakka.
„Ágætt!“ hrópaði stjórn-
andinn. „Ef þér óskið, getið
þér gjarnan tekið vinninginn
með yður og farið nú. En ég
vil ekki láta hjá liða að vekja
athygli yðar á, að þér eigið
kost á að vinna ennþá meir.
Ég er til með að veðja einu
sinni enn, og nú legg ég 150
pakka móti yðar 77. Hvað
segið þér um það?“
Kliðurinn frá salnum barst
upp til okkar. Fólk ræddi
hvíslandi um, hvað ég ætti
að gera. Ég beindi augunum
til Randí, en þar var enga
hjálp að finna — hún lét mig
alveg um að velja; en hvað
gerir maður í minum spor-
um? Hann hefur annars veg-
ar 77 súkkulaðipakka, sem
ekki eru svo litlar birgðir,
einkum þegar hann hefur
unnið ])á í ærlegri keppni. Á
hinn bóginn hefur hami færi
á að auka forðann upp i yfir
200 pakka, ef hann er fús til
að hætta öllu á einu bretti —
og enn eitt: hann fær að
sýna, að hann er enginn héri,
sem stingur skottinu milli
fótanna og þorir ekki að taka
á sig áhættuna. Þetta síðasta
réði úrslitum.
„Ég hætti á það,“ sagði ég,
og þar með var teningunum
kastað. Áheyrendur fögnuðu
ákaft.
„Það held ég sé skynsam-
legt af yður,“ sagði stjóm-
andinn. „Síðasta spurningin
er nefnilega hlægilega auð-
veld, svo létt að ég er næst-
um feiminn við að bera hana
fram. Hún er þessi: Hvers
vegna hefur hesturinn fjóra
fætur?“
Ég var ekki viss um, að
ég hefði heyrt rétt. Áheyr-
-endurnir virtust' einnig- hálf-
ruglaðir, en reyndu að bæta
úr því með því að hlæja
bjánalega — á minn kostnað
auðvitað. Hvers vegna hefur
hesturinn fjóra fætur? Ég
reyndi að grafa eitthvað upp
úr allri ])eirri fræðslu, sem
síðustu dagana l)afði safnazt
saman í heilabúinu, og úr
einni alfræðiorðabók mundi
ég þelta: „Hestur, Ecjuus ca-
bollus, hefur verið liúsdýr
frá aldaöðli, hjá Indverjum
og Kínverjum að minnsta
kosti síðan 2000 fyrir Krist
...“ Ég minntist þess einnig
óljóst, að ég hafði lesið eitt-
tivað um vaxtarjag reiðhests-
ins, m. a. þetta: „Lærin eiga
að vera bréið og vöðvamik-
it. ..“ En hvers vegna hest-
urinn hafði fjóra fætur,
liafði ég aldrei séð neina
skýringu á.
„Hvers vegna liefur hest-
urinn fjóra fætur?“ endur-
tók stjórnandinn og hló þess-
um ertandi leiðindahlátri sín-
um, sem fólkinu í salnum og
hlustendum við útvarpstæk-
in fannst svo heillandi, en
mér fannst i mesta máta ó-
viðfeltdinn.
Ég var klumsa, öldungis
úrræðalaus. Roðinn hljóp
fram í kinnarnar. Áheyrend-
urnir tóku að hlæja, en upp
yfir allt heyrði ég ógeðslegt
gjammið í stjórnandanum.
Hlátur hans dró úr mér allan
mátt. Ég reyndi að liugsa,
muna, álykta en árangurs-
laust. Mér tókst ekki að finna