Nýi tíminn - 22.12.1949, Blaðsíða 5

KÝI TÍMINN
Pjmmtudag-ur 22. des. 1949
á lieljarþröm
BöBuIsveldi i SuBur-Kóreu
HEIMSVALDASÓKN
|TM alla Asíu og þó íyrst
og fremst í nágranualönd-
m Kína verður þegar vart
áhrifa af sigrum alþýðubyiting-
arinnar í þessu fjölmenu-
asta landi heims. ASstæð-
Aðeins ein heimsálfa, Ame-
ríka, kom ósködduð út úr síð-
ustu heimsstyrjöid. Þar höfðu
engar orustur verið háðar, eng-
ar borgir lagðar í rústir í ioft-
árásum, engar milljónir verið
hraktar frá heimilum sínum til
nauðungarvinnu i framandi
löndum. Og þótt bandariskir
herir berðust i Asíu, Afríku,
eyjum Ástralíu og í Evrcpu
var manntjón þeirra hverxardi
lítið í samanburði við aðrar
etríðsþjóðir. En það scm mestu
máli skipti var að franreiðslu
kerfi Bandaríkjanna gekk á
stríðsárunum fyrir fuilum krafti
í fyrsta skipti í áratug. Miilj-
ónaatvinnuleysið, sem haidizt
hafði frá upphaf: krtppunnar
miklu árið 1929, hvarf að mestu
árið 1942, þegar tíar daríkin
voru komin i striðið. Verk-
smiðjur og vélar, sem staðið
höfðu iðjulausar árum saman,
tóku að framleiða auö á ný.
Hvert stóriðjuverið ar. öðru
þaut upp á kostnað banúaríska
ríkisins, sem siðan afhenti verk
smið jurnar einkafyrirtæk jum,
fyrst og fremst auðhringvnum,
til reksturs. Þeir íiamleiddii
síðan ótakmarkað fyrir óseðj-
andi markað striðsins og fengn
verksmiðjurnar og vélarnar i
stríðslok fjTÍr litið brot af
kcstnaðarverði, því að auðvitað
hefði það verið óamerískt at-
hæfi að hið opinbera hefði
eignarhald á þeim framvegis.
Bandarískur verkalýður lét
allar kjarabótakröfur liggja i
láginni á stríðsárunum, en
gróði atvinnrekenda þaut upp
úr öilu valdi. Bandariska auð-
valdið kom því út úr styrjöld-
inn með digrari sjóði en nokkru
sinni fyrr og þvi tryggari yfir-
drcttnunaraðstöðu í þjóðféiag-
inu. En framleiðsluhættir auð-
valdsskipulagsins, arðránið af
binum vinnandi fjölda, gerði
það að verkurn, að bandarískur
aimenningur átti þess engan
kcst að kaupa þær vörur, sem
hann framleiddi. Óseljanlegar
vörubirgðir, offramieiðsla og
kreppa vofðu því yfir banda\
rísku atvinnulífi strax og full-
nægt hafði verið eftirspurn
eftir neyzluvörum, sem dregið
háfði verið úr framieiðslu á í
stríðinu, þegar þarfir vígvall-
anna höfðu verið látnar ganga
fyrir. En í nýrri krepþu sá
bandaríska auðvaldið dauða-
dóm sinn. Alþýðu manna voru
ferskar í minni hörmungar
kreppuáranna á fjóroa tug ald-
arinnar og hún hefði misst alla
trú á þjóðfélagi, sem ekki gat
séð þegnum sínum fyrir sóma-
samlegu lífsframfæri nema
styrjöld geisaði. Bandaríska
ráð en það sama og auðstéttir
hafa ævinlega gripið til í
sömu kringumstæðum, öflun
erlendra rnarkaða, útþennslu-^
stefnu cg heimsvaldastefnu.
Hún þurfti ekki aðeins að afla
sér markaða fyrir cfframleiðslu
heldur líka að ná tökum á
hráefnalindum. Nú er nefnilega
svo kcmið fyrir rányrkju auð-
valdsins, að fyrirsjáanlegt er
þrot tveggja nauðsynlegustu
hráefna nútíma iðnaðarþjcð-
félags, járnmálms og clíu, 3
hinum auðugu Bandaríkjum.
Þessvegna eru bandarískir auð-
hringar nú að klcfesta járn-
námur Brasilíu cg Kanada og
bola Bretum jafnt c.g þétt út
úr hinurn olíuauðugu löndum
fyrir bctni Miðjarðarhafs.
En sókn bandapska auðvalds
ins til nýrra markaða cg hrá-
efnalinda hófst fyrir alvöru
við allt önnur skilyrði en ríkt
höfðu áðúr í auðvaldsheiminum.
Þá höfðu fleiri eða færri ríki
Bretland, Þýzkaland og Frakk-
land, staðið nckkurnveginn
jafnfætis, svo að ef eitthvert
þeirra ætlaði að gerast cfjarl
hinna voru þau í sameiningu
fær um að bjcða ójafnaðar-
manninum birginn. í lok heims
styrjaldarinnar síðari hafði
mikil breyting crðið á. Fram-
leiðslugeta og framleiðslumagn
Bandaríkjanna einna var langt
um meira en allra annarra
auðvaldsríkja samanlagt. Vest-
ur-Evrópa, ættaróðal auðvalds-
skipulagsins, var flakandi í
sárum og auðvaldsöflin áttu í
vök að verjast fyrir sókn al-
þýðunnar til sósíalistískra þjóð
félagshátta cg sckn nýlendu-
þjóðanna til sjáJfstæðis. Auð-
valdsskipulagi Vestur-Evrópu
var bráður dauði vís kæmu ekki
utanaðkomandi öfl ti] að rétta
hlut þess. Auðstétt Vestur-Evr
ópu gat aðeins vænzt hjálpar
úr einni átt, frá auðvaldströll-
inu vestan Atlanzhafs. En sá
þurs er ekki vanur að láta
nokkuð fyrir ekkert cg nú
neytti hann færis og setti að-
framkcminni auðstétt Vestur-
Evrópu harða kosti, vildi hún
bjarga lífi sínu varð hún að
gerast ambátt í helli hans. Hér
þurfti þó að fara að öllu með
hægð og lægni, þjóðir Vestur-
Evrópu höfðu barizt örvænt-
íngarbaráttu til að brjóta af
sér hakakrossokið og voru ao
vopum styggar við dollara-
klafann. En allt gekk þó sam-
kvæmt áætlun, Marshalláætlun-
in og Atlanzhafsbandalagið
hafa gert auovaldsJönd Vestur-
Evrópu ásamt nýlendum þeirra
og hjálendum í 06111111 heims-
álfum að bandingjum auðvalds
Bandaríkjanna efnahagslega og
hernaðarlega. Frá því auðvalds
skipulagið hófst tiJ drottnunar-
aðstöðu yfir eldri og frumstæð
ari framleiðsluháttum hafði
aldrei neitt þessu líkt gerzt,
ekkert ’ auðvaldsiíki hefur
nokkru einni borið annan eins
ægishjálm yfir auðvaldsheim-
inum öJlum og Bandaríkin gera
nú.
Gegn hinum sósíalistiska
hluta heims hefur Bandaríkja-
auðvaldið ótæpt bei.tt hótunum
og ógnunum í sckn sinni til
beimsyfirráða. Bandaríkin, sem
engin hernaðarógnun vofir yfir
úr nokkurri átt hafa vígbúizt
af slíku kappi þau ár, sem
Jiðin' eru frá lckum síðustu
styrjaldar, að við ekkert jafn-
azt nema vera skyldi árásar-
undirbúning Þýzkalands á
stjórnarárum Hitlers. Á yfir-
standandi fjárhagsári verja/
Bandarikin sextán milljörðum
dollara til beins herkostnaðar
auk milljarðaútgjalda til að
hérvæða bandamenn sína víða
um heim. Komið hefur verið
upp kerfi bandarískra flug- og
flotastöðva um allan heim og
mest áherzla lögð á að hafa
stöðvarnar sem næst Sovét-
ríkjunum. Truman forseti lýsti
því afdráttalaust yfir um það
leyti, sem verið var að ganga
frá Atlanzhafsbandalaginu, að
hann myndi ekki hika við að
fyrirskipa nctkun kjarnorku-
sprengjunnar, hryllilegasta
1 múgdrápstækis í vopnabúnaði
þjóðanna, ef svo byði við að
horfa.
Þrátt fyrir óskcraða yfir-
burði Bandaríkjanna yfir öll
cnnur auðvaldsríki, þrátt fyrir
vígbúnað, risasprengjuflugvélar
og kjarnorkusprengju, er það
staðrejmd, að ugg og ótta um
sinn hag setur nú að Banda-
ríkjaauðvaldinu cg um leið
heimsvaldinu cJIu. Einkum lief-
ur þó óhugurinn ágerzt síðasta
árið. Veldur þar mestu, að i
fyrra haust tck að bera á því,
að yfirráðin yfir öllum auð-
valdsheiminum cg óheyrilegar
vigbúnaðarframkvæmdir ætla J
ekki að nægja til að kveða nið-|
ur vofu kreppunnar í Banda-j
ríkjunum. Atvinnuleysi þar hef
ur aukizt um helming á einu
ári og er komið upp í fjcrar
milljónir. Framltiðslan hefur
dregizt saman og er nú 18%
minni en fyrir árí síðan og
40% minni en er hún var mest!
á stríðsárunum. Félagslegar!
umbætur, almannatryggingarn- j
jar, sém Truman lofaði banda-
rískri alþýðu fyrir að kjósa
j sig forseta, myndu rétta vio
{hrynjandi innaniandsmarkað í
bili, en hervæðingarútgjöldin
hafa verið látin gleypa upp
allt það fé, sem til þeirra hefði
getað farið. Með því að veifa
framan í verkamenn umbóta-j
|
loforðum Trumans hafa aftur-|
haldssamir foringjar getað'
biekkt bandarísk verkalýðs-i
samtök til að styðja hervæð-
— 'urnar í ■■ þessum lönd-
um flestum eru svipaðar
og var í Kína, lénsaðall situr
með stuðningi erlends auðvaids
og hervalds yfir hlut alls al-
mennings. Trúust eftirmynd
Kuomintangafturhaldsins, sem
nú er i dauðateygjunum, er þó
stjórn Syngman Rhee, sem
Bandaríkjamenn settu á lagg-
irnar i Suður-Kóreu. Eftir ósig-
ur Japans var Kóreu skipt um
þrítugasta og áttunda breiddar-
bauginn. Norðan hans var her-
námssvæði Sovétríkjanna en
sunnan bandariskt hernáms-
svæði. Sovéther fór alfarinn frá
Norður-Kóreu um síðustu ára-
mót og þar situr nú að völdum
samstjórn vinstriflokka, sem
hefur skipt góssum aðals-
ins milli leiguliða og landbúnað
arverkamanna og þjóðnýtt
iðnaðinn. Forystumenn þessar-
ar stjórnar eru Kóreumenn,
sem árum saman börðust gegn
Japönum með kínverskum
kommúnistum. í Suður-Kóreu
sat Bandaríkjaher fram í júlí
í sumar og þar er enn 500
manna bandarískt lið, sem á
að æfa her Suður-Kóreustjórn
ar, og Bandarikjamenn skildu
eftir hergögn og annnan útbún-
að fyrir 100.000 manna fastaher
og 200.000 manna varalið. Á
núgildandi fjárlögum Banda-
rikjanna eru 150.000.000 doll-
ara ætlað til að styrkja stjórn
ingar- og heimsvaldastefnuna,
einmitt þá stefnu, sem útilokar,
að umbótatiJJögurnar verði
framkvæmdar. Slíkan loddara-
leik er auðvitað ekki hægt að
leika með árangri til lengdar.
Skelfingu bandarísku ráðastétt
arinnar má bezt marka af rétt-
arhöldunum yfir miðstjórn
Kommúnistaflokks Bandaríkj-
anna. Öllum réttarfars- og
mannréttindareglum er hiklaust
varpað fyrir borð til að géta
komið bak við lás og loku
foringjum flokks, sem telur að-
eins 70.000 manns af 150.000.
i 000 manna þjóð meðal meðlima
I sinna. Slíkar aðfarir bera ekki
j vott um taugastyrk.
En það er ekki aðeins á-
standið heimafyrir, sem veldur
bandarísku auðvaldssinnunum
áhyggjum. Þeir hafa spennt j
allan auðvaidsheiminn fyrir |
vagn sinn, en um leið haíz
!
! innri anclstæður hans orði-f
enn ósættanlegri og nú hriktir
! í hverju tré hins aldr.a hrófs.
Þrennar hörðustu andstæðurnar
eru átökin milli nýlenduþjóða
og nýlenduvelda, milli auðvalds
ríkjanna innbyrðis og milli yfir
stéttar og undirstéttar. Á þess
um straumröstum hrekst nú
fley lieimsauðvaldsins og þar
sem tvær þeirra eða alJar þrjár
1 sameinast í straumhnúta fær
|
I það á sig áföll svo þung, að
1 eitthvað verður jafnan undan
að láta.
M.T.Ö.
Rhees í Suður-Kóreu. Dearx
Acheson utanrikisráðherra.
Bandaríkjástjórnar lýsti yfir,
að væri' fé þétta ekki veitt
„myndi Suður-Kórea vera töp-
uð eítir tvo eða þrjá mánuði".
ft NDREW Roth, fréttaritarr
bandaríska vikuritsins
„Nation" í Suðaustur-Asíu, er
ekki trúaður á, að þau hundr-
uð milljóna, sem Bandarikja-
stjórn lætur Syngman Rhee í
té, gefi meira í aðra hönd eir
milljarðarnir, sem Sjang Kai-
sék fékk. í grein, sem hann
ritaði í blað sitt eftir dvöl S
Suður-Kóreu, skýrir hann frá.
ástæðunum fyrir þessari skoð-
un sinni. Stjórnarflokkurinn í
Suður- Kóreu, KDNP, er flokk-
ur lénsaðalsins eins og Kuo-
mintang í Kína. Syngman Rhee
hefur haldið hlífiskildi yfir au5
mönnum Kóreu, sem vorui.
kvislingar Japans. Þegar nefndl
á þingi Suður-Kóreu tók að
rannsaka mál kvislinganna.
uppá eigin spýtur lét Rhee
leynilögreglu sína handtaka.
rannsóknarliðið og gera skjöl
þess upptæk. Er tuttugu og:
tveir af föngunum voru látn-
ir iausir kom í ]jós, að þeimi
hafði verið misþyrmt hrylii-
lega. Sextán þeirra voru haus-
kúpubroti\ý', rifbrotnir eða meES
sprengdar hijóðhimnur. Mennta.
málaráðherrann í stjórn Rhee,
Hósang að nafni, er þýzk-
menntaður nazistaaðdáandi,
sem hefur rekið 2000 kennara.
frá skólunum fyrir „hættulegar-
skoðanir" og bannað sextári.
blöð fyrir að gagnrýna stjórn-
ina. Stærsta blað Suður-Kóreu.
Shin Mun, var bannað fyir a5
birta „aðeins 40% af tilkynn-
ingum, sem ríkisstjórnin gaf út
undanfarna fjóra mánuði".
JpjÁRMÁLASPILLING í Suð-
ur-Kóreu er jafnvel verrl
en i Kuomíntang-Kína, segir
Roth. Ráðherrar hafa orðið
uppvisir að því að kúga fé til
eigin þarfa útúr fyrirtækjum,
sem heyra undir ráðuneytí
þeirra. Kim Kú foringi annars
afturhaldsflokks en andvígur
Rhee, var myrtur í sumar. Ki
hafði gerzt talsmaður friðsam-
legrar sameiningar Suður- og’
Norður-Kóreu en fylgismen;»
R.hee préaika _,heilagt stríð"1
gegn „kommúnistunum" í
Norður-Kóreu. Niðurstaða.
Andrew Roth er: „1 Kórea
hafa Bandaríkin sett á lagg-
irnar rikisstjórn, sem hallasfc
langtum meira að fasisma en.
lýðræði i skoðunum“.
E í M A V E L D I
Framhald af 5. síðu
herinn flutti burt frá Suður-
Kína og tók sér bólfestu í
norðvesturhéruðum Kínaveldis,
svo sem síðar verður sagt frá.
Hinn 11. des. 1931 liafði ráð-
stjórnarhreyfingin fest sig svc
í ssssi í þessu fylki, að kvatt
var til fyrsta kínverska ráð-
Btjórnarþingsins. Þar var kos-
in allsherjarstjórn ráðstjórnar-
héraðanna, og vavð Maó-tse-
tung forseti hennar, en Sjú-te
yfirforingi rauða hersins. Með
því var lokið fyrsta þættinum.
í sögu hiiinar kínversku ráð-
stjórnarhreyfingar.