Nýi tíminn - 04.01.1951, Síða 6

#
NÝI TÍMINN
Fimmtudagur. 4. janúar 1951.
Fyrsta öld sésiallsmans hálfnuö
Jenzkri bændastétt nítjándu
aídarinnar tekin.i. — Það var
reynt að ginna þjóð vora til
afsiáttar í sjálfstæðisbaráttunni
í upphafi aldarinnar, 1907—’8,
en undir forustu Skúla Thor-
oddsens og me'ö eldheitu fylgi
bænda og menntamanna og
þeiira fáu verkamanna sem þá
gátu lcosið tókst að hrinda
þeirri freistingu að víkja frá
óafsalaniegum réttargrundyelli
íslenzks sjálfstæðis fyrir stund-
aysátt.
Bændastétt íslands stóð enn
óskipt er til lýðveldisstofnun-
arinnar var gengið.
. En þegar fyrsta prófraunin
liófst í hinni nýju sjálfstæðis-
baráttu þjóðarinnar, kiofaaði
Framsóknarflokkur þænda í
tvennt, um Keflavíkursamning-
inn. Og þegar amei-iska auð-
valdio lét sverfa til stáls um
að þvinga ísland inn í hem-
aðarbandalag nýlendukúgar-
anna, þá var forusta bænda-
stéttarinnar á Alþingi orðin
svo lítilsigld í sjálfstæðisbar-
áttu þjóðarinnar að aðeins einn
þingmaður Framsóknar greiddi
atkvæði gegn Atlantshafsbanda
laginu, en tveir sátu hjá. En sú
spilling frá Mammonsríki Ame-
ríku, sem síðustu árin hefur
verið að heltaka' þingflokk
Framsóknar, hefur langt frá
því sýkt islenzka bændaalétt
enn, svo að eigi vcrði við bjarg-
að. En það er hætta á ferðum,
'm meiri hætta sem einmitt
bændaaiþýðan í hinum dreifðu
byggðum hlýtur að vera eitt
af þeim virkjum, sem íslenzk
menning, íslenzk tunga, íslenzkt
iþjóðerni og sjálfstæði, fyrst og
i'rcmst trcystir á í þeiiTi stjórs-
tnálalegu, efnahagsiegu, þjóð-
einis- og' menningarjegu varnar.
l aráttu, sr?m þjóð vor nú á í
gegn ásæl»ú liinnar amerisku
yfirdrottmmarstefn u á ölium
þessum svIÖum.
★
Islenzkir meimtamenn gátu
•sér í 3jálf3tæðisbaráttu lands-
ins meiri hoiður en nokkur önn-
ur stótt vegna þess að við þá
sem stétt eru tengd nöfn
beztu foringjanna í frelsisbar-
áttu vorri, þó margt þeirra
væri af bændafólki eða ann-
an’i alþýðu komið. Um sál ís-
enzkra mentamanna er nú
'iarðar barizt en nokkru sinni
fyrr. Hafi dönsk kúgun hótað
þ?im með ofsóknum og stöðu-
missum eða ginnt þá með em-
bættum fyrr á tímum, þá marg-
faldar amérísk kúguu í skjóli
ítlenzkra Ieppa slíkar ofsókna-
og mútuaðferðir. Jóu Sigurðs-
■on forseti gat orðið rektor
Menntaskólons, séra Halldór á
Hofi gat orðið biskup íslands,
f þeir hættu að berjast gegn
yfirdrottnun erlends valds á Is-
iandi og kæmu sér i mjúkinn
við innlend yfirvöld þess.
Daglega reynir nú sjálfstæð-
isbarátta íslands viö ameríska
auðvaldið á siðferðisþrótt ís-
lenzkra mentamanna, á trygð
þeirra við frelsi föðurlandsins,
á dómgreind þeirra í moldviðri
forheimskunarmálgagnanna. —
íslenzk þjóð á óumræðiiega
mikið undir því hvemig nver
eiustakur menntamaður Islands
istendur sig í þeirri örlagai-ku
baráttu, vegna þess hve nókii
áhrif hver einsíaklingur þeírr-
! ar stéttar getur haft á heildina.
Einmitt þegar kjötkatla- og
bittlingapólitíkinni er ætlað að
gagnsýra og spilla íslenzkri
þjóð, þá er íslenzka mennta-
manninum holt að minnast
hvatninga bóndasonarins cg
bóndans, Stephans G., sem bezt
hefur vísað menntamönnum Is-
lands veginn í baráítunni fyrir
j fegurstu liugsjónum þjóðar
vorrar. Hann kvað eitt sinn
um einn þeirra appreisnar-
manna gegn auðvaldi, sem ís-
lenzkt afturhald nú' níðir:
„Oy ekki var liugsjón hans hegn-
ing nó laun,
Neij hún var alls manngöfgis
sjáífskylduraun."
íslenzk alþýða getur þó nú þeg
ar véri'ð stolt af íramlagi sinna
beztu mentamanna í hinni nýju
sjálfstæðisbaráttu, bændasyn-
irnir og skáldin Halldór Kiljan
Laxness og Jóhannes úr Kötl-
um sýna og sanna þjóð vorri
að enn eni beztu skáld hennar
— eins og á tímum Eggerts,
Jónasar eða Þorsteins — þau,
sem djarfast fylkja fólkinu um
málstað frelsisins.
★
íslenzk auðmannastétt var,
með einstökum heiðarlegum
undantekningum, altaf hikandi
í sjálfstæðisbaráttunni við Dani
eða dragbítur og brást oft með
öllu. Hún var sú, er tók upp
samstarf við danskt auðvald á
Islandi, til þess að fá banda-
menn í baráttunni við bændur
og verkalýð. Hún sóttist síðar
eftir þjónustustarfi við enskt
auðvald og þvínæst þýzkt. Svo
engan þarf að undra þó ame-
riskir auðhringir finni þar
gnægð bandíunanna gegn þjóö
vorri. „Danski Moggi“ sem
erindreki amerísks heryalds á
íslandi er órækust sönnun fyrir
liamskiptiun íslenzkg auðvalds
eftir því hvaðan helzt sé að
vænta tilstyrks til kúgunar
gagnvart íslenzkri aiþýðu.
Aðeins um- örstutta stund
tókst að knýja hluta þessarar
auðmannastéttar til þjónustu
við hagsmuni þjóðarinnar.
Undir þunga þess vaxandi valds
alþýðimnar, sem birtist í kosn-
ingasigrum Sósíalistaflokksins
1942, var skapað samstarfið
1914—’47, sem lyfti grettis-
taki í atvinnumálum Islands og
skóp á ýmsum sviðum róttæk-
ustu endurbótalöggjöf, sem ís-
lenzk alþýða hefur öðlazt. Þjóð
in sá hvað vinna mætti, ef allir
kraftar væru sameinaðir heild-
inni til gagns í þeim anda, er
draumsjónamenn aldamótanna
hafði dreymt um og Einar Ben.
orðað svo:
„Þvi menning er eining, sem öll-
um Ijær hagnað,
með einstaklingsmenntun, sem
hcildinni er gagnað;
og frelsi þarf táps móti tæling
og iygð,
ei trúgirni á landsins fjendur.
Þá verður vor móðir og fóstra
frjáls,
cr fjöldinn í þjóðinni nýtur sín
sjálfs,
er kraftarnir safnast og sundr-
ungin jafnast
í samhuga fyilcing þess almenna
máls."
En forustan í íslenzkri auð-
mannastétt mat hlýðnina við
erlent valdboð og vonina um
aðstoð til arðráns eigin þjóóar
meira en einingu þjóðarinnar
um batnandi hag og aukið
frelsi. Eining þjóðarinnar í
frelsis- og framfarabaráttunni
var rofin með Keflavíkursamn-
ingnum við ameríska auðvaldið
5. október 1946.
★
Gangan inn í ameríska. þræl-
dónishúsið var hafin.
Þjóðin, sem sá dönsku kúg-
uninni endanlega aflétt á fyrstu
áratugum aldarinnar og tákn-
rænar leyfar hennar at'ináðar
með öllu 17. júní 1944 að Lög-
bergi við Öxará, tók nú aftur
að feta 3iin þungu spor tíl
ánauðar, ginnt af auðugustu
höfðingjum og skammsýnustu
ofstældsmönimm sem fyrrum.
★
Með Keflaríkursanuiingnum
tókst amerísku auðvaldi að.afla
sér fangstaðar á islenzkri
grund. íslenzkt afturhald lét
fúslega undan hótun þess um
að flytja her sinn ella ekki á
brott.
Og amerísku. landræningjam-
ir á Suðurnesjnm færðu sig
iljótléga upp á skaftið, fótum-
tróðu öll ]>au lög og samninga,
scm þeir höfðu heitið að halda
og skópu sér ameríska nýlendu
við Kefla\íkurflugvöll.
★
Amerískt auðvald beið ekkl
boðanna að ganga á lagið.
Með Marshallsamningnum
1947—’48 voru ameríska auð-
valdinu veitt efnahagsleg yfir-
ráð yfir at\innu- og i'jármála-
tífi ísiands. Samtimis því, sem
undirlœgjur Amerikana voru
látnar básúna út örlæti ame-
rísks auðvalds, sríkust amerísk
stjórnarvöld um að grejða ís-
landi niilljónatugi í tollum og
sköttum.
★
Islenzk nlþýða fékk brátt að
keuna á amerísku þrælasvip-
unni, afleiðingum „Marshall-
aðstoðarinnar" og „efnahags-
sam\innurinar“:
20. marz .1950 var gengi ís-
lenzku krónunuar fellt eftir
amerískri fyrirskipun, sam-
kvæmt skuldbindingum Marsh*
allsamningsins. Skilabo&m fluti
að amerískum bankastarfs-
manni, gleýþt hrá af „isleuzk-
um“ stjórnarvöldum. Laun ís-
lenzks verkamanns sem 1945
voru jaíiihá laimum amerisks
verkamanns, eru nú aðeins 45%
af launiim hans. íslenzki verka-
maðurmr. er aðeins hálfdrætt-
ingur á við veikamann herra-
þjóðarinnar.
Lífsafkoma almennings var
ægilega skert með þessari árás
á lífskjör hans. En einokur.ar-
klíka auðvaldsins liélt öllu sínu
óskertu og græddi á „fórnúm"
fjöldans.
★
Tilgangur mútnaima birtist
bezt er ameríska auðvaldið
kmiði íslar.d iun í Atlanlsiiafs-
bandalagiö 30. mar/. 1949.
Island skyldi verða dráps-
skcr, hvaðan amerískt hervald
gæti drýgt múgmorðin í Evr-
ópu.
Það var ódýrt fyrir amerískt
auðvald að fleygja Marshall-
mútum í íslendinga, ef hægt
var að kaupa land vort til svo
gróðavænlegra afnota fyrir
vopnahríngi Ameríku, hina
alræmdu „kaupmenn dauðans“
★
Þjóðin, sem geymir Sólarljóð,
hún metur nú flest til dala;
margur er sá fyrir mútugjöld
að ■ helðurinn lætur falan.
Þjóðin, sem geymir Hávámál,
má stafkarls stigu rata.
— Reis ei sól fyrr cn runnin var
og frelsinu þráða glatað.
Endist hverjum til skemmstra
stunda
undir himninum heiða
á tröll að heita til verndar sér
og láta sig blindan leiða.
Dreyra sár og svíða."
Svo kvað Þorsteinn Valdi-
marsson í sínum undurfögru
„Hrafnamálum”.
★
Gangan inn í ameríska þræl-
dómshúsið er hafin.
Svipur at\innulcysis, kaup-
líúgunar og gengislækkunar eru
þegar á lofti. og óspart beitt
af amerísk-íslenzkum valds-
mönnum.
Landsafsal, kúgun nndir her-
vald, yfirdrottnun amerískra
auðmanna og herdrottna yfir
fslandi er nú þegar undirbúið
og að nokkru framkvæmt.
Til lítils höfnm vér íslend-
ingar þá nnnið frelsi vort úr
höndum Dana, ef vér eigum
að láta ginna oss' sem þursa
til að afhenda það í helgreipar
gerspilltrar en voldugrar ame-
rískrar auðstéttar og fórna
þannig bæði landi og þjóð á
altari þess ameríska Mammons,
sem nú í ör\æntingaræði sínu
yfir hrynjandi völdum auð-
stéttanua i heiminum, heimtar
að fórnað sé fyrir sig tífi og
eiguum allra hinna smáu, sem
hann fær yfir drottnað, til að
varðveita óhófsgróða og völd
hans sjálfs.
Nú rcynir á íslenzka alþýðu
áð stöðva þessa niðurlægingu,
scm þjóð vorri er búin,
— snúa \4ð af þeirri braut
hraðyersnandi lífskjara, sem
amerísk kúgun í skjóli ís-
lenzkra leppa liefur leitt j-fir
þjóðiua, — reka alla Amerík-
ana burt af Keflavíkurflugvelli,
— láta ísland vera i'yrir Is-
lendinga og íslendinga eina, —
gerast málsvarar friðar og
frelsis, eins og vér höfum allt-
af viljað vcra, í stað þess að
ijá oss sem liandbendi, lilægi-
lcg og hryggilcg í senn, í'yrir
ásæluasta auðvaldsrfki jarðar-
innar í viðnrstyggileg’ustu vig-
búnaðart’yrirætlimum þess.
Það reynir á íslenzka verka-
lýðshreyfingu og floldí hennar,
Sósialistaflokkinn að taka for-
ustu í þessari frelsisbaráttu.
Nú reynir á ísienzka þjóð.
hvort húu ætlar sér EIGI AÐ
VÍKJA frá rétti sinum tii þes.sa
huids, — eða að ofurselja nú
allt það, sem fátældr forfeður
vorir börffust drengilegastri
baráttu fyrir, ofurselja það
eirungis af þvi auðurinn ame-
ríski og reykvíski og áróðurs-
niagn hans bliildi liar.a og tæli.
——
Afturhald Islands dansar nú
sem tiyjltast-kringum ameríska
gullkálfihn sinn og finnst hann
líkindin til þess að ameríska
auðvaldið verði enn til, þegar
þessari öld er lokið, sem nú
er hálfnuð.
„Þvi enginn má vita hvað orðið
er þá
af auðsins og. guðanna friði
er hundraðið fimta er sigið i sjá
og sól þess er runnin að viði.
Þó glatt sje nú leikið um gull-
kálfinn þann,
sem göfgar hinn voldugi lýður
þá liggur ef til vill þar höfuð
lau3 hann
og hungruðu gestanna biður".
Svo kvað Þorsteinn Erlings-
son, er 400 ár voru liðin frá
því Kólumbus endurfann. Amér-
íku.
En á það nú að verða hlnt-
verk þessarar kynslóðar ís-
iands, sem bezt hefur liðið allra
kynslóða, sem Frón hefur fætt,
að ofurselja Island farsælda
frón viljandi þeirri glötun, sém
öllum fyrri islenzkum kynslóð-
nm hefur tekizt að forða því
frá: gera landið \itandi vits að
vígvelli og Ieiða yfir þjóðina
hættur þeirrar útþurrkunar,
sem hún með herkjubrögðum
hingað til gat forðast?
Svara þú fyrlr þig, lesaridi
góðnr.
Laiid þitt, þjóð þín, sagan
og framtíðin spyr þig: Hvert
verður þitt framlag til þcss áð
frelsa þjóðina frá þeirri áþján,
sem innlendir og erlendir arð-
ræningjar eru að leiða yfir
hana, — frelsa ísland frá þeirri
glötun, sem samvizkulaust aine-
rískt auðvald nú býr því?
Það svar ræðnr örlögum Is-
lands á þeim aldarhéimingi,
scm nú cr hafhin.
Á árinu sem nú hefst, er
aldarafmæli þjóðfundarins. Á
því ári, 1851,.sendu Danir lier
til íslands, til þess að vera
viðbúnir að brjóta á bak aftur
íslenzka þjóðfrelsishreyfingu.
Hinir dönsku dátar þöfðu fyrir
skipun um að skjóta Jón Sig-
urðsson, Jón Guðmundsson og
Hannes .Stephensen, ef með
byrfti.
Islenzka þjóðin lét enga ógn-
un aftra sér frá því að taka
undir einum rómi við Jón Sig-
urðsson forseta, er hann mót-
mælti of beldisaðgerðum danskra
leppa í æðstu stöðum Islands.
Söguþjóðinni er.. hollt að
minnast þess nú.
Saga vor, forclærni forfeðr-
anna í frelsisbaráttu síðustu
alda, þarf í með.vitund þjóðar
vorrar að tvinnast saman vitð
baráttuna í'yrir hagsmunum
heirnar á líðandi • stund, hug-
sjónir hennar um frjálsa fiam-
tíð, til þess að gera kynslóð
vora færa um aó vinna það
söguíega -hlutverk, sem sagan,
þrðunin, ísland leggur henni á
herðar.
Burt nieð erlenda íhlutun og
erlenda yfirdrottnun yfir landi
voru!
Burt með arðrán og kúgun
}>á, sem vinnandi stéttir Islands
verða að þola!
Land vort bíður með ótæm-
andi \erkefni, gnægð auðlinda
þess að frjáls alþýða -fái sjálf
alls megnugur og vill nú fúst að beita allri orku sinni til að
fórna heill lands og þjóðar, til skapa í eigin l»ág'u allsnægtir
að þóknast honum. lianda hvcrju barni þessarar
Það er venjulegast til lítilsþjóðar. Nóg eru vcrkefnin: út-
að ráðleggja hrörnandi yfir-rýming fátæktar, sjúkdóma,
stétt noklcuð af viti. „Þeim.hverakpnar skorts, —t. umsköp-
sem guðirnir ætla að tortíma,uu landsuis, til að margi'alda
srtpta þeir vitinu". En lítil eru Framhald á 4. sfðu