Nýi tíminn - 23.12.1954, Blaðsíða 10

jo) — NÝI TlMINN — Fimmtudagur 23. desember 1&54
Kynþáttaofsóknir í USA
Mynd pessi er tekin í svertingjaofsóknunum í Maryland
fyrir nokkrum vikum, pegar samtökin til hagsbóta hvít-
um mönnum œstu til árása gegn svertingjabörnum í skól-
unum.
konu sem vann hjá foreldr-
am hans. Sá atburður brennd-
ist svo fast í vitund hans, að
síðar, er hann varð blaðamað-
ur, tók hann að berjast gegn
Ku Klux Klan hvar sem hann
fékk því við komið.
1 Atlanta komst hann í ná-
jn kynni við allt kerfi þessara
kynlegu kuflmanna. Hið barna
lega dálæti þeirra á dular-
fullum, leynilegum inngangs-
orðum, hið kynlega atferli
þeirra, hin ruddalega og fá-
víslega röksemdafærsla þeirra,
gæti allt saman verið frá-
leitt og hlægilegt, ef það
væri ekki jafnframt dauð-
hættulegt. Kennedy gat oft
ekki að sér gert að brosa að
þeirri kennd sem greip hann
á fundunum — sem þeir sátu
þarna minntu þeir hann á
smádrengi á þeim aldri þegar
þeir eru gagnteknir af ástríðu
til að stofna leynileg banda-
lög með flóknum fyrirmælum.
En hann brosti aldrei lengi
— þetta voru ekki smádreng-
ir, heldur stórir og ruddalegir,
valdafíknir eða andlega sjúkir
karlmenn, sem höfðu skamm-
byssur og barefli í vasanum
og riffla í bílunum fyrir utan,
og ofbeldisverkin voru engir
hugarórar heldur verk sem
þeir voru staðráðnir í að
framkvæma. Og þeir skiptu
tugum þúsunda um landið allt
— náðu inn i embættismanna-
kerfið, ríkislögregluna og
leyniþjónustuna; þar sátu
trúnaðarmenn þeirra — ekki
sízt eftir að þeir höfðu einn-
ig tekið „baráttuna gegn
kommúnismanum" upp á
arma sína.
^ Studdu Eisenhower.
Kennedy tókst að verða
riddari, áður en hann fór að
bera vitni fyrir rétti og kom
þannig upp um sig. Ridd-
ararnir eru hinn harði kjarni
í skipulagi fasistanna — þeir
eiga að vera til taks að fara
af stað með nokkra mínútna
fyrirvara til að taka þátt í
aftöku, sprengjuárás eða of-
beldisverkum. Þegar kosning-
ar standa yfir á þessi innsti
hringur sérstaklega að gæta
þess að beita áhrifum sinum
á réttum stöðum og koma í
veg fyrir að svertingjar greiði
atkvæði. I síðustu kosningum
höfðu riddararnir mikið að
gera til þess að tryggja kosn-
íngu Eisenhowers.
Kennedy skýrir frá því að
hann hafi heyrt þul útvarps-
ins lesa upp skeyti eitt kvöld-
ið:
S. 1. nótt skaut VVillis Mc-
Call lögreglustjóri frá Lake
County tvo negrafanga, þeg-
ar þeir reyndu að strjúka, er
þeir voru fluttir til liæsta-
réttar til nýrra réttarhalda.
Annar negranna, Samuel Shep-
herd, lézt þegar í stað, en
hinn, VValter Lee Irvin, ligg-
tir fyrir dauðanum á sjúkra-
húsi í Eustis.
Svertingjarnir voru báðir
ákærðir fyrir nauðgun, en
sannanir voru svo gloppóttar,
að hæstiréttur hafði krafizt
þess að málið yrði tekið upp
aftur.
Kennedy fór þegar til Eust-
is. Það voru komnir fleiri
blaðamenn til bæjarins, og
hótelstýran fagnaði þessum
mikla gestagangi og sagði við
Kennedy að hún vildi óska að
fleiri svertingjar yrðu drepn-
ir þar í bæ — aldrei áður
hefði hótelið hýst jafn marga
myndarlega, unga menn!
Hliðstætt sprengjuárásum
þeim í suðurríkjunum sem
fylgt hafa í kjölfar þess að
hæstiréttur hefur úrskurðað
að blökkumenn og hvítir skuli
hafa sama rétt til skólagöngu
er morðið á svertingjanum
Harry T. Moore. Kennedy seg-
ir frá því að á aðfangadags-
kvöld fyrir tveimur árum
lögðu ofbeldismenn úr Klan-
inum sprengju undir hús
Moore-fjölskyldunnar, og í
sprengingunni lét Harry lífið.
I sýndarréttarhöldunum
gegn lögreglustjóranum var
þessi heiðursmaður sýknaður
umsvifalaust. Enda þótt allt
benti til þess, að hann hefði
dregið svertingjana út úr bíln-
um og skotið þá niður með
köldu blóði til þess að koma
í veg fyrir að hæstiréttur
sýknaði þá, tókst lögreglu-
stjóranum að tryggja fráleit-
ar vitnaleiðslur, sem dómarinn
féllst svo skilyrðislaust á að
allt hlýtur að hafa verið á-
kveðið fyrirfram. Lögreglu-
stjóranum var óskað til ham-
ingju með sýknunina, og eng-
in í bænum þorði að vekja at-
hygli á því að negrarnir höfðu
verið hlekkjaðir saman og
höfðu þannig ekki haft
minnsta möguleika til að
reyna að flýja aukinheldur
meir. — Auk þess höfðu þeir
ástæðu til að búast við góð-
um árangri af rannsókn
hæstaréttar.
Hveriu máli skiptir
liturinn?
ir norðan Miami í Flórída.
Mrs. Moore slapp lemstruð, en
hún andaðist skömmu síðar.
Hún vildi ekki lifa lengur,
sagði hún vinum sínum og
ættmennum.
Kennedy þekkti Moore frá
Þetta var í Mims, smábæ fyr-
1950, en þá ferðaðist Kenne-
dy um ríkið sem óháður
frambjóðandi til þess að mæla
fyrir vináttu kynþátta og
þjóða. Moore var þá formað-
ur í kjósendafélagi framfara-
sinna og hafði stutt Kenne:
dy. Ert þú ekki hræddur um
að við verðum kallaðir rauð-
liðar, spurði einn félaga hans.
— Það er svo lengi búið að
segja að við séum svartir, að
ég sé ekki að við þurfum að
hafa áhyggjur af því þótt nú
verði farið að ráðast á okkur
fyrir að vera öðruvísi á litinn,
svaraði svertinginn.
Ég er viss um, segir Kenne-
dy, að þetta svar var ástæðan
til þess að Harry T. Moore
var myrtur.
^ Sprengjumar sam-
eina okkur.
Lögreglufulltrúinn á staðn-
um reyndi að draga úr reiði
fólks með því að lýsa yfir því
að lögreglan hefði í fórum
sínum vitneskju um málið. Á
fundi í Jaeksonville nokkrum
dögum síðar var honum svar-
að með þessari athugasemd:
— Vitneskju? Það er næg
vitneskja í Flórída. Ef hvítur
maður og kona hefðu verið
myrt með dýnamíti, er enginn
efi á því að lögreglan hefði
þegar næsta dag verið búin
að varpa hundruðum svert-
ingja í fangelsi — hundruð-
um þeirra sem fyrst hefði
náðst til!
Og kvennaleiðtoginn Edith
Simpkins frá South Carolina
sagði við Kennedy um morðið
á Moore:
— Þeir halda að hægt sé
að sundra okkur með sprengj-
um, en þeir eru í staðinn að
sameina okkur.
Og víst er þessi ályktun
rétt. Það er hægt að mis-
þyrma einstökum svertingjum
og myrða þá, en jafnframt
tengjast allir hinir æ sterkari
vamarsamtökum. Og þetta er
raunar lögmál sem mun móta
alla baráttu Bandaríkjamanna
sjálfra fyrir lýðræði og
frelsi.
Samvinna verkam. og bœnda
Framhald af 7. síðu.
fyrir málum sínum. Sá stjórn-
málaflokkur sem þyldst vera
vinstri flolckur, en neitar þó
samrínnu við aðra flokka, sem
hægri armi Alþýðuflokksins
og Þjóðvarnarflokknum, að
þótt þeir vilji að vísu vinstri
samvinnu, þó komi samstarf
við Sósíalistaflokkinn ekki til
ekki síður eða frekar bera
það nafn með réttu, hann
vinnur aðeins skemmdastarf
á sviði Lslenzkra stjórnmála,
og reynist þarfur þeim einum,
er hann þyldst vinna gegn.
Þetta er staðreynd sem hinn
óbreytti vinstri kjósandi verð-
ur að skilja, því annars verð-
ur hánn léiksoppur til gagns
þeim öflum,. er hann telur sig
andvígan.
Án Sósíalistafiokksins er
ekkert vinstra samstarf
mögulegt.
Sífellt er því haldið fram af
bæði Framsóknarflokknum,
Thor Vilhjálmssoa
iFramhald af 7. síðu
um og rithöfundum og yrkja
ætti ósjálfrátt og ekki byggja á
neinu sem gert hefur verið.
Ég geri ráð fyrir að þessi ungi
höfundur hafi orðið fyrir mikl-
um áhrifum. Veit ég um aðdá-
un hans á Faulkner og fyrr-
meir á Vefaranum mikla frá
Kasmír. Væri ekki óskemmti-
legt að gera dálítinn saman-
burð á síðarnefndri bók af því
að hún er á íslenzku og við
höndina. í vefáranum eru mikið
notuð erlend orð, setningar og
mannanöfn. Það kemur líka oft
fyrir hjá Thor. í Vefaranum
kemur margt fyrir: ritgerðir,
sem nálgast heimspeki, smásög-
ur, barnasögur, ljóðmæli, þýð-
ingartilraunir, kristileg' dul-
speki m. m.
Sama er að segja um Daga
mannsins: barnasögur, biblíu-
sögur, dæmisögur, saga manns-'
andans, surrealismi, ævintýri
ekki ætlað börnum, ástarsögur.
í Vefaranum segir: Þá veit ég
það varst þú sem helltir myrkr-
inu yfir sál mína og réttir að
vörum mér bikar örvæntingar-
innar. Eða: Hann situr í hæg-
indastólnum á svölunum, illur
eins og dólgur í haugi, hugur
hans sýldur.
Á enn öðrum stað: hann hafði
reynt að setja sér fyrir sjónir
á hvern hátt hann gæti öðlast
hlálegastan dauðdaga; hann
langaði að deyja með sögulegri
smán og spurði sig aftur og
aftur: —
Thor segir í Dögum mannsins:
— hami kveikir á því og lýsir
framan í sig: uppundir höku-
barðið. Það er ægilegt að sjá.
þ>að er eins og ásjóna draugs.
Hann finnur beyg fara um sig.
Ennfremur: Maðurinn slítur
sig lausan frá hinni óbærilegu
martröð með átaki alls sem
hann á til og fer út og fær sér
bjór á l’escale de Jakob til að
verða aftur einn vonlaus mað-
ur —
Ef ég finn margt skylt með
þessari bók og t. d. Vefaranum,
er það ekki með lítilli forvitni
sem ég spyr: Hvað svo? Hvaða
leið velur þetta unga skáld.
Heldur hann áfram á braut
þeirri sem liggur aftur til Vefar-
ans og jafnvel til þeirra sem
ungir hafa gefið sig að poesi-
prose á íslandi?
En þeir, sem entist æv-
in, hafa flestir gefist upp, hald-
ið áfram á öðru stigi eins og
sú tegund ritaðs máls væri spor
í áttina yfir í annað og meira
og ákveðnara, eða þá viðfangs-
efnið svaraði ekki hefðbundnu
íslenzkulegu uppeldi þeirra. En
með þeim hefur það fengið
borgararétt.
Ég hlakka til að fá stærra
samfelldara verk eftir þennan
höfrmd þar sem hann nær fast-
ari tökum og stærra og meira
efni og bjartsýnin lætur allan
bölmóð þoka. D.V.
mála. Til þess að sýna fram
á hvílík firra þetta er nægir
að benda á hvaða fólk það er,
sem myndar Sósíalistaflokk-
inn. Það er kjarninn úr verk-
lýðshreyfingunni. Það er
meiri hluti menntamanna og
listamanna þjóðarinnar. Það
er stór hópur af opinberum
starfsmönnum og nokkuð af
bændastéttinni. Þetta fólk er
Sósíalistaflokkurinn. Þeir sem
þykjast ætla að mynda vinstri
stjórn og jafnframt útiloka
þetta fólk allt eru annaðhvort
hreinir fávitar í stjórnmálum,
eða skemmdarverkamenn, sem
aðeins nota orðin vinstri
stjórn sem slagorð til að
blekkja sína eigin umbjóð-
endur. Vegna þess að kjarni
verkalýðsins myndar Sósíal-
istaflokkinn ásamt þeim stóru
hópum í öðrum stéttum sem
fyrr eru nefndir, ræður liárm
stærstu verklýðsfélögunum,
þeim er mesta þýðingu hafa,
auk þeirra sterku áhrifa sem
hann á í öðrum skipulögðum
félagssamtökum alþýðunnar
og þar með vinnustéttanna.
Hvaða vinstri stjórn skyldi
verða mynduð án þátttöku
þessa fólks og samtaka þess.
Þótt þeim flokkum og flokks-
brotum, sem fyrr eru nefnd
tækist að berja saman stjórn-
arnefnu ,sem þeir kölluðu
vinstri stjórn án þátttöku Só-
síalistaflokksins og þess
fjölda er honum fylgir, þá
yrði það engin vinstri stjórn.
Slík stjórn yrði aðeins máft-
laust rekald, sem einskis væri
megnug í baráttu við þau öfl
er nú ógna þjóðinni, og mundi
því í reyndinni þjóna þeim
einum með því að veikja trú
fólksins á möguleika sam-
starfsins.
Eina vinstri stjórn sem
með réttu gætd borið það
nafn, og kraft hefði til að
starfa í samræmi við stefnu
sína, þarf að byggja á póli-
tísku bandalagi vinnustétt-
anna í landinu, og livorugt
getur orðið til án þátttöku
Sósíalistaflokksins.
Vilhjálmur Þór
Framhald af 9. síðu.
helmingaskiptareikingar eflaust
birtast fljótlega.
Með þessu er enn haldið á-
fram þeirri stefnu að troða
pólitíkusum í bankastjórastöð-
ur, en ganga fram hjá banka-
mönnunum sjálfum. Þannig
hefur Svanbjörn Frímannsson
gegnt bankastjórastörum í for-
föllum um langt skeið undan-
farið, en honum er nú stjakað
til hliðar.
Vilhjálmur mun taka við
starfi sínu upp úr næstu ára-
mótum, en áður þarf hann að
skipuleggja miklar embætta-
breytingar hjá SlS.
Pravda telur upp með öðrum
nýjum bókum 28. nóv. sl.
Sjálfstætt fólk eftir Halldór
Kiljan Laxness (Samostojat-
eljuie l.júdí. Geroítseskaja
saga. — Perevod s íslandsk-
ogu. — Goslítísdat.) Af öðr-
um þýðingum nýkomnum eru
skáldverk eftir Lú Sin,. Pab-
lo Neruda og Jorge Amado.