Nýi tíminn - 24.03.1960, Blaðsíða 7

- Fimmtudagtír 242 marz 1960 — NÝI TÍMINN — <7
ÉjK ÉJ| I §k-
PFlfi .ffflFr-: 1. 12 &
“ -k su r.iit ■■ ■> •Si *
dceráska setullðsins á Keilavíkurflugvelli?
sem nauðsyn er á til reksturs
herstöðyarinnar á Keflavikur-
ílugvelli. Árlega eru sendar
eftirlitsneíndir frá Bandaríkj-
unum til Keflavíkurflugvallar
og haía þær aldrei komizt til
botns í sukkinu þar.
Af þessu skal engan furða þó
að framkoma setuliðsins við
ísléridinga hafi verið með þeim
endgmum sem mýmörg dæmi
vitna um.
Varnarmátt-
ur setuliSsins
Eins og að framan segir
hafði landher setuliðsins með
höndum landvarnir Keflavíkur-
ílugvallar. Þetta lið var allt-
af búið úreltum vopnum og
illa æft, engin varðgæzla var
við helztu mannvirki vallar-
ins nema endrum og eins og
þá helzt stuttan tíma eftir að
nýir yfirmenn komu til lands-
ins eins og atburðurinn sann-
ar, þegar setuliðsmenn neyddu
islenzka embættismenn við
skyldustörf til þess að leggjast
í svaðið við eitt flugskýlið.
Annars hefur það verið svo.
að hver sem er hefur getað
rápað um þá staði á veilinum
sem ætla mætti að væru mik-
ilvægastir. Nú er þessi land-
her farinn, og sýnir það
giögglega hvaða nauðsyn hef-
ur nokkurn tíma verið á þessu
liði.
Flotinn hefur staðsettar á
Keflavíkurflugvelli flugvélar
(P2V — Neptune), sem sérstak-
lega eru útbúnar til þess að
leita að kaíbátum og hefur
þeim verið ætlað að hafa
gæzlu á hafinu umhverfis land-
ið.
Hitt er svo annað mál. að
þessar flugvélar eru tíðum ekki
við gæzlu heldur bundnar nið-
ur á Keflavíkurflugvelli Ein-
kennilegustu ástæður haía vald-
ið þessu, svo sem takmörkun
á rekstursfé, rysjótt flugveður
og það að flugbrautir hafa ekki
verið hreinsaðar af snjó eða
klaka. Ef gæzlustörf þessara
ílugvéla eru eins mikilvæg og
látið er af, stingur það nokk-
uð í stúf, að bessi gæzla hefur
fallið niður um lengri eða
skemmri tíma, því að væntan-
lega búast þessir menn ekki
við því að fá bréflega til-
kynningu um það áður en leik-
urjnn á að hefjast.
Ekki verður annað séð en
að vera þessarar ílugsveitar
hér hafi alltaf verið svoköli-
uðum vörnum landsins alger-
lega nauðsynjalaus og óvið-
komandi.
*
Ureltar vélar
Allt frá því að setuliðið kom
mingað heíur sveit orustuflug-
véla verið staðsett á Keflav k-
urílugvelli: Þessar vélar hafa
verið af gerðunum F-51; F-80;
F-94 og nú F-89 (Scorpion).
Keílavíkurflugvöllur að gegna
því hlutverki fyrir Bandar.'kja-
her að vera millilendingarvöll-
ur fyrjr sprengjul'Iugvélar í
árásarferðum frá Bandaríkjun-
um til Evrópu. Á Keílavíkur-
flugvelli áttu þessar flugvél-
ar að geta fengið eldsneyti og
einnig átti þetta að vera nauð-
lendingarstaður fyrir þær vélar
sem yrðu fyrir bilunum á leið-
inni. í þessu skyni voru flug-
brautir á Keílavíkurflugvelli
Eina Wutverk
orustuflugvél-
anna á Kefla-
víkurflugvelli er
að veita flug-
mönnunum í
setuliðinu tæki-
færi til að Iialda
við flugrét'tind-
um sínum. Þessi
,gerð véla, F-8D
(Scorpion) er
svo hægfleyg
að þær hafa
hvergj nærri
við sprengjuþot-
um sem nú eru
í notkun

Um allar þessar orustuflugvél-
ar er það að segja að þær
hafa ávallt verið löngu úreltar
á hverjum tíma, þegar þær
hafa verið staðsettar á Keíla-
lengdar mjög og gengið frá
þeim þannig að þær væru not-
hæfar íyrir stærstu gerð
sprengjuflugvéla. Um leið voru
einnig byg'gðar mikiar eldsneyt-
isgeymslur, aígreiðslukerfi og
ílugskýli til viðgerðar biluðum
vélum.
Með tilkomu hraðfleygustu
sprengjuþota og ekki sízt með
tilkomu flugskeyta sem hægt er
að skjóta heimsálfa á milli
missti Keflavíkurflugvöllur al-
gerlega það hlutverk sem flug-
her Bandaríkjanna hafði ætlað
honum. Nú er því svo komið,
að ílugherinn hefur engan á-
huga á Keflavíkurílugvelli og
hefur dregið saman starfsemi
sína samkvæmt því.
KafbáfastöS
Hernaðargildi íslands fyrir
Bandaríkin er hins vegar orðið
allt annað, þvi að nú er það
bandaríski flotir.n sem hefur
mesta hagsmuni af bækistöðv-
um á íslandi.
Þessi þáttaskil verða augljps
eftir siglingu kjarnorkukafbáts-
ins Nautilius undir ísbreiðu
norðurheimskautsins, þegar
þessi kafbátur kom hér að
landi og lét á land skipstjóra
bátsins
Fyrstu áhrifin hér á landi af
þessari siglingu var bygging
loranstöðvarinnar á Snæfells-
nesi, en sú stöð ér' byggð fyrir
fé bandaríska flotans og verð-
ur m.a. mönnuð liði úr flotan-
um. Samskonar stöðvar verða
byggðar á austurströnd Græn-
lands til þess að auðvelda kaf-
bátum siglingu á hafinu milli
íslands og Grænlands. Koma
1000 bandarískra sjóliða til
landsins á næstunni sannar
þetta mál írekar. Hér mun að
nokkru vera um að ræða skipti-
áhafnir fyrir kafbátana.
Eftir siglingu „Nautilus“ l’rá
Pearl Harbour undir norður-
skautsísinn til fslands, svo og
lýsingu á nýjasta kjarnorku-
kafbáti Bandaríkjanna, sem efí
útbúinn til þess að skjóta
kjarnorkuflugskeytum þegar
báturinn er í kafi, þá skrifuðu
bandarísk blöð mjög mikið um
breytta hernaðartækni Banda-
ríkjanna á Norður-Atlaiwiiafi.
Er hún í stuttu máli sú að
bandarískir kafbátar loki haf-
inu milli Grænlands og íslands
fyrir öllum siglingum norðan
frá (þ.e. rússneskum kafbátum
og' skipum), og að kaíbátar
Bandaríkjanna sigli undir norð-
urheimskautsísinn og skjóti
þaðan kjarnorkuflugskeytum til
Eússlands.
*
Arásar-
stöSvar
Hernaðargildi íslands verður
því fólgið í bækistöðvum fyrir
árásarflota Bandaríkjanna og
starfrækslu radarstöðva til þess
að fylgjast með árásarflugvél-
um og flugskeytum sem væri1
beint úr austri til borga á
austurströnd Bandar.'Jrjanna. Eí
slíkum skeytum væri skotið
frá stöðvum nálægt Moskvu til
New York og Washington
mundi íluglína þeirra liggja
innan skynjunarsviðs radar-
stöðvanna á Vestfjörðum og
Langanesi.
Menn verða því að gera sér
ljóst, að hér hefur ekki verið
og verður ekki neitt varnarlið
í þeim skilningi sem menn al-
mennt leggja í það orð. Hcr
verða ef áfram verður haldið
Framh. á 11. síðu
víkurfiugveiii. Þessar fiugvéi- miimimmimmiimmiiiimmimiiimimmimmiimmi
ar hafa aldrei þjónað öðrum E
tilgangi en þeim að halda flug- E
liðum setuliðsins í æfingu svo E
að þeir héldu flugréttindum og' E
þar með aukakaupi sem flug- E
menn. E
Arnliði Alfgeir: Kirkjan á
liafsbotni. — 112 blaðsíður.
— Helgafelþ Keykjavík,
1959.
4a eina eiginlega varnarlið, sem
IU árásarvopn sem bandaríska
Eins og áður er að vikið hef- E
ur setuliðið nú á að skipa or- E
ustuþotum af gerðinni F-89. E
Þegar tillit er annarsvegar tek- E
ið til flughraða þessara flug- E
véla svo og skynjunarvíddar E
fjögurra radarstöðva setuliðs- E
ins (og þá viðvörunartíma þess E
sem Keflavíkurflugvöllur fengi E
um flug árásarflugvéla) og E
hinsvegar flughraða nútíma 3
sprengjuflugvéla, þá er ekki E Fyrir skemmstu las ég í út-
einu sinni fræðilegur mögu- E lendri bók, að holrúmið milli
leiki á því að orustuþoturnar E hugsananna væri eitt helzta
á Keflavíkurflugvelli gætu ver- E einkenni nútímaljóða. Mér
ið komnar á vettvang í tæka E þykir ósennilegt að Arnliði
tíð til þess að fást við árásar- = Á'fgeir hafi lesið það rit, en
flugvélar. Auk þess er flug- = mörg Ijóð hans eru eigi að
hraði F-89 svo lítill (subsonic) = siður í ljúfu samræmi við
að þó að þessar þotur væru á ~ kenningu bess. Ég vel sem
lofti gætu þær aldrei komizt = ds?mi næstfyrsta ljóð bókar-
nærri hinum hraðfleygustu = innar. sem heitir einmitt
sprengjuþotum. = sama nafni og' hún og
Það er því hreinn barna- = mætti því væntanlega skoða
skapur að mjög ófullkomið og Í sem einskonar prógrammljóð.
götótt radarkerfi og löngu úr- = Herra Arnliði seSir 1 unphafi
eltar orustuþotur setuliðsins = að turn ^essarar kirk3u
geti verið til nokkurra varna E ”hÍnn djÚpÍ brunnur nætur“>
fyrir landið. = en undir lokin verður kirkjan
í upphafi og lengi vel átti “ í heild „óskabyrinn, er safn-
Holrúmm milli hugsananna
ar / öllum þeim ferðum, /
sem þú aldrei fórst. . . “
Þetta eru óneitanlega talsvert
gisnar hugsanir, og þó stækk-
ar holrúmið enn í seinustu
Ijóðlínunni. Þessi óskabyr
safnar nefnilega téðum ferða-
lögum ,,und vængi ónumdra
stranda" — og er myndin
bersýnilega miðuð við pútun-
una, sem breiðir sig yfir ung-
ana sína.
Þannig eru myndir og
,,hugsanir“ bókarinnar yfir-
leitt heldur ruglingslegar;
þær farast á mis og stand-
ast ekki á og komast ekki
í snertingu hver við aðra.
Upphaf ljóðsins æpir á niður-
lagið. Þó finnst mér kannski
litlu meira koma til speki-
mála skáldsiris, „þVí að dauð-
inn ér ástin, / 'sem eilífðin
ber til tímans"; „Engan vin
á sá, / sem verður að sýn-
ast /annað en það, sem hann
er“; þegar fegurðin dó á
krossi ljótleikans „gaf hún
sannleikanum líf“; „Ef þú
elskar, / þá er einvera þín
aldre; einmana“; „Stundum er
/ hið fallega bezt í fjar-
lægð / falið og geymt“. Það
sem kann að vera satt í svona
vizku hefur ekki skáldskap-
argildi; það sem kann að vera
skáldlegt í þessari heimspeki
hefur ekki sannleiksgildi.
I þriðja lagi er bókin hálf-
full af einkennilegu tali sem
á víst að vera háleitur skáld-
skapur, en reynist aðeins
hjóm; orðin bera ekki í sér
merkingu, skáldið veit ekki
hvert hanti er að fara. ,,1
tkirkjunni á hafsbotni / krisi -
allast gröfinni líf“, stendur
þar; í Hinu eilífa ræðir skáld-
FramhiJd á 11. síðu.