Ný vikutíðindi - 28.03.1970, Qupperneq 8

8
NY VIKUTlÐINDI
\OHtMM :
L i s tgagn v V ii í á lágu
Mis st§ Solcwnnis vnr ntishoppnnö
cn entjinn segir s n n n l e i k n n n
Gagnrýni
Gagnrýni á ætíð rétt á
sér, ef hún er byggð á grund
velli réttsýni og velvilja, og
látin í Ijós af áhuga á mál-
efninu í jákvæðum tilgangi.
Hérlendir hlaðalesendur, og
áheyrendur annarra fjöl-
miðlunartækja, verða þó að
hlíta því lögmáli, að ungt
„menningarþ j óðf él ag“ tek-
ur árhundruði að þroskast,
hvað gagnrýni áhrærir,
enda staðreynd með öðrum
þjóðum, að þar sem listir
og bókmenntir liafa fengið
að þróast samfellt um
marga mannsaldra, þar hef
ur gagnrýnin einnig náð háu
menningarstigi og um leið
nauðsynlegt afl til að við-
halda og auka við menn-
ingu þjóðanna.
En hvar eru íslendingar
staddir í þessum efnum? —
Þvi miður verður það að
segjast, að dómurinn um
þessi efni er liarður og þó
sanmur.
Keypt lof
Því miður er alltof mikið
um keypt lof fyrir sakir
peningamátts, kunnings-
skapar, valds og vináttu. Þá
er ekki síður til rógur og
níð sökum haturs, metnað-
ar, peningagræðgi og að-
stöðumunar. Allt á þetta eitt
sameiginlegt: Óheilbrigða,
öfgafulla og nær ósanna
gagnrýni. Á þetla ekki hvað
sízt við i lislum.
Dæmin eru mýmörg og
flest raunaleg til upprifjun-
ar, en eigi að síður er nauð
sjmlegt að gagnrýna gagn-
rýnina, ef það mætti verða
til þess að vekja menn til
umliugsunar um þetta
vandamál.
Árásin á Þjóðleikhús-
stjóra
Ekki er ýkja langt síðan
ráðist var af mikil'li heift á
Þjóðleikhússtjóra fyrir
frumhlaup í sambandi við á-
kveðna óperu-sýningu.
Gagnrýnin byggðist ekki á
einu atriði, heldur mörg-
um, og i flestum tilvikum
voru gagnrýnendur sam-
mála.
Þó var það einn, sem bar
af í offorsi og árásarkenndri
Iieift, rétt eins og Þjóðleik-
liússtjóri hefði gert eittlivað
á liluta hans eða sært rétt-
lætiskennd hans, smekk-
vísi og jafnvel siðgæðis-
vitund.
I þessu sambandi er rétt
að taka það strax fram, að
sá sem þessar linur ritar
er i aðalatriðum sammála
gagnrýninni á Þjóðleikhús-
stjórann og góðlátlega liissa
á framferði hans.
Helft
Burt séð frá því, fór það
ekki fram hjá neinum, að
gagnrýnanda Vísis, Stefán
Edelstein, var mikið niðri
fyrir i sambandi við mál
þetta og lét óspart i ljós
vandlæti sitt i garð liins
margumlalaða Rósinkranz,
og fóru mörg stór orð i
kjölfarið i fleiri en einni
grein þessa annars ágæta
ritsnillings.
Þeir, sem bezt til þekkja,
vita nú mæta vel, að það
var umliyggja fyrir lians á-
gæta vini Róberti A. Ottós-
syni, sem heiftin var út af
sprottin og að gagnrýni
skrifarans fór lit fyrir vel-
sæmistakmörk.
Þetta hefði þó verið af-
sakanlegt, ef hr. Edelstein
hefði fylgzt betur með og
látið ljós sitt skína yfir
stjórnanda óperunnar, sem
tók við af hr. Walter (auð-
vitað ráðinn af Þjóðl'eikhús
stjóra), en nú var eins og
púðrið væri búið og listin
skipti ekki lengur máli.
Og þó!
Lof og dýrð
Hr. Edelstein liafði ekki
aldeilis eytt öllu sínu púðri.
Vinur hans og sálufélagi,
Róbert Abraham, stjórnaði
Sinfóníuhljómsveitinni og
kórnum Fílharmonía við
flutning á Missa Solemnis
eftir Beethoven.
Þvilíkt hól og þvílík
snil'ld!
Hann var að visu ekki
einn um hólið, þótt hann
byrjaði fyrir frumflutning
verksins. Allir aðrir gagn-
rýnendur hældu Róbert, kór
og hljómsveit á hvert reipi
— og svo langt gekk það,
að Matti Jóh. skrifaði af
miklum fjáleik um atburð-
stigi
inn i leiðara Moggans og
skorti nú lýsingarorð til að
mikla hátíðleikann, þótt
sjálfur sé hann ómúsikalsk-
ari en kötturinn.
Hvilik dýrð, hvílk dá-
semd!
Sannleikunnn
En hver er svo annars
sannleikurinn?
Jú. — Stjórnandinn, Ró-
bert A. Ottósson, einka- og
sparivinur gagnrýnandans,
Stefáns Edelstein, mis-
þyrmdi því miður þessu
fagra meistaraverki með ó-
nákvæmni og lélegu vali á
söngvurum.
Hér skulu þó strax und-
anskildir einsöngvararnir,
sem stóðu sig af mikilli
prýði.
Kórinn, sem skorti ekki
fjöldann, var rammfalskur,
einkum kvenraddirnar, og
bæði stjórnanda, þjóðinni
og sjálfum sér til skammar.
Karlraddirnar voru ó-
nákvæmar, hljómlausar og
flatar og náðu, sem betur
fer ekki i rikum mæli til á-
lieyrenda.
Ósamræmi
Hljómsveitin stóð sig af
mikilli prýði, þrátt fyrir
Framh. á bls. 5.
Páskahelgi
Nú fer í hönd lengsla há-
tíð ársins, eða 5 dagar,
því lítið mun vera unnið á
laugardaginn.
Blöðin koma hel'dur ekki
úl í 5 daga, og falla því úr
9 tölublöð lijá þeim, þ. e.
það koma út 22 tölublöð
þennan mánuð. Fer þá að
vera spurning, livort borg
ar sig að vera fastur áskrif
andi að dagblöðunum.
Annai’s er liún alveg
merkileg, þessi Iielgislepja,
senx kirkjan þykist við-
halda um páskana lijá
þessai’i trúlausu þjóð. Heit-
trúaðir kaþólskar þjóðir
halda t. d. vai’la upp á pásk
ana, sízt bænadagana.
Þetta er miðaldasiður,
sem ætli að afnema. Það
er nær að vinna heldur ær-
leg störf, einkum þegar
efnahagur jxjóðarinnar
stendur höllum fæti.
“K
I strætisvagninum
1 Árbæjarstrætisvagnin-
um deildu tvær ungar
stúlkur af miklum ákafa
og voru fyrr en varði
komnar í heiftúðugt rifr-
ildi. Mælska þeirra var
dæmalaus og það voru
ekki nein ástarorð, sem
þær völdu hvorri annarri,
heldur þvert á móti.
Hinir farþegarnir kom-
ust ekki hjá þvi að heyra
þennan ófagra orðaflaum
valkyrjanna. Iiom svo að
einum þeirra ofbauð og
greip frammi fyrir þeim:
„Fyrirgefið þið, ungu
dömur, en gætuð þið ekki
verið svo vænar að tempra
svolítið orð ykkar. Munið
að það eru karlmenn við-
staddir!" •, ,,
Bíóin loka
Nú l'oka bíóin að vanda
um bænadagana og fram á
páska — og kannske alveg,
a. m. k. liafa eigendur
þeirra sagt upp öllu stai’fs-
fólki fi’á og með 1. apríl.
Þau eru nú sögð rekin
með „bullandi tapi“, enda
hefur aðsóknin stói-minnk
að eftir að sjónvarpið konx
til sögunnar.
Aðeins tvö kvikmynda-
hús í Reykjavík eru
skemmlanaskattsfrjáls,
Tónabíó og Háskólabíó.
Ilin þui’fa að gx-eiða liáan
skemmtanaskatt, sem þau
hafa sótt um að fá lækkað-
an eða felldan niður, en
ekki hefur frétzt að það
hafi fengizt.
Margir munu sakna þess,
ef bíóin yrðu að neyðast til
að loka. Og livað yi’ði gert
við hin dýru hús Nýja Bíós
og Garnla Bíós.
*
Einn lítill
Presturinn ællaði að
heimsækja ekkju, sem var
nýlega búin að missa
manninn sinn, en af mis-
gáningi fór hann á fund
annarrar konu. Þannig
vildi til að frá henni hafði
nýlega verið stolið hjól-
hesti.
„Það var sorglegt að þér
skylduð missa hann,“
sagði presturinn samúðar-
fullur.
„O, það var svo sem ekki
mikill skaði skeðursagði
hún. „Hann hélt ekki orð-
ið lofti að aftan, og ekki
var hann heldur burðugur
að framan.
Drjúg tekjulind
Flugfélag íslands aug-
lýsti i fyri’a eftir gististöð-
um fyrir erlent ferðafólk á
sveitabæjum og í sumai’bú
stöðum. Var samið vitS
nokki’a bændur og sumar-
bústaðaeigendur og síðan
gefinn út bæklingur um
helztu kosti hvers staðar,
svo sem hestaleigu, bíla-
leigu, veiði og málakunn-
áttu.
Nú óskar Flugfélagið
eftir fleiri gististöðum
vegna fjölda fyrirspui’na
ei’lendis frá. Gæti þetta orð
ið möi’gum bóndanum og
sumai’bústaðaeigandanum
drjúg tekjulind.
Helztu vankvæðin munu
vera þau, að bændur geti
sinnt þessu, þvílíkt höi’mu-
legt kvenmannshallæri er
í sveitunum. Hixsnæði er
venjulega alltof stórt, mið-
að við fólksfjölda, en ann-
að livort er liúsbóndinn
kvenmannslaus, eða konan
ein með fullt hús af börn-
um, svo hæpið er að þjón-
usta við ex’lenda tignai’gesti
geti verið fxxllkomin unx liá
annatímann.
Kannske vildu kaxxp-
staðastúlkur eyða sumar-
leyfi sínu til þjónxistu-
slai’fa á slíkunx bæjum?
*
Brandari vikunnar
óskar litli var með
bekknum i sund- og sól-
baðsferð, ásamt kcnnstu-
konunni, sem var ung og
falleg stúlka i minibikini.
Mikið hefurðu vf'attegah
nafla“, sagði Óskar, þegar
hann var rétt hjá henni.
„Má ég ekki pota fingrin-
um i hann?“
Velkomið, vinur,“ svar-
aði kennslukonan, sem
gekkst upp við orð drengs-
ins.
Litlu síðar sagði hún
byrst: „Nei, skömmin þín
Óskar, þetta er ekki nafl-
inn!“
„Ég veit það,“ svaraði
Óskar, „það er reyndar
ekki heldur fingurinn!“

Og svo er það bessi
Anna sagði mömmu
sinni, þegar hún kom heim
úr skólanum, að daginn eft
ir yi’ði kynlifskennsla i
bekknum, og hún fór ekki
i felur með að hún hlakk-
aði mjög til.
En jxegar hún kom heim
daginn eftir var Anna ó-
sköp vonsvikin á svip og
dauf i dálkinn. Þegar móð-
ir hennar spurði, hvort kyn
lifstíminn lxefði ekki verið
fróðlegur og uppbyggileg-
ur, svax’aði Anna:
„Þetta var bara teoi’ia,
sko!“